worden. Deze zendbrief is gesel)reven naar aanleiding van eene circulaire van
liet Ministerie van Binnenlandschc Zaken, waarin gezegd wordt, dat sommige
geestelijken zich op den kansel eene taal veroorloofd hadden, die geschikt was
om, ontevredenheid met de Regering en staalkundige gisting te bevorderen.
ElVGELAlVp,
LONDEN19 April.
De kosten van de nieuwe gebouwen, waarin het Pailernent thans bij-
«eenkomt, bedragen op dit oogenblik reeds een millioeu en zullen, wan
neer die gebouwen geheel voltooid zullen zijn, tot omstreeks twee millioenen
klimmen. De oorspronkelijke raming bedroeg 800,000 M.
De geestdrift van de voorstanders van bet plan dor Regering over de
opvoeding en die tegen hetzelve, is even groot; in beiden zin worden petitiën
geteekend.
Er beeft zich hier eene maatschappij gevormd tot den invoer van bui-
tenlandseh vee.
De aandeelhouders in den O.-L spoorweg hebben hunne eerste vergade
ring gebondenen een zeer voldoend verslag van do bestuurders ontvangen.
De O.-l. Compagnie beeft toegestaan: 1°. dat bet van groot gewigt is, den
zetel van bet opper-bewind in de Indien met de noordwestelijke provinciën 3
te verbinden; 2". dat indien zieh daartegen geene ernstige moeijelijklieid 1
opdeed, ten gevolge van den grond, de lijn voor den eersten spoorweg in
Indië zou moeten zijn die van Calcutta naar Delhi, door Mirzapore3°. dat
dc compagnie geneigd was oin den aanleg van twee afdeelingen van de linie
te bekrachtigen, eene in de lagere en eene in de hoogere gewesten; bet land
voor de spoorwegen voor 99 jaren toe te slaan; de rente tot 4 ten honderd
per jaar voor te schieten, gedurende 15 jaren, voor een kapitaal, niet te
bovengaande 3 millioeu
FR1IÏMKWM.
PARIJS, 20 April.
De Hertog de Broglio is benoemd tot Ambassadeur van ons Hof te Londen,
ter vervanging van den Heer de Sainte-Aulaire. Velen meenen in die benoe
ming een nieuw bewijs te zien van de geneigdheid der Regering om de goede
verstandhouding met Engeland te herstellen, daar de Hertog 2 jaren geleden
te Londen de onderhandelingen geleid beeft, welke de afschaffing van liet
regt van onderzoek bewerkt hebben.
Het gerucht wordt meer en meer in omloop gebragt, dat de Keizer van
Rusland binnen kort aan onzen Koning een bezoek zou brengen.
Een Fabrikant beeft aan de Commissie voor de Artillerie een wind-kanon
Ier onderzoek onderworpen, dat op eene geheel nieuwe wijze vervaardigd is.
Te Lyon was den 1 GJea veel sneeuw gevallen, en had bel den volgen
den nacht gerijpt, hetgeen ongerustheid voor de veldvruchten verwekte.
LAIlBeBW.j
De Hoogleeraar II. C. van Hall, te Groningen, deelt in bet derde stuk
van den jaargang dezes jaars van bet Tijdschrift tot bevordering van nijver
heid mede: Wenken over de mogelijkheid der vermeerdering van voedsel-
middelen in Nederlandwaaruit wij bet volgende ontleenen:
»Veel" zegt de Schrijver «is er nog van den Nedcrlandschen landbouw te
wachten, wanneer gecnerlci hulpmiddelen, die lol bevordering van den land
bouw op goede wetenschappelijke gronden kunnen strekken in ons Vaderland
verznimd wordenwanneer op alle bijkomende hulpmiddelen en vele zaken
die voor andere oogmerken onbruikbaar, maar voor den landbouw van veel
gewigt zijn, behoorlijk gelet wordt. Immers welk eene aanzienlijke hoeveel
heid mestspeciën van allerlei aard gaan in vele onzer groote stden verloren
niet alleen maar strekken daar zelfs tot verontreiniging van den dampkring
en velerlei overlastdoch zouden voor den landbouw van overgroot voordeel
kunnen zijn, wijl door behulp daarvan duizende bunders woeste heide zou
den kunnen ontgonnen en tot vruchtbare velden heischapen worden. Het
ware van belang, dat de ontdekkingen der wetenschap, en bepaaldelijk die der
Scheikunde, in bet groot doelmatig werden aangewend, om alle zulke stoffen
voor de steden onschadelijk, gemakkelijk vervoerbaar en voor den landbouwer
van bet meest on middel Ijk voordeel te doen zijn. Op boe vele plaatsen wordt
van nutteloos weggeworpen stoffen uit vele fabrieken geenerlei partij getrok
ken. Is mij bet voorbeeld niet bekend van eenen fabriekant, die tevens een
vrij aanzienlijk aantal runderen van de overblijfselen zijner fabriek voedde,
en die landbouwers in zijne nabuurschap niet konde overtuigen, dat er voor
ben eenige waarde lag in de uit zijnen slal afloopende gier, of de vloeibare
mestspeciën van vee! Hoevele scheepsladingen asch worden uit de groote
sleden van Holland niet jaarlijks naar België verzondenhoewel deze stol ook
in ons land van dezelfde nuttigheid konde wezen als in België! Welk een
overgroot aantal beenderen worden jaarlijks van bier uitgevoerd, om den
grond van den nijveren Engelsohen landbouwer te bevruchten. Hoe vaak ziet
men in onze steden bet zoo krachtige ammoniakale roet en vele andere
lioogstbruikbare meststoffen ongebruikt in bet water wegwerpen.
«Zoude" vraagt de Schrijver verder »van de meer uitgebreide geologische
ikennis onzes Vaderlands nog niet voordeel voor den landbouw te wachten zijn,
en zouden wij in allen gevalle niet nog meer dan thans bet geval is, ons 1
oogmerk moeten rigten op bet langzaam en voorzigtig verdiepen van den be
bouwden bovengrond waardoor de bruikbare grond in dc diepte als het
Door den grondwoelder of ondergrondsplocg wordt de grond in de diepte
•verbroken en losgemaaktinaar niet omgewend en alzoo ook niet naar boven
gebragt.
ware vergroot, ondiep wortelende met diep wortelende gewassen op eene nut
tige wijze afgewisseld en, zoo hierdoor, als door eene goede behandeling van
den akker in het algemeen meer voordeel cn bepaaldelijk zncer voedsel voor
menseh of vee verkregen kan worden.
Zonder het goede te miskennen, dat onze Nuderlandsche landbouw wer
kelijk heeftbestaan er echter nog in te veel oorden onmiskenbare gebreken.
Hoevele onkruiden nemen niet nog de plaats inwaar nuttige planten be
hoorden te slaan hoe menig arme, vooral zoo inen dc armen uit de steden
daartoe konde bezigen zoude door bet behoorlijk uitwieden der landerijen
voor zich en de zijnen, bij eenen gezonden arbeid in de vrije natuur, het
levensonderhoud kunnen vinden. Hoe menig niets waardige vruchtboom
wordt, onverschillig, vele jaren achtereen op eene gunstige standplaats ge
doogd, en neemt intusschen evenveel plaats in als eene goede soort. Hoezeer
verdienden dan ook de boomkweckcrijen en de teelt vooral der Ooftboomen in
deze onze Noordelijke gewesten meer en meer aangemoedigd en uitgebreid te
worden
Zouden wij, ten aanzien van eene goede volgorde van gewassen, en ten
aanzien van het meest mogelijk gebruik van eene kleine pluk grondsbij het
of nietof zoo zeldzaam mogelijk braaktiggen der landerijen niet nog veel
I van onze Belgische naburen kunnen Jeercn Of zien wij, zelfs niet reeds
j in ons eigen land, hoe men menigmaal meer dan ëénrn oogst in hetzelfde
jaar aan den grond weet te onttrekken, inzonderheid op onze ligtcre zavel-
en zandgronden. Zien wij niet b. v. bet veld, waarvan de rogge is ingeoogst,
nog in hetzelfde jaar eenen niet onbelangrijken oogst van knollen of spurrie
voor bet vee opbrengen. Zien wij hetzelfde land niet in één jaar rogge en
wortelen, boekweit en knollen, of erwten en wortelen vroege aardappelen en
koolrapen ol kool, paarde- en duiveboonen in rijen, afwisselende met rijen
aardappelen, of meekrap met witte stambooncn, en zoo eene menigte van
dubbele gewassen ter zelfder lijd opleveren, en zoude de landbouw niet des
te meer ingezetenen kunnen voeden, naarmate bij meer als de tuinbouw ge
dreven werd, en daarbij tevens zelve verbeterd worden; want het is een
waar gezegde bij de Landhuishoudkundigen, dat de landbouw in bet algemeen
des te voortreffelijker zal wezen, naarmate hij meer aan den tuinbouw nadert.
«In dit opzigt, cn ook in betrekking tot betgeen wij met nut van België
zouden kunnen overnemen verdient bet te veel veronachtzaamd gebruik van
de spade, ook uit een philanthropisch oogpunt, allezins onze aandacht.
Zouden wij er niet mogen bijvoegendatals bet gebruik der spade algemee-
ner werd, eene kleine plek gronds meer zoude kunnen opleveren dan thans
bet geval is en dal arbeiders die in den winter en in het vroege voorjaar en
den laten heifst bun levensonderhoud door bet bewerken der landerijen met
de spade verdienen, tijdens den oogst in den zomer in bet dan vaak groot
gebrek aan banden zouden kunnen helpen voorzien.
«Welk eene overgroote hoeveelheid van de meest verscheidene voortbreng
selen levert een enkel bunder moesland niet op.
«In vele streken toch van ons Vaderland beslaat eene verstandige en wel
geordende praktijk van den tuinbouw, waaruit voor de groote landbouwers
veel goeds zoude zijn over te nemen. En dat die tuinbouw van groot gewigt
is, niettegenstaande bij slechts een naar evenredigheid gering aantal bunders
ten gebruike beeft, moge blijken uit den aanzienlijken uitvoer die, niettegen.
staande de groote behoeften van onze eigene talrijke bevolking, van onze
groenten, bloemkool, komkommers, augnrkendruiven, aardbeziën enz. al
wederom naar Engeland plaats beefttot verfrissching na het gebruik van
de vele vlccsch- en vischspijzenwelke bet magtig Albion voor een groot deel
mede uit ons kleine land gewoon is te ontvangen.
«Voorwaar, de rijke grond dien wij bewonen, is overvloedig genoeg n'ct
alleen, om zijne ingezetenen te voeden, maar ook om een goed deel zijner
voortbrengselen uit te voeren in ruil tegen voortbrengselen van andere landen.
Vooral dan zoude deze opbrengst groot genoeg voor ons zijn, wanneer wij iets
minder bandelgewasseniets minder vlas, hennip, koolzaad, meekrap en
diergelijke aankweekten, of deze bepaalden lot die gronden, welker overvloe
dige vruchtbaarheid dit gemakkelijk toelaat. Daar echter, waar die vrucht
baarheid meer twijfelachtig is, zal het en voor de duurzame en steeds ver
meerderde vruchtbaarheid van den bodem, welke men steeds moet beoogen,
en in verband met de behoeften aan inheemsche voedscl-iniddelen bij den in
de laatste jaren zoo zeer toenemenden uitvoer van allerlei soorten van spijzen
noodzakelijk zijn bet eerst en bet meest voedselmiddelen voor inensch en vee
alhier aan te kweeken.
«Wij begeeren geene beletselen voor den uitvoer, maar willen in deze be
hoeften van den handel naar het buitenland eenen spoorslag zien om onze
eigene produclie te vermeerderen. Maar wij wenschen vooral, dat die milde
gaven des Allerhoogsten goed gebruikt zullen worden, dat wij dat, wat tot
voedsel bestemd is, niet ijdelijk verspillen, of in bedwelmende dranken tot
een vloeibaar vuur verstoken. Wij wenschen dat zedelijkheid en orde alom
licerseben, en dat bet gezond verstand onzer ingezetenen ben meer cn meer
zal doen inzien het dwaze van overdrevene weelde, (een dubbel treurig ver
schijnsel bij bendie gestadig over druk en verarming klagen enz. en
bet ongepaste der invoering bier te lande van zoo vele nuttcloooze of zcllis
schadelijke voorwerpen nit den vreemde, die wij, door ccne ijdele inodc mede-
gesleept, thans al bijna niet meer kunnen missen. Mogten wij vooral ook
slceds doordrongen zijn van de overluiging van het ongeoorloofde en schadelijke
van alle misbruik der voortbrengselen ook van den rijksten grondMogen
zoo de rampen die wij brleetd hebben cn nog belevenden grondslag leggen
tot nieuwe veerkracht en tot herstelling van vele gebreken, zoo in dc stoffe
lijke als in dc zedelijke wereld!"
