tod.erf frankrijk.
b e l g i e.
mengelingen.
DE SEPHARDIM
of de
1 bijwoon] joden van spanje en Portugal.
d van eef«
theid b>ltóie normen bö schipbreuk gered warenden Allerhoogste voor bun
teichieljjLj Jen dank hunner harten kwamen toebrengen,
t vo'ko» Omtrent de te Dublin aangehouden kilt met wapenenwaarvan mel-
'er'nü «Ti, jemnkt, is ontdekt, dat dezelve niet voor Ierland bestemd was,
voordeel?. ,m boord van een ander schip moesc overgebragt worden, welke
d: ziet(J,ei( naar Zuid-Afrika zou ondernemen.
Een der jongste nomroera van den Raii-waj-Times berlgt het geopend
~in den atmospherischen ijzeren spoorweg van Dublin naar Kingston,
loegt 'r bij» dat de dienst ettelijke dagen verrlgt is geworden in tegen
en Q/)llin|i»beid en [onder het oog van aanzienlijke personaadjen en hooge
welke dienareoall onder anderen van den onder-Koning van Ierland, van den
beschuliitnl blak ene)van den Majoor Paste-)Inspecteur-Generaal der ijzeren
wegen, en van den kundigen Ingenieur Brunei, gelijk ook van den heer
t f(,re jL voormalig lid van de Kamer van Afgevaardigden en van de Koninglijke
■o Final filtratie over de broggen en wegen in Frankrijk
iet denlïkens een rapport van dien geachten Ingenieur aan den Franschen ML
ibinditi! ar ran openbare weiken is de zaak volkomen proef hondend en, voor de
Hare wining In bet groot, zoo uitvoerbaar als zeker bevonden.
waar»ni Hier te Londen wanhoopt men nog maar niet aan het vinden van het
em dadilJel om ballons of luchtschepen te besturen. In een der laatste nummers
rig verkillen Sun las men nog daaromtrent het volgendes
■tea niet* heer Monck Mason maakt steeds veel werk van den halloni en zoekt
'ingen t>ook noodwendig naar her middel, om dezelve In de Inchr te bestieren,
'eden aat beeft heden (den 30 November) hier te Londen aan de Willi's Rooms
elgerde proefneming gedaan, die gegronde hoop geeft, dat men de oplossing
behield i dii vraagstuk nacter[_ Hij heelt een elipsvormigen ballon van geoliede
gegevenlevetvaudigd, en zich bedienende van eenige gedeelten van het beruchte
7 aanhooïburt'P ,,n den 'ieer heeft hij daaronder een ligt houten raam
p hij [nisliint, hetwelk langer is dan Breed. Aan du raam hangt een wagentje,
rot die irarn «ene, insgelijks uit geoliede zijde vervaardigde senroef van Archi-
e zich ito gehecht is. Deze uitvinding Is alzoo eene vernufnge veteeniging van
j. ging u0U er jtot dus verre omtrent de zaak uitgevonden is. Aan het achterge
nblik mliehe van het wagentje is voort een roer, van den vorm van een'vlieger;
nje te sltfoer ia bestemd om de opstijging van den ballon te matigen. De schroef
1 arm iedrchimedes wordt door een werktuig in het inwendige van het wagentje
en ried Imwegtng gebragt. Bij de gemaakte proefneming heefr men den bailon
dere achl*"'" ,,n eene b°lo,nt rondom welke hij wentelen moest; toen heeft
ner der Jihrn drchimedes-schroef in beweging gebragt en de ballon is begonnen
>eeren dJHg"1' WJ"neer de schroef ophield te werken, hield de ballon ook stil.
zich mul beeft deze proef bewerking ettelijke malen herhaald en de uitkomst
it verhul! aan <'e wc'w,chting beantwoord. Het roer heeft men tot dus
ijks gemis0! D'e' beproefd, dit is voor eene volgende reize bepaald.
igden eerjjtrent |de 'hulde, welke te Londen aan den Hertog van Bordeaux
en riddei onderscheiden Franschen wordt toegebragt, bevat het Journal des Dt
1. Zij ze een scherp artikel. Dat blad wil niet spreken van al dien geiitelden of
>r verttoi iltelden adel, die er behagen in schept den Koning van Frankrijk te
ng vaa i'itn te begroeten, noch minder van den heer de Chateaubriandwiens
itzeningidomtranen en opregt leedwezen eene treffende keerzijde stellen tegen
ait wegende llgtzinnigheid van dat kleine hof, waaraan nog slechts een leger
nd. RitlWd ontbreekt, om de misslagen van 1792 re hernieuwen; maar het
de otittt vindt het een schandaal, dat Afgevaardigden, die openlijk bij eede
1. Intuit awheid aan den Koning hebben gezworen, die bij de inhuldiging ztjn
1 de von aoordig geweest, waarbij de Londensche emigranten aan den Preien-
dat hij li den titel van Koning van Frankrijk hebben gegeven. Schoon de toe.
t heer OJ idheid der wetten en de zachte zeden hen vrijwaren voor straf, mat,
1, dat dt iket Journal zegt, op hen niettemin eene zware verantwoordelijkheid,
ton aandit 4eKamer zijn zij rekenschap van hun gedrag verschuldigd; deze heb-
sister wtijzijjehoonden met verachting den eed geschonden, die hun net regt
\zaga liet j/odezelve zitting te nemen.
te vetwj tn wil we en, dat aan die leden der kamer, welke hunne hnlde aan
I aan d*tiHertog van Bordeaux hebben gaan brengen, bij de aanstaande vereeni-
:ende ent der kamers, de zitting zou ontzegd worden; die echter te kunnen,
,zoo groöte moeijelijkheid in zich hebben.
:n, waink Volgens brieven uit Malta, zou de reden, waarom de Hertog van
etuigt dot It itch zoo kort, namelijk nog niet eenen vollen dag, op dat eiland
1 hebben ipgehouden, daarin te zoeken zijn, dac hij op eene verregaande wijze
den Gouverneur beleedigd zou zijn. Men kan echter deze berigten,
ïgebragf. nij onwaarschijnlijk zijn, niet onvoorwaardelijk als waarheid aannemen.
Decemha, De bankier Hope te P-rijs heeft, eenigen tijd geleden, het paleis van
tangebodt! oiiw de Prinses van Eckmühl gekocht, het tot den grond doen slechten
rlinisteri,pde plaats van dac gebouw een geheel nieuw buis naar zijnen eigen
door |den architect Charpentier doen opbouwen Dit huis, hetwelk
oemdgevAstraat St. Dominigue St. Germain te vinden ia, wordt ala een wezenc
Kanseli# ioningljjk paleis afgeschilderd. Alleen het metselwerk wordt gezegd
klaring dt 578 fr. 80 cents gekost te hebben. De overige rekeningen, die, na
in in harii Itooijing van denarbied, hem ingediend zijn, waren insgelijks der moeite
handcoti bijv. voor verguldingen 153,420 fr. 7 cent.; item voor dakbedekking
ding der 15 fr, 33 c.; irem voor timmerwerk 321,142 fr. 86 c.; item voor beeld
logaza tt
alanenvair
Ic van dt
:rk 298,667 fr. 70 c.; item voor bronswerken 190,097 fr. 80 e voor
t eeoe at loonwerk 37,057 fr. 13 c.} Item voor kistenmakerswerg 158,283 fr.
verzond Item voor slotenmaker- en smidswerk 300,700 fr. 79 c.item voor
ktwetk 9000 fr., enz. Dezen laatstgenoemden post wilde de heer Hope
dan met 25 pCc. korting fiatteren, maar, door de schilders voor de
uk geroepen, is hij tot betaling der voile 9000 fr. veroordeeld geworden.
-tlenw crediet voor bet Departement van Oorlog, door den Minister
stad gent. gamer jer Vertegenwoordigers aangevraagd ten bedrage van
looofr.is met eenparigheid van stemmen verleend.
Het Gouvernemenc heeft deszelfs plan te kennen gegeven, om, vol.
evel ontvi yjn jje( met Nederland gesloten tractaat van 5 November 1842,
.he omw wpeniering der onkosten, welke Nederland zich heeft opgelegd tot
*igten van nieuwe bakens te Teroeuzen en Bath en het onderhouden
staande te Vlissingen en Wesckapelle, jaarlijks aan Nederland eene som
'klaard. 10,000 te betalen, in plaat» van het heffen van 3 eti, per Nederland,
■ft zich td van (ie ,clleped» <'e Schelde op- en afvaten.
egen de
PROMOTIE AAN DE LEYDSCHE HOOGESCHOOL.
December, de Heer A. M. Verhoefvan Ueuslchemin de Medicijnen, na de
®g zjjner Dissertatiede Spasmo Scriptorio,
ten van 11'
ttie uit del
beo voof*
geschiedenis der middeleeuwen zoude onvolledig blijvenzoomen
k eene «Winde zich met een volk bezig te honden, over geheel de aarde ver
lie gedur^) maar dac, al deszelfs leden door de hechtste national!.eit vereeui-
gende, gedurende verscheidene eeuwen, de voornaamste agent fn
gemeenschappen van handel en staatkunde, van af den Atlantischen oce an
tot aan den Euphraac was. De geschiedschrijvers der hedendaagsche Joden
hebben over het algemeen de Sephardim, of Joden van Spanje en Porcugai,
met de Ashkenarim of Joden van Duicschland, Engeland en Polen vermengd.
Het is echter zeker dac de Jood van Grenada in de twaalfde eeuw, en die
van Cascilië in de veertiende, in alle opzigcen zeer van zijne geloofsge*
nooten der barbaarsche of hoogstgenomen haif beschaafde streken van mul
den- en noord-Europa verschilde. De Arabieren maakten aanspraak cm,
even als de Joden, maar door hmtêlvsn Abrahamden vader der ge'oo
vigenaf te stammen, hetgeen door de Joden werd aangenomen, Vin
eenen anderen kanc stond het Mahomedaanscn geloof den Joden vee! minder
tegen dan dac der Christenen, die zij voor aanbidders van beelden hielden.
De Oostersche zeden en taal der Muzelmannen, even ais verscheidene
voorschriften van den Koran, stemden met de denkbeelden der Israëliteu
overeen, terwijl, heczij dankbaarheid, hetzij staatkunde, de Califen van he:
westen, veel zachtheid in de wijze waarop zij de Sephardim bestuurden
aan den legden. De grond, de luchtstreek en de bevolking van Spanje
waren buitendien gunstig voor de ontwikkeling van hei Joodsch karak.er.
De Celtische en Phenicische elementen, welke in het zuiden van hec
Schier-Eiland de instellingen van de Gothen wijzigden, stemden zonder
moeite met de gewoonten van een volk overeen, dat door een wreed
noodlot 9ileen van het oosten werd verwijderd. De Moorsche hoofdsteden
van Grenada, Se vil la en Toledo, boden de bannelingen een levend beeld
der volkrijke steden van Palestina, hun vaderland, aan; terwijl de Middel-
landsche zee hunne herinneringen uit het oosten onderhield en vernieuwde,
door het gemak dat dezelve hun verschafce om met hunne broeders van
C ïro en Bagdad gemeenschap te hebben.
Het is noodeloos zich bij het zoo verschillend tafereel van den bevendea
en vernederenden Jood van het noordelnk Europa op te houden. De Shy
lock van Schakespeare t de Barabai van Merlowede Isaac van iValter Scott9
zijnde trouwe beeldtenissen der Astikenartm.
Het tijdstip van de eerste vestiging der Joden op het Schiereiland is in
duisternis gehuld. De overeenkomst van Tershish met Terhfius en het ver.
bond door de Vorsteu van Tyr met de Joodsche Koningen David en Salomon,
gesloten, doen met vrij veel waarschijnlijkheid gelooven, dat de Israëliten
de kusten der Atlantische zee reeds io de 9de eeuw vóór onze jaartelling
bezochten. Het eerste wettig bewijs van nunne tegenwoordigheid in bec
land, is bet edict van Keizer AntoniusDe Spaansche provinciën waren
gedurende langen tijd het vreedzaamste gedeelte van het Romeinsche Rijk,
en wij keunen gedurende drie eeuwen het lot der Joden die dezelve be
woonden, niet. Niettemin kunnen wij, naar hetgeen wij van hunne levens
wijze weten, oordeelen, dat overal waar zij rust en bescherming zouden
vinden, hun toestand bloeijend moest zijn. Hunne kennis van den land
bouw, hun ondernemende geest in ae handelspeculatiën, vonden stof toe
oefening, de eene op de vlakten van Andalouziê en aan de bekoorlijke
oevers der Minho, de andere in de talrijke zeehavens, welke de kusten vao
af Barcelona tot aan de Taag aanbieden. Zoo de Spaansche Joden der
tweede en derde eeuw niet onder de Proconsuls den voorspoed oereikten,
waartoe zij later onder de Califen kwamen, stond men hun ten min3te toe,
rijkdommen te verzamelen, dezelve naar willekeur te verteren, de voor
schriften hunner wet en de leerstellingen hunner rabijnen vrij te volgen en
te verspreiden,
In hetzelfde jaar 324 toen Constantijn de Groote [het concilie van Nicea
vergaderde, om de Christelijke geloofspunten te vestigen, werd er een
ander in Spanje, te Illiberis 'Eloriagehouden, om over de godsdienstige
zaken van het Schiereiland te handelen. Men hield er zich veel met de
Joden bezig, en men kan uit de besluiten, welke hen aangaan, opmaken,
dac hunoe gemeenten talrijk en bloeijend waren, en dac zij talrijke gemeen
schap mee Heidenen en Christenen hadden, in wier midden zij leefden.
Deze besluiten sloten alle huwelijken met de scheurmakers of joden uit,
en verboden met de besnedenen te eten De eigenaren van gronden waren
verwittigd, niet toe te laten, dac de vruchten, welke God hun toezond,
door de Joden gezegend zouden worden, opdac niet de Chriscelijke zege
ningen ouvruchibaar zouden worden. Het schijnt dac op dac tijdstip de
bebouwing van den grond voornamelijk in handen der Joden was, en dac
zij dezelve boven den handel verkozen, overal waar het hun veroorloofd
was hunne natuurlijke neiging te volgen. Het is ook waarschijnlijkdac
zg eenen bijgeloovigen eerbied voor de rabblaale zegening behielden.
Eenige dezer formulieren zijn tot ons gekomen, en men vlndc er eene
menigte verschil.en.de soorten van zaden en vruchten opgenoemd, welke
aan de goddelijke bescherming worden aanbevolen, hetgeen be .vijst dac
land- en tuinbouw feeds op eenen vrij hoogen trap van volmaking waren
gekomen.
Omstreeks het midden der vierde eeuw werd de lange rust der Spaansche
provinciën door den inval der Noordsche volken gestoord, die geheel het
Schiereiland verwoesten. De Visigothen bleven echter meester, en korten
tijd na de vestiging van hun Rijk,' vinden wij er dejoden talrijk en bloeijend
weder. Ongetwijfeld verwierl de voortreffelijkheid hunner beschaving hun
den eerbied dezer nieuwe meesters, wier strengheid verzacht moest worden
door de nederigheid, waarmede de joden onder de verdrukking bogenterwijl
de noodzakelijkheid om de verwoestingen, welke zij zeiven hadden gepleegd,
te herstellen, hun een volk kon aanbevelen volkomen in staat om van de
vruchtbaarheid des gronds partij ce trekken en den handel ce verlevendigen.
Zoo lang het hof van Toledo en de meerderheid der Gochen van Spanje aan
het Arianismua gehecht bleven, moesten de nationale vooroordeelen der joden,
minder strijdig met de begrippen dezer ketters, die de Goddelijkheid van
Christus niet erkenden, dan met de Orthodoxe Katholijken, hun de bescher
ming en gunst van het Gouvernemenc verzekeren; maar toen de worsteling
tusschen Arianen en Katholijken door de bepaalde overwinning van het Katho
licismus, en de verheffing van Rosaredo op den troon, geëindigd was, bevon
den zich de discipelen van Mozes ten prooi aan de vijandelijkheid van hec
nieowe hof en van hët volk. Van hec 13de tot hec 16de concilie van Toledo
hadden eene menigte tegen hen genomen decisiën tot doei, hen geheel te
vernederen, tot dac zij in de 8ste eeuw opscodken, en met al hunne krachten
de Saracenen hielpen, om de heerschappij en de kerk der Gothen omver te
werpen.
De rust welke de Joden onder de Arabische heerschappij genoten, veroor
looft ons eenen blik op de letterkunde en den maatschappelijken toestand
van dit vreemd volk te werpen, op een tijdstip toen hunne nijvere en ver»
standelijke hoedanigheden zich in vrijheid konden ontwikkelen.
Sedert onheuchelijke tijden hebben de Joden eeoe menigte geleerden en
eene uitgebreide letterkunde bezeten. Al wie gehouden is ce leeren, moec
ook onderwijzen, zegt de Talmud;" en de scholen zoo van het Oosten, als
van het Westen, getuigen, door hunne Rabijnen en de tollooze boekdeelen
welke zij hebben vooregebrage, dac dtt voorschrift trouw gevolgd werd. Hec
is dus vreemd, dat de Jooasche letterkonde geen deel van die van Enropa
in de middeleeuwen, welke toch niet minder wonderzjnnig was, heeft uitge.
maakt. Laten wij zien wat daar de oorzaak van kan geweest zijn.
De eerste en voornaamste is, zonder twijfels de Oostersche geest der
Sephardim geweest, Sluw en buigzaam in al wat de praktische ?aken van
het leven betreft, bezaten de Joden in de werken van den geest hec ondoor
dringbaar en halstarrig karakter der Aziaten. Zich altijd als de voorwerpen
der bijzondere voorliefde van de Godheid voorstellende, bepaalden zij al
hunne s.udjcu tot die der Heilige Schrift, tot de overleveringeu der Ouden
