BUITEl\LAIVDSCHE BERIGTEN.
tic landbouwkundigen opmerkzaam op deze gunstige gelegenheidten einde
bet uitnemendste te leeren kennen wat Engeland in landbouw-werktuigkunde
oplevert en ook ten einde gedeeltelijk den Engelschen landbouw zeiven te
zien. Voor de landbouw-werktuigkundigen is deze gelegenheid onwaardeer
baar gunstig, door de ontelbaar groote verzameling van werktuigen voor den
landbouwwelke daar is ten toon gesteldterwijl bet leerrijke nog ver
meerderd zal worden door eene voorgenomen bezigtiging van den landbouw,
op de plaats zelve, in de graafschappen bij Londen. De reiskosten voor een
enkel persoon zijn berekend op omstreeks 200. Het vertrek van het gezel
schap is bepaald op Dingsdag 9 September van Rotterdammet de stoomboot
de Batavier, de terugkomst op 29 September.
Aan de Gedeputeerde Staten van Zuidholland zijn van de zijde van de
maatschappij van landbouw in die provincie bedenkingen medegedeeldom
trent de ongelijkmatigheid in het gewigt der stukken boter, welke in de
onderscheidene gemeenten ter markt worden gebragten is voorgesteldom
dit gewigt in den regel op een Ned. ffi voor de geheeleen op vijf oneen
voor de halve stukkente stellenen zijn de Gemeente-besturen uitgenoo-
digd, om, zoo daartegen geene bezwaren bestaan, daarin, bij plaatselijke
verordeningente voorzien.
rezen zijn, zou leiden.
De beide slagtoffers van den moord nabij Kortrijk zijn ten gevolge van 1
hunne wonden overleden, zonder dat men van hen eenige inlichtingen om-
trent het gebeurde heeft kunnen ontvangen. Het derde stagtoffer, dat men
reeds dood gevonden had, is gisteren begraven.
-Het Nederlandsch-Belgisch letterkundig congres is den 30sten Aug. in eene
der zalen van de Koninklijke Akademie geopend.
In bet congres wordt ditmaal bet voorzitterschap gevoerd door een Belg, j
den Heer de Brauerc van Steelandonder-voorzitters zijn de Ileeren de Jager j
van Rotterdam, en Baron J. dc Saint Genois van Gent; terwijl de heeren I i
Dr. de Vries van Groningen en Ruijsch van Vlissingen, benevens twee Bel
gen, de Heeren Stallaert en Vandervoort, tot secretarissen waren benoemd.
De Brusselsche dagbladen deelen van de werkzaamheden der eerste zitting
bet volgende mede. Dr. de Jager van Rotterdam voerde bet eerste woord;
bij schetste den tegenwoordigen staat der Nederlandsche orthographieen be
toogde dat het niet noodig is eene eenparige spelling aan te nemen en alge
meen te volgen.
De Heer Heremans, van Gent, las eene verhandeling over de geslachten
der zelfstandige naamwoorden volgens het taalgebruik in Nederland en in
Belgie.
De Heer van Lennepvan Amsterdamvoerde het woord om eenige bewe
ringen van den vorigen spreker te wederleggen.
Daarna werd door een der Secretarissen een vertoog voorgelezen van den
Heer Delecourt over het invoeren eener eenparige spelling in beide landen.
De Heer Koenen, van Amsterdam, betoogde dat er behoefte bestaat aan
eene historie der taal, en schetste het plan van zoodanig werk.
De Heer Dautzeubergvan Brusselsprak over de taalvormenen wilde
de oude taalvormen, in proza of poëzij vroeger in gebruik, weder in zwang
gebragt hebben.
De Heer Vandervoortvan Brusseldrong er op aan dat men den buiten
landers de beoefening der Nederlandsche en Vlaamsche taal, als in de letter
kunde, de industrie en den handel onmisbaar, zou trachten aan te bevelen.
De Heer Stallaert, van Brussel, wilde alle Nederlandsche letterkundigen
uitgenoodigd hebben om elk het eigenaardig woord- en taalgebruik zijner
woonstreek op te schrijven, ten einde de bouwstoffen voor een algemeen
Nederlandsch woordenboek bijeen te brengenook het noorden van Duitsch-
land, tot aan Rusland toe, zou daartoe kunnen bijdragen.
De Heer Stallaert stelde verder voor, dank te betuigen aan de Hoog-
duitsche schrijvers die aan de Nederlandsche letterkunde diensten bewezen
hebben; en op zijn voorstel werd besloten, aan die schrijvers de in druk
uitgegeven verslagen van de werkzaamheden van dit congres en van de beide
vroeger gehoudene toe te zenden.
De zitting van 31 Augustus was talrijker bezocht dan die van den vori
gen dag. Na de voorlezing der notulen van de vorige zitting en van ont
vangen kennisgeving van de Heeren Polak uit Amsterdam Buddingh van
Delft en Hissink van Zutphen, dat zij verhinderd zijn de vergadering bij te
wonen, werd de Heer Conscience tot tweeden Voorzitter benoemd.
De Heer van Lennep doet verslag van eene aan hem opgedragene Com
missie, om een blijvend fonds voor het Congres daar te stellen, ten einde de
kosten te bestrijden. Het resultaat komt hierop nederdat het beginsel van
het Congres behoort veranderd te worden, en dat in Zuid- en Noord-Neder
land afzonderlijk eene maatschappij van letterkunde gevestigd worde, welke
te zamen één Congres uitmaken. Daarover ontstond eenige discussiewelke
eindigt met het uitstellen der beraadslaging over dit voorstel tot den vol
genden dag.
De werkzaamheden nemen nu eenen aanvang met het voorlezen door den
Heer Vleeschouwervan een paar letterkundige vragen. De verbastering en
verfransching der Nederlandsche taal en bet te loor gaan van vroeger alge
meen gebruikte woorden. Inzonderheid dringt de spreker aan op de weder
invoering van bet verouderde doe en dijn in plaats van u en uw.
Na eenige woordenwisseling deswegens volgt het verslag der Commission uit
Noord- en Zuid-Nederland, over zamenstelling van een Nederlandsch woorden
boek uitgebragt door Prof. M. de Vrieste Groningenhetwelk zoozeer de
belangstelling der vergadering gaande houdt, dat het in weerwil van eene
voorlezing die van 12 tot 3 ure heeft geduurd, met onafgebrokene aandacht
is aangeboord en meermalen door toejuichingen afgebroken. (De Commissie
bestond uit Prof. M. de Vries, Dr. A. de Jager, Mp. II. J. Koenen voor Noord-,
en Prof. J. David, Dr. F. A. Snellaert, Mr. Pb. v. Duyse voor Zuid-Neder
land Prof. J. David is niet op het Congres tegenwoordig wegens eene buiten-
landsche reis).
Volgens de Commissie zou het woordenboek zich bepalen tot de Neder-
duitscbe taal in haren tegenwoordigen door het algemeene en beschaafde ge
bruik gevestigden toestand.
Het aanvangspunt wordt gesteld omstreeks het jaar 1G37. Verouderde
woorden worden niet opgenomen; idiotismen alleen in zoo ver zij denkbeel
den uitdruktenwaarvoor de algemeeee Ned. taal geen geschikt woord bezit.
Bijzonder zal de spreektaal, geraadpleegd worden, en het Zuid-Nederl. taal
eigen ter verrijking aangewend worden. Voorts zal men opnemenNederl.
kunstwoorden zamengestelde woorden alleen in zoo ver hunne beteekenis niet
van zelf uit de deelen blijktalgemeen gangbare spreekwoorden en spreekwij
zen; woorden uit vreemde talen, wanneer zij een Nederlandsch gewaad heb
ben aangenomen. In een aanhangsel zuHen de meest voorkomende barba
rismen dc gebruikelijke woordenuit het MaleischJavaanscb en Chineescli
ontleend en in onze bezittingen gebezigd, worden opgezameld. De rangschik
king der woorden zal zijn etymologisch, voor zoo ver de woorden uit oor
spronkelijke, bekende stamwoorden zijn ontsproten, volgens eene der drie
hoofdwetten.
Van al het behandelde zal eene alphabetische lijst achter het werk worden
gevoegd. Bij elk hoofd- en stamwoord zal worden opgegeven de afleidingdo
verschillende beteekenissen gestaafd door voorbeeldenbij voorkeur uit de
tegenwoordige eeuwbet synonymieke en het spraakkunstig onderscheidenz.
In het woordenboek zal eene eenparige spelling worden gevolgd, waartoe
de thans in Noord-Nederland heerschende tot grondslag zal strekkenmet die
wijzigingenwelke bij nader overleg zullen worden vastgesteld.
Het woordenboek zal door eene inleiding worden voorafgegaanwaarin re
kenschap van het plande inrigtingen en de beginselen des werks wordt
gegeven. Het toczigt over de vervaardiging van het woordenboek wordt op
gedragen aan eene commissie van redactie van 3 leden, en de vervaardiging
zelve aan beoefenaars der Ned. taal, daartoe door de commissie uittenoodigen.
De druk zal geschieden in de stadwaar de zetel der redactie is geves
tigd de uitgave te Amsterdam en te Brussel. Zoodra op last van het Con
gres tot den arbeid besloten en de redactie benoemd zal zijn, zal het plan
officieel in de dagbladen worden aangekondigd met de uitnoodiging aan alle
belangstellenden om bijdragen tot het groote werk in te zenden. Jaarlijks zal
de redactie van den slaat der werkzaamheden aan het Congres verslag doen.
FRASfHRIJK.
PARIJS30 Augustus.
Den 25slen is de zitting geopend der Algemeene Radendiezoo als
men weet, dit jaar eene staatkundige strekking zullen hebben, en de voor
standers der herziening rekenen er vast op ombij de tweede beraadslaging
over de herziening, die na de wederbijeenkomst der Nationale Vergadering
zal plaats hebbendoor deze Raden grooten invloed op die Vergadering uit te
oefenen. De eerste lijdingen uit de departementen schijnen de verwachtin
gen van de voorstanders der herziening te zullen bevestigenreeds twee
ENGELAND.
LONDEN, 30 Augustus.
H. M. doet thans met baren gemaal eene reis in Schotland en wordt overal
met veel hartelijkheid ontvangen.
De stedelijke Raad van Birmingham heeft besloten aan II. M, een ver
zoekschrift in te dienen, om bet batig slot van de ontvangsten der Tentoon-
toonstelling te bezigen voor het oprigtcn eener nijverheidsschool. Men maakte
zich in andere steden gereed het voorbeeld van dien Raad te volgen.
BELGIE.
BRUSSEL, 1 September.
De Kamer van Vertegenwoordigers heeft in hare zitting van eergisteren
eene met Nederland gcslotene overeenkomst, betreffende de scheepvaart op de
Maas, met algemeene stemmen aangenomen. Daarna is het wetsontwerp op
de openbare -werken met 56 tegen 13 stemmen aangenomen.
Ook heeft de Kamer het wetsontwerp goedgekeurd, waarbij 1,600,000 ff.
waren aangevraagd tot bet oprigtcn van schoolgebouwenen het bouwen van
arbeiders woningen, die gezonder zijn, dan vele die tegenwoordig bestaan.
In de zitting van den gemeenteraad alhier van eergisteren werd door
een der leden voorgesteld, bij een adres aan den Senaat op de aanneming van
het wetsontwerp op het successieregt aan te dringen. De Burgemeester merkte
hierop aan, dat dit voorstel den gemeenteraad zou kunnen leiden tot behan
deling der vraag, of de Senaat naar den geest der constitutie eene door de
kamer van afgevaardigden aangenomen belastingswet mag verwerpenen of
het niet raadzaam zou zijn de geheele instelling van den senaat af te schaf
fen en dat de gemeenteraad alzoo zijne bevoegdheid zou overschrijden. Hierop j
werd bet voorstel ingetrokken. De Burgemeester herinnerde bij deze gelegen
heid dat hij in der tijd bij de beraadslaging in het congres over de Bel-
gische constitutie tegen de daarbij vastgestelde inrigting van den senaat had j j
gestemd, en voorspeld bad dat die tot moeijelijkhcdenals welke thans opge- j j
