•vergezeld van twee inlandsclic beambten, naar Maros worden opgezonden tot
bet ondergaan van een onderzoek bij de plaatselijke autoriteit. Zij kwamen
tot het afhalen van een geleidebrief in de nabijheid van de wacht, bij de
woning van den Gouverneur, op het oogenblik dat dezelve onder de wapenen
stond tot het aflossen der schildwachten. Waarschijnlijk daardoor in den
waan gebragt, dat de wacht bestemd was om hen in hechtenis te nemen,
trokken, als op een gegeven wenk, de bedoelde inlander van Boni en twee
makkers van denzelve hunne krissen, en nog vóór dat de wacht eenig kwaad
vermoedde, waren aan een der inlandsche beambten en aan twee Europesche
militairen, doodelijke wonden toegebragt, aan de gevolgen waarvan zij spoedig
bezweken. De overige manschappen schoten hierop toe en legden een der aan
vallers neder, maar de hoofdpersoon verwondde op zijne vlugt nog onderschei
dene personen, van welke drie insgelijks overleden. Ten laatste werd ook hij
afgemaakt, daar het onmogelijk was, hem levend in handen te krijgen, ter
wijl de derde aanvaller het door de vlugt ontkwam.
ALGEKSE.
25 December.
Vier officieren waaronder twee van gezondheidzijn naar Frankrijk gezon
den uit hoofde van krankzinnigheid. De oorsprong hunner ziekte is het mis
bruik van sterke dranken, vooral van bitter. Het onmatig gebruik daarvan
is een ware volksramp in Algcrië. Men kan het getal slagtoffers niet nagaan
die het kost. In weerwil der vervyoestingen van het bitter (dat men aan de
voorposten heeft moeten verbieden) vermeerdert het debiel bij den dag. Een
enkel koopman heeft onlangs 60,000 kannen geplaatst. Wij betreuren het
flat wij geen krachtig middel tegen een wezcntlijk toenemend kwaad kunnen
voorstellen; want het bitter heeft bijna zoo veel menschcn gedood als de
Arabieren.
61CILIE.
NAPELS ,19 December.
De Regering heeft thans weder de vrijheid gegeven, om eene Russisch-
Grieksche kapel hier op te rigtennamelijk in de woning van den Russischen
Commissaris Generaal. Door het ontstaan van geschillen, waren de Grieksche
kerken hier, te Messina en Barletta door de Regering gesloten geworden;
doch nu deze vereffend zijn, is Rusland weder in het genot gesteld van
dezelfde voorregten als Engeland en Pruissenen de uitoefening der Grieksche
godsdienst wordt in de huizen van den Gezant of Zaakgelastigde geduld.
SARSIKIE.
TURIN, 17 December.
De benoeming van den Markgraaf Cesare Alfieri di Sosfegno tot voorzitter
van den raad tol het studiewezen, zooveel als Minister van het openbaar on
derwijs, geeft den vrienden van de vorming en welvaart des lands veel ver
wachting. De edele jonge man verdient volkomen het vertrouwen des Konings,
en heeft zich de reglmatige liefde des volks verworven daar hij op eene waar
dige wijze de uitgebreide landhuishoudkundige vereeniging, die voor de staats
huishoudkunde landbouw en koophandel heeft bevorderdzoodat hij zich in
ieder opzigt den vriend van gematigden vooruitgang heeft hetoondafkeerig
echter van die partij, welke het volk steeds in duistere onwetendheid zoekt te
houdeneene partij die aan hare geheime inrigting eene inagt heeft te dan
ken, welke zij noch door den geest, noch door het aantal van hare aanhangers
immer zou bereikt hebbenen te minder daar de openbare meening haar
ongunstig is. Zij zaait ondertus.schen in het geheim argwaan en mistrouwen
tusschen Vorst en volk, en zoekt zoo hare heerschzucht te bevredigen. Ge
lukkig vertrouwde zij te veel op hare eigene krachten gaf hare ontstuimige
wensehen toedoor welke iedere heimelijke partij zoo ligt wordt voortgejaagd.
Terwijl zij operitlijk tegen den priester Ferrante Aperti ijverde, aan wien de
Koning de inrigting van scholen opdroeg tot verbetering van het in Piemont
zoo verwaarloosde lager onderwijs; terwijl zij zich opentlijk tegen de maatre
gelen ter verbannning der bedelarij verhief, aan het hoofd van welke maat
regelen de Koning zelf met den Stadhouder van Turin zich heeft gesteld,
heeft zij het masker afgeworpen en zoo als elke gewelddadige partij alle maat
overschreden, en zoo zichzelve van hare magt beroofd. Alle welgezindcn hopen
op de wijsheid des Konings en zeker zal hij hunne hoop niet beschamen.
ZWITSERLAND,
LUCERN, 24 December.
De Regering heeft bij proclamatie het volk opgeroepen tegen den 5Jct> Januarij
tot een algemccnen dank- en bededag, bij welke gelegenheid openbare dank
zal gezegd worden aan allen, die voor de verdediging des vaderlands gesneu
veld of gekwetst zijn. De dag van den 8stcn December, waarop de aanval der
liberalen mislukte, zal ten eeuwigen dage als een feestdag gevierd worden.
De uitslag van de stemopneming voor het al of niet toelaten der Jcsuiten
is geweest: 18,195 voor en 7,985 tegen.
OOSTENRIJK.
WEENEN29 December.
Dezer dagen is teLinds de Evangelische kerk ingewijd, waaraan sedert jaren
behoefte was; er wonen onderscheiden Protestanten. De Superintendent Stel
ler wijdde dezelve in, bijgestaan door 12 andere geestelijken; het liturgische
choor werd door zangers uitgevoerd, welke grootendeels uit katholijken beston
den. De kosten van de kerk zijn nog niet gedekt, en de middelen ontbreken nog
tot aanstelling van een' predikant en schoolonderwijzer.
SAKSEN.
LEIPZIG, 21 December.
Ilct bestuur der Stads-bibliotheek, dat sinds lang aan hier gevestigde en
buitenlandsche geleerden stof tot menigvuldige klagten gegeven heeft, omdat
het gebruik dezer inrigting zoo uiterst bemoeijelijkt werd, heeft onlangs de
algemeene aandacht tot zich getrokken, sedert een aantal Iloogleeraren en
andere docenten zich deswege met bepaalde verzoekschriften aan den stede-
lijken raad gewend heeft. Tweemaal werden zij afgewezen, en zelfs hebben,
zoo als bekend geworden is, de pogingen van eenen Minister, die ons korten
tijd ge eden verlaten heeft, en die tevens als geleerde een zeer hoog aanzien
geniet, niet het minste kunnen uitwerken. Nadat intusschen in onze letter
kundige bladen, bepaaldelijk door Waitz in het Archief van Pertz, de gebre
ken in het bestuur dezer bibliotheek zeer krachtig bewezen waren, zal binnen
kort door eene reeks van documenten de geheele omvang van dit schandaal in
een hier uit te geven tijdschrift aan het publiek worden voorgelegd, en er zal
een appel worden gedaan aan de publieke opinie. De groote grief echter, is
dat het inzien en gebruiken der handschriften zoo onbegrijpelijk beperkt en
bemoeijelijkt wordthet gebruik der handschriften hangt niet van de goed
keuring van den algemeen als zeer humaan bekenden Bibliothecaris, Naumann,
af, maar van zijnen supérieur, den gedeputeerde van den stedelijken raad,
(Titulair-) Regeringsraad Demuth. Men wil toch weten dat, in sommige ge
vallen, dit gebruik slechts gedurende een enkel half uur des Zaturdags mid
dags toegestaan is geworden. Tegenwoordig gaat hier in de geleerde kringen
rond een nommer van een Hollandsch, in Amsterdam bij Fr. Muller uitko
mend tijdschrift, de Referentwaarin deze aangelegenheid op vrij harde wijze
behandeld wordt. Het artikel eindigt met de woorden: on en rit prés de
vouson en rit loin de vous. Het laatste mogen wij toegeven, maar bij
ons is de zaak niet van dien aard om er over te lagchen, want zij heeft haren
zeer ernstigen, voor de wetenschap zeer gewigtigen, en in eene akademiestad
dubbel gewigtigen kant. Kölnische Zeitung).
PRUISSEN.
BERLIJN, 30 December.
In het groothertogdom Posen zijn rijke geschied- en letterkundige schatten
voorhanden, vooral bestaande uit oude werken en handschriften, betreffende
dit land en de verdere landen die oudtijds Posen uitmaakten; maar die groote
verzamelingen waren verspreid in de domeinen der edelen, zoodat het publiek
er geen gebruik van kon maken.
De Graaf Dezianlynski, die een boekerij van meer dan 40,000 deelen bezit
in de domeinen van Durwijk, heeft, om ze toegankelijk te maken, dezelve in
zijn verbijt' in onze hoofdstad overgebragt, waar ze nu voor iedereen open
staat, en daarenboven een zaal voor degenen, die er willen komen werken,
doen gereed maken, en het uitleenen der boeken geregeld.
De Graaf Raczynski heeft dit edel voorbeeld gevolgd, zijne boekerij naar de
stad laten vervoeren en ongeveer 8,000 tot aankoop van nieuwe boeken
bestemd.
FRANKRIJK.
PARIJS, 5 Januarij.
Woensdag avond en gisteren hebben de gewone gelukwcnschingen in het
kasteel der Tuillerien plaats gehad.
De Apostolische Nuntius heeft namens het corps diplomatique het woord
gevoerd, daarna de Hertog Pasquier Voorzitter van de Kamer der Pairs cn vele
andere Autoriteiten. Al de aanspraken liepen hoofdzakelijk over de voorreg
ten van den vrede, de overwinningen in Algerie, en de huiselijke omstan
digheden des Koningsen bevatten zoo min als de antwoorden iets bijzonderst
Ook de Arabische Opperhoofden waren ten hove. Nadat de Koning ieder
afzonderlijk had toegesproken, beeft hij nog tot allen in dezer voege het
woord gevoerd:
»lk acht mij gelukkig, dat ik u om mij heen geschaard zie, u, die grooten
deels onder de oogen mijner kinderen hebt gestreden. Ik dank God, dat Hij
Frankrijk onder de volken heeft verkoren om in Algerie de oude beheerschers
van het Arabische volk te vervangen. Ik zal mij beijveren om de banden der
heerschappij ligt te maken. Ik wensch dat gij ons beschouwt als vrienden
die de Voorzienigheid u zendt, meer dan als overwinnaars. Ik zal uwe ge
woonte en godsdienst bewaren; uwe Moskeen herstellen cn uwe scholen weder
oprigten."
Waarop de Kalief El-Kharoubi heeft geantwoord;
»Daar de overwinning moest plaats hebben, verheffen wij er ons op, dat wij
de Franschen tot meesters hebben, om tot eene zoo magtige cn edelmoedige
natie te behooren. Zoo wij, voor wij Frankrijk gezien hadden, in de rijen
van zijn leger gestreden hebben, wat zullen wij niet doen na de beschouwing
van zoo veel grootheid, na de uitstekende eer van den Koning te mogen be
groeten. De woorden van den hoogsten troon van Europa zullen op onze
broeders in Algerie nederdalen als een vruchtbare regen. Voor ons zal deze
dag onze schoonste titel van adeldom zijn, zij adelt ons voor altijd, want God
zegent de nakomelingschap der menschen, die door de hand van den magtigste
zijner kaliefen gezegend zijn. Dat Hij zijne dagen verlenge en op hem cn zijn
geslacht een overvloed van geluk doe nederdalen!"
Hoewel men geene zekere reden weet op te gevenwaardoor de Minister
voor het openbaar onderwijs Villemain in zijn verstand gekrenkt is, zoo geven
toch de woorden, menigmaal in vlagen van waanzinnigheid geuit: dat de Jesui-
ten hem zoeken te vermoorden, stof tot nadenken. Men weet, dat hij de
ontwerper en steller was van de wet op het onderwijs, tegen welke de geeste
lijkheid zich met zoo veel kracht verzet. Men herinnert zich daarbij, dat
