»s„ Bij de Wed, ANTHONY de KLOPPER en ZOON, te ififcie Concessie zelve werd vruchteloos, want hoe meer het oogenhlilt van vertrek naderde, des te meer moeite ondervonden lij om te verkor.pen, daar er veel meer aanbiedingen dan koopers waren, zoodat vele lieden zich geiokkig waanden, een huis tegen eenen ezel, cf eenen wijnberg tegen eenige ellen linnen te vertuilen. De Groot-Inqnisiteur Torquemoda inmld dels gehoord hebbende, dat verscheidene riike Joden den Koning 610,000 schilder hadden aangeboden, om zijn edict weder in te tTekken, deed den Monarch daar scherpe verwijten over en vaardigde op eigen gezag een edict uit, allen handel met de Israëiiten verbiedende, hetgeen hun Verlies zeer vermeerderde. De synagogen, geeoe particuliere eigendimmen zijnde, werden meestal in kerken of kloosters veranderd. De doop was echter Bene hulpbron voor hun, die in Spanje wilden blijven en hunne goederen behou den. Vele konden deze verleiding niet weerstaan; maar öp het einde van Jalij verlieten eene menigte moedige Israëiiten hun vaderland, de grzven hunner vaderen, en al de herinneringen hunner kindsche jaren, om naar vreemde lanöen te trekken, alwaar zij zelfs niet zeker waren eene schuil plaats te vinden. Zurita begroot hun getal op 170,000, Cardoso, op 120,000, Miguel de Barrios en Mariena op 800,000, en men zegt dat niettegenstaande al hunne verliezen, zij eene waarde van 30 miliioen ducaten met zich voerden. De joden van Castilië vlugtten, ten getal van 20,000 huiigezinnen vol gens Conastaggio, naar Ponugalzij werden er toegelaten tegen betaling van 8 gouden ducaten voor elk hoofd, de zuigende kinderen alleen nitge zonderden onder voorwaarde, dat tij slaaf zouden worden, zoo zij niet op zekeren bepaalden dag vertrokken waren. De werklieden in koper en goud betaalden slechts 4 ducaten en werden verzocht zich in Portugal te vestigen. De bannelingen der noordelijke provinciën trokken naar Navarra, of scheepten zich voor ver verwijderde landen In. De havens van Cadix, St, Maria ,Carthagena, Valencia en Barcelona waren opgepropt met lieden, die zich tot eiken prijs voor Marokko, Italië of Griekenland zochten in te schepen, daar het minste verzuim linn bet leven kon kosten. Hetgeen zij in die togten uitstonden Is onbegrijpelijk. Nu lieten de eigenaars der sche pen zich aanzienlijke sommen vracht betalen, en vertrokken met de goede ren der Joden alvorens deze konden worden ingescheept; dan lieten zij Minne passagiers bijna van honger sterven, of zetteden zij dezelve van alles ontbloot op eer.e verlatene kusc neder, De Joden die te Fez aankwamen, waren in zoo grooren getaiedat de verschrikte inwoners de poorten voor hun sleten, en hun aan de lelie hitte der zon blootgesteld lieten, zonder ander voedsel dan het weinige verdorde gras, dat de velden nog aanboden. Negen vaartuigen met Joden vertoonden zich voor de haven van Napels: de kwellingen en ontberingen weike zij gedurende hunnen reis hadden door gestaan, hadden eene pestziekte onder hen doen uitbarsten; zij deelden dezelven aan de inwoners der stad mede, waarvan 20,000 het slagtoffer weiden. Anderen kwamen hen te gemier, in de ééne nand brood, in de andere een crucifix houdende, om hen re doen verstaan, dat het alleen door afzwering van het Jodendom was, dat zij hunne honger zouden kunnen sullen. Veie hunner wilden geen brood tot dien prijs, en scheepten zich voor Rome in, van waar hunne eigene geloofsgenooten hen wilden verwijde ren. De jodel) ven het Ghetto, verschrikt door de aankomst van een zoo groot getal vreemdelirgen, boden den Paus 1000 ducatenzoo hij hun den toegang der stad wilde verbieden; maar Alexanderverontwaardigd over dit onbi'Hjk voorstel, antwoordes dat bij hen zeiven veeleer zoude verjagen om plaats te maken voor limine ongelukkige broeders. Aldus werd de algetneene verbanning der Joden nit Spanje volbragt; uit Spanje, dat zij sedert meer dan veertien hondeid jaren bewoonden, en al wast li eenen voorspoed hadden, welke hunne naue in geen ander land na de verwoesting des tempels verkreeg. VY'ij zullen ne wijre niet beschrijven, waarop de Joden in Portugal behan d ld werden, alwaar zij slechts acht maanden motsten biijven, de Koning ztch lerbmdende hun de r.oodige vaartuigen te verschaffen, om hen naar andere landen ie vervoeren; veroindtentswelke door het gouvernement niet naauw. keurig nagekomen zijnde, de bron van nieuwe onheilen voor de ongelokkige bannelingen werd. Bi] hun vertrek van Ponugal werden de Joden in de staten der republiek van Venetië wel ontvangen, en zoo tnagtig te Fiorence b schermd, dat net een algemeen spreekwoord werd: da' het zoo g'oed was den Groothertog als eenen Jood te slaan. Paus Clemens Fff ging nog verder; hij rioodigde de Joden nit, die gedwongen gedoopt waren geworden, zich lil den keikelijken staat te komen vestigen, hun vrijheid latende naar willekeur n- leven, zonder re onderzoeken wat zij in Portugal gedaan hadden. Zijne opvolgers Paulus III en Julius UI dezelfde staatkundige lijn gevolgd heb bet-de, vestigden zich meer dan 18,000, Joden in de Romeinsche stacen, alwaar zij grooteKjk» lot den bloei van Ancona toebragten. Toen de Vereenigde Nederlanders zich onafhankelijk van Spanje verklaar, dm, vermeerderde het getal dar J >den, welke er reeds woonden, aanzienlijk. De vestigingen der Joden in Barbarije hebben altoos eene groote gehecht held voor het ondankbare Spanje behouden, waaraan zij meer dan eens ge legenheid hadden belangrijke diensten te bewijzen. In den Staat van Marokko zijn zij zeer gezien, en heoben daar bij herhaling de hoogste functiën bekleed. Thans is het te Jeruzalem, dat de Sephardim-Joden de talrijkste zijn. Men verdraagt dezelve te Lissabon, uit erkentelijkheid voor de diensten, welke ïij aan de stad bewezen, gedurende eenen hongersnood onder de regering van Koning Ja» PI, en hoewel zij er in afzondering leven, worden zij om hunne reg'schapenheid geacht. Wij zullen eindigen met aan te merken dat het niet waarschijplijk is, dat de laatste veranderingen welke in het Gouver- nrment van SpaDje hebben plaats gehad v eenige voordeelige uitwerking voor de Joden zuiien hebben. Eeo constitutioneel, zeide onlangs aan eenen En gelschen reiziger: „ik haat de verdrukking, onder welke gedaante die zich moge voordoen, ik oen de vriend van het menschdom; maar zoo er een Jood onder ons is, veibiand hem; ik zeg: veibrand hem levend eo zonder mede- doogen. H'ij zijn van vege de Maatschappij der Neder landsche Letterkunde alhierverzocht het volgende te plaatsen Heden "vereenigde zich de Commissie uit de Maatschappij der Neder- iandsche Letterkunde, ter oprigting van een Gedenkteeken voor wiilen den Hoogleeraar van der. Palm, bestaande uit de Heeren: ML SirgenbEer, P. Hofman Pef.rlkamp, C. J. van Assen, L. J. F Janssen, A. H. van der Boon Mesch, (bij welke echter de Heer P. Hofman Peerlkamp ver hinderd was tegenwoordig te tilt,) en als Secretarissen der Maatschappij J. T. Bodel Nijenhuis en G. la Lau, in de Pieterskerk alhier, ten einde met de Heeren L. RoYfR, Directeur der Koninklijke Akademle van Beeldende Kunsten voor de atdeeling Beeldhouwkunst te Amsterdamen l'vl. G TjStar van Elven, Directeur dierzelve Akademie voor de afdeeliog B uwkunsthet nu voltooide Gedenkteeken ter goedkeuring in oogen- schouw te nemen. Het strekte der Commissie toffenoegendat hetzelve allerins aan hare billijke verwachting beantwoordde. Op het voetstuk, in den vorm eener tombe, uit licht blaauw marmer, In eenvondigen siijl vervaardigd, prijkt het wit marmeren borstbeeld des be roemden Hoogleeraars (naar^le schilderij van Hodges, en een in was ge- noecseerde Medaillon gevolgd;) het voetstuk is voorzien van een toepas- .eliik opschrift In de Latijnsche taal vermeldende, van der Palm's naam, en de Maatschappij der Nede-landsche Letterkunde ais stichteressevoorts bet Koninklijk Huis en de Burgers van Nederland, uit wier aller bijdragen Hec is omeeven van eene nis in Gothischeh stQlovereenij;,. dien van hec Kerkgebouwen worde in een daaraan geëvenredigd werk besloten. Hec behood der gelijkenis in zulk een borstbeeld van meer dJ(j Itjke grootte, met zulke gelinge hulpmiddelen, wa9 gewis eet moetjelijke taakdoch de beitel des Kiins enaars, heeft naar inzien missie die zwarigheid overwonnen, en zijn genie heeft van derp weten uit te drukken, dat dit kunstgewrocht zijnen maker tot oDi lijke eere verstrekt. Als voortbrengsel van kunst, zal dit gedenkteeken een sler^ kerkgebouw mogen genoemd worden. Maar hoogere waarde heefi eene gedachtenis aan een* man, aan wien het der Voorzienigs haagde zulke uitstekende en xeidzuam vereenigde ga/ert te verleg onder derzeiver leiding mogten dienstbaar zijn aan hec rijk van wii Godsvrucht, De Hoogleeraar Sif.genbrhI, als Voorzitter der Maatschappij Commissie, heeft i»> een /.eer gepaste efi hartelijke toespraak, noemde kunstenaars Hoyer eii T£tar van Klven den dank der ft betuigd voor de-uitmuntende bewermng van hec borstbeeld, en m volcooijing zoo voldoend geoleken ontwerp van hec gedenkteeketij am den Heer Is. la Laü voor zijne bemoeijingen en het opzigi fl de ondeischeidene werkzaamheden welke voor de oprigting verelit den, door denzelvenop verzoek der Commissie, zoo volvaardiji langeioos op zich genomen, en ook hare tevredenheid betuigd Sreenhouwer Timmermans en den Stucadoor SparenbeRg, voot uitvoering van den hun opgedragen arbeid. Nog rust op de Commissie de aangename verp igcing van dj Maatschappij te zgn bij hen, die tot dé oprigting van dit ged hebben bijgedragen, In de ee.ste plaats gedenkt zij aan de Leden van hec Kooioklf wier ruirrte bydragen deze kostbare uitvoering mogelijk maakten. Heden iet Nedei In 1 program® ril, «P d Op De onlangs ontslapen eerbiedwaardige Vorst, die, iedere zijnet p 1 jj-t den troon, deze Maatschappij als haar Beschermheer tot luister ik d g', niet achterlijk bleef, W9ar het de bevordering van kunaten en wei ^woon Groot-OÜ Zdld-HoH nn 'iRÜl pen, waar her die van onderwijs en Christelijke verlichting gold, door zijne onbekrompene bijdrage het bewijs zijner hooge Ingcgi met de voortreffelijke begaafdheden en verdiensten van van out Des Vorsten nagedachtenis Zij hiervoor holde toegebrtgr. Ook ontn ld 0„ niedigden Koning, wtena bijdrage diet minder dan die zjjna Kon'"" .1. Dez lleeden, e jebecht oj Vaders, den stempel zijner hooge goedkeuring op hec voornemen It schappij drukte, en den Heere Prinse Van Oranje, zoo wel all'1 hooggeschatten Broeder, Prma Frederik der Nederlanden, wl« Hjke giften zicii met die hunner Koninklijke bloedverwanten ven V bel ro< s. De door eene verlangen der Mm wordt hiervoor ln hec openbaar de dank-erkentenia eerbiedig aangeboden, Voor alle mwoneis van Nederland, die door hunne bjjdrigei in de oprigting van dit gedenkteeken, zij hec eette atreelende gedt;iiCadrot) c de dankbare vereering der nagedachtenis del grooteo mini te heb lier en degewerkr. (wane har Het atrekt eindelijk der Commissie tot een wezenlijk genot rin M»nn deze gelegenheid te kunnen berigtendat het vroeger geopende ij 1 Twe< aan elk dergenen, die rot de oprigting van het gedenkteeken hetfijn' de dr gedragen, kosteloos eene afbeelding te doen geworden, eerlang u verwezenlijkt. Leiden22 December 1843. Mr. J. G. La LAÜ, Secretaris voor de briefwisseling van de Maatschap IH'eo van Zijne ten Vlag-- Ma^ Ntderlandsche Letterkunde en medt-Secrctan der Commissie. PRIJS-COURANT VAN EFFECTEN, Amsterdam, Zamrdag 23 December 1843. r, Aan 1 f De tr< Wiiiweg 1 f, Op a tien ter 1 lm geleide ...li} pCt. - - 3i 4t 4t Nederland, Werkelijke Schuld Dito Dito Amortisatie-Syndicaat Dito Dito Handel-Mascschappij Nienwe Dito Oost-Indische Leening Aandeelen Rijn-Spoorweg Aatid, Holl. Spoorw. Maan. Haarlemmermeer a5 Spanje, L. bij Ard. van 85 5 Dito bij Dito, onbep. stnkk Duo Coup, Dito. -.•••3 Passive Deferred Fransche Uitgestelde Rusland, Obl. Hopt en Comp, 1798 en i8i<5 3 Duo Duo 1828 en 18295 Certificaten bij dito 1831 en 1833,5 Duo bij Hope ■.■•.«..*•,•.,«•,4 Certificaten te Hamborg.,.5 inschrijving in Assignation 6 Certificaten van Duo 6 Oostenriie, Obl. Goli en Comp5 Negotntie Metalliek2t Duo Dito 5 Napels, Certificaten .5 Duo in Napels .5 55 s 1 üi 99 94 79 Wil 133 99i ttoA '7Ï '9f 30J 108 ,07| 99a 9°rr 9°t De Prijs van df. BOTER aan de Waag Binnen Levdek. Zaturdag, 23 December 1843. Van 24 tot 7 k 28 gulden, De Ondergeteekenden ziin voornemens, om voor gezameoltjii ning, den Handel in WIJNEN nit te oefenen, onder de Firms 1 iifiijljg'ic broeders ROSKES, aan te vangen met den isten JannartJ 1844 zjjden en verwachting met hetzelfde vertrouwen te mogen worden vareerdIliatsten di leder hunner, in zijne afzonderlijke betrekking mag ondervinden, pit, der D. N. ROSKËi,lllndoor C. W. M. ROSKEf UIT de HAND te KOOP: Eene wel ter nering Staiode BAKKERIJ, met WINKEL eu GEREEDSCHAPPEN, acaande fatsoenlijke en welgelegen Stand binnen deze Stad, waarvan eea der Kooppenningen op Kusting kan blijven staan. Te bevragea bi en COMP., Boekhandelaars te Leiden, Het 1 llijeiielt t ;n Degrav f. Tot ■ilea in d t. Aldaa ie noodige Ir oSciere urnen vot i, Tegt ijitnaen in lillen, dai 1. De c 1*. Het VtrgeZeld i*. Tw 3'. De Tw Ceremoniei 3*. De 6'. De hi vin Ho f. De 8°, De p' De hitrik limfers aai 10°. Ei 11°. Di toon Adjt IJ0. D Koning /f 13°. D 'Ie de rou 140. D ilmn gevi 15'. D 16°. Z De slep 170. E 'm Zijne 18°. V 19'. E IH. de F sri". E Jl°. E trein, De

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1843 | | pagina 4