LEYDSCHE
COURANT.
I818.
ft
VRIJDAG, 6 OCTOBER.
N°. 120.
BINNENLANDSCUE BEBIGTEN.
De Courant wordt MaandagIVoensdag cn
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
vit Zuturdag avond.
\b-
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
Mij (leze Courant behoort een Bijvoegselhetwelk
gratis wordt uitgegeven.
LEYDEN, 5 October.
Eergisteren beeft aan bet Ministerie van Binnenlandscbe zaken de aanbeste
ding plaats gehad tot bet oprigten van eenc bergplaats voor de steenkolen
aan bet Haarlemmermeerwelk werk is aangenomen door den Heer de Zwart,
van Haarlem, voor de som van ƒ8.600, en van de levering der benoodigde
steenkolen tot drijving van de werktuigen aan het Haarlemmermeer, welke
levering is aangenomen door den Heer A. Fodor, van Amsterdam, voorde
som van ƒ88 de 100 mudden.
Op den Uhijnspoorweg zijn in September vervoerd 40,765 reizigers, cn
is ontvangen ƒ61,177.83.
De Staats-Courant deelt het verslag mede van het Koninklijk Neder 1.
Instituut, derde klasse, waaruit blijkt dat door den Secretaris op de verga
dering van 29sten Mei gelezen is, namens Mr. J. U. Thorbecke, een Fragment
cener geschiedenis der politisehe Geographie. Dr. C. Leemans deelde nog na
dere bijzonderheden mede omtrent een Fragment van Hyperides in papyrus
te Thehe in Egypte gevonden. Dr. .1. Geel sprak in de vergadering van den
26sle" Junij over de interpolatie van bijna 100 verzen in den Philocletes van
Sophocles,
's GR A VEN II AG F.4 October.
Z. M. beeft aan de Ileercn Mr. A. YV. Baron van Pallandt van Beerse cn
den Generaal Baron Chasséop hun verzoek eervol ontslag verleend als Leden
der Eerste Kamer, cn in hunne plaats benoemd de HH. Mr. P. G. Sevenstcrn
Pi oc. Gen. bij het Hof in Groningen en A. O. Graaf van Bylandt.
II. K. 11. de Prinses van Oranje heeft voor haar vertrek naar Wurtem-
berg, kostbare voorwerpen ter vcrlooting ingezonden te Beverwijk en Ede.
Naar men verneemt, zal Z. K. II. Prins Hendrik zich op den 10den dezer
naar bet Nieuwe Diep begeven, ten einde de schepen in oogenschouw te ne
men, die bestemd zijn om de troepen naar de Ovcrzecsche Bezittingen in te
nemen.
De Staats-Commissieingesteld bij Koninklijk besluit tot het onderzoek
der koloniale rekeningen, heeft jl. Zaturdag hare werkzaamheden ten einde
gebragt. lieden zullen de processen-verbaal barer bijeenkomsten worden vast
gesteld.
Het gebouw en erve, vroeger bewoond door wijle Mevrouw van Oost-
huyzen van Ryzcnburg alhier, is aangekocht voor de Verccniging van den
H. V incentius van Paulo, oin cr eene inrigting voor de armen in te vestigen.
Hel diner, dat door de leden der dubbele Tweede Kamer van de Staten-
Generaal eergisteren middag voor gemeenschappelijke rekening in het hötel de
Ouden Doelen gebonden is, is allerluisterrijkst geweest. Het werd ook hij ge
woond door de Ministers van Binnenlandscbe Zaken en voor de Zaken der
Hervormde Eeredienst enz., tevens leden der Kamer. Verschillende feest
dronken werden ingesteld op het heil van Vaderland cn Koning, die met
geestdrift werden gedronken. Er heerschle de meeste eensgezindheid onder
de leden, van welke staalkundige gevoelens of godsdienstige gezindheid zij
ook mogten zijn. De goede afloop van den maaltijdde heerlijke geestdie
daarbij gebeersebt heeft, de ware verdraagzaamheid en echte vriendschapszin
die daarbij hebben voorgezeten, hebben op alle aanwezigen den besten indruk
gemaakt, en zullen lang in aangename herinnering blijven.
Vervolg van de Zitting der dubbele Tweede Kamer der Statcn-Generaal
van Dingsdag den S"1®" October:
De Heer Sloet tot Oldhuis, van wiens redevoering wij het begin, bij wijze
van uittrekselnog in onze vorige mededeelden toont verder aan hoe de
oude Grondwet meer burgerlijke en staatkundige vrijheid gaf, dan onze
vaderen ooit kenden, maar dat de druk der belastingen, de kunstmatige
afkeering van alle talenten tot ontevredenheid tot klagten aanleiding gaf,
tot dat de Koning zich uit de strikken van bet behoud losscheurde. De
geest cn strekking der tegenwoordige wetsontwerpen hebben echter in menig
opzigt eene treurige gewaarwording bij hem te weeg gebragt. Het gevolg zal
zijn, dat de nieuwe wetgever geen tijd zal hebben om zoo vele andere wetten,
waaraan dringende behoefte bestaat, lot stand te brengen. De vaststelling
der organieke wetten zal drie jaren behoeven. Spreker mist in de voordrag
ten de gewenschte eenvoudigheid. De Eerste Kamer en de Raad van State
hadden zonder gevaar afgeschaft kunnen worden; indien men echter eene
Eerste Kamer had gewild, dan had zij krachtig moeten zijn; met het regt
van amendement en andere waarborgen. Deze Eerste Kamer vindt algemeene
afkeuring; verdiensten, talenten zullen worden uitsloten, geld is de cisch.
Ook de Raad van State mist hij ons allen historischen grondslag. Onze
Stadhouders hebben nooit zoodanigen Raad gehad. Marnix van St. Aldegonde,
Huygens en Fagel waren de bekwame raadslieden van Willem den Eerste,
Fredcrik Hendrik cn Willem den Derde. Men weet niet wat bet voor een
collegie zal worden. De Eerste Kamer en Raad van State zullen twee tonnen
gouds in het jaar verslinden 4 pCt. van vijf millioenen. Voor dat kapi
taal zouden nuttige werken uitgevoerd kunnen worden. VV'elligt dat men
hem, Spreker, beschuldigt van eene te materiële beschouwing, doch het
zijn de beginselen der wetenschap, die nog dezer dagen dooreenen Michel
Leehevalier zegevierend zijn ontwikkeld. Hij zal het Ilde en IIIde Ontwerp
afstemmen. Hij ducht geene beroering in den Staat. Er moge verschil van
staatkundige gevoelens ontslaan zijn staatkundige partijen bestaan hier niet.
De armen weten hier dat het bestaan van rijken voor hen gelukkig is.
De Heer Caan zal deze ontwerpen aannemen en treedt in korte ontwikkeling
van cenige punten.
De Heer den Tex acht deze vergadering vooral bestemd om toe te zien,
dat geene het heil des Vaderlands op het spel zettende instellingen worden
aangenomen. In de strekking der ontwerpen ziet hij nog altijd de beginse
len eener grondwettige Monarchie aan regelen en waarborgen verbonden. Veel
is er behalve Grondwetsherziening voor Nederland te verrigten. Vele maat
schappelijke vragenvele staathuishoudkundige onderwerpen behooren al da
delijk de aandacht der Regering, ja, de aandacht van alle verlichte cn wel
denkende staatsburgers te vestigenopdat in zoo vele opzigten in de ware be
langen en behoeften der natie moge worden voorzien. In de harten der bur
geren moet pligtbesef wonen. Die gezindheid is de hechtste steun van volks
geluk.
De Heer Bakker verklaart zich vóór de verschillende ontwerpen. Hij is voor
de verkiezingenzoo als die nu worden voorgesteld. Hij hoopt dat diedoor
onverschilligheid en onberadenheidgeene nadeelige gevolgen zullen hebben.
De vrijheid van Godsdienst en onderwijs leveren een onderpand tot algemeene
tevredenheid op. Hij zal tot al dat goede medewerken.
De Heer Heerkens verdedigt mede de voordragten. Door deze is de weg
van bezuiniging en vereenvoudiging aan de wetgeving opgedragen, en zal
een einde komen aan zoo vele staatkundige beschouwingen, waardoor de be
hartiging der materiële belangen achterbleef.
De Heer Kaars van Sypestein ontwikkelt eenigc bezwaren omtrent de bepa
lingen nopens de koloniën het behoud van den Raad van State, en het Kies
reglement. Hij dringt krachtig aan op bezuiniging en vereenvoudiging en
herinnert daarbij, dat het verleenen van politieke regten niet veel bcteeekent,
wanneer de materiële belangen niet op liet oog worden gehouden als handel
en nijverheid niet bloeijen. Hij zal de voordragten aannemen en beveelt eene
goede toepassing der nieuwe grondbeginselen aan de Regering ernstig aan.
De fleer van Hall beeft in eene uitvoerige rede eerst over den aard dezer
beraadslagingen gesproken, vervolgens eene algemeene verklaring omtrent zijne
staatkundige gevoelens afgelegd, en ten slotte nog twee opmerkingen mede
gedeeld. De eerste strekt, oin zijne stem hij die van velen te voegen en te
helpen voorkomen dat de Natie niet wane dat uit deze herziening eeriige be
zuiniging van naam voortspruit. Evenmin wordt de mogelijkheid tot belang
rijke bezuinigingen in de toekomst geopend. Dit doet hem leed want daar
aan is in de eeiste plaats behoefte.
De tweede opmerking strekt om hét volk op te wekken, om met beraden
heid maar levens met wakkerheid en ijver, het constitutionnele leven in te
treden. »De Grondwet moet eene nationale kracht zijn," heeft Spr. ergens
gelezen. Die uitdrukking, gelijk meerdere, uit dezelfde pen gevloeid, is niet
gelukkig gekozen, omdat, zoo zij iels zal beteekenen, het woord kracht
daarbij niet in zijne eigenlijke beteekenis voorkomt. De Grondwet moet zijn
een der middelen, waardoor de nationale kracht zich doet kennen, zich oefent
en waakzaam is; maar die Grondwet is geene kracht op zich zelve, kan ver
mogen geven, om kracht uit te oefenen, maar kan geene kracht geven,