LEYDSCHE
COURANT;
N°.
VRIJDAG, 16 NOVEMBER.
18sr>.
De Courant wordt Maandags Woensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
§.h 4
V .JTSf
y
YV
De Prijs der Courant is ƒ12 het jaar;
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BINKEKLAiVDSCIjE BERIGTEM.
LEY DEN, 15 November.
Bij Kon. besluit is benoemd tul Schoolopziener in het tweede schooldistrict
van Zuidholland, de Heer A. C. Oudemans alhier, vroeger Hoofdonderwijzer
in Neèrlambch Oosl-Indie.
De Senaat der Iloogeschool alhier, heeft eergisteren den graad van Doctor
in ile Wijsbegeerte en Letteren, honoris causaverleend aan den Heer
L. A. te Winkel, Lceraar der vaderlandschc taal- en letterkunde aan het
Stedelijk Gymnasium alhier en lid der redactie van het Nederl. Woordenboek.
Sedert den 8ste" Februarij, zijnde de Dies Nalalis onzer Hoogeschool,
zijn alhier ingeschreven 127 Studenten, als: tin de Reglen 38Genees
kunde 35; Godgeleerdheid 46Letteren 6; Wis- en Natuurkunde
2; te zamen 127. Van dit getal studeren alhier: in de Reglen 30;
Geneeskunde 24; Godgeleerdheid 34; -Letteren 4Wis- en Natuur
kunde 2te zamen 94. De overige behooren tot de Athenaca en komen
alhier alleen tot het afleggen der examina.
liet gclieele getal der alhier studerenden bedraagt als volgt: in de Regten
199; Geneeskunde 100; Godgeleerdheid 129; Letteren 28; Wis-
en Natuurkunde 20; te zamen 478; en aan de Athenaea: in de llegtcn
43; Geneeskunde 48; Godgeleerdheid 50; Letteren 9; tezamen
156. In het geheel Ie zamen C32.
Ter aanvulling der korte opgave van het in de zitting der afdccling
laai- en letterkunde der Kon. Akademie van Wetenschappen verhandelde, in
ons vorig nominer, diene nog het volgende:
De Heer de Viics luagt, ook namens de Heeren van Lcnnep en van Assen,
rapport uit met betrekking tot liet door den Heer Koenen in de vorige ver
gadering gedane voorstel, strekkende dat, met het oog op de misbruiken van
hel bezigen van vreemde en verkeerde woorden en uitdrukkingen in de Nc-
derlandsche taalde letterkundige afdeeling zich de belangen onzer moeder
taal moge aantrekken en cene commissie benoemen, aan wie een waakzaam
toczigt worde toevertrouwd tegen de verbastering onzer taal. De commissie
adviseert datofschoon zij het gewigt dezer aangelegenheid allczins erkent en
hel wenscludijk oordeelt dat hierin verbetering worde gebragtzij echter van
'Oordeel is, dat aan de akademie ecne dergelijke taak moeijelijk kan worden
opgedragen, maar zich vleit, dat het voorstel daartoe zal leiden, dat in den
boezem der afdeeling het gewiglig onderwerp meermalen een punt van gezette
overweging en beraadslaging zal uitmaken. De Heer Koenen verklaart zich
op de in'het rapport breedvoerig ontwikkelde gronden, inct het laatste te
kunnen verccnigen., zijnde spr. bedoeling bij het doen van zijn voorstel ge
weest, de aandacht der leden dezer afdeeling op dit onderwerp te vestigen.
Met algcineene stemmen wordt de conclusie van het rapport aangenomen.
De Heer Koenen sprekende over de vogelvrijverklaring van Prins Willem I
■door Filips, toont o. a. aan, hoe die maatregel tegen alle regt en rede in
'lijnregten strijd was, en schier voorbeeldeloos in de geschiedenis; immers
■noch als Koning van Spanje, noch als Graaf van Holland en Zeeland had
tlfilips van Oostenrijk cenig regt om zich van die Duitsche rijksinstellingen
degen een Soevereinen Vorst, gelijk de Prins van Oranje was, te bedienen.
Spreker eindigt zijne mcdedeeling, door te doen opmerken hoe dan ook de
'.moordenaar Balthazar Gcrards den afschuw en de verontwaardiging, zelfs van
if .odewijk XIV, verwekt had.
'De lieer de Vries deelde mode, dat de Maatschappij van Nederl. Letterkunde
fteieyden, haar reeds vroeger opgevat voornemen thans bepaaldelijk vastgesteld
•en tot een begin van uitvoering gebragt heeft, om namelijk eene nieuwe en
-volledige uitgave te doen verschijnen van den Spieghel Hist. van Maerlant,
waarvan het handschrift, aan baar bereidwillig ten ,gcbruike afgestaan, hij
.de Akademie berust.
Maandag II. opende Prof. Kaiser zijnen cursus over populaire astronomie
met cene redevoering ter bestrijding der beginselen, verval in het programma
aan het nieuwe tijdschrift de Dageraad. Wij zullen het niet wagen een
verslag te geven van al het belangrijke dat deze redevoering bevatte, maar
■onder dringend verzoek aan den Hoogleeraar, dal het gesproken woord spoedig
door den druk ook in ruimeren kring worde bekend gemaakt bier slechts
den inhoud kortelijk aanstippen. In eene keurige doch ongekunstelde en voor
een ieder bevattelijke voordragt, toonde Prof. Kaiser eerst aan hoe zulk eene
geheel nicu-wc verlichting, als de zich noemende volksvrienden van de Dage
raad willen aanbrengen, niet als slechts van gering belang moet geacht wor
den, dewijl aan alles, wat elk Christelijk gemoed tot dusverre dierbaar is
geweest en nog is, door die beginselen (zoo zij onverhoopt waar moglen we
zen), den bodem wordt ingeslagen. Vervolgens wierp Spreker verre weg de
beschuldiging, dat de beoefening der Natuurwetenschappen hel materialismus
zoude bevorderen, en toonde door eene menigte voorbeelden uit het vak der
Sterrekunde ten duidelijkste aan, hoe de Natuur onvoldoende is om den
mensch het Goddelijk wezen in al Zijne volmaaktheden te leeren kennen en
evenzeer onmagtig om hem voor zjjric hoogere bestemming te vormen en <jp
te leiden. Ten slotte uitte Spreker den wenséh, ja de gegronde verwach
ting dat het eens uit zijne hoorders zelve zoude blijken, dat de beoefening der
sterrekunde geen materialisten vormt, maar opleidt tot dubbele waardering
der Goddelijke Openbaring ook huiten de Natuur.
Wij twijfelen niet of dit belangrijke woorduitgesproken door een' man
die op zoo roemvolle wijs zelf de Natuurwetenschappen beoefent, zal (vooial
in den tegenwoordigen tijd) bijzonder welkom zijn aan zeer velen, dien niet,
zoo als ons, het geluk te beurt viel deze rede te mogen aanhooren. Als een
klein bewijs van hel verlangen waarmede deze openlijke voordragt werd te
gemoet gezien, moge strekken dat een '150-tal Studenten van alle faculteiten
benevens eenige Predikanten en Doctoren in verschillende vakken, den lloog-
leeraar in de aangename noodzakelijkheid bragtenom zich inet zijne hoorders
naar een ruimer auditorium dan het daartoe bestemde te begeven. Mogt dit
vernieuwde blijk van hulde aan uitstekende verdiensten gebragt, tevens een
nieuwe spoorslag wezen om alles in het werk te stellen ten einde aan ceri'
man als Prof. Kaiser niet langer een observatoriumdat dien naam waardig
is, worde onthouden. H.
Door de Regering is voorgesteld om aan verschillende polderbesturen in
Gelderland en Utrecht bijdragen te verleenen tot herstel van in den laatsten
watersnood beschadigde of weggeslagen dijken, lot eene som van ƒ191,933.
Te Beverwijk in Noordholland heerschen de mazelen zeer sterk. In incest
alle huisgezinnen zijn kinderen daardoor aangetast.
Van het Nieuwe Diep is met het schip Pliilips van Slamixeene
afdeeling troepen, 140 Onder Officieren en manschappen, onder bevel van
den Majoor van Welynaar Oost-lndie vertrokken.
Te Vlissingen wordt met alle krachten gewerkt aan de voltooijing voor
de zeedienst van het fregat Prins van Oranjede korvet Evertsen en de
stoomsehroef-korvet Prinses Amaliadie in het voorjaar van 1856 in dienst
zullen gesteld worden.
In de zitting van de Prov. Stalen van Groningen is besloten, zich bij
een gemotiveerd adres te wenden tot de Ilooge Regering, met het verzoek om
de vesting van Groningen als zoodanig op te heffenuit hoofde van de belem
meringen voor de stoffelijke ontwikkeling van de geheele provincie, die uit
hel bestaan der stad als vesting voortvloeijen.
Hel 'Vlaemsch Midden-Coniiteit te Brussel, heeft ons de plaatsing verzocht
van het volgende stuk, den 2ien dezer aan den Minister van Justitie opgezonden.
Mynheer de Minister, Ter gelegenheid der reize des Hertogen van Brahand.,
gaf de Moniteur Universele van 29 October lactstledcn, eene nota welker
inbond geheel en al hezvden de waerheid is.
Immers de geheele geschiedenis van ons Vaderland bewyst, dat wy dezelfde
belangen als Frankryk niet hebben, vermits wy steeds worstelen moesten,
om onze vrylieid en nationaliteit, in stryd met de Fransche belangen, te
verdedigen.
De voor ons land ouvoordeelige handel verdragendie met Frankryk geslo
ten zyn geworden, en waerin altyd onze nyverheid aen die van dit land werd
prys gegeven, bewyzen nogmaels ten overvloede, dat onze belangen in het
geheel met die onzer zuider naburen niet strooken.
Onze zeden zyn insgelyks verre van met die van Frankryk overeen te
komen; dit kan de meest oppervlakkige toeschouwer reeds dadelyk hespeuren,
en de Fransche reizigers, die over ons land geschreven hebben, zullen, zelfs
midden in hun valsch en onnauwkeurig oordeeler het onderwcderleghaer
betoog van leveren.
De tacl van België is ook die van Frankryk nietde Statistiek van 1846
dicne den Moniteur Vniversel tot leugenstraffing.
Wat den oorsprong onzer natie betreft, hier in slaet de Fransche Moni
teur even als in andere gevallen, den bal geheel en al mis; men heeft
slechts Cesar tc racdplegen, om dacrvan dc overtuiging te hebben.