pruissein.
hamburg.
luxemburg.
engeland.
frankrijk.
weder lioogcr en steilerde graanvelden verdwijnen op nienw en men komt
in een weilandwaarin de edelste Audalusische paarden in groote kudden
worden aangefokt. Deze velden strekken zich nit tot het dal van den Guadal
quivir, wiens linker oever zij uitmaken, terwijl op den regter, doch meer
verwijderd van den vloedde laatste met digt loot bedekte hellingen der
Sierra Morcna heenloopen.
Cordova is heden ten dage slechts nog de schim van eene groote, rijke stad.
Van liet millioen inwoners, welke het ten tijde der Califen telde, zijn er
thans slechts 40,000 overgeblevendie zich binnen de ruime muren der stad
zóó verliezendat men gehecle streken doorwandelen kanzonder een' sterve
ling te ontmoeten. En de straten zijn met weinige uitzondering, een beeld
van het beklagenswaardigste verval. Digt gras groeit op haar plaveiselellen
hooge planten tieren welig op de met mos bedekte daken, de huizen dreigen
in te storten wind en weder slaan door de ledige venstergaten. Zelfs op de
plaza Majorthans Plaza della Constilucion geheetende grootste en regeltna-
tigst aangelegde van de stad zijn onderscheiden ruime en statige gehouwen
door hunne bewoners verlaten, zonder vensters, in één woord ware bouwval
len. Onder de bogengangen van dit plein, die bestemd schenen te zijn om
de rijkste waren te bergen, ziet men slechts hier en daar duistere, armzalige
kramen die met een paar piasters geheel ledig kunnen gekocht worden. De
geheele handel der stad bepaalt zich thans in het ruilen van voortbrengselen
voor de noodwendigste behoeften. Daarbij komt als eenige tak des buiten-
landschen bandelsde uitvoer van ingemaakte olijvenwaarmede velen bezig
zijn. De voortreffelijke oranje- en granaatappelen van Cordova kunnen door
de moeite en kostbaarheid van bet transport, alleen naar de onmiddelijk na-
bijgelegen plaatsen vervoerd worden. Want zelfs de Guadalquivirop welken
eens geheele vloten tot Cordova afkwamen, is tegenwoordig zoo veronachtzaamd
en verzand dat er zelfs bet ligtste vrachtschip niet op varen kan. Ook de
brug over die rivier, een prachtig werk van den tweeden Califis door lang
verzuim zeer bouwvallig, zoodat het eerste zwellen van den stroom aan haar
duizendjarig bestaan een einde maken en haar verwoesten kan, zoo als met
20 andere bruggen over beken en bergstroomen het geval is geweest, wier
bouwvallen ik op den weg van Grenada hierheen gezien heb. De muur, welke
de stad tegen den vloed verdedigt, is reeds op vele plaatsen geheel weggespoeld
en de straten welke het naaste aan den stroom gelegen zijnzijn aan het
oogcnschijnlijkst gevaar prijs gegeven. Het sterke bruggehoofd daarentegen,
la Calaborra genoemdis in den besten toestand en nog hebben zijne tegen
de stad gekeerde werken een zeer krijgshaftig en ontzagwekkend aanzien.
Mijn eerste hoewel niet mijn langste bezoek gold de hoofdkerk. Men heeft
het inwendige er van meermalen bij een woud vergeleken ik vind dat het
veel meer op eerie marktplaats gelijkt; bare bouworde is nog grootsch noch
schoon, doch evenwel beeft zij als geschiedkundig gedenktceken aanspraak op
grootere verschooning, dan baar is ten deel gevallen. De moskee van Abder-
rhaman is heden naauwelijks meer kenbaar. Hare eerste ontsiering geschiedde
door onevenwijdige uitzetting door den opvolger van den eersten Calif, die
de eenheid en harmonie van het oorspronkelijk plan vernietigd beeft.
Vervolgens kwam de langzame en stelselmatige verwoesting door het ver
overend Christendom, hetwelk de moskee voor zijne gebruiken en behoef
ten wilde dienstbaar maken. Hier werd een altaar, daar een kapel in de
zuilengangen geplaatst, en eindelijk werd een groot deel der laatste geheel
weggebroken om voor een koor, dat de grootte van eene uitgebreide kerk
had plaats te maken. De schitterende kleuren en het verguldsel der bogen
en van het verwulfselzijn onder een morsig wit pleister verdwenen en de
marmeren grond der moskee is voor een ellendig plaveisel van baksteenen ge
weken, want ofschoon het aan geschiedkundige bewijzen hiervoor ont
breekt, is het echter bij den eersten aanblik zonneklaar, dat de stichter van
liet gebouw voor den tegenwoordigen vloer niet verantwoordelijk zijn kan
die bovendien het grootste aantal zuilen tot aan den schacht begraaft.
Het eenig gedeelte der moskee, flat zijne oorspronkelijke gedaante behouden
beeft, de kapel, in welke de Koran was ncdergelegdkan een denkbeeld
van den vorigen glans van het geheele gebouw geven. De opsiering dezer
kapel overtreft door haren rijkdom alles wat de christelijke kunst in derge
lijke manier geleverd heeften het kan betwijfeld worden of de Arabische
bouwkunst in geest en werking inderdaad achter de Gothische staat.
BERLIJN 2 September.
Z. M. de Koning is gisteren van zijne reis door Znid-Duitschland alhier
teruggekomen.
De Kamer van Koophandel te EIberfeld heeft aan den Minister voorgesteld
om den uitvoer van aardappelen in de Rhijnprovincie te verbieden, daar die
uitvoer, hij het heerschende gebrek aan dit gewas, tot groote schade was der
mingegoeden.
De Paus heeft den 4<lcD Augustus een breve uitgevaardigd, die groot
gerucht maakt in Westphalen. Hij beklaagt zich over den achteruitgang van
het Roomsche geloof, en rigt zijne verwijten niet legen bet volk maar tegen
de Priesters. beschuldigt deze dat ze bunnen tijd in huis doorbrengen
in plaats van te prediken en gelast verscheidene geestelijken om te Munster
godsdienstige teregtwijzingon te ontvangen en te prediken. In dezelfde breve
leest mendat zes Pastoors die het valsche mirakel van een jonge dochter tc
Lutgcnedcr hadden bevestigd, in den ban zijn gedaan.
KEULEN, 28 Augustus.
Dezer dagen zijn bier op eene diepte van 20 voet verscheidene Romeinsche
oudheden ontdektbestaande in aarden en glazen schotels en kruiken als
mede een aantal menschenschcdels die wonderbaar genoeg, grootendcels in den
omtrek van den slaap met lange nagels waren doorboordvan welke de
meesten nog in de schedels vastzaten. De gave tanden bewijzen, dat de ge
storvenen nog in jeugdigen leeftijd waren.
31 Augustus.
Do uitvoer van vee naar Engeland neemt sedert eenigen tijd steeds toe.
Met den opbouw der afgebrande buizen en kerken wordt groote voort-
gang gemaaktde nieuwe toren der St. Petri kerk zal 55 voet hooger wor
den dan de voorgaandedie der St. Nicolaï kerk zal 450 voet hoog worden.
3 September.
Den 30stcn Augustus is de stad fraai verlicht geweest ter eere van HH. MM.
en de Prinsenop het stadhuis heeft des avonds bal plaats gehadhetwelk
door HH. MM. geopend en een paar uur door II. D. bijgewoond werd. Zondag
hebben HH. MM. het middagmaal gebruikt op het kasteel Birtrange van den
Baron van Blochauzen Kanselier van het Groot-Hertogdom. Den Ist''11 zijn
de Prinsen bij het Schuttersfeest tegenwoordig geweest, Prins Alexander heeft
den derden prijs behaald de Prins van Oranje heeft de prijzen uitgedeeld
de Prinsen hebben daarna een collation bijgewoonden de Prins van Oranje
heeft 400 gegeven voor een prijs voor het volgende jaar. Dien dag heeft de
Gouverneur nog eene soirée dansante gegeven welke HH. MM. en de Prinsen
met hunne tegenwoordigheid hebben vereerd. Gisteren zijn H. D. naar Ne
derland teruggekeerd.
LONDEN3 September.
De R. K. Aartsbisschop van Tuain heeft een' brief aan den Minister Peel
geschrevenwaarin hij verklaartdat hij en de overige leden der Icrsche
geestelijkheid nimmer genoegen zullen nemen met de wijze van inrigting der
nieuwe Universiteiten in Ierland.
De reizigers, die Vrijdag morgen ten 7 ure met den spoortrein van
Glasgow naar Edimburg zijn vertrokkenhebben groot gevaar geloopen levend
te worden gebraden. Vonken die uit den schoorsteen der locomotief vlo
gen, hebben een waggon die met meubelen was beladen, vuur doen vatten.
Een open waggon met reizigers was slechts van den brandende gescheiden
door eenen die met reisgoederen was beladen. De vlammen namen toe met eene
verbazende snelheid gelukkig dat men na eenige minuten aan een station
kwam. De waggon met meubelen was echter reeds geheel en die met reis
goederen gedeeltelijk verbrand.
Een ander ongeluk heeft Zaturdag op den spoorweg tusschen Gloucester en
Birmingham plaats gehad. Te Derford was, door onvergeeflijke onvoorzigtig-
heid een waggon met koopmansgoederen blijven staan. De schok was zoo
ontzettend dat de tender over de locomotief vloog en den machinist verplet
terde. De waggon was door den schok op de andere spoorlinie gesprongen.
Door een' noodloltigen zamcnloop van omstandigheden kwam juist een trein
uit Birminghamdie almede tegen den waggon aankwamde rijtuigen vlo
gen tegen elkander en meer dan een werd verbrijzeld. De vernielde koopmans
goederen waggons en rijtuigen leverden een allertreurigst gezigt op.
De Engelschen beginnen zich over de menigvuldige ongelukken op de
spoorwegen zeer te verontrusten. Aan de dagbladen worden allerlei middelen
tot beveiliging medegedeeld. De wezeritlijke oorzaak ligt in de overdrevene
snelheid. Vooral sedert een jaar hebben de spoorweg-maatschappijen de schro-
melijkste onvoorzigtigheden begaan. De snelheid die vroeger op twintig
mijlen in het uur was bepaaldden tijd van stilhouden medegerekendis
thans bij doorslag van vijf-en-twintig of dertig mijlen. Dikwerf zelfs doorloo-
pen de spoortreinen veertig of vijftig mijlen per uur, en men begaat alzoo
op de Engelsche spoorwegendezelfde daden van onvoorzigtigheiddie op de
stoombooten der Vereenigde Staten zulke vrceselijke rampen te weeg brengen.
Het middel tot herstel is tot de snelheid van twintig a vijf-cn-twintig mijlen
per uur terug te keeren. Maar dat behaagt niet. De Engclschman wil din
gen doen welke geen ander volk doet. Spreek hem niet van in één dag den
afstand van vijt- a zeshonderd Ned. mijlen te doorloopen(hetwelk op zich
zelf reeds zeer schoon zou zijn), die Edimburg van Londen scheidt; hij be
weert, dat één dag hem toereikend is, om die reis uit en t'huis te doen.
Een der hoofden van het Puseïsmus, de Ileer Ward, is tot de Roomsch-
Kalholijke godsdienst overgegaan; zoo als men verneemt, zouden onderschei
den andere leden van de Hoogeschool te Oxford zijn voorbeeld volgen.
Te Kiltearn, in Schotland, is den 23sten Augustus de oudste der Hoog
landers, zekere Donald, in den ouderdom van 115 jaren overleden. Hij ge
noot gezondheid en het gebruik zijner zielsvermogens tot het laatst van zijn
leven.
PARIJS, 4 September.
Men had met den telegraaf berigt bekomendat de Hertog en Hertogin
van Nemours en de Hertog van Aumale op het Spaansch grondgebied waren
aangekomen om hun bezoek bij de Koningin af te leggen. Langs den ge-
heelen weg, welken de Vorstelijke personen in de Baskische provinciën zouden
afleggen waren groote toebereidselen ter hunner ontvangst gemaakt.
Er is in den Constitutio7inel een artikel geplaatsthetgeen aan den
Prins de Joinville wordt toegeschreven, waarin aangetoond wordt, dat het wel
wenschelijk is den vrede met Frankrijk tc bewaren doch dalindien de oor
log uitbarstte, Frankrijk zijnen vijand, zoo als voorheen, ter zee moet bevech
ten dat daartoe de aanbouw van tweederlei stoomschepen noodig isde een
