van haar schietgeweer meester gemaakt, doch een detachement aangerukte
troepen heeft de gevangenen nog binnen de groeven weten te beteugelen en
hunnen aanvoerder, wien het reeds gelukt was te ontkomen, wederom te
bemagtigen. In het gevecht met de soldaten zijn van deze3 zwaar gewond
doch van de gevangenen 10 gesneuveld en 17 gekwetst. Men wil dat hun
voornemen zou geweest zijn met verscheiden huigaren en Syriërs ecne poging
tot opstand te wagen den Vorst te vermoordende stad Telegabij de groe
ven gelegen, in brand te steken en eene algemeene regeringloosheid in Walla-
chye te veroorzaken.
RVILim».
PLESCOF, 2 September.
Ten gevolge der vreeselijke stortregens die wij sedert twee maanden hebben
gehad, heeft het groote meer van Peipous tusschen de gouvernementen van
Petersburg, Plescof, Livonie en Esthonie gelegen, en waar de rivier de Embach
zich uitstort, een ontzaggelijke uitgebreidheid lands overstroomd, liet groot
ste deel van den fraaijen grooten weg van Riga naar Petersburg staat blank
zoodat men er over varen moet.
De boeren hebben naar hunne daken moeten vlugten, en men spreekt van
het verdrinken van 1,500 menschen; men schat het bedrag aan verloren
granen en andere schade op ongeveer 4 millioen Ned.
ZWEBEX.
STOKHOLM, 6 September.
Den 4den dezer heeft de Minister van Justitie 5 nieuwe Koninklijke voor
stellen ter tafel gebragt, van welke er 3 waren, veranderingen in de grond
wet betreffendehiervan is er slechts één door den adel en twee door de gees
telijkheid aangenomende burger- en boerenstand heeft zich met alle drie
vereenigd. Men meent hierin, en ook omdat de meeste leden van den adel
stand de stad verlaten hebbenna in het ontwerp wegens de verkiezingen de
zegepraal te hebben behaald, de noodzakelijkheid te zien van eene hervorming
der grondwet, welke zoowel door den Koning als door een aanzienlijk ge
deelte der Stenden verlangd wordt.
SPANJE.
MADRID, 9 September.
Men is hier verontrust door de berigten, welke uit verscheidene provinciën
inkomen dat de Carlistische partij bij de verkiezingen verre de bovenhand
behoudt. De geestelijkheid schijnt hiervan vooral de oorzaak te zijn, die aan
de kiezers zegt, dat het belang der godsdienst dit vordert; van daar dat
zij zich aan het hoofd der verkiezingen stelt en deze zoo goed als regelt.
Vooral waren de geestelijken gebeten op de koopers van geestelijke goederen
en een dagblad wilde weten, dat er in het geheim een plan van de Carlisten
beraamd werd, om eene soort van Bartholomeusnacht in Spanje te doen
plaats hebben.
OOSTENRIJK.
TRIEST, 7 September.
IIH. MM. de Keizer en Keizerin worden hier met zeer veel hartelijkheid
ontvangen; in den avond van den 5den is de geheele stad prachtig geïllumi
neerd geweest. Als eene bijzonderheid wordt vermeld, dat deze stad gedu
rende de laatste 50 jaren voortdurend in bevolking en bloei is toegenomen.
In 1790, ten tijde dat Keizer Joseph II zijne intrede hier deed, telde zij
slechts 17,000 en thans ruim 60,000 zielen en met de buitenwijken 80,000.
Thans liggen hier 160 groote en meer dan 200 kleinere schepen van alle
natiën voor anker, en 14 stoombooten onderhouden eene geregelde gemeen
schap met de voornaamste punten der Adriatische en Middellandsche zeeën.
PRUISSEN.
BERIJJN, 14 September.
Z. M. de Koning is gisteren op zijn lusthuis Sans-Souci van zijne reis door
een gedeelte zijner Staten en Z. K. H. de Prins van Pruissen van zijne reis
naar Engeland in welstand wedergekeerd.
BADEN.
6 September.
Het Evangelisch Consistorie van het Groothertogdom heeft den 14den Augustus
zijn vonnis uitgesproken in het proces van echtscheiding tusschen den Prins
Gustaaf Wasa en de Prinses Louisa Amelia Stephania van Baden, en de Groot-
Hertog heeft het vonnis den 26sten derzelfder maand bevestigd. Hetzelve
verklaart het huwelijk ontbonden, den 9(len November 1830 tusschen de twee
genoemde hooge personen geslotenen kent aan beiden de magt toe om een
nieuw huwelijk aan te gaan.
FRANKFORT.
19 September.
Langs den Rijn zijn de vooruitzigten van den wijnoogst zeer bedroevend
de druiven komen overal zoo ongelijk tot rijpheid, dat ook in de beste stre
ken het winnen van redelijk goeden wijn bijna onmogelijk wordt. De bewo
ners van den Moezel en der Aar zullen dus dit jaar groote schade lijden.
Ondertusschen schrijft men uit Mainz, dat indien het weder nog eenigen tijd
bleef, zoo als het nu is, cr toch nog een redelijk wijnjaar zou wezen, daar de
wijnstokken vol hangen, de druiven cenen goeden graad van wasdom bereikt
hebben, en niettegenstaande de langdurige regens gezond zijn gebleven.
De graanhandel met Engeland zal dit jaar, door den goeden oogst in dat
land, weinig te beduiden hebben, hetgeen voor de Pruissische provinciën, die
reeds zoo zeer door het water geteisterd zijneen andere zware slag is. In
Dantzig ligt nog zeer groote voorraad graandat niet van de hand kan wor-
i den gezetwelke stremming onderscheiden bankroeten ten gevolge zal hebben
en reeds gehad heeft.
De beroemde rekenkunstenaar Dase uit Hamburg is dezer dagen hier
aangekomen, en zal in het openbaar proeven geven van zijne aan het ongeloof
lijke grenzende vaardigheid in het reken uit'thoofd. Hij neemt aan, om
een getal van 100 cijfers met een ander getal, mede van 100 cijfers, uit
't hoofd te vermenigvuldigen. Van hier begeeft hij zich naar Nederland
en vervolgens naar Engeland.
ENGELAND.
LONDEN 16 September.
Bij den overtogt van Dublin naar Liverpool is door de stoomboot Iron
Duke, in den nacht van den 16den, bij helder weder, de brik de Panama
overzeildvan Liverpool naar Montreal stevendewaarbij 11 menschen in
de golven hunnen dood gevonden hebben. Slechts 4 personen der beman
ning hadden het geluk zich op de stoomboot te redden. De brik had alle
gewone voorzorgen genomen, doch de manschap der stoomboot verklaart door
den dikken damp, welke van de stoomboot vooruit woei, niets bemerkt te
hebben voordat de vreeselijke schok gevoeld werd.
Men vervaardigt thans in het tuighuis te Woolwich looden kogels, door
uitrekking en zamenpersing. Deze kogels hebben, zegt men, het voordeel van
niet eenige lucht te bevatten, en worden gemaakt van ronde looden staven,
welke men door twee evenwijdige cylinders doet doorgaan. De kogels worden
met eene wonderlijke snelheid en volkomenheid vervaardigd.
Men leest in den Standard:
Wij zijn door eenen brief uit Bombay, onder dagteekening van 31 Julij
onderrigt, dat de Commissaris van het hemelsch Keizerrijk volmagt ontvangen
heeft om onderhandelingen te openenten einde een handclstractaat te sluiten
met de Fransche en Amerikaansche Gezantendie onlangs te Macao waren
aangekomen.
FRANKRIJK.
PARIJS, 17 September.
In de eerste dagen van November worden H. H. M. M. de Koning en Ko
ningin derBeideSieilien hier verwachtmen meent, dat dit bezoek in verhand
zou staan met een huwelijk van den Hertog van Aumale met een Napolitaansehe
Prinses.
Er is spraak om te Parijs, ter linker zijde van den Triumphboog de
l'Etoile, eene renbaan te stichtenin den smaak van die der oudheid. Men
zou er onder den blooten hemel wedloopen geven met paarden en wagens enz.
Deze inrigting zou een nieuw aanloksel zijn voor de inwoners en vreemdelin
gen, en er zullen maatregelen genomen worden om zulks op den duur te
doen plaats hebben.
De Heer Carez, Voorzitter van het Geregtshof van den Koophandel der
Seine, heeft op den dag van zijne installatie eene redevoering gehouden, in
welke hij de statistiek der faillieten heeft kenbaar gemaaktwelke te Parijs
gedurende 1843 waren voorgevallen, en die een getal van 676 uitmaken, in
de volgende evenredigheden: 124 fallieten met een passief beneden 10,000 Ir.
153 tusschen 10 en 20,000; 97 tusschen 20 en 30,000; 97 tusschen 30 en
50,000; 66 tusschen 50 en 80,000; 21 tusschen 100 en 200,000; 12 tus
schen 200 en 300,000 7 tusschen 300 en 400,0007 tusschen 40.0 en
500,000 en 7 boven 500,000 fr.38 faillieten waren nog zonder bepaalde
begrooting.
Uit deze opgaaf blijkt volgens den Heer Carez dat de aangegeven faillieten
voor meer dan over kleine handelaars loopen. De meesten dezer komen in
den handel met een klein kapitaalmeestal reeds verslonden door de kosten
der eerste vestiging, en vooral door de slecht berekende weelde, welke zij in
hunne winkels ten toon spreidenzoo duurt het niet lang of zij bezwijken
onder het gewigt der lastenwelke zij onvoorzigtig op zich hebben genomen.
De nieuwe wet op de patenten en de vermindering van het proportionele regt
op meer dan de helft, zal den kleinhandel krachtdadig te hulp komen cn
het getal der ongelukken beteugelenindien de koopman de wijsheid heeft
zijne uitgaven van weelde te bcsnoeijen.
Men telt in Frankrijk 1492 inrigtingen van hooger onderwijs, als:
46 koninklijke collegien, waarop 19,000 leerlingen; 312 bijzondere, waarop
26,200 kweekelingen118 kleine seminarien, waarop 20,000 discipelen; ein
delijk 1016 bijzondere gestichten, den naam van instituten of kostscholen
dragende, waarop 36,000 kweekelingen zich bevinden; te zamen 101,000
leerlingen. Als men hierbij telt de scholen van lager onderwijs, krijgt men
een getal van 40,000, waarop ongeveer drie millioenen kinderen en volwasse
nen onderwezen worden.
De bijzondere- of gemeentescholen zijn verdeeld als volgt: geheel voor R.
Katholijken 26,470; voor Protestanten 565; voor Israëliten 29; voor kwee
kelingen van verschillende gezindten 2450, te zamen 29,514.
De godsdienstige vrouwenschoten tellen, onder 10.375 onderwijzeressen,
620,750 kinderen. De broeders der Christelijke leering, ten getale van 2,136
onderwijzen ongeveer 150,000 kinderen.
Volgens het laatste rapport van den Minister van onderwijs, vindt men in
Frankrijk nog meer dan 9,000 gemeentenwelke geene scholen hebben.
In Frankrijk is sedert 1790 de bevolking met 9,000,000 zielen toege
nomen in genoemd jaar telde men slechts 3,000,000 armennu 8,000,000,
zoodat niettegenstaande de omwenteling van 1790 ten doel had meerdere
gelijkheid van standen daar te stellen en de armoede te verminderen, er thans
5,000,000 armen meer zijn, dan toen.
