zich hij liet volk openbarenligt verklaarbaar, /ij zijn een natuurlijk gevolg
van het verledene in een land, waar de meerderheid evangelischgezind is, en
geenszins een spoedig voorbijgaand verschijnsel van den dag. Aangevuurd
echter kunnen zij geworden zijn door de omstandigheiddat de mcnsch die
zijne wenschen tot deelneming aan het openbare leven afgewezen zietalle
krachten zamendringt op hetgeen tot het gebied van den geest en van het
hart behoorten de partijschap heeft er toe bijgedragen om ze sterker te doen
uitkomen.
u Even als altijd, vertoonen zich ook thans bij de geschillen op het gebied
der Godsdienst twee scherp tegenover elkander staande partijen. Terwijl de
cene, de historische, ten eeuwigen dage aan al bet. bestaande wil vasthouden,
een geloof aan de letter leert en dus den vorm als het gewigtigste doet voor
komen, gelooft de andere niet dan overeenkomstig' met het Christendom en de
kerkhervorming te handelenwanneer «ij het bestaande niet als wezentlijk vol
komen en voltooid beschouwt, maar voor verdere ontwikkeling en volmaking
vatbaar acht. Op het gebied des gecstes komt men alleen door strijd en ver
dediging lot de waarheid, en men zou dus ook hier aan de beide strijdende
partijen de beslechting harcr onderlinge verschillen kunnen overlaten; maar
zij kampen niet met gelijke wapenen. Daargelaten nog de aanmatiging
waaraan zich sommige onhandige voorvechters der historische partij schuldig
maken doordien zij zich als cenige handhavers en beschermers van regt en
waarheid uitgeven, wordt door hen meer het kerkelijke dan het godsdienstige
op den voorgrond gesteld. Alsof zij reeds vooraf wilden toegeven, dat zij met
hunne gronden en geestelijke wapenen tegen hunne wederstanders niet opge
wassen zijntrachten zij andere middelen in werking te brengen zij verket
teren zij verdoemenzij klagen aan en roepen bet staatsgezag op ter onder
steuning hunner partij. Dit en de omstandigheid, dat zij gaarne zouden wil
len doen geloovendal zij alleen het ware geloof bezitten en uitverkoren
zijn om den Staat zoowel als rle bijzondere personen voor de naderende ram
pen te behoedenheeft bij de tegenstanders verbittering en wij mogen het
niet verbergen ook overdrijving te weeg gebragt. De geschillen onder de
genen, die de Evangelische geloofsbelijdenis zijn toegedaan, zijn dientengevolge
in den jongsten tijd tot zoodanig eene hoogte gestegen, dat eene scheuring in
onderscheidene secten te vreezen is en aan de bedaarde geloovigen wezentlijk
ergernis gegeven wordt. De meerderheid is vrij van overdrijving in de eene
of andere rigtingzij houdt vast aan het geloof der vaderenmaar wil niet
dat enkelen haar op gebiedenden toon voorschrijven, wat zij wel en wat zij
niet gelooven moet. Zij wil in de Kerk blijven maar zij weet wat de Kerk
cischt en weet dit van al wat naar geestelijke heerschappij zweemt, te onder
scheiden. Voor deze laatste is alle medegevoel verloren gegaan, en slechts
de zoodanigen kunnen in Pruissen haar voorstaan die of bijzonder belang
daarbij hebben of de teekenen des tijds niet willen zien.
d Hoe het kwaad te verhelpen en de geest des vredes aan het Evangelische
Pruissen weder te geven zij onderwerpen wij met vertrouwen aan het wijze
doorzigt Uwer Majesteit. Maar het scheen ons een heilige pligt, Uwe Majesteit
den wczentlijken staat van zaken te schetsen. Deze stad, die zich altijd door
eigenaardige werkzaamheid op het gebied des geestes heeft onderscheiden is
aan de bewegingen ter zake der godsdienst niet vreemd gebleven en de gevol
gen daarvan hebben zicb vertoond. De provincie heeft op haar het oog ge
vestigd en volgt haar na. Het geldt hier dus de gemoedsrust van duizenden
en daarom zal Uwe Majesteit ook genadig op eene voordragt nederzien, die
alleen het heil liarer onderdanen ten doel heeft."
De aardappelen hebben in ons district eene ruime opbrengst opgeleverd
en zijn 8 gr. per schepel gedaaldwelke daling nog aanmerkelijker zou zijn
indien niet zoo veel voor het fabriceren van brandewijn verbruikt werd.
Te Schmiegel in Posen heeft de vrouw van een' wagemakerdie aan
stille krankzinnigheid leed, in een onbewaakt oogenblik hare drie jongste kinde
ren met een scheermes den hals afgesnedeneen vierde, die onder was, wist
hare handen te ontkomen.
Het gerucht, dat de pastoor llongc te Constanz zou vermoord zijn, is
geheel bezijde de waarheid.
16 E IJ ERE IV.
MUNCHEN, 13 October.
Gisteren beeft men in de koninklijke ijzersmelterij alhier de borst gegoten
van het kolossale standbeeld van Bavaria. Aan dit werk zijn 40,000 ffi
metaal verbruikt, en het vuur heeft gedurende 40 uren moeten gestookt
worden om de massa tot smelting te brengen. Omstreeks middernacht is
het metaal vloeibaar geworden. De bewerking, die door den lieer Miller,
is bestuurd gewordenvolgens de onderrigtingen hem door zijnen oom en voor
ganger, wijlen den beroemden Stiegelmayernagelatenis volkomen wèl
geslaagd. De aanschouwers van dezen belangwekkenden arbeid hebben aan
hunne uitbundige vreugde door luide juichkreten bot gevierd. De borst
der Bavaria is het grootste stuk hetwelk tot dusverre in den nieuwen tijd in
brons is uitgevoerd, dat is te zeggen, dat er nog gcene zoo groote boeveel
heid metaal te gelijk is gegoten geworden. Na dit stuk volgt de kroonlijst
der Julij-zuil te Parijs, welker gewigt nagenoeg 30,000 ffi bedraagt.
NASSAU.
De Regering beeft tegen zulke Dissenters, die in weerwil der verordeningen
hunne kinderen door een' geestelijke hunner gezindheid laten doopengeld
straffen bepaalden te kennen gegeven dat in het vervolg dergelijke overtre
dingen door de Policie worden verhinderd.
EN «ELAN».
LONDEN, 22 October.
Op aanvraag van onze ingenieurs zijn hier 22 Nedcrlandschc landmeters
aangekomenten einde opmetingen te doen ten behoeve der aan te leggen
spoorwegen, daar het getal onzer ingenieurs ver te kort schoot. [Uit Leyden
is daartoe vertrokken de Heer van Kampen, landmeter bij llhijnland].
In eene der laatste zittingen van de Maatschappij voor den Landbouw
in Ierland, is de Vertaling voorgelezen van bet rapport der Landbouwkudigc
Commissie in Groningen omtrent de aardappelenziekte.
Uit een medegedeeld levensberigt der onlangs overleden Mevrouw Frey
geboren Gurney, blijkt, dat zij reeds met haar IS"16 jaar eene school oprigtte,
waarin zij arme meisjes onderwees. In 1816 vormde zij eene Commissie van
deftige vrouwen tot hervorming der gevangenissen en het geven van onderwijs
in dezelve. Zij wijdde zich aan alle instellingen, die een menschlievend doel
haddenvooral aan de afschaffing van den slavenhandel.
De Heer Stansfeld te Leeds, vroeger deelgenoot van de bestaan hebbende
compagnieschap van Stansfeld en Briggs, welke firma vóór cenige jaren ge
failleerd heeft, heelt wegens zijne verbeterde omstandigheden, zijne nog open
staande schulden ten volle betaald.
FRANKRIJK.
PARIJS, 23 October.
Bij Koninklijk Besluit moet 14,000 man van de ligling van 1844 in dienst
gesteld worden. Deze bepaling staat in verband met de noodzakelijkheid om
nieuwe troepen naar Algerie te zenden. De onkosten van den nieuwen
veldtogt tegen Abd-el-Kader worden op 20 inillioen fr. berekend.
Volgens bevel des Konings zullen de portretten van de Luitenants-Coloncl
de Berthier en Montagnac, die beiden onlangs in Algerie gesneuveld zijn, ver
vaardigd en in het nationaal Museum op het paleis van Versailles worden op
gehangen. De namen der 450 met hen gesneuvelde krijgslieden zullen ook
aldaar, op eene marmeren plaat gegrift, worden bewaard. De overgeblevene
manschappen van het corps van Montagnac zijn tot Ridders van het Legioen
van Eer benoemd.
Men neemt thans op den spoorweg tusschen Parijs en Rouaan proeven
met eene uitvinding, om het uitspringen der wielen uit de sporen te ver
hinderen.
Men verhaalt het volgende antwoord van den schrijver Alexander Du
mas. Deze bekende schrijver wordt gedurig door eene menigte mcuschcn lastig
gevallen, die in hunne bewondering over de vruchtbaarheid van zijne pen hem
onophoudelijk vragenhoe hij het toch maakt om zoo veel uit te gevendat
zijne dagen in plaats van 12 wel 24 uren mogen duren Waarop de schrij
ver onlangs met zeker ongeduld iemand ten antwoord gaf: wel mijnheer als
men niet snuift, niet rookt, niet rondslentert, geen koffijhuizen bezoekt,
geen praatjes houdt, als men talent heeft en onafgebroken en moedig 12
uren werkt van de 24, dan kan men gemakkelijk 4 boekdcclen in de maand
schrijven.
RELGIE.
BRUSSEL, 23 October.
Bij besluit van den 15dcn dezer, heeft Z. M. goedgekeurd de benoeming
van den Heer Jhr. von Siebold te Leyden, tot Honorair Lid van de Koninklijke
Belgische Geneeskundige Akadcmic.
STADS BERIGT.
BURGEMEESTER £n WETHOUDERS der Stad 1.eyden, Gezien het Be
sluit van den Heer Staatsraad Gouverneur van Zuid-Holland, van den 27step
September jl. A. N°. 9145 3d» Afd. (Provinc. Blad N°. 89), herinneren bij
deze de Ingezetenen dezer stad, aan de hun bij art. 42 in verband met art.
27 der Wet van den 29sten Maart 1833 (Staatsblad N°. 4) opgelegde vcrplig-
ting tot het doen van Suppletoire aangiften, zoo betreffende het in gebruik
komen, betrekken of meubclering der panden, welke op den 15de» Mei dezes
jaars buiten gebruik waren, als wegens de vermeerdering, uitbreiding, ver
wisseling of aanschaffing van Deuren en Vensters, Haardsteden, Dienst- en
Werkboden of Paarden, wanneer zij in de termen van het bovenaangehaalde
artikel vallen; en zulks ten einde de toepassing te voorkomen der strafbepa
lingen, in de art. 35 en 39 der bovenaangehaalde Wet vervat.
Leyden den 13dcn October 1845.
DU RIEU.
Ter ordonnantie van dezelve,
v. PUTTKAMMER.
NIJMEGEN, 24 October. Uit het bekend gemaakte twaalftal Predikanten
heeft de groote Kerkeraad heden gevormeerd het volgend zestal alphal>etisch
gesteld: Van Ilaaften, te Goes; van der Hoeven, te Koppel; Meiboom, Th.
Dr. te Stiens; van Schermbeek, te Eist; Swalue, Th. Dp. te Goes, en van
Voorstte Wormer.
ADVERTENTIE N.
Tijftiffjarige Mtivvelijks-Verecniging van
ANDRIES VENKER
en
HENDR1KA van den ENGH.
Leiden, 24 October 1845.
