het ("Visten wezenlijk te verbeteren. Van deze gelegenheid op eene zjjnen
F taalkundigen rang waardige wijze gebruik te maken, moest Pruisten te
meer een heiligen pligt achten, daar liet met waarschijnlijkheid te voorzien
Is, dat het steeds aangroeijende handelsverkeer der volken, ook de ver-
bindtenis van Dnitsche Protestanten niet het Oosten vermeerderen en ook
wel ten gevolge za! hebben, dat velen hunner zich aldaar met der woon
ruilen vestigen.
Uit een algemeen oogpunt beschouwd, zou het, ter bevordering van het
oogpietk voldoende hebben kunnen toeschijnenindien Pillissen er slechts
op bedacht was geweest, aan aile zijne onderdanen, zonder onderscheid
van geloofsbelijdenis, voor zoo veel zij óf als reizigers óf als bewoners
des iands behoefte daaraan mogten hebben, de wetiige bescherming van
personen en goederen te verzekerenwelke de hatti-scherif van Gulhane
heeft toegezegd. Maar juist bij de stappen, welke gedaan werden om dat
doel te bereiken, bleek net, in hoe veel gunstiger stelling de Koning zich
ten aanzien zjjner Katliolijke onderdanen bevond, dan ren aanzien zijner
Evangelische.
Die wettige bescherming staar namelijk in een naanw verband met zekere
kerkelijke regren en vrijheden. De Latijnsche en de Grieksche kerk worden
in het Oosten, op grond van oude verdragen, ais op zich zelf staande
ligchamen erkend, en genieten als zoodanig de hoogste staatkundige regten.
De Grieksche kerk staat bovendien onder de bescherming van den Keizer
van Rusland, en de Latijnsche onder die der Katholijke groote Mogendheden.
De Pruissische Regering behoeft zich aan de bemoeijingen der laatstgenoemde
slechts aan te sluiten, om de belangen van hare Roomsch-Kaiholijke onder
danen van alle inbreuken vrij te waren.
De Evangelische kerk daarentegen derfde tot op den laatsten tijd In Turkije
alle wetiige erkenning. En bij welke Mogendheid van het vaste land kan
de wensch, dat aan die kerk bij den tegenwoordigen staat van zaken soort
gelijke regten ten deel mogten vallen, natuurlijker opkomen, dan bij Pruis-
senhetwelk de grootste helft van de gezamenlijke leden der Dnitsche
Evangelische kerk onder zijne onderdanen telt? En moest niet ook de
Evangelische kerk, als lid der algemeene kerk van Christus, het regt heb.
ben, om op het schonwtooneel van den oorsprong des Christendoms, hare
belijders te verzamelenen de Evangelische waarheid vrijelijk naar hare
belijdenis en liturgie te verkondigen
De Pruissische Regering mogt onder deze omstandigheden niet voor de
moeijelijkheden terugdeinzen, die zich van verschillende kanten opdeden
tegen de verwezenlijking van een ook met het kerkelijk-nacionale gevoel
zoo naauw zamenhangend oogmerk. liet kwam er op aan, om, met inacht
neming van alle hier in aanmerking komende betrekkingen, de wegen op te
zoeken, die het zekerst naar het doel konden leiden. Eenzijdige onderhan.
delingen met de Porte konden, hoe vriendachappeljjk ook de wederzijdtche
betrekkingen tusschen beide Regeringen geworden zijn, geene hoop op eene
gewenschte uitkomst geven. De onmiddellijke punten van aanraking tusschen
Pruissen en het Oostenzijn tot dusverre voor de Turksehe Regering nog
niet voeibaar genoeg. De Porte kent Pruissen slechts als eene groote Mo.
gendheid van Europa, door wier eenstemmigheid met andere groote Mogend,
heden de veiligheid van het Turksehe Rjik verwaarborgd wordt. Geheel
anders is de betrekking, waarin Groot-Britannle tot de Porte staat. Engeland
bezit door zijne zeemagt en zijnen handel een grooten invloed in het Oosten,
liet beste middel ter bereiking van het zoo gewigtige doel, scheen derhalve
te zijn, zich met Engeland te verstaanwelks kerkzoowel wat den oorsprong
als wat de leer betreft, zoo naauw met de Duitsch-Evangelische verwant ia.
De daartoe aan te knoopen onderhandelingen waren intussclien afhanke
lijk van de beslissing der vraag, of Groot-Britannie genegen was, om aan
de zelfstandigheid en nationale eer der Duitsch-Evangelische kerk regt te
laten wedervaren, en deze aangelegenheid in volkomen overeenstemming
met Pruissen te behandelen, naar het vaste beginsel, dat de Evangelische
Christenheid zich onder de hoede van Engeland en Pruissen tegenover de
Turksehe Regering, als een geheel zou doen gelden, en als zoodanig alle
tie voordeelen eener wettige erkenning van den kant dier Regering deelach.
tig zou moeten worden. De stappen, welke gedaan werden om uit voor-
loopig ptint tor eene beslissing te brengen, hadden het meest gewenschte
gevolg. Niet slechts de Groot-Britannische Regering betoonde zich alle-
zins bereidvaardig, om op den voorgestelden grondslag de zaak te bevorde.
ren, maar ook de hoofden der Engelsche kerk gaven met warme belang,
stelling aan het voorstel hunnen bijval. Men vereenigde zich in de over-
tuigiiig, dat er, ondanks de verscheidenheid der Christelijke godsdienst naar
tongen en volken, en naar den eigendommelijken aard en de historische ont
wikkeling van elke natie, met name in de Evangelische kerk, eene hoogere
eenheid bestaat, van den Heer der kerke zelf uitgaande, en dat in deze
eenheid de grond van ware Christelijke verdraagzaamheid gelegen is. Maar
naast deze overtuiging deelt Zijne Maj. te zeer in de nationaal-godsdienstige
sympathiendie zich aan den oorsprong der Augsburgsche geloofsbelijdenis
en aan de herinnering van de geloofshelden der Dnitsche Evangelische kerk
hechten, dan dat hij op dezen vasten gemeenschappelijken grondslag der
gezamenlijke nationale Dultsche Evangelische kerk de minste inbreuk konde
gedoogen.
Door eene eendragtige zamenwerklng in dezen geest, is nu een afzonderlijk
Bisdom in Jerusalem gesticht geworden, waarin alle Evangelische Christenen,
tegenover de Turksehe Regering, een middelpunt en eenen steun kunnen
vinden, waarbij echter, met name ten behoeve der Dultsche Protestanten,
voor de handhaving van de zelfstandigheid hunner kerk ten ainzien van der-
zeiver bijzondere geloofsbelijdenis en liturgie gezorgd is. De helft van de
kosten tot onderhoud van dit Bisdom bestrijdt Zijne Maj. de Koning, waar
tegen hjj ook het regt tot de benoeming des Bisichopi met de Engelsche
kroon deelt. In de kerkelijke behoefte van het nieuwe Bisdom zou op die
wijze vooreerst voorzien zijn. Daar echter eene kerkelijke gemeenschap,
alleen in verband met het onderwijs der jeugd en d^ verzorging van zieken
en behoeftigen, heilrijke vruchten kan dragen, zoo heeft men, tot bereiking
van die oogmerk, nog eene grootere ondersteuning van de vrome belangstel
ling en milddadigheid der Evangelische Christenen in Pruissen en andere
Duitache landen te verwachten. Van groot gewigt is bovenal de stichting
van een hospitaal, waarin de reizigers, die steeds talrijker voor wetenschap
pelijke nasporingen, kerkelijke belangen of andere oogmerken naar Jerusalem
zullen komen, opgenomen kunnen worden, in geval zij hulp behoeven. Tot
dat einde is in de Evangelische kerken der monarchie eene algemeene collecte
verordend.
De rijtuigen en pakwagens van den Koning van [Napels, (welke
over land van Trapani naar Palermo gevoerd werden, terwijl HH. MM. zich
over zee derwaarts begaven, zijn, hoewel door een behoorlijk geleide ge-
dekt, door roovers aangetast en geplunderd.
FRANKRIJK.
Parijs den 23 November. Zijne Maj. de Koning heeft onlangs aan den
Bey van Tunis een geschenk van 4 Normandysche paarden en een rijtuig
gezonden, welke zeer naar den zin van Z. H, waren, die daarvoor, als te
gengeschenk, een fraai rijpaard, drie leeuwen, een struisvogel, gazellen en
eenige Oostersche kostbaarheden heeft gezonden.
De Turksehe Gezant bij het Fransche Hof, Reschid-Pacbsdie als
zoodanig reeds vroeger aldaar en te Londen geweest is, is thans te Parijs aan.
gekomen.
Het observatie-corps dat aan de Pyreneën zou bijeengetrokken wor.
den, zal, in plaats van uit 40,000, slechts uit 15 op 20,000 man bestaan.
De Gouverneur-Generaal Bugenud heeft de provincie Oran thans geor
ganiseerd zoodat het hoofdkwartier, onder den Generaal Lamoriciiredie
den titel van opperbevelhebber der provincie zal voerenzal worden over.
gebragt6,000 man van alle wapenen zullen onder des Generaals bevelen
aldaar staan. Te Moscagcnein zal de Generaal Bedeau over eene afdeeling
bevel voeren, en te Oran wordt de Colonel Tampoune met het opperbevel
belast.
De berigten uit Spanje zijn niet belangrijk; ook de slechting van de
citadel te Valencia was gestaakt.
PRIJS-COURANT van EFFECTEN.
Amsterdam 24. November 1841.
Nederlanden. .Gebl
Werkel. Schuld 2} pC.51 f984 51; 51J,
Dito s 99,'r.h 99»! 99te
Uitg,
Kans-Biljetten 25^25r7s 25'
Amort.Syndic. 4}91.191/4 9ir'e
3j7<SJ» -
Amd.-Maats. 4}'55j4l56
O. I. Leening. 5 97A4 97|
Handi.l I.Spoorw,-4 -
Rotterd.Spoorw. 4
Rijn-Spoorw. 4J 4
Haarl. Meer4
Frankrijk.
Inschr. Grb. 3 pCt. i
Rusland.
Gb.f/.&C°.i798 5pCt.lo5|i
i8J5 5 ios|a
[na. en Certif. 66811
18JJ598ji
I55v
Pruissen.
Geldl. te Lond. 4pCt. 1
Aandeeien van dito 1
Spanje,
Nieuwe 1835 85 spCt.2i|42lJ
Ditoonbeo.st...i8Jai8J{
Dito passive4
Dito uitgestSI^Ste
Coupons Ard21 a2ij
Oostenrijk.
Obl.GollC°. 5 pCt. 103 I
Certificaten.2}4
Neg. MecaliekaJ54J1
Wem5 105 I105J
Dito in Lond. 5 1
Bank-Aktien.. 3 —4
Napels.
Certificaten.5 pCt. 4
Dito in Napels. 5 1 1
Gebl.
21
185ste Koninklijke Nederlandsche Loterij,
Trekking der Eerste Klasse
5de Lijst. N8. 12592 een prjjs van f 751x9. N\ 7309 een prijs van f 1000.
6de N8. 21967 een prijs van f 1500. N°. een prjjs van 1000.
7de n". 8452 een prijs van J 1500. N8. 20261 een prjjs van f 1000.
8ste n8. 10728 een premie van f 2500.
Het Openbaar Landhttishoudkundig Onderwijs aan Leidens Hoogeschooizal geopend
worden op Vrijdag den 26 November 1841des avonds ten zeven tere.
a. h. van der BOON MESCH.
THÉ1TRE de LEIDE. Lundi 29 Novembre 1841. LA VISION
DU TASSE, Seine Dramatique. LES PREMIÈRES AMOURS, Comidie-
Vaudevelle. LE VIEUX GARCON et LA PETITE FILLEComidie-
Vaudeville. LA MARRAINE, ou LES DEUX FILLEULES Vaudeville.
(6J Heurcsj)
Heden verloste zeer voorspoedig van eenen ZOON, L. A. E. ROD-
BARD, Huisvrouw van
Leyden 22 November 1841. D. P. van NOUHUYS.
Heden overleed in den onderdom van ruim 41 jaren, na voorzien te
zijn geweeit van de H. Sacramenten der H. Kerk, mijn geliefde Echtge
noot J. B. BOSSONG, mij in zwangeren staac vijf Kinderen nalatende,
welke nog te jong zijn hun verlies te beseffen.
Leyden R. SCHMEIK,
18 November 1841. Wed. J. B. BOSSONG.
NB. De Affaire zal op denzelfden voet door een bekwaam Peraoon worde
voortgezet.
Heden ontsliep zacht na eene kortstondige doch bevlge ongesteldheid
der ingewanden, mijne geliefde Echtgenooce Vrouwe SOPHIA MARIA de
GROOT STIFFRY in den ouderdom van 65 jaren en 3 maanden.
Leiden W. P. d'AUZON de BOISMINART,
23 November 1841. Majoor.
*7* REGIMENT ZWARE DRAGON DERS.
AANBESTEDING van de PACHT der P A ARD EN-M IS T,
voor het Jaar 1842.
De Hoofd-Administratie van voorschreven Afdeeling, zal op den Eersten
December 1841, in tegenwoordigheid van den Plaatselijken Kommandant
Aanbesteden: De PACHT der P AARDEN-MIST te Leyden, des middags
ten twaalf uren, ten Burele van den Kapitein-Kwartiermeester te Leyden,
De Billenen van Inschrijving moeten op gezegeld papier zijn, de Prijs
per dag en per paard in schrijflenersbenevens de Namen van twee wel
gegoede Borgen, beide domicilie hebbende binnen de Stad Leyden, inhou.
den, en gestoken worden in eene besloten Busop gemeld Bureau geplaatst,
van 's morgens ten 9 tot dei nademiddags 2 urenen zullen dezelve vóór
of uiterlijk op den dag der Aanbesteding, des morgens ten elf uren,moeteu
zijn ingekomen, na welk uur geene Billetter meer zullen aangenomen worden.
De Voorwaarden, volgens welke deze Aanbesteding zal plaats hebben,
zullen ter lezing liggen op het Bureau van den Kapitein-Kwartier meenet
voornoemden op dat van den Kapitein-Kwartiermeester van het 2de Regi*
ment Zware Dragonders, te Haarlem.
Namens de Hoofd-Administratie voornoemd
De Kapitein-Kwartiermeester
DE B L O I S.
J. B. WALLAGH, Dentiste van 'sHage, heefc de eer Leident
Ingezetenen te berigten, dat hij gedurig alle Woensdagen te spreken of te
ontbieden is over het inzetten van MECHAN1EKE KUNSTTANDEN,
het Trekken en Plonibeeren van Holle Kiezen, en verder over alle ziektens
en gebreken der Tanden. Adres Kloksteeg, Wjjk IV N°. 812, bij den Heer
F. L. DONY.
De Ondergeteekende, Koopman in GALANTERIEN en NEUREN-
BURGER WAREN, verwittigt zijne geëerde Begunstigers, dat hjj weder
ruim voorzien is van alle soorten van Galanterien, als ook dat hjjeengrooc
ASSORTIMENT van KINDER-SPEELGOEDzeer geschikt voor St.
Nikolaas Geschenken ontvangen heeft, hetwelk uitsluitend in zijne 2de Win
kel (welke daatcoe voor het aanstaande Sc, INikolaasfeest geheet ingerigc
is) ter bezichtiging staac, Beloovende eene prompte en civiele bediening.
H. J. H E R T O G,
Maarsmansteeg, Wijk 4 N°. 72 en 73.
V Heden en morgen middag verkoopt de Boekhandelaar C. C. van der
HOEK, te Leyden, de WERKEN over Bespiegelende Wijsbegeerte, Ge
schiedenis, Reizen, Aardrijkskunde, Levensbeschrijving, RomansKunsten,
Nijverheid, Woordenboeken, Geleerde Genootschappen, OnderwijsOpvoe
ding en Schoolwezen; voorts eenige fraaije |PLATEN en PLAATWERKEN.
Op den isten, 2den en 4den December eerstkomende, zullen S. ea
J. LUCHTMANS en C. C. van der HOEK, Boekhandelaars te Leyden,
verkoopen: Eene Verzameling van BOEKEN uit verschillende vakken van
wetenschap, maar vooral uit die der Godgeleerdheid, RegtsgeleerdheidOude
en Nieuwe Letteren en Geschiedenis, benevens eenige Oostersche Handschrift
ten; voorts eenige Kaarten, Muziek en Boekenkasten, nagelaten zoo door
anderen als door de Heeren J. J. Schaeffer, Burgemeester en Notaris te
Noordwijk, en Mr. F. C. C. Tydeman, Advokaac te Leyden.
De Catalogus is alom verzonden; en de Boeken zjjn te bezigtigen ten
huize des laatstgenoemden, op Maandag en Dingsdag, den 29 en 30 No.
veoiber eerstkomende.
f. n
Bij de Wed. ANTHONY de KLOPPERen ZOON, te Leyden.
