BUITEJN LAJXDSCHE BEBIGTEN.
grcppeling, cm. voor oene drooge ligging gezorgd heeft, en ontwijke de plek
ken door boomgewas of huizen beschaduwd.
Daar de kicin der ziekte hier te lande nu eenmaal hestaat, zijn al zulke
voorzorgen dubbel noodzakelijk. Men beeft dit jaar de grolste aardappel- j
soorten, en die op krachtigen zandgrond, het wijdst geplant, groeiden, het
langst aan de ziekte weerstand zien bieden. Men pote een volgend jaar dan ook
vooral zulke meerendecls vrijgeblevene soorten van aardappelenplante die
ruimer dan gewoonlijk en liefst op rijenom zoo ook de plant behoorlijk te
kunnen aanaardenden grond droog en den toegang van de lucht tot de on-
deraardsche deelen van het gewas open te houden.
AVanneer onverhoopt niettegenstaande deze voorzorgende ziekte een
volgend jaar zich op nieuw weder mogt vertooncnzonde men
a. bij het eerste begin der ziekte kunnen beproeven het eerst aangedane
loof dadelijk af te maaijen en te verbrandenom de besmetting te stuiten.
Daar dit echter spoedig moet geschiedenen over eene uitgebreide op
pervlakte het gewas te veel zou benadeelen, zoo zoude men
b. het besmette aardappelveld, tegen den avond kunnen begieten met kalk-
water, of liever nog met verdund zwavelzuur.
c. Bij de mogelijkheid eindelijkdat deze ziekte een volgend jaar evenveel
verwoestingen aanrigt als in ditzal het ook geene nuttelooze voorzorg zijn
om genoeg zaaizaad en poters te hebben van die gewassen, welke de aardap
pelen althans eenigzins kunnen vervangen. Hiertoe rekenen wijbehalve de
gratiënerwtenboottenvan welke laatste de paardenboonen en het nat
waarin die gekookt zijn, tot een onschadelijk en onkostbaar voedsel kunnen
dienende verschillende koolsoortenen inzonderheid de wortelgewassen
soorten van koolrapen of rutabaga''swelker aankweeking met nut algeinee-
meencr konde zijn, knollenmangelwortelin hlad en wortel ook voor den
mensch bruikbaar, gewone wortelen of peenaardperen die op zandgron
den goed wassende strengste vorst verdragenvoor het vee een goed voed
sel zijn en wel is waar, zooveel niet opbrengen als de aardappelen, maar
wier loof ook nog door het vee gegeten kan worden. Mogten vooral ook de
stokerijen minder aardappelen tot eenen verderfclijken drank verstoken.
II. Gebruik der ziekelijke aardappelen. In geringe hoeveelheid schij
nen de ziekelijke aardappelen geene schadelijke gevolgen te weeg te brengen.
Men heeft er zonder nadeelvooral gekooktvarkens mede gevoederd. Dat
de mensch hiervan ook geen nadeel heeft, mits de bruine verrotte plekken
worden uitgesneden, schijnt mede algemeen waar te zijn,
Dat echter verrotte aardappelen voor mensch en vee schadelijk zijn be
hoeft geen betoogmaar dat ook een overvloedig gebruik van half zieke
zonder afwisseling met andere spijzen, nadeelig wordt, schijnt de ondervin
ding mede te bewijzen. Bij AVarlumin de provincie Groningen, heeft men
bij onderscheiden personen schadelijke gevolgen van het gebruik van zieke
aardappelen waargenomenbestaande in een gevoel van zwaarte en drukking
in de maagstreek na den maaltijdin misselijkheid en opgevolgde braking
met pijn in maag en buik, welke opgezet en gespannen was. Ook bij scha
pen die met zoodanige zieke aardappelen gevoederd waren gewordenheeft
men vrij ernstige ongesteldheid waargenomen welke echterna het terug
houden van dit voedsel, spoedig weder geweken is.
'sGRAVENIIAGE, 17 September.
Z. M. heeft aan de te Rotterdam bestaande vereenigingHulpbetoon aan
eerlijke en vlijtige armoedeeene gift van ƒ150 geschonken.
De negen en twintigste algemeene vergadering van het hoofdbestuur en
de afgevaardigden der distriets-commissien van het Fonds ter aanmoediging en
ondersteuning der Gewapende Dienst in de Nederlanden, is gehouden den
30stcn Julij 1845.
llit de rekening is geblekendat voor het aandeel in de leening a ƒ65,000
en voor het tekort van het primitive fonds zijn verkocht geworden 32,000
zoodat het kapitaal daarvan 5 pCts. inschrijvingen was verbleven 926,700
welke in ƒ969,100 4 pCt. inschrijvingen zijn verwisseld.
Dat aan de declgercgtigden over 1844 is uitbetaald ruim ƒ50,000.
Dat aan het Invalidenhuis te Leyden te zamen is ingebragt eene somma
van ƒ19,782.65, en dat behalve deze som tot onderhoud van het gebouw,
administratie, voeding en kleeding der invaliden is uitbetaald eene somma
van ƒ11,540.63*.. Het getal personen in dat gesticht aanwezig, bedroeg op
den laatsten December 1844, 118.
ROTTERDAM, 17 September.
Heden morgen is van stapel geloopcn het stoomschip Batavia, gebouwd op
het etablissement te Feyenoord, voor rekening der Nederlandsche Stoomboot-
Maatschappij het zal dienen tot eene geregelde vaart tusschen Batavia en
Singapore.
SCHIEDAM, 15 September.
Heden is alhier met het best gevolg van de Scheepstimmerwerf de Nijver
heid te water geloopen, het Barkschip Loopuit, groot omtrent 250 Java-lasten,
bestemd voor de vaart op Oost-Indië en gevoerd zullende worden door Kapt.
A. van Wijk Juriaanse, voor rekening eener reederij, onder directie der Hoeren
de Groot Roelands en Comp.; terstond hierna is voor rekeping eener reederij
onder dezelfde directie, de kiel gelegd voor een schip van 360 lastenhet
welk den naam zal voeren van Aeolus.
AMSTERDAM, 17 September.
De Heer Nieuwenhuis benoemd tot Gewoon Hoogleeraar in de Godgeleerdheid
aan het Luthcrsch Seminariumzal den 25st™ dezer zijne betrekking aan
vaarden met het houden eener redevoering in de Grootc Gehoorzaal.
Gisteren namiddag overleed alhier in 82-jarigen ouderdom de Heer
Mr. J. Kinker, Oud-IIoogleeraar in de AVijsbegeerte en Letterkunde, Lid van
het Koninklijk Nederlandsch Instituut, Lid van de Maatschappij der Neder
landsche Letterkunde te Leyden Ridder der Orde van den Ned. Leeuwenz.
Als dichter, letterkundige en als mensch, was hij groot te noemen en zijne na
gedachtenis zal bij allen, die hem hebben gekend, steeds in zegening blijven.
In de op Maandag alhier door de Ned. Handel-Maatschappij gehouden
veiling van 215,908 balen Java-koffijis alles naar mate der soort verkocht
van 22411 cent.
UTRECHT, 17 September.
De A*rijmetselaars-Loge alhier, Ultrajectina, heeft een schip naar Ierland doen
uitrusten, ten einde aldaar met aardappelen bevracht te worden, welke tot
een weldadig doel zullen worden aangewend.
APELDOORN, 15 September
Bij de veelvuldige klagten van elders, over geheele of gedeeltelijke misluk
king van den aardappelbouwkunnen wij met genoegen en dankbaarheid
vermelden, dat alhier en in de omstreken dat gewas, in vergelijking van
andere plaatsenvrij wel is uitgevallenhoewel over het algemeen de aard
appel minder groot en ook niet zoo talrijk is als andere jaren. De boekweit-
oogst is allergunstigst en ook over de rogge kan men tevreden zijn.
ZWOLLE16 September.
Men verneemt, dat Z. M. het besluit der Provinciale Staten van Overijssel
bekrachtigd heeft, om de Provinciale schuldrentende 5 en 4,- pCt. in 4 pCt.
schuldbrieven te verwisselenmet vrijstelling van registratie voor de nieuw
uit te geven obligatiën.
De eigenaren van de Dedemsvaart hebben de toewijzing van den koop
laten volgen zoodat met 1° October deze provincie in het volle bezit van dit
belangrijk kanaal zal wezen.
Gisteren is een kramer hier woonachtig, van Geneinuide langs de trekvaart
komendedoor twee personen aangehouden en beroofd van zijn zilveren horo-
logie en 48 aan geld, waarna zij hem in eene sloot hebben geworpen,
waaruit hij zich met moeite gered heeft. Hij kende de aanranders niet en
wist niet welken weg zij waren heengegaan.
GRONINGEN, 15 September.
De zorg over de treurige gevolgen der mislukking van den aardappelenoogst
werd in de vorige maand niet weinig vermeerderd door het ongunstige weder
op den graanoogst. Voor ruim veertien dagen echter is zulks gelukkig veran
derd, de Zomergerst, alsmede reeds verreweg het grootste gedeelte der Tarwe,
Boekweit en Haver is in besten staat opgeschuurd, zelfs heeft men reeds een
gedeelte der Paardeboonen te huis gebragt. Dit geeft nu wel een gunstig
vooruitzigt voor de toekomstmaar deze buitengewone drukte met den oogst
verhindert de landlieden, om nu reeds de nieuwe granen te dorschen en ter
markt te brengen, waardoor er zeer weinig ter verkoop wordt aangeboden.
Indien alzoo partikulierengemeente- en armbesturenmitsgaders die van
weldadige inrigtingen, of welke vereenigingen ook daargesteld mogen worden,
om den toestand der minvermogenden te lenigen, bij het treurige vooruitzigt
van den aardappelenoogst, zich nu reeds trachten te voorzien van hetgene men
eerst later benoodigd heeft, zoo zoude men daardoor het lot dergenen, welke
zich bij matige prijzen nog zelve zoude kunnen redden zeer verergerenja
stellig het getal der ondersteuning behoevenden aanzienlijk vermeerderenen
alzoo juist het tegenovergestelde bewerken van hetgene men zich voorstelde.
Men overijle zich dan niet, maar geve den tijd voor het dorschen en, voor
zooverre noodig, voor het verwerken der Granen, en bij den zoo ruimen oogst
van RoggeBoekweitZomergerstHaver en Paardeboonenis aan geen ge
brek te denkenof is bij de algemeen bekende weldadigheid in ons land
ook daarin wel te voorzien, hoezeer ook het gemis der aardappelen in alle
standen gevoeld moge worden.
VLISSINGEN, 16 September.
Z. K. H. Prins Hendrik is heden alhier aan boord van het Fregat de Rhyn
in welstand aangekomen Z. K. II. had het laatst Sb John op New-Foundland
bezocht.
OS10 September.
Uit deze plaats in Noord-Braband meldt men, dat een verkooper van Bijbels
(Colporteur), behoorlijk gepatenteerdgenoodzaakt is geweestom de bescher
ming der marcchausées aan te nemen, daar het volk hem verregaande begon
te beleedigen. Hij heeft eerst in het wachthuis eene schuilplaats gevonden en
is toenonder geleide der marcchausées uit Os vertrokkenhet volk hem
gedurig najouwende en met steenen werpende, tot zelfs een half uur buiten
het dorp. Zoo iets vindt plaats, eindigt het berigt, in de 19de eeuw, in
Nederland
NOORD-MERICA.
De plannen en onderzoekingen omtrent eene doorsnijding der landengte van
Panama hebben vooral bij de Noord-Americanen levendige belangstelling ont
moet, en geen wonder, daar de afstand van Noord-America naar den anderen
kant, die nu door de omvaart van Zuid-America om Kaap Horn heen 28,500
Ned. mijlen bedraagt, veel meer dan de helft zou worden ingekort; de bewo
ners van Centraal America beweren dat een meer noordelijk punt bij het nicer
Nicaragua geschikter zou zijn.
