BCITEjNLAJNDSCHE BEKiGTËK.
ooiT-inroii.
1 en 3 aten doorgaans met minder graagte liun voeder, dan Nos.
2 en 4waarschijnlijk omdat tie eerste geen en de laatste wel eenig garste-
meel hij de aardappelen kregenzijnde daardoor liet voeder wclligt sma
kelijker.
Met deze wijze van voeding werd op den 24slen Augustas jl. begonnen en
op denzelfden voet voortgezet tot den 7den September jl.zonder dat men
eenige nadeelige gevolgen voor de gezondheid der varkens konde opmerken.
Zij verdragen integendeel het voeder goed, blijven zeer gezond en nemen in
groei toe, zonder dat men eenige afwijking in bet een of ander kan be
speuren.
Intussclien schijnt het, dat de varkens die met raauwe aardappelen wer
den gevoederd, ruim zoo voordeelig en vlug zich bevinden als die ze gekookt
hebben ontvangen. Voor zoo verre als de aardappelen met meel vermengd
warenworden dezelve raauw even zoo goed als gekookt genuttigd.
Het zal wel onnodig zijn te zeggendat men door de vermelding dezer uit
komsten slechts wil aantoonendat het gebruik der zieke aardappelen bij
gemelde dieren onschadelijk is geweest, zonder zich daarvan tot de gevolgtrek
king geregtigd te gevoelendat men ze zonder eenige vrees voor nadeel ook
den mcnsch zoude kunnen toedienen.
Op de laatste vraag: omtrent de middelen of behandeling om eenen
mogelijk nadeeligen invloed der zieke aardappelen op de gezondheid te
voorkomenverklaren zich de vier gecommitteerden onbevoegd, eenig stellig
antwoord te geven. Er zijn toe.h, zegt een hunner, (G. Vrolik) in de ont
aarding van den ziekelijken aardappel zoo vele graden dat indien de ligtste
graad dezer kwaal op de gezondheid van mensch of dierbij voorbeeldgee-
nen of naauwlijks eenen nadeeligen invloed konde uitoefeneneen hoogere
graad welligt den dood zoude aanbrengen.
Gelukkig echter verbiedt zich het gebruik der geheel bedorven aardappelen
van zelf, en mag men uit bovenstaande bevindingen verwachten, dat bij een
ligter lijden dezer aardvrucht geen nadeel van hare gewone toebereiding tot
voedsel te wachten is.
De ongeregeldheden tc Delft zijn van vrij ernstige aard geweest. In
den avond en nacht van Maandag zijn bij een' aardappclen-verkooperbij de
meeste grutters, bij sommige broodbakkers, en bij den Burgemeester niet al
leen de glazen ingeworpenmaar hier en daar hebben de kwaadwilligen zelfs
al het goed, dat zich in den winkel bevond, er uilgehaald. Ook heeft men
zich aan ontrooving van geld en goed in de winkels schuldig gemaakt. Men
had het ook gemunt op het kantoor der belasting doch toen de woeste hoop
daar aankwam was het reeds door eene sterke wacht grenadiers bezet. De
bezetting heeft bij herhaling zamenscholingen uiteen moeten drijven en ver
dere buitensporigheden moeten voorkomen. De llegering beeft eene Publicatie
uitgevaardigd, waarin zij zegt de orde met klem te zullen handhaven.
Wat in dezen het meeste te betreuren is, schrijft het Delftsche Weekblad
is dat de misleide menigte tot deze baldadigheid is overgeslagen juist op het
zelfde oogenblik dat de Stedelijke Regering met den meesten ijver de belangen
der minvermogenden zich had aangetrokken, lu de vergadering van den Raad
welke gisteren tot dat einde door den Burgemeester was bijeengeroepen, is,
zoo wij onderrigt zijn, besloten, daarin te gemoet te komen, zoo door eene
bijzonder ruime soepbedeeling voor dezen winter, waarmede spoedig een aan
vang zal worden gemaakt, als door de gehcele vrijstelling van alle belasting
op de rogge en roggemeel, verlaging alzoo der broodzetting op het roggebrood,
terwijl van stads wege, door tusschenkoinst der meer gegoeden, gelegenheid
zal worden gegeveii om den nijvcren werkman gedurende dezen winter ar
beid te verschaffen.
I,, Uzi Handelsblad leest men in een stuk over Regerings-maatregelen
tot aanmoediging van den invoer van Levensmiddelenonder anderen het
volgende
«Eene tijdelijke afschaffing van de belasting van liet gemaal zou overwe
ging verdienen.
»De belasting van. het gemaal is anders niet onze ergste vijand. Zij doet
veel minder nadeel dan de graanwet van 29 December 1835, die duurte ver
oorzaakt zonder voordeel aan de schatkist, die niet anders dan eene mono-
poliewet is, welke den handel bederft en ons in gevaar brengt, dat de tijden
van kommer en gebrek zich periodiek zullen herhalen deze moet steeds boven
alles door ons worden gewraakt, maar eene tijdelijke opheffing van den ac
cijns van het gemaal, zou als gelegenhcidsmaatregel kunnen medewerken,
om niets te verzuimen tot verligting van de zorgen der riatie en afwending
van de gevarendie daaraan verknocht kunnen zijn.
»Men zegt, dat bij eenige gemeentebesturen reeds overwegingen aanhan
gig zijn, die op dergelijke plaatselijke ontheffingen doelen. De tijdelijke re
missie van volkslasten, welke de voedingsmiddelen treffen, achten wij wen-
schelijker dan om alles te laten aankomen op collecten en vrijwillige inschrij
vingen der meer gegoeden en burgerklassendaar die toch steeds minder
gelijkmatig werken en het nog te doene fournissement aan de vrijwillige lee
ning, alsook de behoefte aan eigen verzorging bij de reeds bestaande duurte
van alle huishoudelijke behoeften en andere omstandigheden meer, al ligtelijk
aanleiding kunnen geven tot eenige gcldschaarstewelke voor den goeden
uitslag der inschrijvingen nadeelig kan zijnongeacht den "besten wilom
in hel betoon van liefdadigheid niet onder te doen voor vroegere tijden."
In de Pi. Rott. Cour. leest men over de graanwet: Het is verwonder
lijk, dat de Regering thans nog niet het gebrekkige en noodlottige der graan
wet inziet. De eene maandwaarin de markt ruim voorzien kan zijndoet
het bedrag van het invoerregt voor eene volgende vaststellenin welke
schaarschte kan heerschen; terwijl eveneens de scliaarschte der vorige maand,
de invoerregten voor eene volgende van overvloed kan doen bepalen. Kan
men zich dwazer en nadeeliger wet voorstellen?
Dat de Regering thans toch het nadeel aanschouwe dat de verbruiker uit
deze ongelukkige wet trekt; want wij spreken nu niet van handel, maar van
den ongelukkigen verbruiker, die brood moet eten om zijnen honger te stil
len en niet meer te besteden heeft, dan hij gewoon is.
Ihans gevoelt men het eerst, hoe jaren lang alle ingezetenen aan de grond
eigenaars schatpligtig waren; thans drukt de last bovenmatig; thans is een
ieder gedrongen het verderfelijke der graanwet in te zien. Dat de Regering
dan niet alleen blind zij. Dat zij de gevaren aanschouwe, die ons bedreigen.
's GRAVENHAGE25 September.
Z. M. heeft tot Ridder der Militaire Willemsorde 4de klasse benoemd P. F.
Waldeck, Officier van Gezondheid der 2de klasse, wegens zijne bewezene mi
litaire diensten in Oost-Indië van 1826—1829.
Z. M. heeft benoemd tot Regter in de Arrondissements-Regtbank te Am
sterdam Mr. J. J. Splitgerberthans Regter-Plaatsvervanger aldaaren tot
Substituut-Officier bij de Arrond.-Regtbank te Groningen Mr. E. F. de Jongh,
thans Commissaris van Policie te Groningen.
De Alg. Herv. Synode heeft, met Zr. Ms. goedkeuring, bepaald, dat
geen buitcnlandsch Predikant mag worden beroepen, dan uit eene nominatie,
die, voor zooveel de daarop geplaatste buitenlandsche leeraren aangaat, door
het Provinciaal kerkbestuur, met het oog op het algemeen belang der IVcd.
Herv. Kerk goedgekeurd is.
SCHIEDAM, 23 September.
De Kamer van Koophandel en Fabrijken alhier heeft een adres aan den
Koning aangeboden, waarin zij de ongenoegzaamheid aanwijst van de door de
Regering genomen maatregel van vermindering van invoerregten op sommige
eetwarenen verder dringend verzoektdat de invoerregten op alle graan
soorten zoo spoedig mogelijk en wel voor een' geruimen tijd worden opge
heven.
GORINCHEM, 23 September.
Gisteren is onder Papcndrecht een gebouw bewoond door 5 huisgezinnen
eene prooi der vlammen geworden benevens eenig aan den dijk staand hooi.
Het huis was tegen brandschade verzekerd.
AMSTERDAM, 23 September.
De Schouwburg betreurt weder het verlies van eenen harcr kunstenaren
den Heer Reinier Engelman, die in 1795 geboren, den 4den April 1824 het
eerst op het Stadstooneel verscheen. Hij genoot steeds de welverdiende goed
keuring van het publiek. Den 7dcn Januarij 1843 vervulde hij de rol van
den Huichelaar van Molière, doch kon sedert door belemmering der stem niet
meer optreden. Met zes zijner kunstbroeders het beheer van den Schouwburg
hebbende overgenomenbleef hij in die betrekking tot zijnen dood werkzaam.
Hij was als echtgenoot en vader en lid der maatschappij een onbesproken en
braaf man.
De Heer Potenti, ingenieur uit Italië, Doctor in de natuur- en wis
kundige wetenschappen, is van Weenen hier te lande aangekomen, om het
groote werktuig te bezigtigen, dat voor de droogmaking van bet Haarlem-
mer-mecr bestemd is. Deze ingenieurdie door bet Toskaansche bewind ge
last is eene wetenschappelijke reis te doen en die reeds in het vorige jaar het
stelsel van droogmaking in Holland beoefend heeftwaarvan hij in staat
geweest is de j hooge waarde te doorgrondenheeft van het minsterie van
hinnenlandsche zaken verlof bekomenom het werktuig de Lceghwater te
onderzoeken.
UTRECHT. 22 September.
Heden heeft de Hoogleeraar Muller tiet nieuw ingerigle Scheikundig Labo
ratorium plegtig ingewijdin tegenwoordigheid van Curatoren der Hooge-
schoolden Gouverneur en Gedeputeerde Staten der Provincieden Burge
meester en Raden der stadvan onderscheiden Hoogleeraren Studenten en
Inwonersmet eene rede over: de stoffelijke wereldeen middel tot hoogere
ontwikkeling, en stelde haar voor: 1°. als eene aanleiding tot kennisdie
waarachtig is; 2". als een middel tot verstandelijke ontwikkeling, hetwelk
niet faalt3°. als een bron van hooger genot van den geest4°. als een
grondslag van schepping van heerlijke gewrochten door het menschelijk ver
stand en 5°. een weg van opvoering tot het bovenzinnelijke.
ZWOLLE, 23 September.
Heden heeft de Bisschop van Curium in de Groote Kruiskerk alhier het
vormsel aan 1,300 personen toegediend. Hij zal dezer dagen in onderscheiden
gemeente dezer provincie werkzaam zijn.
BREDA, 23 September.
Z. M. de Koning heeft uit 'sRijks kas ƒ5,000 verleend, ten behoeve der
onvermogende slagtoftèrs van de rampen, welke den 19den Augustus eenige
gemeenten in Noord-Braband getroffen hebben.
BATAVIA, 30 Mei.
Berigten van daar melden, dat de Kapt.-Luitenant ter Zee Baars, op eene
reis met het stoomschip Merapie naar Singaporeheelt vernomen dat de brie
ven die over land gaan van Bombay naar Singaporenog met zeilschepen
worden overgebragt, die van Calcutta derwaarts per stoomschip, doch slechts
