LEYDSCHE
COURANT.
VRIJDAG 8 FEBRUARIJ.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag Avond.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar
de afzonderlijke Hommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BINNENLANDSCIIE BERIGTEN.
LEYDEN7 Februarij.
In den avond van den 6de" dezer werd de dader van den onder Hazers-
woude gepleegden moord in het Huis van Arrest alhier ingesloten. De na
sporingen onvermoeid door den Kanton-Regter van Alphen de Burgemeesters
van Hazersvvoudevan Alphen en andere aangrenzende gemeenten voortge
zet, deden eenig vermoeden rijzen tegen eenen voormaligen knecht van van
Yclzen, thans nog elders onder Hazerswoude dienstbaar. In den nacht van
5 op 6 dezer door die Ambtenaren ondervraagd, waren zijne antwoorden
zoo verward, dal men voldoende termen meende te vinden hem naar Alphen
te doen overbrengen en het onderzoek aldaar voort te zetten. Inmiddels
hadden zich de Regter Commissaris en Officier van Justitie, van de nader
gedane ontdekking ondcrrigt, mede derwaarts begeven en al spoedig werd
de aangehoudene tot volledige bekentenis gebragt, waaruit bleek, dat hij,
ten einde diefstal te plegen, de, naar hij waande, ledige woning binnenge
treden, den moord pleegde, zoodra hij door de verslagene was ontdekt.
In de maand Januarij zijn binnen deze stad overleden 7(1 personen,
als: 10 mannen, 19 vrouwen, 25 zoons en 22 dochters, daarenboven als
levenloos aangegeven 7. Geboren 114 kinderen, als: 55 zoons en 59 doch
ters, waaronder zijn begrepen 2 paar tweelingen. Voltrokken 8 huwelijken.
Te Rotterdam geraakte Dingsdag 11. een boer op de veemarkt in ge
sprek met een vreemd persoon en verkocht aan hem zijne ter markt ge-
bragte vette koe; ten einde later bij het wegvoeren de gelden daarvoor te
ontvangen, begaf hij zich in de herberg; de vreemdeling de afwezigheid
van den boer zich ten nutte makende, verkoopt de koe terstond aan een
vleeschhouwcrontvangt de gelden en verdwijnt; nu ontstond er grootc
verwarring, de hoer wil volstrekt het beest niet zonder geld laten volgen,
terwijl de vleeschhouwer zich tegen een en ander verzet. De policie heeft
het dier voorloopig onder hare bescherming genomen. (Ifhl.)
In het Burgerweeshuis te Amsterdam is de 25ste verjaring van den
heldendood van van Speyk op eene gepaste wijze herdacht.
Volgens de IV. li. C. is het prosecloraat aan het Theatrum Anatomi-
cum der Ulrcchtsche Hoogeschoolaangeboden aan den Heer J. P. II. Jonxis,
Prosector Analomes te Groningenmaar heeft hij zwarigheid gemaakt die
betrekking aan te nemen.
Eerstdaags zal er eene geregelde stoombootdienst lusschcn Groningen
en Delfzijl worden geopendreeds heeft een proeftogt plaats gehad. Ook
wil men van daar eene dienst op Harlingen inrigten, om het gemis van een
spoorweg in die streken te vergoeden.
- De longziekte onder het rundvee blijft in de provincie Friesland steeds
toenemende. In de afgeloopen maand zijn er 149 runderen gestorven en
492 afgemaakt. Er zijn slechts 17 gemeenten van die ziekte verschoond.
- De Noord-Brabanter bevestigt de aanslaande aftreding van den Heer
Borrelals Commissaris des Konings in die provincie.
De vrouw van den landbouwer II. Rooijens, te Veldhoren (N.-llrab.)
is op den 3de" dezer bevallen van drie welgeschapen zonen.
Onder de gemeente Rucphen (N.-Brabant) is een arbeidershuisje afge
brand, waarbij eene 80-jarige vrouw is omgekomen.
Met het begin dezes jaars bestond de Nederlandsche zeevloot uil de
navolgende schepen linieschepen 2 van 84 stukken3 van 74 st.fregatten
4 van 52—54 st.2 van 45—51 st.met sloomvermogen8 van 3638 st.
1 van 28 st.kuilkorvelten 6 van 2628 st.korvetten met stoomvermo-
gen 4 van 1219 st.gladdekskorvetlen 3 van 1220 st.brikken lstt
klasse 8 van 1218 st.2de klasse 1; schoenerbrikken 12 van 6 st.scho-
ners met stoomvermogen 2 van 8 st.4 van 3 st.stoomschepen lslc klasse
32dc klasse 33dc klasse 44de klasse 6stoomschepen van het Dep. van
Koloniën, bemand door de Marine 3; transportschepen 2; kanonncerbooten
groot model 44, klein model 12, in de West-Indien 3, en, nog 2 schepen
voor verschillende diensten bestemd.
Het personeel was zamengcsteld als volgt: Z. K. II. Prins Frederik, Ad
miraal van de vloot; Z. K. 11. Prins Hendrik, Luit.-Admiraal Opperbevel
hebber; Z. K. 11. Prins van Oranje, Luitenant ter Zee lste klasse; 1 Viee-
Admiraal; 6 Schout-bij-Nachls; 20 Kapiteins ter Zee; 30 Kapiteins-Luits.
ter Zee; 112 Luitenants ter Zee lstc klasse; 177 Luitenants ter Zee 2dc kl.
33 Adelborsten lste klasse; 55 Adelborsten 2de klasse, op de Akademie te
Breda; 60 Adelborsten 3de klasse, op het wachtschip te Nieuwe Diep; 4 Offi
cieren Machinisten.
Volgens eenen vergelijkenden slaat der Nederlandsche koopvaardijvloot
op den 31stc™ December 1854 en den 31stcu December 1855, voorkomende in
de Staats-Cour.waren op 31 Dec. 1854 aanwezig 2156 schepenmetende
259,508 lasten, en op 31 Dec. 1855 2230 schepen, melende 275,927 lasten.
Aan 178 nieuw gebouwde schepen, metende 26,197 lasten, waren in 1855
zecbrieven verleend.
Uit eenen staat van in- en uitgeklaarde zeeschepengedurende de jaren
18311855, blijkt dat in het jaar 1835 onder Nederlandsche én andere vlag
gen zijn ingeklaard 5121 schepen, uitgeklaard 3303; in 1845 ingeklaard
6215 schepen, uitgeklaard 3906; in 1855 ingeklaard 7788 schepen, uit
geklaard 4242.
Wij ontvingen dezer dagen weder twee Afleveringen der mcdedeelingen
uil de beroemde Geographische inrigling van Perthes te Golha, over ge-
wiglige ontdekkingen op het gebied der Aardrijkskunde door Dr. Pelermann.
Men vindt in de Xde aflev. o. a. eene beschrijving van Natal en de Zuid-
Africaansche Vrijstaten; en den merkwaardige» togt van Dr. Kane naar de
Noordpool. De XIde atlev. bevat een verslag der reizen van Dr. Barlli van
185055 in Noord- en Midden-Africaen verder bevallen beide afleveringen
eene schat van verschillende zeer lezenswaardige bijzonderheden, die op het
ruime gebied der aardrijkskunde in hare velerleije rigtingen van natuurken
nis, volkenkunde, statistiek of handel te huis behoorenen waaruit wij
ons voorstellen van tijd tot tijd cenigc mcdedeelingen te doen.
Uit de beschrijving der Africaansche Vrijstaten door II. Berghaus Jr. ont-
leenen wij het volgende, als van wege de afstammelingen onzer voorvaderen
de Kaapsche Boerenen de derwaarts sedert eenige tijd, nu en dan van hier
heen trekkende landverhuizers, naar 'tons voorkomt, niet onbelangrijk.
Port Natal (geboorte haven) bij de ontdekking, door Vasco de Gama in
1497, aldus genoemd omdat hij hier op Kersmis aanlandde, was de plaats
bij welke de boeren na vele wederwaardigheden en strijd met het trouwe-
looze Opperhoofd der Kaffers Dingaanwaarbij zij door de Engelschen
aan hun lol werden overgelatenzich in 1838 als een Bataafsch-Africaansche
Maatschappij begonnen te vestigen. Eenmaal gevestigd zijnde, scheen dit
den naijver der Engelschen op te wekken, die in Nov. 1840 bij proclamatie
van den Gouverneur van de Kaap, Napier, hun het regt betwistte om zich
zelfstandig neer te zetten. In weerwil van een bondig protest der boeren,
kwam in Mei 1842 eene afdeeling Brilsche troepen aan, die door de boeren
werd ingesloten en in Junij ter naauwernood ontzet werd, waarop de boe
ren landwaarts in naar Pieter Maritzburg trokken en groolendeels onder
vrijlating van de regeling hunner eigene aangelegenheden, zich onder de
heerschappij der Britsche Regering bogen, terwijl de overigen over de Dra-
kenberg, deels naar de Vaalrivierwaar zich ook eene maatschappij had ge
vestigd deels verder noordwaarts bij Orichstadheen trokken. Drie jaren
lang worstelden zij ook toen nog tegen de willekeur der Engelschen en de
verraderlijke Kaffers, en toen de Gouverneur Sir Harry Smith in 1848 zelf
naar Pieter-Maritsburg trok, en met erkenning der jegens de boeren begane
foutenhen in het vrij bezit van 3000 akkers land steldewaren de meeslen
al naar de Vaalrivier getogen.
Daar had het meerendeel zich onder Prelorius naast de Griqnas neergezet,
maar toen ook deze streekonder den naam van de Souverciniteit der Oranje
rivier, onder Britsch gebied was verklaard, wilden de boeren zich daaraan niet
onderwerpen en verzamelden zich in hun hoofdkwartier te Winhurg. Den
lld™ Junij 1848 bezette Prelorius Bloemfontein, waar de Britsche bezetting
vrijen afiogt over de Oranjerivier bedong. Den 29slen Aug. kwam de Brit
sche magt over de rivier terug en week Prelorius, zelfs volgens Smith's ge
tuigenis, na den dappersten tegenweer in goede orde terug, en stichtte
over de Vaalrivier ten noorden de Transvaalsche Republiek, terwijl onge
veer 12,000 boeren achterbleven.
Prelorius hield de woeste Kaffers in toomen beschermde alzoo de onder
Britsch bewind achtergeblevenenzoodat in 1851 de Kaap-Regering over
tuigd werd, dat waar zij was te kort geschoten, de boeren, die zij vrees
den dat gemeene zaak met de Kaffers tegen de Regering zouden maken,
integendeel de Engelsche bezettingen ter beveiliging hadden gestrekt.
De Regering ziende dat het voordeeliger en veiliger was de boeren tot
vrijwillige bondgenooten dan tot gedwongene onderdanen te hebbenbesloot
in 't voorjaar van 1853de Souverciniteit over de Oranjerivier op te geven.
Den 23ste" Februarij 1854 werd de plegtige vrijverklaring van den Vrij
staat dc Oranjerivier afgekondigd, in spijt van vele Engelschen die allen
aanboden om Britsche onderdanen te blijven, en den 10dcn April werd eene
staatsregeling tot stand gebragt en door de Britsche Regering erkend. Zoo
ontstond nevens de vroeger opgerigte Transvaalsche Republiek een broeder-
staat, die bij verwantschap van elementen en gelijkheid van belangen wel-
ligt door den tijd in eenen staat kan versmelten.
Bij deze korte geschiedenis der drie Staten laten wij hier nog eenig
aardrijkskundig berigt volgen. De oudste volkplanting, die van Natal,
onder Britsch bestuur, ligt aan den oosteljjken uithoek van Africa ten
noorden van de Kaap de Goede Hoop aan de Indische zee, en wordt aan
