LEYDSCHE
COURANT.
1849.
v;-
M;
WOENSDAG, 19 SEPTEMBER.
BtNNENLAN DSCIIE BER1GTEN
De Courant wordt Maandags Woensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zaturdag avond
\y.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaarj
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Cente afgegeven.
LEYDEN18 September.
Het beiigt, dut te Harderwijk eene Volontaires-Scbool zou worden op-
gerigt enz., was niet geheel en al juist. Men verzekert dat er niet bepaald
eene sehool en wel in die stad zal worden gevestigd; doch dat alle jongelin
gen van een onbesproken gedrag, van 1G tot 20 jaren, op de vroeger mede
gemelde wijze, bij elk rogement iu de gelegenheid zullen worden gesteld, om
als OnderolEeirren voor de Oost-lndiën te worden opgeleid, ten einde alsdan
in vier jaren tijds tot Officieren in de Indien te worden verbeven. Men ver
wacht, dat eerlang van Regeringswege nopens deze zaak eenige mededingen
in bet openbaar zullen worden gedaan.
's GR A YEN tl AGE, 17 September.
Zaturdag 11. is alhier overleden de Heer Mr. J. P. N'oiret de Bruyn
Raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlanden, Ridder der Orde van den
Nederl. Leeuwenz.
Krachtens eene door den Koning verleende magtiging, is aan de Hceren
II. C. E. van den Ouwclant c. s.vergunning verleend tot het oprigten eener
gaz-fabriek te 's Hertogenboschten einde die stad met loopend gaz Ie ver
lichten.
De Iloofd-Commissie tot bet oplerigten standbeeld voor wijlen Z. M.
Koning Willem 11, heeft alle beeldhouwkunstenaars uitgenoodigd tot bet,
inzenden van ontwerpen voor bet gedenkteeken ter nagedachtenis van Koning
Willem II. Het zal bestaan in een staand beeld, voorstellende den Koning,
boog ongeveer 3,50 ellen, geplaatst op een voetstuk van 3,50 a 4 ellen
hoogte, gerekend uit den begancn grond, voorzien aan twee zijden met half
vei lieven beeldwerk, voorstellende de wapenfeiten des Konings te Quatre-Bras
en Bautersern en de twee andere zijden met de toepasselijke opschriften die
de Commissie daarop zal doen plaatsen.
Het zal op een plein worden geplaatst, oin van alle zijden ziglbaar te
wezen.
Het ontwerp door den kunstenaar in te zenden, moet bestaan in een schets-
beeldje (statuette ébauohe) van 4 a 5 palmen hoogte op een onbewerkt
voetstuk, in evenredigheid der opgegevene maat, met en henevens bet ont
werp van bel beeldwerk.
De schclsbeelden zullen moeten worden ingezonden vóór of op den 15(trn
November aanstaande aan het adres van den Secretaris der Hoofd-Coinmissie
te 's Gravenbage.
De Commissie looft eene premie uit van ƒ250 voor de meest voldoende
schets, die daardoor haar eigendom wordt. Zij behoudt zich voor om daarna
al dan niet met den vervaardiger in onderhandeling te treden over de uitvoe
ring van het beeld.
De onbekroonde schetsbeelden zullen vrachtvrij aan de inzenders worden
terugbezorgd.
STATEN-fiENERAAL.
AANSPRAAK DES KONINGS
tot Opening; van liet Zittingjaar 184950.
Mijne Heeken!
Ik verheug Mij in het voorregt, U andermaal om Mij vergaderd te zien,
en ditmaal, om van (Ie plaats, door Mijnen onvergetelijken Vader vroeger
zoo waardig bekleed, eene nieuwe Zitting voor U te openen, waarin Gij ge
roepen wordt de dierbaarste belangen des Vaderlands met Mij te behartigen
en verdere uitvoering te geven aan de Grondwet, die wij in onze vorige te za-
menkomst wederkeerig hebben bezworen.
Wij mogen oris verblijden, ter oorzake, dat onze uit- en inwendige aange
legenheden, sedert bet oogenblikwaarop Ik de regering aanvaardde, niet
zijn verminderdmaar veeleer verbeterd in gunstige gesteldheid.
Met alle Mogendheden hebben wij vrede en goede verstandhouding. De on
rust die elders woelt, dringt onze grenzen niet binnen; en de verdeeldheid,
die andere Staten eenigerinate van elkander verwijdertblijft ons vreemd.
Wij onderhouden met allen een volledig vriendschappelijk verkeer. De ver
wikkeling, in welke wij vroeger vreesden ten opzigte van Limburg te zullen
of te kunnen geraken, zijn, door de bescherming der traktaten, gelukkig
afgewend; en wij hebben liet gegronde vooruitzigt, dat die regtmatige toe
stand nimmer andere dan regtmatige bevestiging of oplossing zal verkrijgen.
De zege op Balidoor de dapperheid onzer Land- en Zeemagt bevochten
heeft uns bel verlies van meerdere verdienstelijke strijders, cn, dat het meest
is te betreuren, liet verlies van eenr-n voortreilelijkeri Bevelhebber, gekost;
maar, tot dien duren prijs, zijn de eerbiediging van ons gezag, rust en orde
in den Indischen Archipel verzekerd.
I)e Marine bewees lofwaardige diensten, ook ter gnnste onzer W.-I. bezittingen.
Het Leger gaf Mij ruime stof tot tevredenheid.
Mijne beminde Landgeuooten genieten gewenschten voorspoed. De oogst was
gezegend. De handel herleefde. De fabrieken leverden, ook op de onlangs
gelioudene tentoonstelling, uitmuntende proeven van bare gunstige ontwikke
ling. En de markt van onze koloniale voortbrengselen beeft voordeden ver
schaft, die, gevoegd bij de niet ongunstige opbrengst der belastingen en de
reeds tot stand gebragte aanzienlijke bezuinigingen veel hebben bijgedragen
tot de verbetering van den stand van 's Lands geldmiddelen. Alleen liet
gedeeltelijk mislukken van een enkel gewas des velds en de vele slagtoffers
eener gevaarlijke ziekte, gaven Oris stof tot bekommering cn leed. Beiden
schijnen evenwel te verminderen.
Ouder die gunstige omstandigheden zijt Gij, Mijne Hcerenherwaarts ge
komen, om Uwe zorgen op nienw aan 'sl.ands zaken te besteden. Vele en
gewigtige bemoeijingen wachten U, door de Grondwet zelve voorgeschreven,
en door de tijdsomstandigheden gevorderd.
Zij zullen zich niet bepalen tot bet onderzoeken en beoordeelen van de
wetsontwerpen, die de gewijzigde Grondwet vordert. Gij znlt U ook moeten
bezig houden met eene nieuwe begrooling der uitgaven en inkomsten van
bet Rijk; met gewigtige stoffelijke belangen der natie; en niet bet minst
met het overwegen van zoodanige verordeningen, als waar de tegenwoordige
ontwikkeling der handelsstaatkunde van Europa ter bevordering van scheep
vaart en handel, en tot herstel of verbetering van belangrijke bronnen van
volkswelvaart, of, mag bet zijn, tot bel openen van nieuwe raadzaam
zullen worden gekeurd.
Daarin wonsch ik U welberaden, standvastig voor te gaan. Daartoe roep
lk Uwe bezadigde, cendragtige, belangstellende medewerking in.
Van de schreden door ons in gemeen overleg, op dien weg te doen, han
gen in deze gewigtige oogeublikkenvoorjaren tijds, bet geluk cn de voor
spoed van dit achtingswaardig Volk welks welzijn wij moeten bevorderen,
ten cenenmale af.
Het Vaderland plukke van onzen arbeid rijke vruchten
1c weldadige Opperbestuurder van ons lot schenke daarop Zijnen zegen!
Met deze wenschen in het hart, verklaar ik deze Zitting der Staten-Gcnc-
raal te zijn geopend."
Z. M. weid bij de plegtigheid vergezeld door HH. KK. de Prinsen Hendrik
en Frederife. II. M. de Koningin en IILIKK. IIIIde Prins van Oranje en
Prins Maurits, zonen des Konings, bevonden zich in de Vergaderzaal, in de
Hof-Loge.
Uit bet verslag der Commissie, beslaande uit de HH.: Nedermeijcr van
Rosenthal, van Randwyek, Borrel, Engelen en YVesterhoff, uitgebragt in de
zitting van de Tweede Kamer der Slaten-Gcneraal van den 11den September
1849 omtrent bet jaarlijkse!) regerings-verslag nopens den staat van bet on
derwijs in ons vaderland, oritleenen wij liet volgende:
Bij allen, die de lotgevallen der menschheid met eenige belangstelling gade
slaan, is meer en meer de overtuiging verlevendigd, dat onverwijld kracht
dadige hulpmiddelen behooren aangewend te worden tegen bet toenemend be
derf in het maatschappelijk ligchaainwaarvan de jongste tijden de treurigste
bewijzen hebben opgeleverd.
Ouder die middelen nu, van wier toepassing men met bet meeste vertrou
wen eene heilzame uitwerking mag te gemoet zien, bekleedt bet openbaar on
derwijs eene eerste, welligt de allereerste plaats. Daarom verdient bet meer
dan ooit te voren de onverdeelde belangstelling eener vergadering van volks»
vertegenwoordigers, wier roeping bet is, de zedelijke en stoffelijke welvaart
eener natie met alle kracht te bevorderen.
De taak der Commissie bepaalt zich tot bet opgeven der uitkomsten, welke
bet onderzoek van bet regerings-verslag nopens den staat der boogcre, mid
delbare cn lagere scholen in ons Koningrijk over 1847 heelt opgeleverd, welk
verslag op den lste" Maart jl. aan de Tweede Kaïncr is ingediend. Zij zal
