BUITEN LA INDSCÏIE BERIGTEN.
AMSTERDAM, 10 November.
H. M. de Koningin beeft aan de Directeuren der Gebroederscbap: Tot dek
king der Atmen, ƒ100 doen toekomen.
LEEUWARDEN, 8 November.
Wij vernemen, dat HH. Gedep. Staten van Vriesland een gedeelte van bet
onde Landshuiswaarin vroeger de Staten vergaderden en later de Regtbank
van eersten aanleg zitting had tot tijdelijk gebruik hebben afgestaan aan
den kerkeraad der Hervormde gemeente alhier, om te strekken tot bet houden
van bijbellezingen en godsdienstige toespraken ten behoeve der lagere volks
klasse, die om velerlei redenen van bet bijwonen der godsdienstoefeningen in
de kerken wordt teruggehouden. Tot goedmaking der kosten van inrigting,
enz., hebben cenige aanzienlijke leden der gemeente op eene edelmoedige wijze
bijgedragen. Nadat een vroeger plan tot het stichten van eene kerk voor ar
men niet tot uitvoering is gekomen, hopen wij, dat deze loffelijke poging',
om iets bij te dragen tot verbetering van den zedelijken en geestelijken toestand
van onze verarmde en verwaarloosde natuurgenootenheilzame vruchten moge
dragen voor tijd en toekomst. Ieder, die weet tot welk eene diepte van gees
telijke ellende vele armen in groote steden verzonken zijn, en hoe onkunde en
dwaling veelal de ooizaken zijn van de meeste misdrijven, zal deze poging van
den kerkeraad van harte toejuichen.
ASSEN, 9 November.
Gisteren is te Gasselte brand ontstaan in een schuur, welke met de daar
aan verbondene woning, den geheelen inboedel, al de levende have, bestaande
uit 2 paarden, 10 koeijen, 1 stier en 15 schapen, eene prooi der vlammen
is geworden. Het huis was tegen brandschade verzekerd doch de inboedel
niet. Men vermoedt dat de brand door kwaadwilligheid is veroorzaakt.
GRONINGEN, 10 November.
Men verneemt dat de door de Heeren Balkema en Comp. aangevraagde
concessie tot bet aanleggen van spoorwegen in de provinciën Groningen,
Drenthe en Vrieslanddoor Z. M. is verleenden dat de rigting van die
wegen, wat ons gewest aangaat, zal zijn als volgt:
Van de stad Groningenalwaar het stations-gebouw zal komen te slaan
buiten de Steenstilpoortnabij de herberg de Altena, naar Noordlaren, bij
Vries langs naar Assen van daar over Reilen naar Meppol enz.
Van Groningen over WesterbroekHoogezandSappemecrZuidbroek
Eextadaar over liet Diep naar Winschoten en verder, over Nieuw Beerta
naar de Nieuwe Schans.
Van Groningen naar Bedum op Middelstum over Wester-EmdenLopper-
sumTjamsweerAppingadam naar Delfzijl en
Van Groningen door liet Westerkwartier bij het Kolonelsdiep langs naar
Augustinusga en zoo verder naar Leeuwarden.
's HERTOGENBOSCH, 9 November.
Gisteren is alhier overleden de Heer Mr. L. W. E. van Heurneen der
oudste leden van het Provinciaal Geregtshof van Noord-Braband.
BREDA, 8 November.
Het stoffelijk omhulsel van den edelennederigen en beminnelijken Gijsbert
JacobGrave van Ilogendorpwerd heden morgen uit Tilburg gevoerd en
le Nieuwkerk door zijne diep bedroefden broeder en diens twee zonen opge
wacht. Toen bet lijk aan den ingang van den geopenden kelder geplaatst
was, hield Dr. G. D. J. Schotel, Predikant te Cliaam, Alphen en Baarle-
Nassau, eene korte doch treffende lijkrede, naar aanleiding der woorden: uGij
zult den dood sterven," die onder plegtige stilte en bet storten van vele tra
nen, met eerbied, door bonderden R. C. en andere gezindten werd aangehoord.
Ook de R. C. geestelijkheid, inzonderheid de eerwaardige Pastoor van Goirle,
moet openlijk hulde aan de nagedachtenis van den Graaf bewezen hebben
zoo door het houden van lijkdienstenals bet laten luiden der klokkenen
het opsteken van rouwvlaggen, terwijl de ingezetenen dier plaats, alsof een
algemeene ramp hun getroflen bad, hunne woningen gedurende de begrafenis
sloten en dien dag hun werk staakten.
OOST-INDIE.
BATAVIA, 29 Julij.
Uit de laatste van Hong-Kong ontvangen bladen is ons geblekendat de
weleerwaarde Heer Mcdhurstdie hier ter stede geruimen tijd als leeraar bij
de Engelsche gemeente het evangelie heeft verkondigd en ook in de letterkun
dige wereld met lof bekend is, thans eene groote reis door het binnenland
van China doet; terwijl bij, om beter in zijn oogmerk te slagen, de kleeding
der Chinezen heeft aangenomen. Het is te hopenen zijne grondige kennis
van de Chineschc taal doet zulks ten volle verwachtendat zijn moeijelijke
togt met cenen gunstigen uitslag moge worden bekroond.
Volgens berigt van Singapore was aldaar op Vrijdag den 20sten Junij 11.
het Britsche stoomschip Phlegethonmet Kapitein Bcthune en gevolgvan
eenen togt naar Borneo teruggekeerd. De resultaten van dit tweede bezoek
van Kapitein Bethune op Borneo zijn niet bekend gemaaktmen gelooft ech
ter dat men steenkolen in grooten overvloed en van uitmuntende soort
gevonden heeft. De Sultan van Borneo Proper heeft medegedeeld, dat een
Amerieaansch fregat hem een bezoek gegeven heeft, en welks bevelhebber
wenschte een verdrag met hem te sluiten, waartoe de Sultan zich echter,
volgens zijne eigene verklaringongenegen had betoond.
In de Amsterdamsche Courant van den 12den November leest men het
volgende:
Onlangs hebben wijvolgens particuliere berigten van Bataviavan den
4dtn Mei jl. bekend gemaakt, dat de Generaal Michiels, civiel en militair
Gouverneur ter westkust van Sumatra, schikkingen had beraamd om eene
expeditie in de oostelijke landschappenwelke nog niet aan het Nederlandscbe
gezag zijn onderworpente bewerkstelligen thans verneemt men door passa
giersdie kortelings van Java en Sumatra zijn gearriveerd, dat de Generaal
in de laatste dagen van de maand Mei jl. uit de bovenlanden te Padang was
teruggekomen, zijnde de expeditie volbragt, terwijl het grootste gedeelte der
troepenna afloop van dien krijgstogtzich naar hunne vorige standplaatsen
in de bovenlanden hadden begeven. Men zegt dat de troepen eene bijzonder
moeijelijke en zeer afmattende expeditie uitgevoerd hebben, en wel uit hoofde
van de hooge bergen, zware, digt begroeide wouden, moeijelijke ravijnen en
stroomende rivieren die gedurende den togt moesten over- en doorgetrokken
worden. In weerwil van al de schier onoverkomelijke hinderpalenheeft de
krijgsmagt door volharding en buitengewone krachtsinspanning volkomen ge
zegepraald. Ongetwijfeld hebben cenige aanvoerders en ondergeschikten door
bijzondere bewijzen van ijver, onverzaagdheid en dapperheid zich doen op
merken.
Het is wel vreemddat de Javasche Courantendie men reeds tot den
29sten Julij jl. heeft ontvangen, van zulke bewegingen niets melden; mogelijk
dat deswege, in de nog achter zijnde Couranten van de maand Junij, mede-
deélingen gedaan worden. Het zou wel te bejammeren zijn als er luisterrijke
daden hebben plaats gehad, dat die niet bekend gemaakt en aan de vergetel
heid onttrokken werden.
WEST-INDIE.
In een artikel van het Handelsbladgetiteld: Vitzigten voor de Kolonie
Surinameleest men onder anderen het volgende:
Reeds bij de herleving van Nedcrlandsch volksbestaanvertrok de Baron
van Raders met den Vice-Admiraal Kikkert naar bet eiland Curasao. Sedert
heeft Z. Exc. wel van tijd tot tijdvoor een paar jarenhet vaderland be
zocht doch is steeds op het eiland Curasao geplaatst geweest. Toen derhal
ve, in het jaar 1836 de Heer van Raders, als gezaghebber of Gouverneur
naar dat eiland vertrok, was het hem bekend, welke behoefte Nederland had
aan de uitbreiding der kuituur en productie in onze koloniën, had hij ge
zien, welke voortgangen de nijverheid had gemaakt, en welke uitkomsten
door de chemie in de laatste jaren waren verkregen, maar hij kende ook de
wezentlijke behoeften van Curacao en der onderhoorige eilanden. Deze waren
zeer grootwant behalve dat de lands gebouwenwegen enz. in slechten
staat waren of geheel ontbraken, hcerschte er algemeen bij de bevolking eene
lusteloosheid welke aan moedeloosheid grensde.
De nieuwe bestuurder verbeterde de zoutpannen, trachtte den uitvoer van
Bonaire en Curasao te verzekeren en op die wijze 's lands inkomsten te ver
meerderen, ten einde gebouwen en pakhuizen te verbeteren of daar te stellen
en in andere benoodigdheden te voorzien. Hoe geheel anders vertoonen zich
tegenwoordig die eilanden bij den tijd toen de nieuwe gezaghebber van Ra
ders aldaar in 1836 aanlandde! Ook de zeelieden zijn hem verpligt; zij
hebben hem een kustvuur aan de haven van Curasao en een' vuurtoren op
de zuidpunt van het eiland Bonaire te danken.
Maar de landbouw en al hetgeen daartoe betrekkelijk isheeft de Baron
van Raders op het krachtdadigst aangemoedigd en in vele opzigten het voor
beeld gegevenom de bestaande vooroordeclen te beter te bestrijdenen ten
einde proeven te nemenwaartegen plantersvan wege de kosten mogten
opzien.
Het merinos-scbaap is door zijne zorg ingevoerden hiervan laat zich het
beste verwachten, zoo veel te eerder als de aanvankelijke uitkomsten gunstig
genoeg zijn. De watapana, welke voedsel en looistof oplevertis reeds een
artikel van uitvoer geworden. De aloë-harst heeft op de Europesche markten
winstgevende prijzen bedongen. Er is alle uitzigt dat de pitade agava-
Amerieana en de moringaop de Curagaosche eilanden wel slagen zullen
en aan den planter en koopman voordeelig worden.
Op de nopalplantwelke er te huis behoort, en derhalve op de cochenille
cultuur, bouwt echter de Heer van Raders de grootste verwachtingen voor de
welvaart der ingezetenen..
Ziedaar derhalve, hoe één man met een helder hoofd, practischen geest,
goeden wil en werzaamheid binnen weinige jaren veel goeds verrigten kan.
Ook het vraagstuk of Blanken en Europeërs tot veldarbeid te gebruiken zijn,
is, onder zijne leiding, naar wenseh opgelost geworden. Men heelt uit
dien hoofde allezins reden om gunstige uitkomsten te gemoct te ziennu een
man als de Baron van Raders aan het hoofd der Kolonie Suriname is ge
plaatst. De Europesche Kolonisten mogen gerust op hem vertrouwen.
BR A§ILIE.
RIO-JANE1RO, 10 September.
De Keizer heeft een zekere uitgestrektheid gronds afgestaan om een nieuwe
stad te bouwen in zijne Domeinen van Corrogoseno, en de Provinciale Verga
dering van Rio-Janeiro heeft besloten, de vestiging van Europesche Kolonisten
op dat punt te begunstigen, ten einde die stad te bevolken, welke eene
model-stad moet worden voor de blanke bevolking, om langzamerhand den
arbeid van slaven door dien van vrijen te doen vervangen.
