leydsche
courant.
1840.
VRIJDAG, 26 JANUARTJ.
BINJNEINLANDSCHE BER1GTEJN.
Do Courant wordt Maandag, Woensdag en
Vrijdag uitgegeven. Vie van Maandag komt
vit Zaturdag avond.
Dc Prijs der Courant is ƒ12 in liet jaar;
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
LEYDEN, 25 Januarij.
15lj Koninklijk besluit van den 19llcD dezer, is aan den Hooggel. Meer Mr.
II. W. TydeinanEmeritus Hoogleeraar bij de Rcgtsgcloerde Faculteit aan de
Uoogeseliool alhier, verleend een pensioen ten bedrage van 3,500 'sjaars,
op grond van art. 48 der wet op de burgerlijke pensioenen van 0 Mei 184C.
Bij Konink. besluit van den 20stcn dezer, is aan den Heer II. Paling
Wzn., op zijn verzoek, buiten bezwaar van den lande, verleend een eervol
ontslag uit zijne betrekking van Ontvanger der Directe Belastingen en Aecijn-
scn te Woerden c. a.zijnde voornoemde Heer, als een openlijk blijk van
's Konings hoogc goedkeuring en tevredenheid over zijne langdurige aan den
lande bewetcne diensten, bij hetzelfde besluit tevens benoemd tot Ridder der
Orde van den Ncderl. Leeuw.
Bij Koninklijk besluit zijn benoemd in de Commissie tot dc zaken der
Waalsche kerken, tot leden: Ds. F. C. J. van Goens, alhier, en Mr. J. Ran
van Gameren, ouderling te Arnhem; tot secundi: Ds. J. D. Kevel, te 'sGra-
venliage en Mr. J. S. Vcrnède, ouderling te Utrecht.
Uit liet Jaarboekje over 1849 blijkt, dat op 1°. Januarij 1848 de
bevolking des Rijks bedroeg
Noord-Brabant 403,723 zielen.
Gelderland373,000
Zuid-IIolland 504,45-4
Noord-Holland 402,851
Zeeland157,774
Utrecht153,300
Friesland240.030
Overijssel 212,030
Groningen190,090
Drenthe83,570
Limburg 202,734
Te zamen 3,050,840 zielen.
Dc Vrentsche Courant deelt het volgende ingezonden stuk mede over
bel Onderwijst
Ofschoon dc misslagen der regeringen en het openbaar worden van onzede
lijkheid bij dc hoogste standen, de voorname aanleiding mogen zijn tot den
tegenwoordigen vciwarden toestand van Europa, de verregaande zedeloosheid
der laagste standen, een gevolg deels van onwetendheid, deels van armoede,
liceft grootelijks daartoe medegewerkt.
Vooral in groote steden en fahriekdistricten is die zedeloosheid en onwe
tendheid ten top gestegen, en is het opkomend geslaelit der laagste standen
{de straatjongens), de geesel der maatschappij en een zorgharend gedeelte der
bevolking. Do tooneelen der revolutie in Frankrijks hoofdstad hebben ge
toond, waartoe armoede, gepaard aan ongebondenheid, in staat is, en de
straatjongens van Parijs waren niet de minste strijders op de barricades.
De rust der Staten wordt afhankelijk van de straatjongens der groote ste
den. In Frankrijk ziet men dit in en grijptonzes craehtcnsnaar het heste
middel, om op den duur, uit dien toestand te geraken, althans de maat
schappelijke orde voor geheelen ondergang te bewaren.
De commissie aldaar, heiast met het ontwerpen van wetten voor het onder
wijs, heeft dc navolgende beginselen aangenomen: 1. gratis onderwijs; 2. on
beperkte vrijheid, en 3. veryligting van alle burgers om lager onderwijs
te ontvansen.
u
Het is dit laatste vooral, wanneer het streng wordt toegepast, dat de
straatjongens van straat zal doen verdwijnen, dat lien in staat zal stellen om
op ecne andere wijze, dan door bedelen of stelen den kost te kunnen verdie
nen, en dat eene weldaad zal worden voor een volgend geslacht.
Olsehoon wij in Nederland op meerder zedelijkheid en minder onwetendheid
bij dc lagere standen mogen roemen, meende men toch dat zoodanige bepa
ling, ook hij ons, heilzaam zoude kunnen zijn, en is zij daarom, tijdens
onze herziene grondwet nog in overweging was, opgenomen in een icquest,
destijds bij de Tweede Kamer der St aten-Generaal ingediend.
Om het groote belang der zaak ware het wcnschelijk dat dit onderwerp
nader werd onderzochten als het beginsel waarachtig goed iszoo als wij
vcimeenen, dat men dan meer algemeen hij den Wetgever aandrong, om liet
even als in andere Staten, op te nemen bij de aanstaande wettelijke regeling
van ons lager onderwijs.
Op ecne Afdeelingsvergadcring der Gcldersche Landbouwmaatseliappij
vóór cenigen tijd gehouden, had een wodstrijd van spinsters plaats; zeven
spinsters dongen om een gouden kruis, cene muts en een halsdoek. Om Ie
tooncn welk groot verschil van handigheid er is hij 'l spinnen, wordt cene
opgave medegedeeld van 't geen er verrigt werd. Aan iedere spinster was cene
gelijke hoeveelheid vlas gegeven, ten einde daarvan in 45 minuten garen te
spinnen, van die zwaarte welke bekend is onder den naam van 6 stuk uit
de 5 ons, hetgeen op 253 Ncd. ellen uit een Ned. lood gerekend wordt. On
der die 45 minuten werden 15 minuten noodig gcaelit om 't vlas op den kop
te doen, zoodat er 30 voor 't eigenlijk spinnen overschoten. Dc grootste
hoeveelheid vlas in dien tijd verwerkt, bedroeg 44 Ned- wigtjes, de kleinste
10 wigtjes. De langste en fijnste draad was van 408 Ned. el uit het Ned.
lood; de kortste en grofste was 176 el 't garen dat dc opgegeven hoedanig
heid 't meest naderde, was 289 cl lang.
•sGRAVENIlAGE, 24 Januarij.
De Slaats-Courant deelt lieden een Koninklijk besluit van den 7l,cn Au
gustus 1847 mede, waarhij, op het ingediend request van de Nederlandsche
llandel-Maatschappijgevestigd te Amsterdamdaarbij overleggende het ont
werp der acte, waarop die Maatschappij van 1 Jannarij 1850 af zal worden
voortgezet, bewilliging wordt verleend tot de voortzetting der bovengenoemde
vennootschap.
In hetzelfde nommer der Staats Courant wordt liet begin der bij genoemd
besluit goedgekeurde acte medegedeeld welke mededecling in dat blad zal
worden voortgezet. Daaruit blijkt, onder anderen, dat Z. M. dc Koning
aandeelhouder is in deze naamlooze vennootschap voor dc som van ƒ2,592,000;
Z. K. II. Prins Frederik der Nederlanden voor die van 1,560,00011. K. II.
Prinses Albert van Pruisscn voor 1,560,000Z. K. II. dc Prins van Oranje
voor 75,000; Z. K. II. Prins Hendrik der Nederlanden voor 75,000 en
11. K. 11. dc Erfgroothertogin van Saksen-Weimar-Eisenaeh voor 75,000 enz.
Z. M. heeft benoemd tot Leden en Seeundi der Evaugelisch-Lutlicrsclie
Synode voor dit jaar, de HccrenJ. M. L. Roll, Prcd. te Amsterdam; Se
cundus, B. T. Lublink Weddik, Prcd. te Amsterdam; II. J. Matthcs, Pred.
te LeydcnSecundus, J. A. Kramer, Pred. te 's GravcnhageC. I.. Keure
nner, te 's Gravcnhage; Secundus H. J. Doorman, te's GravcnhageJ. G.
Onncn te Utrecht; Secundus, J. C. Schroder, te Utrechtwijders hij ver
nieuwing: tot President, den Heer J. Decker Zimmerman, Prcd. te Utrecht;
tot Vice-President, den Heer 11. J. Mattbes, Prcd. te Leydcn, en tot Secundus
van den Vice-President, den Heer J. M. L. Roll, Pred. te Amsterdam.
II. K. II. de Erfgroothertogin van Saksen-Weimar-Eiscnaelidoehter des
Konings, is den 20stc" dezer te Weimar van ecne dochter bevallen.
De gewone audiëntie van den Minister van Biuncnl. Zaken, zal in stele
van Zaturdag 27, op Vrijdag den 26<tcD dezer, ten 12 ure plaats bobben.
Gisteren beeft de Graaf Karolyevergezeld van den Schout hij Nacht
van den Bosch en den Colonel ter Zee van Karnebeek de marinc-etablissc-
mentcri in oogcnschouw genomen. De Graaf Karolye heeft ook de modelkamer
aan liet Ministerie met veel belangstelling bezigtigd.
's Lands Korvet Boreas, onder bevel van den Kapitein ter zee J. G.
Huysden 12l,c" October II. uit Texel naar Balavia vertrokken, te gelijk
met de Oorlogsfregallcn Prins van Oranje en de Sainhre, is te Rio-Janeiro
binnengcloopcn en beeft den 14llcu December de reis voortgezet.
Dc loterij, gehouden ten voordeele der door de Veiceniging van dcR
II. Vinccntius van Paulo alhier bezocht wordende arme huisgezinnen en kin
deren heeft opgebragt cene som van ruim ƒ1,700; van die gelden is aan
Burgemeester en Wethouders aangeboden ecne som van ƒ150, ten einde
deze te verdoelen onder de algemeene armen der stad, uitgenomen do Katlio-
lijken en is aan regenten van liet R. K. weeshuis toegezonden cene som van
ƒ100, ten behoeve der weezen, of wel als ecne bijdrage voor oen te houwen
oudemannenhuis.
25 Januarij.
Z. M. heeft, door tussclicnkomst van zijnen Thesaurier, den Heer D. Ragay,
aan de llcercn Burgemeestcrai van Werkendam en de Werkenten behoeve
van de slagtoffcrs der overstroomingen in den nacht van 17 op 18 dezer, al
daar plaats gehad doen toekomen de zoo aanzienlijke gift van ƒ2000..