A". 1842.
L E Y D S C II E
Vrijdag,
N\ 13
COURANT.
nederlanden.
f*
ti N OVEMBER.
Leyden, 10 november.
Ofschoon wij het ons ten gewoonte hebben gesteld, om over de Concer
ten, welke in onze Stad gegeven wornengeene beoördeelingen te plaatsen
of omtrent dezelve in bijzonderheden te treden, Cdaar Dovendten de bekende
bekwaamheid van ónze muzijkbeoefenaart geene aanbeveling behoeftj, zoo
strekt het ons echter ten genoegen te kunnen tnelden, dat het Concert I, I.
Dingsdag door onzen jeügdigen Stadgenoot, den Hier A. Wetrens, voor
het eerst gegeven a|lezins voldaan heeftde uitnundige toejuichingen dien Heer
ie beurt gevallen, mogen hem ten bewijze verstrekken dat zijn talent gewaar
deerd wordt,
Wij ontleenen uit het Tijdschrift der Maatschappij van Weldadigheid de
Vriend des Vaderlandsdat op den isten dezer te Amsterdam het licht zag,
de volgende Kolonie berigten over October 1842:
Ofschoon de staat der gezondheid van de koloniaje bevolking over her
geheel vrij wel mag genoemd worden, heeft de overgang der grootste zo.
nier-warmte tot den koelen herfst ook op sommige kolonisten hare ziekelijke
uitwerking gehad, voornamelijk op kleine kinderen en zwakke gestellen;
Te Ommerschans heerschen de mazelen; van daar dat October meer sterf
gevallen heeft opgeleverd, welk getal, van 38 op de 10,500 zielen, in de
loopende maand waarschijnlijk nog iets grooter zal zijn.
De toeneming der bevolking is in October 114 personen geweest, en
schijnc in deze maand nog veel meer re zullen zijn, daar de opzeoding
van bedelaars of liever voor het meerendeel van hulpbehoeftigendie zich
ter voorkoming van te moeten bedelen, vrijwillig aangeven, bij de nadering
bes winters en de vermindering der middelen van bestaan, aanmerkelijk is
en nog dagelijks toeneemt, zoodat het mij niet verwonderen zou, dat de
sterkte vtn al de koloniën te zamen, welke op den iiten dezer maand reeds
10,523 zielen beliep, nog in dit jaar tot 11,000 aangroeide.
De zeldzame droogie van dezen zomer heeft tot aan de helft van deze
maand voortgeduurd. Die droogte is zoo buitengewoon geweest, dat de
behoefte aan drinkwater in somujtge streken, nog tot in het begin van deze
maand is toegenomen, dtt zeer vele vnartcn nog geheel zonder water wa.
ren, en dst de eerst gezaaide winterrogge, op loszandig en veenachtig land,
aanvankelijk zeer dun is opgekomen, en men hier en daar de zaaijtng daarom
zelfs wat uitgesteld heeft. Sedert eenige dagen echter, is het weder bnijig
geworden, en bestaat er alzoo uiczigc, dat men niet zonder genoegzaam
water in den- winter zal komen, dat, om het vooraf gevorderde vervoer van
velerlei goederen en de onontbeerlijkheid van een gewonen waterstand in
hoogere streken, ook in de koloniën, inderdaad bedenkelijk werd.
Die droogte en de vermeerdering der bevolking heeft het handenwerk aan
den veld-arbeid zoo zeer begunstigd, dat het aardappel rooijen, waaraan
thans voor de eerstemaal geen fabrijk-arbeiders geholpen hebben, reeds
voleindigd is te Ommerschans en Veenhuizen en in N". 2 der Gewone Ko
loniën, zullende men in N'. 1 en 3 en te Wateren, deze week goed uit
nog werk hebben.
De opbrengst valt over het geheel niet tegen, daar ze te Ommerschans
185, te Veenhuizen 155 en in de Gewone KoloniëD 165 mud van het mor
gen bedraagt.
De geheele oogst zal over de 86,000 mud beloopen, van 525 morgen of
450 bunders, het verbouw bij een 30UI vrijboeren in de Gewone Koloniën
ongerekend, zijnde gemiddeld 164 mud van het morgen of 191 vin het bun
der en dus nog meer dan 4/5 of bijna 516 gedeelte van een goed gewas,
namelijk 200 mud van hec morgen.
Zoo is dan onze overmatige vrees voor misgewas gelukkig weder be
schaamd gemaakt, ofschoon de koloniën bij minder droog weder op eenen
oogst ver over de 100,000 mud hadden mogen rekenen, die zij thans voor
zulk eene grootere bevolking ook wel noodig hebben.
Van meer andere gewassen zal de uitkomst in de volgende maand naauw
keurig worden vermeld.
De hooioogst te Ommerschans is bij latere opname, gebleken nog iets
meer te bedragen, dan wjj gemeend hadden, namelijk 889 voer, zoo dat
hier, voor den eenigzins vermeerderden veestapel zeer weinig hooi zal be
boeven te worden btjgekocht. Te Veenhuizen behoeft dit in bet geheel
Uiet, maar io de Gewone Koloniën ontbreekt 450 voer, waartegen echter,
de vermelde buitengewoon gewonnen haver meer in hec voordeel komt.
Het bestuur heeft begrepen, dat zonder den veestapel, bij de ongewone
duurte van hooi, opzettelijk door verkoop tegen den winter, belangrijk re
verminderen, het echter ongeraden was, het vee, dat er gewoonlijk van
geslagt wordt, door aankoop van ander jong vee re vervangen, eerder dan
in hec aanstaande voorjaar, ofschoon de prijzen dan wel hooger zullen zijn.
De tuinvruchten, welker inzameling een einde loopc, hebben mede nog
<1 wel voldaan. Worcelen zijn er overal genoegzaam, uijen zijn zeer goed
gelukt, kool is er genoeg te Ommerschans en Veenhuizen j en 3, maar bij
bet 2de Gesticht zal dezelve grootendeels moeten worden aangekocht; ter
wijl een en ander in de gewone koloniën maar redelijk opgebragt heeft,
Hec rogge zaaijen heeft nog maar tot een derde van de bepaalde opper
vlakte kunnen geschieden, bij gebrek aan genoegzame trekkrachtendie,
zoo van ossen als paarden buitengewoon veel, toe vervoer vtn allerlei on.
ombeerlijke behoeften, hebben moeten worden gebezigd, dac anders te
water geschiedt, waarom hec van hec hoogste belang is, dat hieraan nu
s^oe^ig een einde kome en dat de winter of vorst dan nog wat uitblijve,om
de Zaaijing te kunnen voltooijen; waartoe het land, anders, tegenwoordig
«j zeer geschikt mag genoemd worden, zoo dac het zaad chans uitmuntend
goed in den grond komt en ook allergewenschc en spoedig opkomt.
Alle de fabrijkmatige werkzaamheden zijn in weerwil van de drokte met
het aardappel-rooijen, onafgebroken voortgezet en lieten, trouwens door de
toegenomen behoeften voor de vergroote bevolking, geen uitstel toe. Alle
aankomelingen kunnen dan ook dadelijk van de noodige kleeding, huisraad,
en gereedschappen worden voorzien. De bestemming der nieuwe zalen in
dè gestichten 1 en 3 te Veenhuizen, zoowel als de voorziening van dezelve
van rafels, banken, kastjes en hangmatten, geschiedt door de bevolking zelve;
ook de baai- en dekenweverij is wederom begonnen en levert gewenschte
resultaten op. Zóó voorzien de behoeftigen in de koloniën al dadelijk
zelf in een groot deel hunner eigene behoeften en laat hij daar, van waar hij
komt, meerdere of mindere ruimte voor andere over, om het onontbeerlijke
aandeel in de arbeid te erlangen.
De katoen- en koffijzakken-weverijen leveren tegenwoordig veel op, daar
het. aan. g«eu grondstoffen of gelegenheid.tot aflevering ontbreekt.
Hoezeer de massa's kolonisten belangrijk toenemen en derhalve de aanlei
ding tot verschil en verkeerdheden, vermeerden, hebben wij alle reden om
over het gedrag der kolonialen zeer te vreden te zijn. Mogen alle maat
regelen van orde, allezins voor zedelijkheid en godsdienst steeds even geluk,
kige uitkoms en hebben.
De staat der bevolking was: in de Gewone Koloniën 2.640; Omntrschmi
2,228; Veenhuizen, jste gesticht f,752; 2de gesticht 2,451; 3de gesticht
1,317; Wateren 98; ambtenaren bij de algemeene directie en hunne huisge
zinnen 37; Totaal 10 523.I
De staat van het voorhanden zijnde vee was: in de gezamenlijke ko.
loniën ito paarden, 1,084 koejjen, 22 stuks jong vee, 6 kalveren en 2,04)
schapen.
Uit 's Gravenhage meldt men van den 9den dezer:
Zijne Maj. heeft H. D. Gezant bij de Hoven van Pruissen en Saksen
tevens benoemd bij dat van Saksen-Weimar-Eisenach en H. D. Gezant bij
de Duitsche Bondsvergadering, bij de Hoven van Keiir-Hassen en Nassau
en bij de vfije stad Frankforc, tevens benoemd bij het Hof van Hessen;
beiden btilten bezwaar der schatkist.
Z. K. H. Prins Frederik heeft voor de achtergeblevene betrekkingen
der vergane schepelingen van den Jongen Pieter te Scheveningen 100 gegeven.
Heden morgen hebben de afdeeiingen van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal het onderzoek voortgezet over de ontwerpen van wet,
houdende het tweede boek van het Wetboek van Scrafregc terwijl da
meeste afdeelingen derzelver overwegingen hebben aangevangen over da
voordrage tot tijdelijke verlenging van het tarief van salarissen en justitie-
kosten in burgerlijke zaken. Ten half drie ure heeft de Commissie, toe
vervaardiging van een ontwerp eener nieuwe instructie voor den Griffier der
Kamer, eene bijeenkomst gehouden.
Morgen ochtend ten 10 ure zullen al de afdeelingen het onderzoek over
de oncwerpen van wetbetrekkelijk het Scrafregt, vervolgen. Ten twea
ure zal de Kamer vergaderen. Na die zitting zal de Centrale afdeeiiog
bijeenkomen.
Naar men verneemt, heeft de Commissie, benoemd krachtens resoltt.
tie der Provinciale Staten van Zuid-Holland, van 9 jtilij II., de haar opge.
dragene werkzaamheden een einde gebragt, en is hec door haar opgemaakte
rspporc aan de leden der Staten rondgezonden, ten einde over hec daarin
behandelde te raadplegen op Maandag, den I4den dezer, tegen welken dag
de vergadering, welke op reces gescheiden was, is bijeengeroepen.
Van den loden November, In de zitting van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal van heden, heeft de heer van den Bosch, als lid der Kamer
zitting genomen.
De Voorzitter heeft mededeeling gedaan, dat door de afdeelingen tot
rapporteurs voor het ontwerp van wet, strekkende tot verlenging van hec
tarief der justitie-kosten enz, in burgerlijke zaken benoemd zijn de heerent
van Akerlaken, iste afd.; van Rappard, 2de afd,; Verwey-M-jan3de afd,
Luzac, 4e afd., en Bruce, 5de atd.
Van wege het Departement van Binnenlandsche Zaken is ingekomen een
werk, getiteld Annates Academiarumover 1839 en 1840. - Plaatsing in
de boekerij.
Op voorstel van den Preaident, wordt besloten om op Woensdag, den
23 dezer, over te gaan tot de benoeming van eenen nieuwen Griffier det
Kamer. Inmiddels zal de lijst der sollicitanten worden gedrukt.
De Voorzitter geeft kennis, dat de Commissie, belast met het opscelien
van een ontwerp eener nieuwe instructie voor den Griffier der Kamer, ge
reed is, haar verslag te doen. Daar de Kamer ectuer oeslocen heeft, ai
heigeen dat Reglement van orde betreft, in comité-generaal te hehandelen,
zoo stele de President voor, ook dit onderwerp, als geheel tot de huishou
delijke werkzaamheden der Kamer betrekking hebbende, in comité-generaal
te behandelen. De Kamer vereentgt zich mee dat voorstel, zoodat de
openbare zitting verandert wordt in committé-generaal.
Heden is de batterij rijdende artillerie, (tomende van Tilburg, in
deze Residentie binnengetrokken en heefc voor den Koning gedefileerd.
Uit Haarlem meldt men van den gden dezer:
Naar wij vernemen, heeft de spoortrein, welke gisteren avond ten 5 ure
van Amstetdam herwaarts en naar Leyden was vertrokken, door eene Oreu*
aan een der wielen van den kolenwagen, bij de sluizen van Hilfweg, weder
een groot oponthoud gehad, zoodat dezelve eerst na halt 8 hier is aangeko
men. Dien ten gevolge is ook de aankomst van den trein van Leyden naar
Amsterdam twee uren vertraagd geworden.
Den 9den dezer waren de Effecten aan de Beurs te Amsterdam,
•Is volgc: de gJpCt. Werk. Sch. 525, 5 pCc. 101J; Hand.-Maatsch 134J
Ard. Coup. 19^,
CHINA.
Men heeft in Engeland berigten uit China ontvangen van aöjalij meldende,
dat de Engelsche expeditie noordwaarts was voortgerokc, verscheidene steden
bemagtigd en eene groote verwoesting onder de Chinesche soldaten had
aangerigc; 384 stokken, waaronder vele koperen, waren in derzelver handen
gevallen. Verder bevatten die berigten nog het volgende:
De Keirer heeft eene bijeenkomst gehad met de staf-officieren van hec
leger vanChekéang. en hun ten stelligste gelast, geschutgieterijen in wer.
king te brengen, en Chekéang in allerijl van kanonnen té voorzien. Tot dui
verre is het de gewoonte geweest, dat al de hoofd-officieren van het Mant.
cboux Tartaarsche leger jaarlijks een fraai paar schoenen van den Keizer ten
geschenke ontvingen, dit jaar heeft de Keizer doen aankondigen, dat hec
getal van hen, tot welke deze gunst zich zoude Uitstrekken, de helft ver.
minderd zou worden.
De Jangtst zal weldra voor de scheepvaart en den handel der Engelschen
geopend zijn. De Jangtsi is eene fraaije rivier, die cot groeten weg nsaf
Midden-Azie kan dienen. De Admiraal en de Opperbevelhebber der Chine
zen ziin gesneuveld in het verschrikkelijk bambardementwaarvan de «tad
van Wosang het slagtoffer geweest is. De expeditie moest zich otiverwij'd
naar Nankin op weg begeven In weerwil van de voortgangen der Èngrl
schen, blijft het Officiële Dagblad van Pekin zich verlustigen in het, als eet»
algemeen geiucht, verkondigen, dat Sir Henri Potfinger en andere legerhoot*
den der barbaren in den strijd gevallen zijn. Eene Keizerlijke proclamatie
luidt alous: «Het schijnt dat een der legerhoofden van de barbaren bij den
aanval van Tscke gesneuveld is: de barbaren, die zich met der woon ui
