LEYDSCHE
COURAN
1855.
VRIJDAG, 19 OCTOBER.
IN". 127.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
De Prijs der Courant is ƒ12 in het juarf
de afzonderlijke nommers worden legen 10
Centen afgegeven.
LEYDEN, 13 October.
Wij maken onze sladgenooten opmerkzaam op de uitgave van bet welge
lijkend port iel van D1'. J. J. Prins, benoemd lloogleeraar aan onze Hoogescliool.
Het is een gelukkig denkbeeld van den Uitgever C. W. Draijcr te Rotterdam,
en zal voor de gemeente, waar bij thans nog werkzaam is, ecne blijvende
herinnering zijn. Ook in ons midden, waar bij sedert lang talrijke vrienden
lelde en nu met verlangen wordt te gernoet gezien, zal deze uitgave dubbel
welkom zijn.
Sedert de vorige opgave bedraagt bet getal der door de Cholera aange
tasten 9, hersteld 7 en overleden 5; blijvende, er alzoo op heden nog in
behandeling 20 personen.
Door den Keizer van Frankrijk zijn op de tentoonstelling te Parijs o. a.
7 schilderijen van Hollandsebe meesters aangekocht, als van den Heer Ca-
lisch, Koning Louis Napoleon de overstroomden te hulp snellende; S. S. Verveer,
2 schilderijen; Mertz, Nylioff, Verschuur en ten Kate, elk eene schilderij.
Door de onlangs gewoed hebbende stormenis op bet eiland Ameland
de aangelegde dijk tusschen de zoogenaamde Kooi en de Nienwlands rietdui-
ncn, zoodanig vernield, dat niet alleen hel rijs en stioo op vele plaatsen
werden weggeslagen, maar op 5 a C punten galen ontstonden ter diepte van
1 el beneden het strand, waardoor dat werk bijna als geheel verloren kan
worden beschouwd.
Te Zwolle is van wege de afJceling van de Vcreeniging lol bevordering
van fabriek- en handwerksnijverheid aldaar, eene Commissie gevormd, om te
trachten in 135G ecne tentoonstelling van nijverheids-voorwerpen in die stad
te doen plaats hebben.
Uit Zwolle schrijft men dat de aardappeloogst in Overijssel middelmatig
is uitgevallen. De ziekte heeft de aardappelen aangetast toen de knol in haren
vollen wasdom was en tot meclvorming overging; in beide is zij tegengehou
den, zoodat de knol algemeen klein en niet melig, maar glad is gebleven,
en voedzame aardappelen zeer zeldzaam voorkomen. Hieruit vloeit voort dat
ile prijzen op de verschillende markten zoo zeer verschillen, daar er van 2
tot ƒ5 voor het mud wordt betaald. Nu de aardappelen grootcndecls min
voedzaam en de rogge zeer hoog in prijs is, mag de aandacht der arbeidende
klasse wel gevestigd worden op boonen en boekweit, die beide van zeer goede
gehalte zijn en krachtiger dan in andere jaren. AmstCour.)
Dezer dagen zijn de voorloopige verslagen begonnen gedrukt te worden
over de verschillende Hoofdstukken der Staatsbegrootirig.
De Commissie van Rappoitcurs voor Hoofdstuk I, heeft volgens gebruik,
ilevens mcdedeeling gedaan van de algcmecne beschouwingen in de Afdeelin-
gen over de Staatsbegrooting.
In de meeste Afdeelingcn was men van oordeel geweest dat de Mernoriën
van Toelichting hij de Hoofdstukken boe langer boe minder uitvoerig zijn, en
dus niet strekken kunnen om de cijfers der begrooting in bare bijzonderhe
den op te helderen en der Kamers een soort van jaarlyksch verslag te geven
•van den toestand des Rijks en den gang des bestuurs., zooals de Prov. Staten
en Gemeenteraden dit jaarlijks doen.
De Memorie van Toelichting van den Minister van Financiën maakt ten
ïopzigtc van Hoofdstuk IX A daarop eene gunstige uitzondering. Bij die van
Kloofdsluk IXB echter, waar een belangrijk everzigt van de werking der wet
>op de brievenposterij wordt gegeven, miste men dit op andere punten. Men
'keurde het verkeerd, om dergelijke inlichtingen bij de cijfers in de staten der
'begrooting zelve bij wijze van aanteekeningen te pl aal senen wenschte dat
-voortaan dergelijke ophelderingen in de Mernoriën van Toelichting werden op
genomen, daarom ware het uit meer dan één oogpunt wcnschelijk geweest
iccds bij de indiening der begrooting inededcelingen te ontvangen omtrent de
•wetsvoorstellen van meer gcvvigligen aard, die in den loop van het zittingjaar
zullen worden aangeboden.
Men ziet verscheidene belangrijke wetsontwerpen te gernoet, zoo als o. a.
■die omtrent den Raad van State en de nat. militie., de herziening der verdec-
ling des Rijks in kiesdistricten voor de benoeming der leden van de Tweede
Kamer, die om de 5 jaren moet herzien worden. Yerder heeft men gemeend,
■op nieuw de aandacht der Regering te moeten vestigen op onderscheidene ge-
wigtige ondcrwer|>endie dringend voorziening vereischen, zoo als de regeling
<san 's Rijks comptabiliteitde wet omtrent de wijze van beheer en verant
woording der koloniale geldmiddelen, omgewerkt naar aanleiding der beden
kingen tegen het onlangs onderzochte ontwerp gerezen, en de voordragt eener
nieuwe geneeskundige staatsregeling.
Maar terwijl men nadere inlichtingen deswege te gernoet ziet, is, zoo de
Regering het tot stand brengen dier wetten w-il helpen bevorderen, onverwijlde
indiening volstrekt noodzakelijk. De ondervinding heeft geleerd., dat wetten
van groolen omvang, waaromtrent de leden der Kamer de zienswijze van des
kundigen of belanghebbenden behooren te kennen., in den loop van een zit
tingjaar niet wel baar beslag kunnen erlangen., tenzij de aanbieding iri den
aanvang plaats vinde.
Men zag met genoegendat op de toelichtende statten van de meeste hodfd-
stukken het cijfer der uitgaaf van het vorig jaar werd medegedeeld, niet enkel
voor ieder begrootingsartikelmaar ook voor de onderdeden. Daarentegen
keurde men het af, dal dit voorbeeld niet op de toelichtende staten van som
mige anderen Hoofdstukken., met name het Vlllstc [Marine] en Xde (Oorlog),
werd gevolgd, en zulks juist ten aanzien van artikelen, waarvoor in eens
tonnen schats of zelfs een of meer inillioenen worden uilgetrokken.
Wat nu het bedrag der aangevraagde geldsommen 'betreft, zagen vele leden
met bezorgdheid dat 's Rijks uitgaven gestadig toenamen, voor sommige lak
ken der openbare dienst langzaam en ongemerkt, voor andere, gelijk voor de
zee- en landmagt en voor den waterstaat, met groolcre sprongen. Men wees
met cijfers aan., dat nevens eene verhooging der gewone uitgaven -van om
streeks 5 millioen, een vooruitgang van inkomsten staat van 33 tonnen
gouds; zoodat de eerste in drie jaren veel sterker zijn toegenomen dan de rijks
inkomsten en de besparing van renten door amortisatie bedragen.
Verscheidene andere leden konden zich met de strekking dier beschouwin
gen niet vereenigen. Die vermeerdering was niet zoo uitsluitend aan gemis
van spaarzaamheid hij de Regering te wijten. Het materieel onzer zeemagt
was door vroeger besnoeijing, in een slaat van diep verval en eischle thans
groole opofferingen. De bcgrooting van bet Dep. van Oorlog desgelijks. Er
bestonden daarenboven onderscheidene redenen, die het verhoogen van som
mige posten onvermijdelijk maakten. De hoog gestegen prijs der levensmid
delen en van sommige andere behoeften, oefende op de begrootingen van Jus
titie en Oorlog eencn nadeeligen invloed. Zoo de Regering voort wilde gaan
met het aanleggen van nuttige openbare werken, moest ook voor Waterstaat
een veel hooger bedrag worden uitgetrokkendaar al bet materieelmet
name ook het rijswerk, veel duurder was dan vroeger. Vermeerdering der
slaatshehoeften gaat uit den aard der zaak hand aan hand met de toeneming
der bevolking, met de meerdere bedrijvigheid der ingezetenen en zelfs met de
ontwikkeling van het constitutionele leven. Men moest ,niet enkel op het
eindcijfer der Staatsbegrooting letten; maar of op de onderscheidene Hoofd
stukken uitgaven voorkwamen, die niet als noodzakelijk konden worden aan
gemerkt:; dan alleen kon men met regt over het te hoogc cijfer klagen.
Van de andere zijde werd geantwoord., dat ook als men in de bijzonderhe
den trad., het zoe moeijelijk niet zou zijn aan te wijzen, dat de voorgedragene
begrooting-te hoog was opgevoerd, en dat in sommige opzigten 's Lands gel
den met te imilde hand werden besteed. Men beriep zich tot bewijs op de
overschrijvingen. M ierden de meeste begrootingsposten uitgeput en dus op
het eindcijfer betrekkelijk slechts weinig bespaard, men kon er bijna zeker
van zijn., dat het geldelijk beheer te wenschen overliet. Ook vindt men
schier nergens eenigerhande inkrimping van hot personeel der ambtenaren.
De Rekenkamer en het Kahinet des Konings maken qp dit punt eene loffe
lijke uitzondering. Bij Marine daarentegen vindt men ook .in dit opzigt uit
breiding en verhooging van kosten. Vele leden houden zich overtuigd, dat
meer en beter werk zal worden verrigt, indien de arbeid aan een minder ge
tal, maar met zorg gekozene en zoo goed mogelijk bezoldigde ambtenaren
wordt toevertrouwd.
's GRAVENHAGE, .18 October.
Door Z. M. zijn de navolgende benoemingen gedaan:: bij den grooten staf,
lot Kolonel., den Luit.-Koloncl G. A. G. Graaf van der Duyn van Maasdam,
•van dien staf, Adjudant van Prins tFrederik.der Nederlanden, met traclemcnt.
van I.uit.-Kolonpl. Bij hot wapen der ruiterij.: bij den staf van het wapen,
tot Gen.-Majoor en Kommandant der l6,e brigade, den Kolonel Jhr. B. van
MerlcnKommandant van bet 2<io reg. dragonders; bij het lste reg. dragon
ders, tot Luit.-Kolonelden Majoor G. Baron van der Duyn van Maasdam,
van hel 2<i,, reg. dragonders; bij het 2<lc reg. dragonders, tot Kommandant