AMSTERDAM, 3 December.
Op Maandag den 20sten December e. k.des namiddags ten 1 ure, zal de
Hoogleeraar C. J. Matthes zijne inwijdingsrede hondenbij het aanvaarden
van zijne betrekking als Hoogleeraar in de Wis- en Natuurkunde aan het
Athenaeum Illustre dezer stad.
Verleden AVoensdag avond heeft Mp. J. de Bosch Kemper in Felix Meritis
eene lezing gehouden, over eenige geschiedkundige bijzonderheden, betreffende
den invloed van den koophandel op het staatsbestnnr en de geschiedenis des
vaderlands. De begaafde spreker toonde aan1°. hoe uit den handel vooral
de individuele vrijheid was ontsprotenhoe het eerst de kooplieden die vrij
heid voor zich en hunne waren van de Keizers en Graven bedongenen hoe
zich die vrijheid allengs tot de steden en het geheele land heeft uitgebreid
2". hoe uit die vrijheid van personen spoedig die vrijheid der koopwaren is
voortgevloeid, en al de aloude tractaten met vreemde mogendheden de sporen
dragen van door Nederland uitsluitend uit handelsinzigten te zijn gesloten;
3°. hoe de handel aan Nederland vóór 1795 zijne regeerders gaf, in de zoo
genaamde aristocraten van dien tijdhun gedraghnn invloed op de Rege
ring en bestuur werden hier en daar scherp gegispt, doch soms ook met ver
dienden lof vermeld4°. hoe de belangrijkste tijdvakken onzer geschiedenis
duidelijk bewijzendat de gevoerde oorlogende geslotene vredes-overeen-
komstenhandel en handel alleen ten doel hadden. Uit dit alles trok de
spreker lessen voor den tegenwoordigen tijdhij eindigde met deze merk
waardige woorden
»Men is gewoon onze vaderen uit het tijdvak van 1700 tot 1740 als bij
uitstek braaf en achtenswaardig te doen voorkomen doch het is geschied
kundig waar, dat in dien tijd smokkelhandel en het toezenden van krijgs
behoeften aan de vijanden van bondgenooten niets vreemds warenen dat
zij het als een deel hunner regten aanmerkten, 'sLands ambten onder hunne
kinderen of naaste betrekkingen te verdeelen."
Onder de toehoorders werden opgemerkt eenige hoofden der meest bekende
handelshuizen dezer stad, en naar wij vernemen is het laatste berigt omtrent
deze maatschappij door ons medegedeeld niet zonder gevolg geblevendaar
er zich afdeelings-Ieden voor Felix Meritis beginnen aan te melden, en de
belangstelling allengs meer wordt opgewekt in stukken zoo belangrijk als deze.
Eene volgende lezing zal door den Hoogleeraar Bosscha worden vervuld.
AltistCour.)
Gisteren is 's Lands fregat Prins Hendrik der Nederlandenin tegenwoor
digheid van Z. Exc. den Minister van Marinevan onderscheiden burgerlijke
cn militaire beambten en een aanzienlijken toevloed van aanschouwersmet
den besten uitslag te water gelaten.
HAARLEM, 3 December.
In de vergadering van Directeuren van Teylers Stichting van heden, is het
antwoord op de door het Tweede Genootschap voor den jare 1846 uitgeschre-
vene prijsvraag, betreffende de natuurkundige teekeningen, met den uitge-
YEREENIGDE STATEN.
NEW-YORK, 15 November.
Volgens de laatste tijdingen heerschte in de hoofdstad van Mexico de vol-
maakste rust. Pena y Pena bevond zich nog te Querctaro. Hij was er in
geslaagd om een en zeventig afgevaardigden van het Mexicaansch congres te
vercenigenwelke hunne zittingen op den 29sten October zouden hervatten,
eene meerderheid van hen was ten voordeelc van eene schikking met Noord-
Amerika gestemd. Daarentegen had Pena y Pena de Gouverneurs van de
Staten naar Queretaro ontboden, ten einde te beraadslagen over de middelen
om den oorlog voort te zetten. De Mexicaansche regering had Santa Anna,
die zich te Tehuacan bevond, van zijn bevelhebberschap over het leger ontzet,
en de Generaal Ricon in zijne plaats aangesteld. Santa Anna had echter ge
weigerd zich aan de bevelen des bewinds te onderwerpen.
De Noord-Amerikanen hadden Orizaba cn Atlexco bemagtigd.
De New-York Herald heeft aangekondigd dat in de drukkerij van dat
blad eene nieuwe mechanische pers is toegesteld, die 25,000 exemplaren per
uur zal kunnen drukken. Die pers is eene uitvinding van een Amerikaansch
werktuigkundige met name Hoedie zich naar Londen heeft begeven om
zijne pers ook in Europa in te voeren. Men weet dat de beste Europesche
persen slechts van 4 tot 5,000 afdrukken per uur kunnen leveren. Bij die
zelfde gelegenheid vergelijkt zich de New-York Herald bij de Europesche
bladen. Van dit Amerikaansche blad worden thans 50,000 exemplaren ge
drukt en verspreid. Door middel van den electrischen telegraaf, geeft hij
berigten van den vorigen dag uit een 10-tal stedenwelke alle meer dau
150 uren van New-York verwijderd zijn. Met behulp der pers van den Heer
Hoe en de verlenging der electrisclie liniedie door den Heer Morse tot de
uiterste punten der Vereenigde Staten wordt voortgezet, zal de Herald in het
volgend jaar welligt 100,000 exemplaren drukken, en den volgenden dag te
New-York berigten verspreiden uit Nieuw-Orleans van den vorigen avond,
op eenen afstand van meer dan 300 uren. Wat beteekent bij zoo iets de
drukpers van Parijsja zelfs de drukpers van Londen
ALGERIE,
ALGIERS, 21 November.
De Regering dezer stad heeft aan H. K. H. de Hertogin van Aumale, dezer
dagen hier aangekomeneen prachtig bal op het stadhuis gegeven hetwelk
met lampions van verschillende kleuren verlicht was. Al de grooten der
stad waren er op tegenwoordig en ten 9 ure verscheen de Hertog en de Her
togin, namen vervolgens deel aan den dans en vertrokken ten half 12 ure.
Bij deze gelegenheid zou er ijs tot verversching aangeboden wordendoch de
renbode van Marseille, die den 17,len dezer reeds moest aangekomen zijn, was
er op den dag van het bal nog niet. Juit viel er in den morgen een zeer
hevige hagelbui; men verzamelde de hagels en maakte daarvan ijs.
De katoenteelt wordt in Algerie met goed gevolg voortgezet. De grond
is bijzonder er voor geschikt en de hoedanigheid van de katoen is door de
fabrieken te Rijssel en St. Quentin beproefd cn goedgekeurd.
SPANJE.
MADRID, 26 November.
H.'M. heeft gratie verleend aan allen, die tot minder dan 2 jaren gevan
genis of galeistraf veroordeeld warenen aan hen die tot 4 j aren verwezen
waren wegens staatkundige redenen.
Bij gelegenheid dat in de Cortes mededeelingen aan de Ministers ge
vraagd werden ter opheldering in het onderzoek der feiten door den Heer
Salamanca als Minister verrigt, heeft die Heer het woord gevraagd en ver
klaard als Minister niet gehandeld te hebbpn zoo als zijne belangen als ban
kier zulks vorderde. Hij zelf vraagt om het onderzoek zijner daden. De po
litieke en morele daden van een ministerie, zegt hij, verschillen. Ik had
een administratief en finantieel plan ontworpen dat ik aan de goedkeuring
der Cortes wilde onderwerpen maar ik heb mij met niets in de politiek ge
mengd en tochindien men het zoo wilben ik bereid als politiek slagt
offer te dienen; maar wat mijne zedelijke daden aangaan, zal ik mijne stem
verheffen en regtvaardigheidja zeer strenge regtvaardigheid eischen.
De Regering zal de stukken aan de Cortes gévenwaaruit men meer be
paald over de handelwijs van Salmanca zal kunnen oordeelen.
Men ontvangt van alle kanten geruststellende berigten over de partij
gangers, daar niet alleen onderscheiden benden, maar ook vele aanvoerders
gevangen zijn genomenzoodat men binnen kort de geheele bevrediging van
het land te gemoct ziet.
De Afgevaardigden hehben bet amendement van de Heercn Escosura en
Cortazar, gelijk te verwachten was, verworpen. De Heer Mendizabal heeft
een amendement voorgeslagen, betreffende de staatsschuld, inhoudende, dat
de wetgevende magt de pogingen van de Spaansche Regering ijverig zal on
dersteunen, tot schraging van het openhaar crediet, 't welk thans meer
geleden heeft dan ooit te vorenzelfs onder de rampen van den burgeroor
log; dat, indien de staat al niet bij raagte is, om te gelijker tijd aan al
zijne verpligtingen te voldoenmen niet uit het oog m^t verliezendat
hij zeer krachtige hulpmiddelen bezit, welke toereikende zijn om de be
zorgdheid der schuldeisehers geheel weg te nemen dat, wanneer men op
de ontwikkeling en uitbreiding dier hulpmiddelen staat kan maken, daaruit
een vertrouwen zal ontstaan't welk heilzaam zal werken op den rijkdom des
lands.
SARDINIË.
De Koning heeft de boekcensuur verzacht. Men zal allerlei geschriften kun
nen uitgeven na vergunning van de met de inzage belaste overheiddie zulks
zal verleenen, mits die geschriften noch de Godsdienst en hare bedienaars,
noch de openbare zedende regten en voorregten der kroon de regering en
de ambtenaren, noch ook de waardigheid en de personen van gekroonde hoof-
loofden eerprijs bekroond. Bij de opening van het naambrietje, is gebleken,
dat daarvan de schrijver is de heer II. Schlegei, Conservator bij het Natuur
kundig Museum van de Hoogeschool te Leyden,
ARNHEM, 1 December.
Heden voormiddag werd aan den Griflier van de Staten dezer provincie,
met 1°, Januarij aftredende, overhandigd een zilveren vaas, waarop gegrift
stond: Bewijs van dankbaar aandenken aan Mr. M. J. Vitringa, bij
het aftreden als Griffier der Statenhoogachtend aangeboden door de
vaste ambtenaren van het Provinciaal Gouvernement GelderlandDeze
vaas, keurig bewerkt en vervaardigd door den Heer J. van der Wall, Mr.
goud en zilversmid alhier, werd met blijkbare ontroering en bijzondere tevre
denheid door den Heer Vitringa van die Heeren ambtenaren ontvangen.
LEEUWARDEN, 29 November.
De aardappelen-oogst heeft thans in vergelijking met een jaar vroeger al
hier een zeer gunstig resultaat opgeleverd. In 1846 toch waren er uicer dan
41 bunders met deze vrucht bezaaid, die gemiddeld per bunder slechts 20
mudden hebben opgeleverd; terwijl er thans slechts ruim 20 bunders be
zaaid ieder bunder gemiddeld 80 mud heeft opgebragten er alzoo in deze
verhouding nu viermaal zoo veel zijn gerooid.
Rogge schijnt hier niet gebouwd te zijn.
ASSEN, 30 November.
De Gouverneur onzer provincie heeft ter kennis gebragt van wien zulks aan
gaat dat aan de werken voor den aan te leggen kunstweg van Rolde naar
Gieten, geene arbeiders zullen worden aangenomen, dan die in de provincie
wonen.
MAASTRICHT, 30 November.
De Regenten van het Gereformeerd weeshuis alhier vragen giften van
hunne land- en geloofsgcnooten tot instandhouding van dat gesticht. Het
Kerkbestuur van Limburg verzoekt daarvoor in alle gemeenten des lands
eene collecte in de kerken te doen.
BUITEPÏLAINDSCHE BERIGTEJN.
