21!
JÉ
SALON DES VARIÉTÉS van AMSTERDAM,
By de Wed. ANTHONY de KLOPPER en ZOON, te Lej**5r„n
Even sis alle rijken van eer.ige uitgestrektheid, verdeelt zich het Zweedsch
grondgebied in land van vlakten, heuvelen, en bosjchcn, en de topographic
van deszelfs voornaamste provinciën biedt te gelllker tijd deze drie karakters
aant eén groot gedeelte van Wester-Gothland, het zuidelijk gedeelte der
landen van Orebro en Nerike, het WesrmanlandUpland en het land van
Carlstadt, bieden slecht vlakten aan Eenvoudige heugels omzoomen het
Est-Gothlandeen gedeelte van het Wester-Gothland en Nerike. Dezelve
verheffen zich genoegzaam om eenen bergketen te vormen in Dalsrnehet
noordelijk Orebro en ten oosten van Wermiand. De vlakte bestaat uit
bebouwden grond, In kampen verdeeld en weinig met hout voorzien. De
grondvan eenen grsauwachtigen tintis op zekere plaatsen zeer steenachtig.
De vijvers zijn er veel minder talrijk, dan in de heuvel- en berglanden.
In die provinciën zijn de heuvelen veel minder hoog dan dezelve op eenen
afstand schijnen zij vertoonen zich niet aan den horizont met die uitgetande
spitsen, welke aan andere landschappen een zoo romantisch aanzien geven.
Maar zij gelijken elkander zoodanig door de regelmatigheid hunner groepdat
het oog dezelve allen te zamen kan omvatten.
Zoo men Dalarne, Wermiand en Orebro oitzondert, ontmoet men er geert
bosch dat meer dan twee Engelsche mijlen diameter heeft. De bosscheo
zijner talrijk genoeg, maar, te oordeelen nasr die, waardoor de wegen loopen,
trekt men dezelve in minder dan een kwartier unrs door. De hoogten van
Dalarne, Wermiand en Orebro, en nog andere provinciën zijn echter met
eenen aaneengeschakeiden ketel van bergen bedekt.
De bosgronden van Zweden zijn zoo voortbrengend niet als derZelvër uitge
strektheid zoude doen veronderstellen. Het onderhoud wordt over het algemeèn
zeer veronachtzaamd en in sommige streken hebben groote uitgestrektheden
rotsen en zandige heivelden de plaats der aloude bosschen ingenomen. Be
neden Stokholm b. v. wordt het land geheel kaal en de vlakte blijft zónder
beschutting aan de koude tmordewinden blootgesteld. Bijna al het brandhout
dier hoofdstad komt van Fnland. Zweden voert slechts 8.333,333 kubiek
nieters timmerhout uit.
Een der voornaamste oorzaken, welke in verscheidene provinciën de hak.
kingen doet veronachtzamen, is de moeijelijkheid van vervoer, welke alle
waarde aan het hout ontneemt. Men is er eindelijk ongerust over geworden.
De eigenaren hebben zich op de verbetering hunner bosschen toegelegd; die
der kroon zijn met zorg nagezien geworden. Honderd dnizende eiken en
dennen zijn gepoot en eene Commissie is benoemd geworden om op derzelver
onderhoud te waken.
De landbouw maakt eiken dag nieuwe vorderingen In Zweden. In 1777
trok het jaarlijks 640,000 vat graan van het buitenland. In 1810 was de
invoer slechts 253,000 vat; in 1832 heeft dezelve opgehouden en is er in
tegendeel 176,589 vat graan uitgevoerd, zonder het meel te rekenen. Sedert
hebben eentge misgewassen de productie beneden de behoefte doen daten,
maar gemiddeld is de uitvoer van granen en meel aanzienlijk.
Van 1805 tot 1828 is de bevolking met 18 ten honderd, en de opbrengst
van granen en aardappelen, met 48 ten honderd vermeerderd. Het verbruik
per hoofd is gemiddeld van twee en een half vat. Deze boeveelheid verachilt
volgens de belangrijkheid van fabrikaadje der graanbranderijen tot nitvoer
bestemd.
Uit eene reeks van waarnemingen, jaren lang over geheel het rijk gedaan,
blijkt, dat op zeven jaren, er drie overvloedig, drie middelmatige, en een
slecht zijn.
Het land bezat in 1832, 377,055paarden262,581 ossen, 873,210 koeijen,
391,221 kalven, 1,336,063 schapen, 477,115 varkens, en 267,350 geiten.
In 1855 waren bijna drie dertiende der bevolking arm of in eenen staat de
armoede nabij, en deze schrikbarende verhouding ia sedert nog vergroot.
De beide uiterste klassen, adel en werklieden, verarmde dagelijks, en de
eigendom verva't hoe langer hoe meer in handen der middelklassen. Voor
eenige jaren beliepen de grondeigendommen desadel$75 millioen rijksdaalders
tusschen 13,000 gezinnen verdeeld; die der geestelijkheid, 1 millioen voor
14,000 personen; die der borgers 35 millioen voor 66,000 hoofden van hui»,
gezinnen; die der landbouwende eigenaren 172 millioen; deze klasse telt 2
millioen zielen. De adel, welke over het algemeen verbruikt zonder voort
te brengen, heeft zich genoodzaakt gezien, jaarlijks voor 696,110 rijks
daalders vaste goederen te vervreemden, waarvan 385,000 gulden het domein
der stedelijke burgerij, en het overige dat der landbewoners hebben ver
meerderd.
Ziedaar in korte woorden de officleële staat van het nationaal kapitaal in
Zweden.
Werpen wij thans eenen blik op den oorsprong en de vormen van deszeifl
staatsregeling. Gustaaf IVasa heeft de Zweden herschapen in een vrij volk
Gustaaf Adolf in martelaars der vrijheid van geweten; Karei XII In home-
nsche helden, Christina in beschermers der wijsbegeerte en kunsten. Doch,
om in het ware te b ijven, bestnderen wij den invloed hunner Instellingen
cp hun nationaal karakter.
Men vindt geene spooren van het feodaal systema op het Sehandinavlsch
schiereiland vdór het jaar 824. Op dat tijdstip deed Brandtassand bosschen
omkappen, en gaf den grond ter ontginning aan zijne onderdanen, onder
den last van militaire dienst of eene geëvenredigde schatting. De kroon
droeg later aan derden hare opperleenheerschappij over, hun tevens het
direct beheer dierzelfde gronden afstaande. Maar daar er in dit land, noch
wetten van substitutie, noch regt van eerstgeboorte bestond, konden deze
vervreemdingen geene degelijke aristocratie daarstellen. In de 16de eeuw
stelde Ericzoon van Gustaaf IVasa, de eerste adellijke titel» daar. Na de
gtoote oorlogen van Gustaaf Adolf en Karei XII, groeide derzelver getal
snel aan. Maar deze veredelde officieren waren zonder onafhankelijkheid
tegenover de kroon. In hunne bergen verspreid, bleven zij langen tjjd
zonder het zoogenaamd esprit de corps. Met de geestelijkheid was het
geheel anders gelegen; onmetelijke onvervreemdbare goederen bezittende,
een bijgeloovig volk beheerschende, was zij zeer handig om de eerzucht
der Koningen te schragen, wanneer zjj niet tegen hen de tegten der kefk had
te verdedigen.
De orde der burgers was zonder magt in een arm landvan nijverheid
ontbloot, dat in de 13de eeuw niet eens deszelfs ijzermijnen kon ontginnen,
en al zijne groote werken aan Dnitschers toevertrouwde. De orde der
boeren vormde, zoo als overal, de nationale massa; maar diir ten minste
was zij vrij. De boeren verschaften den Koning een leger, terwijl het hon
elders door de heeren, meesters van den grond en vassalien der kroon ge
geven werd. Altijd gewapend, omdat zij nooit het juk van een zegevie
rend volk hadden gedragen, en omdat zjj uit nood jagers waren geworden,
hadden de Koningen alleen vat op hen door deo oorlog, de geestelijkheid
door het bijgeloof.
(Vervolg hierna
Pro Deo. oproeping van crediteuren.
Uit Israelite van het bevelschrift van den Edel Achtbaren Heer Mr. A. I. T. nE
BORDER, Refter-Commissaris in den boedel van den gefaitleerden PIETER'MOER
KERK, Vermsbcrcidcr en Kooimanwonende te Oudslioornnegotierende onder de
firma van MOERKERK en COMPAGNIE, worden bij deze opgeroepen, alle bekende
tn onbekende Schulbeischers van den voormelden gefailleerdende bevoorregte en Pand-
of Hypotheek-hebbenden daaronder begrepen, om ten spoedigste hunne pretensien aan
den Ondergeteekende in te leveren en voorts, om ep Zaturdag'den iyden yunjj cerstko-
mende des voormiddags ten elf ure te compareren, ter vergaderkamer van de Arrondis-
sements-Regtbank te Leyden, op liet Raadhuis aldaar, ten einde, overeenkomstig de
bepalingen der wet, over te gaan tot de verificatie der schuldvorderingen. 0
Aarlanderveen den 3den Mei 1843.
De Curator in voornoemd Faillissement
A. JONGK1NDT CONINCK.
Nederland, Werkelijke Schuld42}
Dito Dito 5
Amortisatie-Syndicaat 4}
Dito Dito 3j
Handel-Mastschappij 4I
Nieuwe Dito .4}
Oost-Indische Leening5
Aandeelen Rijn-Spoorweg ..,,......4}
Dito Haarlemmei
Dito Rotterdammer
Haarlemmermeer 5
SpanjeL. bij Ard. van 85 .........5
Dito bij Dito, onbep, stukk.
Dito Coup,
Dito. 3
Passive
Deferred
Fransche Uitgestelde
Rusland, Obl. Hope en Cotnp. 1798 en 1816 5
Dito Duo 1828 en 18295
Certificaten bij dito 1831 en 1833 5
Dito hl] Hope4
Certificaten te Hamburg...5
Inschrijving In Assignatlën 6
Certificaten van Dito .......6
Oostenrijk Obl. Goll en Comp. ........5
Negotiatie Metalliek .......2}
Dito Dito 5
Napels, Certificaten
Dito In Napels ................5
pCt.
J.
54l.
99ÏJ
95!
54 a
95.
Gel,
54rV
9si
'3 7i
«3 7«
'37|
99c
99/a
55
18J
>7l
21
=8!
'85
,7{«
28
28!
106*
ioöf
83}
107}
De Prijs van de BOTER aan de Waag Binnen Leyden.
Zaturdag, 3 Junij 1843. Van 26 tot 31 gulden.
bent
nare
bedt
gerc
voor
Reg
temt
vern
via
189ste Koninklijke Nederlandsche Loterij,
Trekking der Vijfde Klasse
33ste en laatste Lijst. N°. 21819 een prys van 1000 en eene premie van f 25,000, trein
-J drfzei
Inde maand Mei 1843, zyn binnen de Stad Leyden overleden 65 Person^b'ï
als: 13 Mannen, 8 Vrouwen, 23 Zoons en 21 Dochters. Levenloos aangegeven 12. brief]
In diezelfde maand zijn aldaar geboren 90 Kinderen, als: 42 Zoons en 48 Dochten, lem 1
waarbij één paar tweelingen.
onder Directie van P. BOAS en N. JUDELS, staande op de Bioemmarkt te Leydu 00|j *c
Maandag den sden Junij. FRAGOLETTA of ZUSTER en BROEDEl
In één Persoon, Nieuwe Groote Vaudeville, in 2 Bedrijven. Na hetzeln -ede,
DE BRUIDSCHAT VAN AUVERGNE, Vrolijke Vaudeville, in één Bedrj rB.uia
Tot Slots DE RAAD VAN ONDERZOEK of DE LAGE NUMMER! ,eM,
Kluchtige Vaudeville, in ééu Bedrijf. ji!r[0
Dingsdag den 6den Junij. DE HUT IN HET ZWITSERSCH Gi
BERGTE, Nieuw Zangspel, in één Bedrijf, naar het Fransch (Ie Chole]
expresselljk voor dit Gezelschap vertaald. Na hetzelve: DE TWEEG1 gj|j,er
VECHTEN of DE FAMILLE d'HARCOURT, Vrolijke Vaudevilleittmü
2 Bedrijven. Aanvang ten Half Negen Ure, j,uiS
«es mi
miog i
Heg!
F. van ALPHEN
rn
OnderirouwdJonkheer Mr.
s n iibder
Jonkvronwe C. M. Baronnesse van REEDE van OUDTSHOORfyjen
Leyden 2 Junij 1843. Eenige Kennisgeving. Leret
V Heden beviel van eene DOCHTER ANNA LOUISA ALEGORM"'^"'
SCHMIER, Echtgenoote van r
Leiden W. H. van BREE, k.
Mei. Doctor. f
Slaande
Na eene langdurige ongesteldheid overleed heden onze gtaci
Tl -I Tr_.J.._ DIVTCD t T \Tr- L- I? Tï In S.H Uütpaot
3 Junij 1843.
Êi
'.enige Kennisgeving.
Bin Jo
ifliibd
heid
tin eei
Vader en Behuwd-Vader, PIETER LINCKERS, In den onderdon ti
81 Jaren en bijna 4 Maanden.
D. C. F. L I N C K E R S.
Leiden S. M. LINCKERS, geb. van Noort,
den 30 Mei 1843. E. C. G. LINCKERS gen
Heden overleed te 's Gravenhage tot mijne bittere droefheid k
eenigst overgeblevene mijner elf Kinderen, mijn geliefde Zoon THOMÜ BJ[|„
in den ouderdom van 28 Jaren. Beroofd van Gade en Kroost, hooptj V
eerbiedig den Heer te zwijgen.
Leyden 3 Junij 1843. H. K. EICHMAN.
HOLLANDSCHE IJZEREN SPOORtVEG-MAATSCHAPPlJ.
Verandering van Station te Leiden.
De Ondergeteekende brengt ter kennis, dat aanvankelijk met Zondags
gden Junij 1843, de Kantoren tot uitgiften van Plaats-Briefje» en het
deren Vervoerzullen verplaatst worden naar het Nieuwe Stations'"
buiten de Rijnsburger Poort te Leiden, alwaar gevolglijk van af die
kening de Wagentreinen znllen aankomen en vertrekken. 'wodtge
Amsterdam den 1. Junij 1843. De Controleur, .1 1
Ontre
W. E METHORST.
Aan de Deelhebbers in het Fonds der Naamloze Maatschappij,
uitoefening der KUST- en STEURHARING-VISSCHERIJ te KatvfjZ*"
wordt berigtdat overeenkomstig het besluit der Algemeene Vergaderit|u
gehouden den 31. Mei II., het VERSLAG en de BALANS over het v
1842, zullen worden gedrukt en zulks voor de Deelhebbers verkrijgbnr'^ e[
van af Dingsdag den 13. Junij aanstaande, ten huize van dien Directs^ J
D. TAAT, te Katwijk, en ten Kantore van den Commissaris A.LIBRECIil
LEZWIJN. te Lejden.
J. TROMER, Notaris te Voorschoten, als door de Arrondissement
Regtbank te Leyden, benoemd tot Curator in den onbeheerden Boedel Lr,"
Nalatenschap van Wijlen JOSEPH DEBETS, in leven Kleedermaker
IVinkelier, gewoond hebbende en op den 20 Maart 1843, aan den
onder Voorschoten overleden, roept door deze op de onbekende Erfge»
men van denzelve overledene, om zich ten zijnen Kantore te vervoegen-j MD
aan te melden, véór of op den 15 Juljj aanstaande; terwijl almede
leder, welke van genoemden overledene ieti te vorderen mogte hebben' ,e'01
aan denzelve verschuldigd zijn, verzocht worden daarvan mede vdtjrof op|i
legden 15 Jnlij opgave of betaling ten Kantore van voormelden Curator te doei
De Ondergeteekende ten hoogste voldaan over het talrijk bennd 6'
en vooral gevoelig over de goedkeuring, met welke H'. H. Studenten en 8 !,erw.
geëerd Publiek dezer Stad, den Heer LEDGWOOD, hebben willen veret 'e
ren, neemt de vrijheid H. E. H, biermede te berigten, dat gemelde WOÜ
DERBARE KUNSTENAAR, dankbiar voor het gunstig onthaalj"08'
aangespoord door tjjne vereerende Bezoekers, de eer zal hebben :i' °»e
bijkan» bovennatnurlpe gaven, nog tot Woensdag den yden Junij 18431 „|IJt,w
doen bewonderen. G. SCHOUTEN en COMP., V!
op de Turfmarkt over de Paardesteegw
v
Me O;
liet geb
