MENGELINGEN.
CRONOLOGISCH en STATISTIEK OVERZIGT
der
HOOGESCHOLEN,
thans in duitschland bestaande.
1348. - Praag, gesiichc door Keizer Karei IK, op het model der Hoo
geschool vm Parjjs. In het begin der vijftiende eeuw, werd dezelve door
12,000 Studenten bezocht; thins telt zij 67 Professoren en 1800 tot 2000
Studenten. Deze Akademie, welke eerst eene zoo schitterende rol speelde,
wis zen gevolge der beroeringen door de Hussiten veroorzaakt, geheel In
verval geraakt. Maria Theresia gaf haar eene nieuwe organisatie, Joseph él,
Frans en de regerende Keizer, hebben haar aanzienlijk verrijkt. Zó bezit
eene bibliotheek van 130,000 boekdeelen en 8000 handschriftenhare we
tenschappelijke verzamelingen zijn zeer merkwaardig en haar observatorium
onlaogs hernieuwd, is met prachtige instrumenten verrijkt geworden. De
Hoogeschool van Praag onderscheidt zich door hare geneeskundige en theo*
logische studiën.
1365. Weenen, 84 Professoren, 1900 tot 2000 Studenten. Deze Hoo
geschool onderscheidt zich door hare geneeskundige studiën, dezelve bezit
eene rijke bibliotheek en zeer belangrijke anatomische verzamelingen. Fredc
alk ven Schlegel, werd aan deze Akademie als Professor in de letteren toe.
gevoegd. De vermaarde oriëntalist von Hammer, schrijver eener geschiede
nis van het Ottomannische Rijk, is thans een der lichten dezer Hoogeschool,
(Oostenrijk heeft behalve deze nog zeven andere Hoogescholen in des-
zelfs verschillende provinciën verdeeld, maar dezelve kunnen hier niet wor
den gebragt als niet tot het eigenlijke Duitschland behooreode.)
1368. Heidelberg (Groothertogdom Baden}, aan de Necker. Deze
Hoogeschool, boewei in 1346 opgerigt, werd eerst veertig jaren tater In
1386 geopend. Dezelve telt thans 30 Professoren, 750 tot 800 Studenten,
waarvan 250 a 300 in de regten en 200 a 250 in de medicijnen. De Heidel.
bergscke Akademie bezit de overblijfselen der oude Paltsische Bibliotheek'
twaarmede men de boekerijen van Salem en Petershausen vereenigd heeft'
dezelve bezit eene dotatie van 74,000 gulden. Daar heeft de geleerde Puf
fendorjf gestaan, daar ook leven thans de wijsgeer Creuzer, de theologant
Paulusschrijver eener nieuwe uitlegging der evangelien,7W«*a»«, eender
vermaardste hedendaagsche anatoraistende regtsgeleerde Thibaultdie het
eerst de noodzakelijkheid heeft doen gevoelen van de burgerlijke wetten der
verschillende Staten van Dnitschland iu één wetboek te vereenigen, de
criminalist MittermeijtrPresident der Kamer van Vertegenwoordigers te
Baden; Zaehariasleerling van Kant, enz.
1409. Leipzig (Koningrijk Saksen). Hertog Wenceslas den vrijdom van
belastingen, waarvan de vreemdelingen aan de Hoogeschool van Praag bet
genot hadden, ingetrokken hebbende, verlieten een groot getal Professbren
en Studenten die stad, en kwamen eene Akademie te Leipzig oprigten.
Thans telt zij 64 Professoren en 1000 tot 1200 Studenten. Dezelve bezie
eene boekerij van 100,000 deelen en 1000 handschrifteneenen Botanischen
tuin en een anatomisch Amphitheater. Luther en een Professor van Wittem-
berg Andreas Carlstadt, vergezeld van Melanchten, verdedigden in deze Hoo.
geschool verscheidene openbare dissertatiën tegen Jehan Kek, ervaren Ka.
tholijken prediker. Klopstok, Lessing, Goethe, Jean Paul, hebben hunne
atudiën aan de Akademie van Leipzig volbragt. Men vindt er thans .de Pro
fessoren SchwagrichenBulauOttt Linne Erdman enz. enz. De heer Furst,
Israëliet, is voor den leerstoel der Hebreeuwsche en Chaldeeuwsche talens
«an deze Hoogeschool benoemd geworden. Deze omstandigheid kan al
eerste daad van verdraagzaamheid ten voordeele der fsriëliten in Saksen,
worden opgemerkt, daar deze tot nog toe, met zeef zeldzame uitzonderin
gen er slechts het meest beperkte burgerregt genieten.
1419 Rostock (Groot-Hertogdom van Mecklenburg-Scbwerin). Deze
Hoogeschool bezit eene rijke bibliotheek, en telt 23 Professoren en 150 tót
soo Studenten.
1456 Freyburc (Groot-Hertogdom Baden); 35 Proressoren en 500
tot 600 Studenten; bezit eene bibliotheek zamengesteld uit 100,000 deelen.
Aan deze Hoogeschool is toegevoegd een phllologlsch seminarium, of nor
mali school voor jongeliedendie zich aan het onderwijs der letteren wijden.
Tot deze Akademie behoorden de Professoren IKelcker en Rotteck, leden der
Kamer van Vertegenwoordigers van Baden en hoofden der liberale opposi.
tie. De bond heeft hunne verwijdering gevorderd, en heeft zelfs den ver-
Koop hunner beeldtenissen in al de daartoe behborende Stiten verboden.
1456. Greipswald (Koningrijk Prulssen); 30 Professoren; 2 4 300
Studenten.
1477. Tubingen (Koningrijk Wurtember); 40 Professoren; èoo tot800
Studenten. Doctor Reuchlin, een der schrijvers der Epistolde obscurorum viro-
rum, welke zoo vermaard waren in de zestiende eeuw, heeft aan deze
Hoogeschool onderwezen. De heer WSchter, Presideht der Tweede Kamer
van de Staten van Wnrtemberg, is thans Kanselier en Profeslor in de regten
•an deze Hoogeschool; de dichter Uhlanden de vermaarde Regtsgeleerde Miehae-
lis, wiens consultatie de gramschap dei Konings van Hanover zoo zeer heeft
gaande gemaakt, bekleeden er ook Prolessoraten. Wielar.i Is .een der ver
Baarde leerlingen dier school geweest. De Hoogeschool van Tubingen on*
derscbeidt zich door hare cursussen van Protestantsche theologie; zij bezit
eene boekerij zamengesteld uit 150,000 deelen, 10,000 dissertatiën en 2000
bandschriften. Hare jasrlijksche dotatie is van 100,000 gulden. De al te
vermaarde Strauss, schrijver der geschiedenis van Jezus Christus, was repe.
altor aan het evangelisch en theologisch seminarium aan de Hoogeschool
toegevoegd.
1517. Marburg (Keur-Hessen.) Hec is de eerste Protestantsche
Hoogeschool, in Duitschland gesticht; dezelve telt 35 Professoren en 250
tor 300 Studenten.
1544. Koningbergen (Prulssen,) 93 Professoren, 3 4 400 Studenten,
dezelve bezit eenen botanischen tuineen kabinet van natuurlijke historie
eene bibliotheek en een observatorium, een der vermaardste van Europa.
Kant, geboren en gestorven te Koningsbergen (1724—1804,) is Professor
•an deze Hoogenschool geweest; de professoren Bohlen en Jacob! genieten
daar thans eeoe welverdiende onderscheiding. De vermaarde criticus Colt-
schei volbragt er zijne studiën(i7io—1718en werd later Professor aan
de Hoogeschool te Leipzig.
1558. JiNA (Groot-Hertogdom van Saksen-Weimar.) Deze Hooge-
•chool op gemeene kosten door de Hertogen van Saksen-Weimar, Saksen-
«Gothi, Coburg en Meissingen gesticht, is de gemeenschappelijke eigendom
dief Vorsten, maar de Professoren worden uitsluitend door de Groot-Her-
logen van Weimar en Gotha benoemd. Dezelve telt thans 51 Professoren
en 450 4 600 Studenten; zij onderscheidt zich door hare cursussen van
wijsbegeerte en Protestantsche theologie. Deze Akademie bezit eene rijke
bibliotheek, eenen botanischen tuin en een kabinet van natuurlijke historie.
Hare j«ariykiche dotatie is van 75,000 gulden. In 1789, werd Schiller tot
Vrijprofessor aan deze Hoogeschool benoemden onderwees er met goed
gevolg de geschiedenis en de fraaije letteren; in 1795 ontving hjj er het
diploma van Professor in de geschiedenis; de natuurkundige Oken, stichter
der wetenschappelijke congressen in Duitschland, de bovennatuurkundige
Frthte en zijn leerling Lessing hebben aan deze Hoogeschool onderwezen.
Doctor Wolf, directeur van een Fransch dagblad, geeft er chans letterkundige
cursussen, welke veel gevolgd worden. Van 1831—1838 heeft de heer
Eichstadt, Professor in de Latijnsche letterkunde, tot tekst zijner cursussen
het volgende onderwerp genomen: „Van de toepassing van het keuken
la tyjk op de dichtkunst" de poesi culinaria.Een der Studenten aan deze
Hoogeschool, Carl Ludwig Sand, Is algemeen bekend wegens den moord,
welke hjj den 23 iVTaért, 1819 op den persoon vanKdrsebue 'beging.
1582. Wurtzburg (Koningrijk Beijeren,) mderscheidt zich door hare
geneeskundige collegiën; 31 Professoren en 4 4 60o Studenten.
1607. Giessen (Groot-He rtogdom Hessen39 Professoren ,4k 500
Studenten. JaarljjkscJie dotatie 48,000 gulden.
1665. Kil (Hertogdom Holstein,) 26 Professoren2 4 300 Studenten.
Doctor Werftschrijver eener geschiedenis der oude gedenkteekenen van
Germaniê, is aan deze Hoogeschool als Professor in de geschiedenis toe-
péVoeed de Ihsektenkenner Wiedmann onderwijst er de geneeskundePfajf
de natuurkundige wetenschappen.
1694. Halle (Koningrijk Pruissen,) onderscheidt zich door hare col
legiën in Protestantsche theologie, telt 64 Professoren en 900 a 1000 Stu.
denten jaarlijksche dotatie 98,000 gulden. De philcloog Poft, de eclectische
philosoot Eberhari, de naiutirkundïge SpringeI; Wolf, voortzetter van het
systegia van LeibnitzLeo, geschiedschrijver der Joden in de mlddeleeu
wen, zijn Professoren aan deze Hoogeschool. De oudheidskenner Winckel-
mann, Gleim, Uz, Klist, Ramler en Ludwig Tieck, bezroonde dichter van
het Saksisehe Hof en directeur der Koninglijke tooneelen van Dresden
hebben hunne studiën aan deze Hoogeschool volbragt. Het Pruissische
Gouvernement heeft er het onderwijs der Hegeliiche wijsbegeerte verboden.
1702. Breslau (Pruissen), onderscheidt zich aoor hare cursussen Iq de
Catholijke Theologie, de regten en medicijnen, 49 Professoren, 8 4 900
Studenten. De Hoogeschool bezit eene bibliotheek zamengesteld uit 150,000
boekdeelen en 2,300 handschriften, een observatorium, eenen botanischen
tuin en een anotomisch amphitheater. De jaarlijksche dotatie van deze Aka
demie is ƒ91000. De Oostersche taalkenner Habitht, de bekende regtsge
leerde Johan Schoenbehoorden tot deze Hoogescnool. Runge onderwijst er
de scheikunde, Carl Rosenkranz, leerling van Hegel, schrijver eener ge
schiedenis der Dnusche dichtkunde, de letteren.
1735. Göttingen (Hanover). Deze Hoogeschool, door George II,
Koning van Engeland, gesticht, en welke nu door de willekeurige maatre
gelen van Koning Ernst veel geleden heeft, telde 89 professoren en iooó 4
1200 studenten. Dezelve onderscheidt zich door hare collegiën in de medi
cijnen, regten en wijsbegeerte; zij bezit eene bibliotheek van 250,000 boek
deelen en 5.000 handschriften, waarvan een groot aantal aan Leibnitz hebben
behoord. Aan deze instelling zijn toegevoegdeen museum van natuurlijke
historie, een Botanischen tuin, een anatomisch amphitheater en een obser
vatorium dat zeer rijk is in instrumenten. Het Hertogdom Toscane héefc
deze Hoogeschool voor het hooger onderwijs van deszelfs jonge lieden ge
kozen. De theologant Mosheimdie de Lutheranen de Bourdeloue der Her
vormde Kerk noemen, is Professor aan deze Akademie geweest. Thans zijn
Heeren, de beide Plank, Hugo, Conradide meest vermaarde Professoreu in
Göttingen. Aug. W. von Schlegel heeft er zijne atudiën volbragt.
1743. Erlangen (Beijeren), op de oevers der Rednitz. Deze Hoo.
geschool bezit eene rijke boekerij en telt 34 Professoren en 450 a 600 Stu.
denten. Hare jaarlijksche dotatie Is van f 73,000.
1810. Berlijn (Pruissen). Deze Hoogeschool, welke zich door hare
collegien in de regten, wijsbegeerte, geneeskunde en godgeleerdheid onder,
scheidt, verhief zich op de overblijfselen van die van Rinteln en Helmstadt.
Dezelve telt 127 Professoren, 42 buitengewone, 29repetitors7 Professoreu
voor de kunsten en 1700 tot 2000 Studentenwaarvan 5 a 600 in de theo.
logie, 700 in de regten en 600 In de medicijnen studeren. Hoewel een der
nieuwstetelt deze Hoogeschool, dank zij|de zorg van het Gouvernement,
de uiisrekendsta mannen van Duitschland in baren boezem: de regtsgeleerde
Savignjdie aan de studie der wetgeving eene historische wending heeft
gegeven, de Oostersche taalkenner Bopp, vertaler van Damaganti, Marhei
necke, die voorschriften voor alle wetenschappen heeft; de hégéliaan Hotto
de encyclopedist von Humboldtde philoloog BoShk die het geheel admini.
•tratiet en economisch systema der republieken van Griekenland heeft her.
iteld, de geleerde en naauwgezette aardrijkskundige RitterRanke, de
onpartijdige schrijver van het pausschap; Raumcrvermaard door zijne
monographie der HohenstaufenStuhrde wijsgeerige jaarboekschrijver der
natuurstaten. Doctor Albert, uit Göttingen verbannenis geroepen om
Professor Ganz op te volgen, wiens kortelings voorgevallen overijjden het
vak der hedendaagsche geschiedenis vakant heeft gelaten.
1818. Bonn (Pruissen), deze Hoogeschooldie hare herstelling aan de
constitutie van: Pruissen in 1815 verschuldigd is, telt 50 Professoren en 900
a ioóo Studenten. Dezelve onderscheidt zich door hare collegien in regten
én wijsbegeerte, zU bezit eene bibliotheek van 200,000 deelen, eenen bota.
nischen tuin van 20 morgen, een anatomisch ainptiicheacer en eene collectie
afgietsels In pleister van de vermaardste beelden der oudheid. De jairlijksche
dotatie dezer Hoogeschool bedraagt f 150,000. D44r is Niebuhr gestorven
daar onderwijst nog Brandis, zoo rijk aan kennis omtrent Aristoteles, in
deszelfs commentarlen over de schoot van Elias en de leer van Xtnophoni
d44r vindt men ook Hullmann, de historieschrijver der steden van de mid
deleeuwen; Noggerath, eerste bergstof kundige van Duitschland; de regis-
geleefde Waiter, Schlegel, vertaler van Shakespeare, medearbeider van Schil.
Ier, kriehd en raadgever van mevr. de Staël-, Puggedie tusschen Schelling.
en Lavign] dobbert; Mackeldajschrijver van een Handboek van het Ro.
meitfsche regt, dat In Duitschland zeer gezocht is. De Erf-Groot hertog
vin Irfèckienburgger-Stielitz de Prins van Schaumburg-Lippe, en de Hertog
Albert vén Coburgechtgenoot der Koningin van Engelandhebben hunne
studiën te Bonn volbragt.
1826. Munchen (Beijeren), deze Hoogeschool, wier zetel voorheen te
Larfdshut was, telt thans 68 Professoren en 13 a 1400; Studenten. Zij bezit
eene bibliotheek Van 150,000 boekdeelen en 2000 handschriften. De Catho
lijke theologie is er bloeijend; de Prins Goerres, na te Berlijn veroordeeld te
zijn getVorden, heeft eene schuilplaats aan deze Hoogeschool.gevonden, en
is door den Koning San bet hoofd van het onderwijs in .Beijeren geplaatst
geworden. De geleerde natuurkundige Oken, oud-redacteur van den Lis
gewezen Professor té je na, genoodzaakt zijndewegens zijne te vtljzinpige
denkbeelden, het grondgebied van Saksen-Weimar te ruimen, Is aan deze
Hoogeschool toegelaten geworden, op voorwaarde, dat hjj zich nimmer
met staatkunde zonde bezig houden.
4
4
9'»
PR IJS-COURANT
Amsterdam, 4,
Nederlanden. .Gebl,
Werkel.Schuld 2} pC. 5114 51J 51J'
Dito s 99jh99rV 09*
Ultg. 4
Kans-Biljetten 25}*
Amort.Syndic. 4J4
3}4 -
Aand.-Maats. 4} 4 155;
O. I. Leening. 5 97J 4 97J
Handl.H.Spoorw.
Rotterd.Spoorw.
Rijn-Spoorw. 4J
Hairl. Meer4
Frankrijk.
Inschr. Grb. 3 pCt.
Rusland.
Gb.W.&C°.i798 5pCt.lo5|4
18I; 5 losji
Ins. en Certft. 64
,8|J5_ -4-
van EFFECTEN.
December 1841.
Pruissen.
Geldl. te Lond. 4pCt. 4 -—
Aandeelen van dito 4 »-
Spanje.
Nieuwe 1835 Ss^ypCt .ai?422
Ditoonbep.st.i8,il8J
Dito passive5ii—
Dito uitgest4—
Coupons Ard2oi—
Oostenrijk.
3bl.C««&C°. 5pCt. 4
Certificaten.24
Neg. Metaiiek 2 J4
Idemji
Dito in Lor.d. 5 a
Bank-Aktien.3 4
Napels.
Certificaten.5 pCt. 4
DUO in Napels. 5 4
Gebi,
5Ü
