LEYDSCHE
COURANT
MAANDAG3 DECEMBER.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
Blij deze Courant wordt voor Geafcïioitsicerilciï een
Witamtijst der Siiesgeregtigden gevoegd. Afzonder
lijk a S> Centen te toekomen.
Inwisseling «Ier 25-Cents-stukk.en,
Wij herinneren het publiekdat van Maandag 3 December
tot en met Zaturdag 15 December de «JS-Ccnts-stsiMten bij
de 1111. Ontvangers worden ingewisseld, en met den 16den De
cember niet meer gangbaar zullen zijn.
"BlMjËN LAN'DSC mjTBÉR 8 G T EN
LEYDEN, 1 December.
Z. M. heeft bij besluit van 28 November den lloogleeraar J. van der itoeven
alhier, verdunning verleend tot het aannemen en dragen van de Orde van de
Poolster, hem door den Koning van Zweden geschonken.
Uil het driemaandelijksch berigt omtrent de Maatschappij van Welda
digheidblijkt dat op den 28SUD Julij II. de Commissie van Toevoorzigt
hare eerste vergadering heeft gehouden.
In die vergadering, waarvan de Heer Mr. J. R. Baron van Goltstein tot
Voorzitter en de Heer Slr. J. G. A. Clant tot Secretaris werden benoemd
werden de verslagen ter tafel gebragten werd besloten de Heeren H. C. van
Hall en Mp. C. II. Goekinga te committeren tot cene inspectie der Koloniën
en ter opneming der Rekening de Heeren F. J. van MaanenMr. A. Deketh
en G. A. Melort.
Voorts is, overeenkomstig de bepaling van het Reglement, dat jaarlijks
een derde gedeelte der leden der Commissie van Toevoorzigt zal aftreden
een rooster van aftreding geformeerd.
Voorts werd beiigt dat door wijle Mejufvrouw Papenhuizen, te Dordrecht,
aan de Maatschappij is geschonken een certificaat 2J pCt. W. Schuld, groot
in kapitaal 1000, terwijl van een' onbekende is ontvangen eene gift van
150, welke gift met gelijke gevoelens van dankbaarheid door de Maat
schappij is aanvaard.
De bevolking is in de vorige drie maauden, wederom met 275 personen
afgenomen, niet door meerder ontslag dan aankomst, want het getal der
nieuw aangekomenen beeft dat der ontslagenen nog met 68 zielen overtroffen,
maar door liet groot getal sterfgevallen, hetwelk ineer dan het dubbel van
het gewone heelt bedragen.
Aan de Oinmersehans bleef men vrij van de cholera, maar den lslco Julij
brak die aan bet lste gesticht, dat van kinderen, te Veenhuizen, uit. Drie
eigen Geneesbeerenwaaronder twee Doctorenzijn nacht en dag met den
grootslen ijver werkzaam geweest, om, met behulp van de Directie, alle
hulp te verleenen. De ziekte is met half Augustus geweken. Van de 209
aangetasten, die meest alle zwak en ziekelijk waren, zijn er slechts 54
bezweken. Van de 45 oppassers, meest vrouwelijke, slechts een enkele.
Den 26sten ontstond de ziekte plotseling, aan het 3de Gesticht te Veen-
huizen, van bedelaars; alwaar er tot den 4'lea Oct. 318 zijn aangetast,
waarvan er 171 zijn bezweken. Op den ergsten dag, deD 6den September,
waarop reeds 63 lijders onder behandeling waren, kwamen er nog 36 bij en
stierven er 25. Hoogst loffelijk heeft de Directie met de Geestelijken en de
Geneesbeeren, gewedijverd in het aanbrengen van troost en hulp.
Ook aan het 3de Gesticht heeft de ziekte de zwakste gestellen, de meest
verwaarloosde ligchamen getroffen. Onder de buitenom wonende arbeiilers-
cn veteranen-huisgezinnen zijn er weinigen aangetast en nog minder van ver
loren. Even zoo zijn de oppassers, waartoe men de gezondste, beste men-
schcn verkozen had, op zeer weinigen na, alle gezond gebleven, terwijl er
slechts een kindje van een der ambtenaren is gestorven.
De sterkte der bevolking was den 7de° Julij 11. 11,541 en den lslcn Oct. II.
11,266.
De winterrogge heeft opgeleverd: van 824 bunders 14,857 mud, 18.03
van het bunder, zijnde 2343 mud minder dan verleden jaar, toen de op
brengst 3.11 mud van het bander grooter was, welke geringere opbrengst
voornamelijk toe te schrijven is aan veelvuldigen regen in den voorzomer.
Het graan woog gemiddeld 68 fD.
Het verbouw van zomergarst heeft opgeleverd van 70 bunders 1786 mud
25.56 van het bunder, dat mede eene matige opbrengst kan genoemd wor
den, die evenwel nog verhoogd wordt door de zwaarte van liet graan, ge
middeld 60 ffi.
De himalaije-gerstop 2.64 bunders geteeld, heeft 86.57 mud, dat is
tegen 32.79 van liet bunder opgeleverd, dat zeer veel is; maar welk graan
dan ook meestal op vruchthaarder grond is geteeld. Dat zaad weegt 72 ffi
het mud en neemt, bij het verhakken tot brood, ruim zoo veel water op
als rogge, die echter smakelijker brood geeft. Brood van half rogge en half
zulke gerst is niet van gewoon roggebrood te onderkennen.
De liaverteelt bragt op van 141 bunders 4863 mud, 34.60 van het bun
der, ter zwaarte van 44 IC de zwarte voerbaver cn van 52 de dikke witte.
De opbrengst der boekweit zal niet zeer aanzienlijk zijn daar dit gewas
en van nachtvorst en nu ook van te veel regen en wind geleden heeft.
De aardappelziekte heeft zich in Julij wedero n vertoond, doch niet zoo
hevig en later dan te voren.
Alle soorten hadden bovendien van de nachtvorst geleden. De opbrengst
zal ongelijk zijn en waarschijnlijk bcloopen van 538 bunders 85,000 mud,
158 mud van het bunder, dat dan ruim 20,000 mud meer zon zijn dan
verleden jaar, ofschoon het nog maar 3/4 is van vroeger oogst.
Het hooi heeft opgeleverd: van 308 bunders 1128 voer.
Men is thans bezig met bet zaaijen der winterrogge, dat, met bel aardap-
pelrooijen en het afdoen van de boekweitoogsteene groote drnkte geeft, ter
wijl de banden te Veenlinizen door vele sterfgevallen en nagelaten overplaat
singen van de Oinmerschansdaar niet overvloedig waren. Het ongunstige
weder van het begin dezer maand verhoogde nog de bezwaren. Men hoopt
dat alles nog op zijn' tijd zal worden afgedaan.
De arbeid aan den turf is geheel ten einde gebragtzijnde men in al de
Koloniën behoorlijk van geheel zelf gemaakten turf, mede voor de katoen
spinnerij, ruim voorzien.
De veestapel is in den besten staat gebleven.
De tuinen leveren een' ovi rvloed van groenten op, waarvan veel voor den
winter wordt ingemaakt en opgelegd.
De fabriekmatige werkzaamheden zijn en worden geregeld voortgezet.
Aan eigen of zelf benoodigde goederen is geen gebrek; al de ingevoerde
verschillende werkzaamheden worden zorgvuldig aangehouden.
De herstelling en verbetering van een' der schutsluizen te Veenlinizen is
naar genoegen volbragt, geheel door eigen volk.
Het schoolonderwijs wordt thans voor de oudste dagscholierendie voor het
aardappelenrooijen onmisbaar zijn opgeschortdoch de avondscholen blijven
gezet gebonden worden, even als de kleine kinderen daags geregeld onderwijs
ontvangen.
Djor de vacature der Predikantsplaats te Steen wij kerwolden vertrek van
den hulpprediker vari Vledder, lijdt de dienst der Protestanten, daar men te
Frederiksoord gewoon was alle Zondagavonden, door dien Leeraar, godsdien
stig te worden onderwezen, geslicht en getroost. Met verlangen wordt naar
een' opvolger uitgezien.
De Inspecteur-Generaal van de geneeskundige dienst der land- en zee-
magt heeft alle genees- en heelkundigen, Nederlanders van geboorte, die ge
negen zijn, zich als Officier van Gezondheid der 3de klasse voor de mili
taire geneeskundige dienst der landmagt in de West-Indien te verbinden,
verwittigd, dat zij zich, bij verzoekschrift, op zegel geschreven cn portvrij
in te zenden, cn na daarop bekomen anl woord, in persoon bij hem Inspec
teur-Generaal, aan zijn bureau te 's Gravenhagein het locaal des magazijris
van geneesmiddelen, Voorhout, Wijk I, N°. 327, beliooren aan te melden,
met overlegging der bewijzen, in de Staats Courant van den 28stc" dezer
omschreven.
De Directeur der artillerie-, stapel- en instructie-magazijnen te Delft
zalonder nadere goedkeuring, op den 22ste" dezer aanbesteden: 8,000 li'
bruin tuigleder, 1,200 bruin pinkenleder, 300 vellen bezaanleder en 100
stuks lamsvachten. De inschrijving zal plaats hebben bij besloten briefjes,
in te leveren op het bureau der directie, in de Houttuinen.
De 's Gravenh. Nieutvsb. meldt, dat de inschrijving ten behoeve van
deri opbouw van een nieuw oude mannen-, vrouwen'- cn kinderhuis in de re
sidentie, reeds de niet onaanzienlijke som van ruim ƒ47,000 heeft opgebragt.
Binnen kort zal te 's Ilertogenhosch door de Gebr. Muller verkocht wor-
