LEYDSCHE COURANT. MAANDAG,2 OCTOBER. iT.Ha/., - BliViXEXLAADSCIIE BERIGTEN. De Courant wordt Maandag, Woensdag en Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt uit Zuturdag Avond. -• - De Prijs der Courant is ƒ12 in het jaar de afzonderlijke nornmers worden tegen 10 Centen afgegeven EEYDEN 30 September. Heer en meer ontwaakt in de maatschappij het bewust zijn van behoefte aan meerdere kennis en beschaving onder de geringe volksklasse. Op velerlei wijzen tracht men hierin te voorzien; docli stuit uit den aard der zaak op vele bezwaren en op de ongenoegzaamheid der middelen, die lot bereiking van het doel kunnen worden aangewend, 't Is wel niet bevreemdenddat eene behoefte, die pas sedert weinige jaren de bezorgdheid heeft opgewekt, gemakkelijker erkend wordt, dan men er in voorzien kan; wat de een doel matig aclit, komt soms den ander ongeschikt voor, en moeijelijk anders dan door ondervinding, kan men hel meer of min doeltreffende van dezen of genen maatregel beoordeelen. Het Leydsche Departement der Maatschappij tot Nut van 'l Algemeen heeft onlangs besloten in dit winter-saisoen eene proeve te nemen, met het houden van volksvoorlezingen, op welke onderwerpen uit verschillende vakken van wetenschap zullen worden behandeld. De zaak is nieuw voor sprekers en hoorders. Zij heeft hare moeijelijkheden. De tijd zal loeren of het den sprekers gelukken zal de belangstelling der hoorders op te wekken en levendig te houden, en of alzoo deze poging ter verspieiding van nuttige kennis eenige vrucht zal dragen. Inmiddels zij de zaak zelve ieder aanbevolen, die haar op eenigerlei wijze zou kunnen ondersteunen. De nadere bijzonderheden omtrent plaats en tijd zullen weldra worden be kend gemaakt. Op de staten van begrooling door den Minister van Binnen!. Zaken bij de Tweede Kamer ingediend, wordt ter uitbreiding der localen van het Museum der Natuurlijke Historie alhier uilgetrokken ƒ24,400. In de toelichting wordt gezegd, dal eene hoogst belangrijke verzameling visschcneen geschenk van Dr. Bleeker te Batavia, reeds vele duizende lellende, is aangevoerd; dat thans veel ingepakt en onbewerkt moet worden gelaten, omdat de plaatsing onmo gelijk is, en het Museum in menig opzigt tot magazijn dient. Hierin zou men voorzien door het bouwen van eene tweede verdieping op zulk een gedeelte van het Museum, dal daartoe stevig genoeg is. Voor de Academie van Wetenschappen te Amsterdam is voorde toegevoegde vakken van taal- en letterkunde geschiedenis en wijsbegeerte uitgetrok ken G,300. Ter bevordering der belangen van de Nederl. Nijverheid bij de tentoonstel- lieg te Parijs is op de begrooling uilgetrokken ƒ40,000. De Regering heeft het plan om eerlang een post op de begrooling van Staatsuitgaven uit te trekken, voor de Academie van Delft. (U. C.) -- Het getal opgenomenen in het werkhuis gedurende de afgcloopcn week is geweest als volgt: 21 S ept. CO l volwassenen 23 kinderen te zamcn 105. 25 113 37 150. 26 130 43 173. 27 128 40 168. 28 126 36 162. 29 124 37 161. 30 125 39 164. De 7<lc verkooping van de gronden in deri Haarlemmermeerpoldcr op den 27sten dezer te Lisse plaats gehad. De 1432.69 in veiling gebragte bunders zijn verkocht, gezamenlijk voor ƒ759,200 en alzoo gemiddeld ruim ƒ530 per bunder. In het geheel hebben de tot dusverre verkochte 11,365.42 bunders opgeliragt, 5,391.350 of gemiddeld ruim 474 per bunder. Men verneemt, dat zeer spoedig een nieuw examen zal aangekondigd worden van wege het Minister van Marine, ten einde hel getal Adelborsten van de 3dc kl. te vermeerderen, welke aan hel Nieuwediep op een wacht schip zullen geplaatst worden. Bij de voord ragt op het onderwijs, hij de Tweede Kamer ingediend, wordt als regel gesteld, dat liet lager en middelbaar onderwijs strekt lot al- gemeene ontwikkeling en vorming. Het lager onderwijs omvat lezen, schrijven, rekenen, de Nederduitsche taal de beginselen van de aardrijkskunde, der geschiedenis en der natuurkunde, het zingen, de vormleer en liet regtlijnig teeltenen. Het middelbaar onder wijs bevat dezelfde vakken, en daarenboven de beginselen der stel- en meet kunde, der levende talen en de gymnastiek. De scholen zijn openbare, of bijzondere. Die van overheidswege opgerigt en onderhouden zijn openbare. De openbare scholen zijn ingerigt voor kinderen van verschillende gods dienstige gezindheden. De Onderwijzers in dezelve onthouden zich van iels te onderwijzen, te doen, of toe te laten, kwetsend voor de godsdienstige be grippen van eenigerlei gezindheid. Het geven van godsdienstig onderwijs wordt overgelaten aan de kerkelijke genootschappen. In elke gemeente hoven de 500 zielen wordt lager onderwijs gegeven. Ge meentenbeneden de 500 zielen, vereenigen zich daartoe, of verstaan zich met meer bevolkte. Elke gemeente voorziet in al de kosten van haar open baar, lager en middelbaar onderwijs. Daartoe kan schoolgeld worden gehe ven. Onvermogenden genieten kosteloos onderwijs. Voor de gemeenten, welke onvermogend worden verklaard, wordt in hetgeen hare krachten te boven gaat voor de helft door het Rijk en voor de wederhelft door de provincie voorzien. Tot het geven van openbaar, lager of middelbaar onderwijs en ook van dergelijk ouderwijs in bijzondere scholen, wordt vereischt eene acte van toe- laling, te verkrijgen door het afleggen van een kosteloos examen, alsmede een getuigschrift van goed zedelijk gedrag. De acte van toelating is geldende voor geheel het Rijk. Tegen degenen, die, zonder daartoe geregligd te zijn, onderwijs geven, wordt straf bedreigd van geldboete of gevangenis. Het toezigt op het lager en middelbaar onderwijs wordt uitgeoefend door een inspecteur, school-opzieners en plaatselijke schooleommissien. Z. M. behoudt zich voorhet tijdstip te bepalen waarop de wet in wer king zal komen. In ons nommer van den 15<len dezer deelden wij uit Roelofsarendsveen als eene bijzonderheid een berigt mede, omtrent de drukke verzending van augurkjes naar Engeland. Thans meldt men, dat de augurkjes-leelers al daar en te Aalsmeer een buitengewoon voorspoedig jaar gehad hebben, door dien zij voor Engelsche rekening over de 5000 oxhoofden hebben ingelegd ten bedrage van ƒ150,000. Ongeveer 500 landverhuizers, onder welke Geldersche huisgezinnen, ver trokken den 27s,e" dezer van Rotterdam, met de Amerikaanschc fregatsche pen Mississippi en Texas, naar Baltimore en New-York. Van Oldemarkt, in Overijssel, wordt als een voorbeeld van vruchtbaar heid medegedeeld, dat in den tuin van den Heer P. H. P. v. M. aldaar, uit 1 Ned. roede en 50 ellen zijn gedolven, 14 schepelsmanden bleekroode aardap pelen, builen en behalve de poters en kleinen, of 4 per mud en 2 schepels, hetwelk de opbrengst, tegen het bunder gerekend, brengt op 280 mud groote aardappelen. 's GRAVENHAGE 30 September. Z. M. heeft aan den Adjunct-Intendant van zijn paleis te Amsterdam, II. van Vessem, vergunning verleend tot het aannemen van de onderschei- dingsleekenen van Ridder der Christus-Orde, hem door Z. M. den Koning- Regent van Portugal geschonken. Hel heeft Z. M. behaagd den Heer L. G. II. Mansfeldt, lste Luit. hij het regiment grenadiers en jagers (3(,c batt. jagers) te vereeren met de groote gouden medaille van verdiensten, door Z. UI. ingesteld. Gemelde Buit. zal, zoo men verneemt, gedetacheerd worden bij de Koninklijke Akalemie voor de land- en zeemagt. Z. M. heeft aan L. de Fouw, eervol ontslag verleend als Burgemeester der gemeente 's Heer Arendskerke c. a.en in zijne plaats J. P. I. Buteux. Z. 51. heeft J. W. P. Kluit, op zijn daartoe gedaan verzoek, eervol ontslag verleend als Griffier hij het Kanlongeregt te Alphen. De Minister van Financiën maakt bekend, dat op den ÏB^11 dezer, door een onbekende, ten huize van den Ontvanger der successieregten te Amster dam, is afgegeven een som van 5.tot voldoening van suceessieregt we gens ingekomen kwade posten. Bij de aangebodene Staatsbegrooling voor 1855 wordt voor het lstc hoofdst., Huis des Iioningsvoorgedragen 800,000als: ƒ600,000 voor het inkomen van den Koning; 150,000 voor de Koningin-Weduwe en ƒ50,000 voor onderhoud der paleizen. Voor het 2dc lioofdst.lioOjS Collegien van Staat539,836. Voor 1854

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1854 | | pagina 1