LEYDSGHE
COURANT,.
1831.
WOENSDAG, 3 DECEMBER.
N". 14$
Ut
BIN NETLAND SC HE BERIGTEiV.
De Courant wordt Maandag
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaterdag Avond.
p,y v*
i?
V
De Prijs der Courant is f\2 in liet jaar;
de afzonderlijke nornmers worden tegen 10
Centen afgegeven
LEY DEN, 2 December.
Z. M. de Koning der Belgen beeft dezer dagen onzen geleerden Penning
kundige, den lloogleeraar P. O. van der Chijs, Directeur van bet Munt- en
Penningkabinet der Leydsche Hoogescliooleen groote gouden medaille vereerd
ter innerlijke waarde van ruim ƒ100.bij gelegenheid der uitgave van zijn
verdienstelijk werk: Over de munten der voormalige Hertogdommen Bra
l/and en Limburgvan de vroegste tijden tot aan de Pacificatie van Gend
1576, in 4°. formaat met keurige afbeeldingen dier munten door den schrijver
afgeteckend en door den bekwamen Steendrukker den Heer Hooiberg op steen
gebragt; uitgegeven te Haarlem bij de Erven F. Bolm, door Teylers tweede
Genootschap als antwoord van genoemden Hoogleeraar op een prijsvraag in
1846 met goud bekroond.
Naar wij vernemen, zegt bet Handels hl.is dezer dagen door den
Raad van Ministers, met bet oog op art. 6 der Grondwet, bet beginsel vast
gesteld, dal geene vreemdelingen, thans landsbedieningen bekleedende, tot
cene bevordering in rang of betrekking, bij den Koning in aanmerking zul
len kunnen worden gebragt, wanneer zij niet vooraf genaturaliseerd zullen
wezen.
De Algemeene Synodale Commissie der Hervormde kerk beeft ten gevolge
barer ernstige bsraadslagingen wegens de handhaving van de zelfstandigheid
der diakonicnin verband- met het onlangs door de Regering ingediend ont
werp van algemeene armenwet, besloten tot bet opmaken van een adres aan
de Tweede Kamer der Staten-Generaalvoornamelijk strekkende om de ker
kelijke instellingen van weldadigheid te houden buiten toepassing van de be
palingen dier wet.
Te Amsterdam zijn in de laatste dagen groote hoeveelheden zilver aan
gevoerd, zoo men meent, tot bet vervaardigen van O. I. muntstukken.
Curatoren van de Latijnsche school te Enkbuizen hebben Doctoren in
de Letteren opgeroepen, om te staan naar den vacant geworden post van
Rector. Belanghebbenden moeten zich vóór den 20sten dezer aanmelden.
's GR.AVENHAGE2 December.
Z. M. beeft dezer dagen het kapitale buis en aanboorigbedenloebc-
hoorende aan den lieer Schick, in bet Noordeinde, aangekocht, hetgeen
voor omstreeks 50,000 was opgehouden.
De 4 landhoeven van wijlen Z. M. Willem II bij Tilburgden 26slcn
November publiek verkocht, hebben 25.000 opgeleverd.
De Minister van Financiën beeft van een onbekende onder bet postmerk
Haarlem 500, en door tusscbenkomst van den Burgemeester van Wijk bij
Duurstede40 ten behoeve van de schatkist ontvangen.
De Ministers van Koloniën, Financiën en Marine zullen Woensdag,
Donderdag en Vrijdag geen gehoor verleenen.
TFivee&e gisimer tier Statten-fdeneraaf,
Zitting van Zaturdag 29 November.
Deze zitting heeft slechts enkele punten opgeleverd van algemeen belang.
Het eerste gedeelte was geheel eene herhaling van bet gesprokene op gisteren.
De Heer Sloet tot Oldhuis regtvaardigde zijne toen geuite meening, dat men
aan den IJssel niet zoo veel vertrouwen in de kunde van het personeel van
den waterstaat stelde als de Minister, en wensebte, dat dit corps den lof,
door den Minister daaraan gebragt, en waarvan ook spreker in menig opzigt
bet gegronde erkende, voortaan zal blijven verdienen. Zoo ook beeft de Heer
Schiller punt voor punt geantwoord op de rede des Ministers, gisteren in
antwoord op zijne beschouwingen gehouden, ca was de Minister daardoor
weder verpligt te dupliceren.
Arlt. 91 en 92 zijn daarop aangenomen.
Bij art. 93 ontwikkelt de lieer Westerhoff veelvuldige bezwaren tegen de
Rijks-subsidien voor de eilanden UrkSchokland en Ameland en vooral
omtrent de uitgetrokken bijdrage voor de calamiteuse polders in Zeeland.
De Minister van Binnenl. Zaken beeft met betrekking tot de bijdrage voor
haven- en zeewerken hoofdzakelijk betoogddat die bijdrage noodig isin
het algemeen belang; dat het Rijk niet te karig moet zijn in het geven van
dergelijke subsidien, en dat het goed is, dat de Rijkswetgever al bet moge
lijke doet, om bet terrein der provinciale uitgaven, zoo veel mogelijk, in te
krimpen.
De artt. 93104 worden achtervolgens aangenomen, waarmede het hoofd
stuk over den Waterstaat en Publieke werken is afgehandeld.
De Voorzitter stelt voor, de beraadslagingen tot Maandag te verdagen. Op
voorstel echter van den Heer de Fremcry, wordt met 37 tegen 23 stem
men besloten, eene avondzitting te houden. Alsdan is aan de orde bet
hoofdstuk Onderwijs.
De Commissie voor de petitien heeft vervolgens verslag gedaan op de vol
gende adressen: I. Op een adres van papierfabrikanten te Pioermond cn Maas
tricht, die zich beklagen over de verandering, bij bel voorgedragen verdrag
met België, ten aanzien van bun fabrikaat. Ter Griffie. II. Op drie
adressen, een van den Kerkeraad der Hervormde gemeente te Weesp, een
van armverzorgers te Bolsward en een van de diaconie der Evang.-Luthersche
gemeente te Amsterdam, bedenkingen inhoudende tegen de wet op bet arm
bestuur. Ter Griffie, en verzending aan de Commissie.
Zitting van Zaturdag avond 29 November.
Aan de orde is de voortzetting der beraadslaging over bet Vde Hoofdstuk
der Staatsbegrooting voor 1352, en wel over de afdeeling Onderwijs.
De Heer Groen van Prinsterer opent daarover de algemeene beraadslagingen-
Hij zal zich bij twee punten bepalen. In de eerste plaats vraagt bijwat
de reden kan zijn, dat omtrent de indiening eener wet op het lager onder
wijs nog geen vooruitzigt bestaat? In de tweede plaats zal hij enkele uit
drukkingen, door den Minister bij verschillende gelegenheden, met betrekking
tot dit onderwerp, gebezigd, behandelen.
I. Bij de behandeling van het eerste puntherinnert de Sprekerdat de
Minister tegen de indiening eener wet had aangevoerd, 1° bet bezwaarlijke
dier wet, en 2° gebrek aan tijd: maar de moeijelijkheid ligt alleen in bet
godsdienstig bezwaar, daartoe moet het stelsel van gemengde scholen gemaakt
worden facultatief; dat dit is het éénige, wat op het oogenblik vereischt
wordtbehoudens de vrijheid van het bijzonder onderwijs. Ziedaar de grond
trekken eener partiële wet, welke hier te lande verlangd wordt. De Spreker
treedt uit dien hoofde in de nasporing van andere bezwaren en tracht te be-
toogen, dat tijdgebrek thans niet in aanmerking mag komen. De wet ten
deze mogt niet later dan in de tweede zitting na de afkondiging der Grond
wet worden voorgesteld, en evenwel is men thans reeds tot de vierde zitting
genaderd. Wanneer bij zich dan afvraagt, welke toch de redenen mogteu
zijn van bet uitstel eener indiening van eene wet, dan gist de Spreker, dat
daarvoor drie redenen bestaan: 1° dat de Minister inziet, dat door de be
raadslagingen over die wet de secte-tegenstand zou kunnen toenemen cn eene
hoogte bereiken, die bij niet wcnschelijk acht; 2° dat die Minisler de onmo
gelijkheid inziet om voor als nog zijne beginselen in de wet te brengen
3° dat bij, door niets te doen, hetzelfde bereikt als door de aanbieding eener
wet in zijn systema, betgeen bij verder uiteenzet.
II. In bet tweede gedeelte zijner rede beeft Spr. eenige uitdrukkingen des
Ministers opgenomendie, wanneer bij ze stilzwijgend voorbij liet gaan,
strekken konden, om de urgentie der wet op bet lager onderwijs te praeju-
diciërcn. Die opmerkingen betreffen: 1" zich zei ven; 2° de houding dezer
Kamer; en 3® de betrekking van de Kamer tot bet Ministerie.
Spr. eindigt met den opregten wensch: dat bij steeds in staat moge zijn,
bet Ministerie zooveel mogelijk te ondersteunen, maar dat bij ook hoopt, dat
de vrijheid van bet onderwijs overeenkomstig de Grondwet, naar waarheid in
Nederland zal worden ingevoerd.
De Heer Zuylen van Nyevelt verlangt spoedige regeling van bet onderwijs,
maar eene die even als alle andere, eene getrouwe en eerlijke uitvoering der
grondwet zal zijn. De vrijheid van het bijzonder onderwijs behoort lot de
waarborgen door de Grondwet gegeven. Spr. komt nu tot eenige opmerkin
gen omtrent de gezindheidsscholen. Hij zet uit een: dat in ons land alge
meene toepassing niet mogelijk is. Maar bovendien vraagt spr. waartoe zal
de oprigling van gezindheidsscholen leiden? Zijn inziens tot niets anders dan
om de klove tusschen de gezindheden al wijder en wijder open te maken en
te bestendigen; om vonken van onverdraagzaamheid en vijandschap in bet
teeder gemoed der kinderen aan te blazen; want men zal in de Protest, ge-
zindheidsscholen den kinderen inprenten, dat bet Katliolicismus is anti-natio-
naai en dat Nederland is een Proteslantscbe Slaat. Men zal de toekomst van
Nederland vastknoopen aan hel jaar 1619 om langs dien weg tot eene heer-
.schende kerk (c geraken. Daarom wil die partij de opvoeding overbrengen