BüiTEi\LANDSCHE BEBIGTE^
opname der handelingen van de Staten-Generaal, niet periodiek worden uit
gegeven en daarin volstrekt niets anders wordt opgenomen, eenc milde toe
passing der bestaande wetten toeliet, dat zij ongezegcld mogten verschijnen.
Z. Exc. heeft dan ook reeds van den aanvang af, dat zoodanige bladen ver
schenen, de noodige instruction gegeven, dat daarvan geen zcgclrcgt zou wor
den geheven.
Eerste Earner der Staten-Generaal,
In de Zitting van gisteren heeft de Voorzitter kennis gegeven dat door de
afdeeüngen gekozen zijn tot hare Voorzitters, de IlcerenCost Jordens, Hoff
man, Gevers van Endegeest en Taets van Amerongen, en tot Onder-Voorzit
ters de Heeren BorskiDiemontvan Weideren Bengers en 't Hooft.
Voorts wordt kennis gegevendat door de afdeelingen tot rapporteurs ge
kozen zijn 1°. voor het wetsontwerp tot heffing cener provinciale belasting in
Friesland, de Ilceren Borski, Hoffman, van Weideren Bengers en van Aylva
van Fallandt2°. voor dal tot bekrachtiging eener met de Ncderl. Handel
maatschappij gesloten overeenkomst, de Heeren: Cost Jordens, Hoffman, van
Beeck Vollenhoven en Taets van Amerongen.
Van de Tweede Kamer zijn ontvangen de twee navolgende wets-ontwerpen
als: 1°. toi inwisseling van zilveren speciën, cn 2°. tot ontneming der hoe
danigheid van standpenningen aan de gouden speciën. Deze ontwerpen
worden verzonden naar de afdeelingen.
De Commissie van rapporteurs is gereed, haar verslag uit te brengen over
liet wels-ontwerp tot bekrachtiging ecner met de Nederl. Handcl-Maatschappij
gesloten overeenkomst. AVelk verslag dadelijk wordt voorgelezenwaaruit
blijkt dat, ofschoon vele leden die verbindtenis op een korter tijdstip wen-
sehen bepaald te zienzij het agentschap dier maatschappij beschouwden als
den meesten waarborg voor den Staat opleverende en op dien grond in den
langen duur geen overwegend bezwaar vonden. Vrij algemeen verlangde men
te weten waarom de tien millioen. welke de Staat nog aan de llandel-Maat-
schappij verschuldigd is, in 1844 niet mede is afbetaald. Voorts verlangde
men te wetenhoeveel het verminderde commissie-loon zal bedragennaar
art. 11 van het contract toe te kennen, bijaldien bij verkoop en bloc de Ptc-
gering er in toestemt, de Maatschappij van het del credere te ontheffen; ter
wijl men verlangde, dat de Begering bij eenc eventuele veiling zich ten deze
t vrijwaarde.
Uit aanmerking van het spoed vereischende der zaak cn het verlangen des
Ministers, wordt door den Voorzitter deze openbare Zitting veranderd in ecne
met gesloten deuren.
Daarna zijn de beraadslagingen over de Handcl-Maatschappij bepaald op
morgen cn na afloop daarvan, die wegens dc provinciale belastingen in Fries
land. Daarna is de Zitting opgeheven.
In de zitting van heden is van de Tweede Kamer ingekomen het wets
ontwerp tot verhooging der begrooting van uitgaven voor het departement
van Binncnl. Zaken, ter zake van het meer volledig cn spoedig openbaar ma
ken van het verhandelde in de zittingen der Staten-Generaal. Op voorstel
van den Heer Taets van Amerongen, wegens den korten tijd, die nog vóór
de sluiting der Kamers, voor dc vergadering ter beschikking overblijft, is
beslotennopens dit ontwerp het besluit tot verzending naar de afdeelingen
tot nader uit te stellen.
liet wets-ontwerp tot bekrachtiging ecner met de Nederl. Handel-Maat-
schappij geslotcne overeenkomst, is met algemecnc (30) stemmen aangenomen.
Het wets-ontwerp lot heffing van twee provinciale belastingen in Friesland,
is aangenomen met 28 tegen 2 stemmen.
De Zitting is daarna gescheiden en veranderd in comité-generaal.
ALKMAAB, 11 September.
Alhier werd in de jaren 18391848 ter markt gebragt aan kanariezaad,
mostertzaadkoolzaad, lijnzaad, erwten, tarwe, rogge, garst, haver en
boonen eene hoeveelheid van 19,046 lasten, dat is gemiddeld ruim 1,900
last per jaar.
De Algemecne Vergadering van het Genootschapris Unit a Fortior te
Hoorn op den 22stcn e. k. bepaaldis om dc cholera uitgesteld.
UTBECIIT, 11 September.
Het ongelukkige Monlfoort, dat reeds vroeger zoozeer door de cholera ge
teisterd werd, cn voortdurend de zetel der armoede blijft, is thans weder
door de heerschende ziekte bezocht, en in den beklagenswaardigslen toestand.
Van den 31stcn Julij tot den O"1011 September zijn er 96 persouen aan de
cholera overleden; er waren dagen, dat er, op de bevolking van even 1800
zielen, 6, 7 of 8 boven aarde stonden; den 6Jen September waren er zelfs
10 overleden. Montfoort, reeds zoo zeer verarmd door dc vroegere misluk
king der aardappelteelt, lijdt thans dubbel. Men doet er alles wat men kan
om de ramp te leenigen. Men deed er eene collecte, welke iuim ƒ100 op-
bragt. De enkele gegoeden en de zeer enkele welvarcnden in aanmerking
genomen, mag men dit bedrag hoog noemen. UtrC.)
VIANEN31 Augustus.
De dag van heden was voor de Israëlitische gemeente alhier een dag van
feestviering cn vreugde. Door de ontvangene ondersteuning van Z. 51. onzen
geëerbiedigden Koning, van de Provinciale Staten van dit gewest, de welwil
lende medewerking van de stedelijke regering en de liefdegiften van geloofs-
genootcn en andere godsdienstige gezindhedenmogt zij hare verouderde en
bouwvallige Synagoge zien herbouwden nu openbaar en plegtig inwijden.
Door den Heer B. S. Berenstein, Oppcr-Babijn van dit synagogaal ressort,
werd in het Nederduitse!] eene leerrede gehouden, naar aanleiding van Jesaja
LIV13, En al uwe kinderen sullen van den Heer geleid zijn,
en de vrede uwer kinderen zal groot zijn," en dankzeggingen cn gebeden
tot den Almagtige opgezonden, terwijl de lofzangen door de Heeren Levison,
voorzanger te Culemborg, cn secondanten, begeleid door instrumentatie, wer
den gezongen.
Deze plegligheid werd vereerd door de tegenwoordigheid van de stedelijke
regering cn andere autoriteitendoor den Predikant der Hervormde gemeente
alhier, en een aantal genoodigde deftige ingezetenen dezer stad. [Utr. C.)
ZALT BOMMEL, 10 September.
In het 8ste kiesdistrict van Gelderland had heden de verkiezing plaats van
een lid voor de Tweede Kamer, ten gevolge van het bedanken van den Heer
\V. J. van Hoytema. De keus is thans gevallen op den Heer W. B. van
Hoëvell, gewezen Predikant te Batavia, thans te Groningen, die 271 stemmen
Van de 403 op zich vereenigde. Daar deze echter, volgens Koninklijk besluit,
op het door hem gedaan verzoek, als Predikant te Batavia met verlof hier te
lande zou beschouwd worden, zal waarschijnlijk die keus niet gelden.
BELGIË.
Een handelshuis te Antwerpen zal een kantoor te San-Francisco in California
vestigen. In October vertrekt een schip daarheen met Belgische voortbren-
selen, ter waarde van 500,000 fr. Een ander kantoor wordt te San Thomas
opgerigt, en dit jaar vertrekken nog schepen naar de westkust van Africa,
omdat een eerste togt daarheen goed uitviel. Ook zouden onderhandelingen
geopend zijn om den handel op Singapore weder te beginnen.
Uit het Verslag van het Ncderl. Letterkundig Congres in N°. 8 van het
veertiendaagsch Tijdschrift voor Letteren, Kunsten en AVetcnschappen de
Eendragt, dat te Gent wordt uitgegeven, waarvan wij de vriendschappelijke
toezending aan den verdienstelijken oud-Hoogleeraar KestelootLid van de
Maatschappij van Ned, Letterkunde, hebben te danken, deelen wij ter aanvul
ling onzer berigten in ons nommer van den 3llen Sept. het volgende mede
De tweede zitting werd geopend door eene redevoering van prof. David, die
in eigen naern het woord nam, ter vervanging van prof. Bormanswelke de
eerste zitting had bygewoondmaer reeds vertrokken was. Prol'. David's
bclangryke verhandeling liep over het onderscheid tussclien de gesprokene en
geschrevene tael. Vele nuttige en bctrachtenswaerdige aenmerkingen vloeiden
van de lippen des duidelyk sprekenden redenaers, voornamelyk over het door
de spraekkunsl-schryvers ingevoerde en niet na te volgen gebruik van dezelue
desselfs, enz.
In de derde zitting is de uitgave van een algemeen nederlandsch woorden
boek aengenomenop voorwaerde dat het geen tirannisch Dictionnaire de
l'académie zy, maer een soort van museum van al de gebruikelyke woorden,
zoo in zuid als noord. De Heeren Des Amorie Van der Hoeven, Alhcrdingk
ThymIlalbertsma, Snellaert, Van Duysc, Cracco en David werden aenge-
duid om over dit ontwerp eenige gedachten te verzamelen en die, hetzy a£-
zondcrlyk, hetzy gczamenlyk, ter gelegenheid van een tweede Congres, voor
te dragen.
In de afwezigheid der heeren Van de Putte en Polakdie over den boek
handel moesten sprekenwerd dit onderwerp behandeld door de hoeren Surin-
gar van Leeuwarden cn Schleyer van Amsterdamdie zich beklacgden over
den nadruk van Noordnederlandsche werken in Belgiëen den wensch uit
drukten dat in beide ryken het kopyregt wederkeerig geëerbiedigd wierd.
Hierop antwoordde de heer Snellaert dat de Noordnederlandsche boeken in
vlaemsch België nagedrukt worden omdat men ze tot geen genoegzacm lagen
prys kan bekomen, en het onmogelyk is 8 gulden te betalen voor een bock
dat slechts drie franken waerde heeft. Dat men zulks in Holland doet is niet
verwonderlykaengezien alleen de ryken aldaer persoonlyk boeken koopen
terwyl de lagere burgerklas haer leeslust in daertoe ingerigte gezelschappen
kan voldoen hetwelk hier te lande het geval niet is. Hy deed overigens op
merken dat in Noordnederland zelf de werken van smaekter meerdere ver
spreiding, tot lagere pryzen zouden behooren verkrygbaer te wezen; want
heden wordt dacr het beste werk slechts op 300 exemplaren getrokken
waarvan er 200 aen ryken verkocht wordendie ze in hunne bibliotheek
plaetsen50 anderen aen schryvers ten geschenke worden gezondenen de
50 overigen zeer dikwyls in magazyn blyven zoodat er niets voor het volk is.
Na eene uiteenloopende bcraedslagingwaerin nog de heeren Van Duyse,
Schreuder en Jottrandnamens den heer Delecourt, van Brussel, deel na
men, werd er eene commissie benoemd, bcstaende uit de heeren Baron Jules
De Saint Genois, Snellaert, Suringar, Delecourt en Schleyer, ten einde de
noodige maetregclen te beramen en uit te voeren om den boekhandel in cn
tusschen België en Noordnederland op oenen beteren voet te brengen.
Voorts werden in deze zoo belangryke als langdurige zitting twee voortref-
felyke dichtstukken gelezen, namelyk: door den heer Nolet de Brauwcre van
Steeland, van Brussel, een fragment, getiteld: De Stormen door den heer
Ter Haarpredikant te Amsterdameen lierzangten titel voerendeDe
25 Junij '1848, en den marteldood des aertsbisschops van Pargs ten
onderwerp hebbende.
In de derde zitting maekte de heer Bens der vergadering kenbaer dat hy
eenen hrief van den heer Kneppelhout, te Leyden, had ontvangen, waerin
deze letterkundige, die men reeds door een voortreffelyk verhael in dc Een
dragt opgenomen kent, zync spyt betuigde, uit hoofde van ongesteldheid het
congres en vooral de inhuldiging van het gedenkstuk gewyd aen den dichter
Lcdeganckmet wicn hy in persoonlyke betrekking was geweestniet te
