LEYDSCHE
COURANT,®
VRIJDAG, 18 MEI.
ff. Göï
SJS?
mi:».
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenva/i Maandag komt
v 0I
De Prijs der Courant is f 13 in het jaar
rfa afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BIXNENLANDSCIIE BEBIGTEN.
LEYDEN, 1G Mei.
De belangstellenden worden opmerkzaam gemaaktdat de Adressen be
trekkelijk de afschaffing der Slavernij, en bepalingen ter beperking van bel
misbruik van Sterken Drank, nog gedurende deze week ter leekening liggen
bij den Heer C. C. van der Hoek, Boekhandelaar op de Breedeslraat.
Vervolg en Slot van bet Verslag, gedaan door Burgemeester en Wethouders
aan den Gemeenteraad van Leyden. Zie ons noinmer van 11 en 16 dezer.
Hoofdstuk X. Armwezen. De duurte van alle levensmiddelen heeft in het
afgeloopen jaar cencn ongunstigen invloed op het armwezen uitgeoefend.
Wat de wet tot regeling van bet armbestuur van 28 Junij 1851, ten deze
zal uitwerken, zij is nog van eene te late dagteekening om nu reeds hare
gevolgen te kunnen zien, dan wij mogen vertrouwen dat de kerkelijke in
stellingen van weldadigheid, prijs stellende op den onhelemmerden werkkring,
die haar door deze wet is verzekerd, bet burgerlijk bestuur meer en meer
van eenen last zullen ontheffen, die alleen door de kerkelijke liefdadigheid
moet worden gedragen. Bij de behandeling der instellingen van weldadig
heid, splitsen wij deze in drie hoofdsoorten, als in instellingen: 1° tot het
verleenen van onderstand; 2° welke strekken om bet getal armen te vermin
deren; 3° wier doel is armoede te voorkomen. De instellingen, biertoe bc-
hoorende, zijn of gesubsidieerd of niet gesubsidieerd, en werd door haar de
onderstand uitgereikt als volgt
Gesubsidieerde. Doorg.
Diaconie der Ned. Ilerv. Gemeente, onderden naam van
hel Huisziltcnhuis bekend1520
R. K. armen1530
Oud-kalh. armen
Israëlitische armen
Niet gesubsidieerde.
Di aeonie der Waalsch Hervormden
22
83
32
16
Tijdelijk.
2804 zielen.
1060
4
183 u
13
87
51
3
20
ren en
Remonstrantscb Gereformeerden
Christelijk Afgescheidenen47
Christelijk Afgescheiden Gereformeerden16
Doopsgezinden3
Diaconie der Evang. Lulherschcn86
In het armen wees- en kinderbuis der llerv., worden 10 gebrekkig
467 kinderen verpleegd. In hun minnen- of armen oude mannen en vrouwen
huis 55 en in bet minnehuis 320 oude en gebrekkige lieden.
In het R. K. wees- en oudeliedenliuis, worden 114 oude en gebrekkige
lieden en 144 kinderen verzorgd.
Het Luth. wees- en oudeliedenliuis, 24 oude en gebrekkige lieden en 38 kinderen. I
liet Waalsch wees- en oudeliedenliuis, 3 oudeen gebrekkige lieden en 18 kinderen.
Ook is in Dcc. opgerigt een diaconiehuis der Christelijk Afgescheiden ge
meente, en bevatte 2 oude en gebrekkige lieden en 2 kinderen.
De inrigting van bet werkhuis blijft gunstig werken. In dit gesticht wer
den in den loop des jaars 87,760 volwassen personen en 34,872 kinderen
opgenomen, (namelijk bij optelling van al de dagen, en dus doorgaans van
betzelfde personeel,) aan wie voeding, verblijf en werkzaamheden werden ver
schaft; voor ioon werd uitbetaald ƒ2,620,61. In liet ter school gaan der
kinderen werd in zoo verre ecnige verandering gebragt dat, ter voldoening
aan bet door de plaatselijke School-Comtnissie uitgedrukt verlangen, tot eene
betere orde in de scholen en opdat de kinderen van bet onderwijs de meeste
vrucht zouden hebben, de kinderen naar die scholen zijn geleid en opgeno
men, waartoe de buurt, door hunne ouders bewoond, behoorde.
Ook hier oefende de duurte der levensmiddelen, die het geheele jaar door
aanhieldharen invloed uit en deed velen bij deze instelling eene toevlugl zoeken.
In het Caecilia Gasthuis zijn verpleegd 16 personen; het cijfer der eigen
lijk gezegde proveniers of kostkoopers, is op 4 verminderd.
Naar de Koloniën der Maatschappij van Weldadigheid, zijn geene vrijwilli
gers gezonden; de Sub-Commissie der Maatschappij van Weldadigheid plaatste
er 5 personen; bij regterlijke uitspraak werden er 111 personen naar die ge
stichten verwezen.
Onder legaten en giften verdienen vermelding: aan het minnehuis, door de
erfgenamen van wijle Vrouwe S. Lewe lot Aduard, goh. Tak, eene gift van
ƒ500, met den uildrukkelijken wensch. dal deze gift gekapitaliseerd weide.
Aan liet wees- en oude mannen- en Vrouwenhuis der Kv. I.uth. gemeente.
door wijle C. Smit, weduwe G. Schouten, ƒ100, vrij van liet regt van suc
cessie. Aan R. K. weeshuis een legaat van wijle C. de Bruyn, weduweS.de
Vries, groot 250 vrij geld.
In het Invalidenhuis werden verpleegd 81 personen. De kosten dezer in
rigting bedroeg over 1853 ƒ22,406.661.
Hoofdstuk XI. Gemeente-policie. XII. Landbouw en hel XIIIde Vcreeniging,
jagt en visscherij, geene belangrijke bijzonderheden opleverende, gaan wij over
tot liet XlVJc Hoofdstuk. Ambachts- en fabrieks-nijverheid. De lakenfabrie
ken hebben in bet afgeloopen jaar, op eene enkele uitzondering, druk ge
werkt even als die der duffels en baaijen. De grijn- of polemietfabrieken
blijven kwijnend, daar deze door andere stoffen worden vervangen, terwijl dit
artikel voor de Chinamarkt door slechts een klein getal fabriekanten wordt
vervaardigdde laatst ontvangen berigten geven echter eetiige hoop op meer
dere vraag. De wollen en zijden damastfabrick vindt goeden aftrek, af te
meten naar de beperktheid van haar debiet door de zware mededinging der
Fransche fabriekanten, die door ruimer debiet in dit artikel van weelde eene
hoogerc vlugt kunnen nemen. De vlaggedoekfabrieken blijven een behoor
lijk debiet behouden. De zeildoekfabriek is vooruitgaande, terwijl de deugd
zaamheid van bet doek tegen dat van de voornaamste fabrieken kan wedijve
ren. De dekenfabrieken houden hunnen ouden roem staande en moglen in
het afgeloopen jaar met goeden aftrek werken. De wollen garen en saaijet-
ten behielden, niettegenstaande de hooge wolprijzen in het begin des jaars,
een ruim debiet. De kousenfahrick is vooruitgaande en verschaft aan vele
meisjes en vrouwen ecnige verdiensten. De saai- en long-els; de eerste
dezer vindt nog al geregelden aftrek, daar deze hoofdzakelijk in de behoeften
der marine en artillerie voorziet; de long-els worden minder vervaardigd, uit
lioofde van de lage prijzen op de markt te China. De loonspinnerijen door
stoom gedreven blijven geregeld en druk werken, terwijl die van de Gebr.
Eigeman en C°.in de maand Julij door brand vernietigd, thans weder in
werking is en zelfs ecnige uitbreiding heeft erlangd. De manufacturen en
zijdenstofl'en verwerijen blijven, hoewel zij huunen goeden naam handhaven,
ongunstig voortwerken, daar hun getal te groot schijnt om bij den weinigen
aanvoer van ongeverwdc manufacturen geregeld te kunnen doorwerken De
katoendrukkerij en ververij blijft steeds vooruitgaande door vermeerdering van
aftrek en verzending naar Oost-Indie, waartoe de uitbreiding, aan de Adria-
nopel roodvervverij gegeven, veel bijdraagt. De vellenbloterijen blijven in
kwijnenden toestand, door den uitvoer van vette schapen naar de Engelscbe
markt, en het weinig slagten van schapen door de hooge vleeschprijzen.
De zeemtouvverijen behouden bunnen geregelden aftrek, en blijven door hunne
goede bewerking tegen de buitenlandsche fabrieken wedijveren. De maro
kijnleder fabrieken bleven met een toenemend verlier geregeld doorwerken.
De leerlooijerijen bleven in dezelfde mate werkzaam als ten vorigen jare.
De zeeintraankokerij had voortdurend werk, terwijl de lijmziederij zich eenig-
zins uit haren gedrukten toestand beeft kunnen verheffen door meerder ver
lier en verbeterde prijzen. De behangselfabriek beeft gunstig gewerkt,
haren roem gehandhaafd en schoone patronen tegen matige prijzen geleverd.
Dc meubelmakerijen zijn steeds vooruitgaande door de vele zoo binnen- als
buitenlandsche bestellingen, terwijl de spiegel- en lijsten fabriek, door levering
van goed werk, tegen die van hot buitenland kan mededingen. De versiering
van de groote zaal in hel paleis des Konings te 'silage, te regt algemeen
geroemd, strekt ten bewijze van de groote hoogte, waarop deze fabriek staat
De lineerzagerij heeft het geheele jaar door druk gewerkt. Dc tras- en
pleislqrfahrieken leverden, in verhouding tot vorige jaren, meerder af, doch
ondervonden cenig bezwaar in de hooge scheepsvrachten. De pottenbakke
rijen moglen eenen goeden aftrek ondervinden. Dc Kon. Nederl. grofsmederij
neemt in belangrijkheid en uitbreiding toe, terwijl de werkzaamheden wer
den voortgezet. De ijzergieterij en fabiiek van werktuigen blijft zich steeds
uitbreidenen heeft in bet jaar 1854 groote lcvcrantien gehad, zoowel voor
spoorwegen als voor nieuw opgerigle gazfabrieken. De gazfabriek blijft
voortdurend aan de verwachting beantwoorden, doch is die van draagbaar gaz
meer af- dan toenemende. De koffijslroopbranderij blijft eenen toenemen-
den aftrek ondervinden, zoodat in deze eerlang eene stoommachine van meer
dere kracht zal geplaatst worden. De rijst- en gerstpellerijfabriek gaf dit
jaar minder werk dan het vorige, door den minderen aanvoer van Javarijsl
tot welke soort deze fabriek zich bij voorkeur bepaalt. De branderijen eu
distilleerderijen ondervonden in hun vertier geen achteruitgang, terwijl eene