V
nnrcV..c«'iTrMe "érlnngr -Ts bet gèheel önbillijV dat Tier nverscbot van dc Oost-
rInSrSflffe gi-Utmlddelcn ah:ian»-eepUiins nan de Algeméene Rekenkamer worde onderworp
peii? is* het een en aider onbillijk, vraagt bij, wanneer men zich den ongelukkige]»
ata.it B herinnertalsmede wat er gebeurd is niet de spoorwegkas en met de Maatschappij
van Weldadigheid. - t ij *ru.*
Aan den anderen kant meent hij, echter, dat veel van de Rekenkamer zelve zal at han
gencn dat, wanneer zii de hoogte harer roeping! niet gevoelt, dan ook de béste Wetten
niets zullen bettekenen. Hij neemt voorts in aanmerking, dat er eroote beiioette >esta>t
aan eene wet op de P ekenkamet1daar men thans alle waarborgen mist, en de tegenwoor
dige orde van zaken reeds al te lang geduurd heeft. De daarstelling getier rekenwet js,
zijns inziens, niet volstrekt noodzakelijk, daar, hij de behandeling van elke begróotmg,
de vorige diensten ter sprake moeten komen en gejustificeerd worden. Eene rekehwet
zou, zijns bedunkens, hier goed en nuttig zijn, terwijl zij in Frankrijk nóqdtakelyk en
onmisbaar is. Mep moet zich al?oo door hetgeen in naburige Rijken bestaatniet lat^n
wegslepen. In den tegenwoordigen stand der zaak is hij geneigd het aanhangige ontwerp
goed te keuren, it dien hem nogdrie punten op eene voldoende wy ze worden opgehelderd; rrtsr
i°. Dat het regt van toezigt op de ontvangsten niet bloot een materieel toezigt zij
maar beschouwd ei toegepast worde naar art. 195 der grondwet 2*. dat de Rekenkamer
geheel onafhankelijk zij in werking, onafhankelijk van Koning of Ministerseven als
dit de regtsmagt behoort te zijn, en 30. dat de Rekenkamer, bij de verevening van uit
gaven, geene Koninglijke besluiten of Ministeriele beschikkingen, maar alleen de wet zal
erkennen. Zonder die zekerheid, zou er tot het ontstaan van een tweeden staat B aanr
leiding worden gegeven hetgeen eene tweede dwaling zou zyndie nadeeliger uitkomsten
dan de eersie kon hebben. Mogr hij voor het ontwerp stemmen, dnn wenscht hydat de
geest van uitlegging en toepassing der grondwettige bepalingen nopens de Rekenkamer
bpter dan tot nu toe, zal plaats nebben, en dat dit hooge Staatscollegie niet tot een onder
geschikt bureau worde verlaagd, inaar het worde de handhaver der wet.
De heer Enschedé heeft dc voorgestelde wet goedgekeurd. Zijns inziens zal dezelve
aan de voorschriften der grondwet en aan de billyke wenschenvuldoen. Zij beantwoordt
aan hetgeen men van eene wer op de Rekenkamer, met grond kan verwachten. Geeue
uitgave kan er plaats hebben, ten zij dezelve op de wet gegrond zij; geene ontvangsc kou
er geschieden, ten zij dezelve gecontroleerd worde. Het denkbeeld, om de verrigtingen
dér Rekenkamer, en alzoo ook de gebeele afsluiring der dienstjaren, bij eene rekenwet,
aan de beslissing der,Staren-Generaal re onderwerpen, dit zou de spreker strijdig achten
met de letter en met den geest der grondwet. Ten vorigen jarebij de herziening der
grondwet, is het ten ernstige verlangd, dat dit beginsel van de vaststelling eener reken-
wét, bij de grondwet zou worden aangenomen en nogtans is men daartoe niet overgegaan,
zoodat men het niet gewild heeft. Het voorafgaand visa der Rekenkamer voor alle
Rijks uitgaven acht hy niet noodig en zelfs belemmerd voor de schatkist. Wat aangaat
èt Oost-Indische geldmiddelen de regtcn en verpligtingen der onderscheiden staatsmag-
te'n zijn door de grondwet afgebakendzij bepaalt, dat de Koning het opperbestuur over
dé'volkplantingen des Rijks heeft, en zij stelt vast, dat er van de jaarlijksche ontvang
sten en uitgaven aan de Si aten-Generaal mededeeling wordt gedaan, terwyl alleen over
het saldo bü de wet kan orden beschikt.
Hef gébruik der Oost indische hulpmiddelen kan voor de Staten-Generaal geen geheim
blijven worden daar misbruiken ontdekt, wel nu dan kunnen de middelen van herstel
gezocht en voorzeker gevonden worden. De voordragt is mogelijk wel voor verbetering
vatbaar, doch liet valt dikwerf moeyelyk, het volmaakte te bereiken. Het hangt bovtn-
dien van dc wet niet alleen af, of men het doel bereike, dat men zich voorgesteld heeft;
drt hangt ook dikwerf af van den man, die de wet handhaven moet. Het zal aan de
Tweede Kamer staan, geschikte, yvérige, kundige, onafhankelijke mannen te doen
benoemen. Hij is alzoo bereid, om de voordragt aan te nemen. Hij beschouwt het ook
van belang dat de wet zoó spoedig mogelyk worde tot stand gebragt. Doch hy heeft
nóg een reffioedelijk bezwaar tegen art. 30, laatste alineader voordragtdat, naar hij
hoopt, bevrédivd zal worden. Het bestaat in het vermogen, hetwelk daarby aan den
Kbhihg gegeven wórdtoin in bijzondere gevallenonvoorziene uitgaven met geheime
uitgaven gelijk te stellen, dat wil namelijk zeggen, ze niet behoorlijk te regtvaardigen.
Ili} vreest, dat daaruit misbruiken zouden kunnen ontstaan.
De heer yr.n ffqorn van Burgli heeft zich almede voor het ontwerp verklaard, dat,
z$hs bedunkens, aan de voorschriften der grondwet allezins voldoet. Hij vermeent,
düt de voordragt zich allézins gunstig onderscheidt van de niets beduidende instructie
iflao vastgesteld. Hij hóudt het er voor, dat het ontwerp al die waarborgen geeft,
welke men in billijkheid kan verlangen; en dat dc Rekenkamer op zoodanige'wijze inge-
rfg't, «Is voorgedragen wordt, voldoende is, om aan het doel der ïnsfeïling te beantwoor
den. Volmondig moet hij erkennen, dat hij niet weet, wat men meer zou behoeven1.
Niet alleendat de vaststelling van het beginsel eener zoogenaamde rekenwet niet met
den geest der grondwet overeenstemt, maar hij beschouwt dezelve ook^ niet
nuttig of doelmatig. Mén beeft het in Frankrijk gezien, dat, niettegenstaande in dat
Ryk fcene dusdanige reken-vet bestaater 100 réillioenen hui ten toestemming der Kamers
z^jn uitgegevencn nader zijn bekrachtigd geworden. Hij hecht veel meer waarde aan
lïètgeehbij deze voordragt, nopens de tenuitvoerlegging van art. 126 der grondwet
wordt bepaald.
Uit volle overtuiging zal hij voor de wet stemmen. Zij bevat bepalingen, die strekken
kunnen, om 'jlands financiën te herstellenhet weifelend vertrouwen op goede grond
stegen te vestigen en doet de hoop ontstaan, dat 's lands geldelijke aangelegenheden in het
vervolg met nnnuwkeurigbeid en met de grootste zorgvuldigheid zullen worden behandeld*
Her vervolg der beraadslagingen wordt bepaald op morgen ochtend ten half eff ure.
Van den 14 September. In de zitting van de Tweede Kamer der Sta»
tin-Generaal van heden zijn de op gisteren afgebroken beraadslagingen
Foortgezer,
De heer van Heiomaofschoon holde doende aan het goede, dat de voot*
dragc bevat, moet zich daartegen verklaren, aangezien bij dezelve geene
genoegzame waarborgen voor het vervolg worden gegeven. Hij verklaart
zich voor eene rekenwet en zou verlangen dat de Rekenkamer vooraf alle
betalingen met haar visa mogt bekrachtigen.
De heer van Panhuys acht het van belang dat de voordragt niet moge
worden aangenomen. Hij verlangt, dat de geldmiddelen der koionien aan het
toezigt der Rekenkamer mogten onderworpen worden. Het gebeurde met de
Maatschappij van Weldadigheid heeft daarvan de noodzakelijkheid doen zien.
Er is ook, volgens den redenaar, eene naauwere betrekking tusschen de
Rekenkamer en de Staten-Generaal wenschelijk.
De heer Tromp zegt dat de gevolgen van gedane ontvangsten en uitgaven
buiten voorkennis der Staten-Generaalzijn geweest verhooging van belas
ting ten einde een Staatsbankroet voor te komen. In dien stad van zaken
moet men allervoorzigtigsc zijn, en de meest mogelijke waarborgen voor de
toekomst begeeren. De voordragt geefc die echter niet. De contróle op
ontvangsten en uitgaven is verre van voldoelde te wezen, vooral wat de
Oost-Indische geldmiddelen aangaat, en wat betreft de betrekkingen van den
Rijkskassier tot de Schatkist.
De heer Snouck-Hurgronje zal zijne stem van den loop der dlscnssien doen
afhangen.
4 De heer Colrstein bestrijdt mede de voordragt.
De heer van Dan van Isselt toont aan, hoe groote behoefte er bestaat,
om het geschokte vertrouwen meerdere opbeuring te geven, daar zonder
vertrouwen geene Regering mogelyk is. Hij moet het daarom betreuren,
dat de Regering niet aan eenige punten heeft toegegeven, welke tot op
beuring van dat vertrouwen hadden kunnen strekken. De redenaar besluit
met te zeggen dat de Regering eene verwerping der wet niet moest be
schouwen als onwil der Kamer, maar alleen als hare zucht om gezamen
lijk met de Regering den weg af te bakenen, welke alleen tot welzijn van
het Vaderland kan leiden.
Nog hebben het woord gevoerd de beeren GeversGouverneur en Luyben
tegen de voordragt.
De heeren Beelaertsde Jonge eti Schimmelpenninck hebben dezelve ver.
dedigd.
De heer van Nes zou nadere inlichtingen afwachten.
Het vervolg der beraadslagingen is bepaald op morgen ochtend ten rojure.
Bij Koninglijk besluit zullen in de eerstvolgende twee jaren aan de
Militaire Akademie geene kadecten voor het vak van den waterstaat hier te
lande aangenomen worden.
Men verneemt dat onlangs door Zijne Maj. benoemd ziin tot Ridders
der orde van den Nederlandscben Leeuw, de heerent Morel de Tangryge
pensioneerd Luitenant-Colonel der Oost-Indische troepen; de Graaf von Ba
tofski; en /f. Graaf van der BurchKamerheer van Zijne Maj, den Koning.
Zijne Exc. de Generaal Trip is door Zijne Maj. met eenen bijzonderen
last aan Zijne Maj. Koning fViltern FrederikGraaf van Nassau gezonden.
H. K. H.de Prinses var, Oranje begeeft zich voor eenige dagen naarSiutt*
gardtom er het feest van de 25 jarige regering baars vaders bij te wonen.
Aan den voormaligen Minister van Binnenlandsche Zaken, van Gobbel*
schroy zou Zyne Maj. een pensioen van f 6000 hebben toegelegd.
Naar men verneemt* is op zijn verzoek eervol ontslag verleen* aan
Zjjne Exc. den Minister van Buitchlamteche Zaken den heer Verstolk -an
Zoèlénen is ad intetim zijne portefeuille opgedragen aan den heei van
Zuyten vak Ny eve It,
ZWITSERLAND.
Der; ideè\óèter heeft de Zwitsersche Landdag zijne beraadslagingen gé-
opènd over dè verschillende voorstellen der Commissie betrekkelijk de aan.
gelegenheid cfef Aargausche kloosters. Gelijk te verwachten was, zijn nupei S
het in deZèn te nemen besluit de meest uiteenloopende gevoelens geuit ge
worden, waarby men met leedwezen bij verschillende sprekers eenèn geest
van hooggaande verbittering heeft opgemerkt. Algemeen is dan ook, bij ue
opgewondenheid der gemoederen* het op den 4den met eene meerderheid
vati 13J kantons genomen besluit toegejuicht, om voor als nóg niets te be
slissen, maar de vergadering tot den 25 October te verdagen. Een aantal
verzoekschriften voor en tegen het herstel der kloosters, zijn te dezer ge-
legenheui bij den Landdag ter tafel gebragt, waarvan de laatstgemelden verre
weg het talrijkste onderteekend waren. Uit Zurich en Aargau ware;» niet
minder dan ruim 37,000 onderteekeningen tegen de kloosters ingekomen,-
terwijl slechts 8,258 onderteekeningen uitLuzern||en Soloihurn voor de kloos<
ters ontvangen waren.
DÜITSCHLAND.
De Pans maakt thans een reisje in Italië, hij zal tot Ancona gaan en dan
naar Home terugkeeren. Het grootste gedeelte der kosten van de reis zal
tiit bijzondere fondsen gevonden worden,
Ofschoon de opstand op Candia gedempt is, gaan de Grieksche dag.
bladen niet te min voort om openlijk eenen krtiistogc tegen de Turken te
prediken en stellen de te Athene bestaande Hellenische committés nieuwe
pogingen in het werk, om aan de Candioten wapenen en krijgsbehoeften te
zenden. De Turksche bevelhebbers op Candia zouden zeer strenge maat.
regelen genomen en dit nog meer tot verbittering aanleiding gegeven hebben;
hierover moeten reeds woordewisselingen tusschen hen en de Europesche
Consuls ontstaan zijn.
PRIJS-COURANT van EFFECTEN.
Amsterdam, 13. September 1841.
Nederlanden. Gebl. Pruissen,
Werkel.Schuld 2}|pC.5ijJk
Dito 5 101 4ioi|
Ultg. II Xil
Kans-Biljetten 25 f3£k 25!
Amort.Syndic. 4!9114 91,
- - 75jk -
Hand.-Maats. 4}155P156
O. I. Leening. 5 97^4 97|
Aandl.H.Spoorw. 80 4
Rljn-Spoorw. 4} 94»*
Haarl. Meerloifèioij
Frankrijk.
Insehr. Grb. 3 pCt. 4
Rusland.
Gb.W.&C°.i798 5pCt.io5liio5|
'8fJ S 105b
Ins. eb Certif. 6 4
i8|i 598|4 98!
101 r'e
115
lï|
if
ion
Geldl. te Lond. 4pCt. i
Aandeelen van dito4
Spanje.
Nieuwet83j 85* 5PCt.i8 j|4i8|
Dito onbep. st.15J4
Dito passive4—
Dito uitgest4
Coupons Ard17*4—
Oostenrijk.
Obi, Coll C°. s pCt. 4
Certificaten.a j 4
Neg. Metaliek 2] 4
Idem5 ;osj4
Dito in Lond. 5 4
Bank-Aktien.. 3 4
Napels.
Certificaten.5 pCt. 99 4
Dito In Napels. 5 4
Gebl
18Ï
Bij 'Vonnis van de Arrondissemems Regibank te Leyden, in dato
7. September 1841, behoorlijk Geregistreerd, is GERRIT de HEER,
zender Beroepwonende te Soetervoudegesteld onder Cnrateele.
F, BOOY Fz., Procureur.
Ondertrouwd;
Leyden
10 September 1841.
A. R. WYMANS,
Med. Doet. te sHertogenbosch,
en
H. J. BROEKHOF F. r
•I.Bevallen van eenen ZOON, CORNELIA MARIA LEEMANS,
geboren de Virieu.
Leyden| 13 September 1841.
Algemeene en bijzondere Kennisgeving.
Heden overleed tot onze innige droefheid het jongste onzer Lieve
lingen HENRICUS JOSEPHUS TOMAS.
J. L. WASSEN,
Leyden M. J. WASSEN,
13 September 1841. geb. Tomas.
De Ondergeteekende acht zich verpligc aan zijne geëerde Begunsti
gers kennis te geven, dat de op beden aan zijn Fabriekgebouw DE NIJ
VERHEID piaais gehad hebbende BRAND, hem echter niet verhindert, om
aan de hem gegevene of te gevene BESTELLINGEN geredelijk te kun
nen voldoen.
Hazersvoude den 10 September 1841. S. GEYSBEEK MOLENAAR.
BERIGT AAN DE DAMES.
Eene JUFVROUW van fatsoenlijke Holiandsche Familie, het MODE
MAKEN te Brusssl geleerd hebbende, en hetzelve grondig verstaande,
leert de Dames het HOEDENMAKEN in ia Lessen, 4 f 1.25 de Lej.
Een bijzonder onderwijs, gegrond op veeljarige ondervinding, stélt haar in
s aat dit in korten tijd te leéren. De Dames bunnen het werk zelve
medebrengen. Zij verblijft alhier gedurende 4 steken. De Dames, die de
lessen aan huis verkiezen te nemen, worden verzocht zich voorden 19Sep.
tember aan te melden, daar er na dien tijd geene aan huis meer zuilen
aangenomen worden. Adres bij de Boekhandelaari D. du MORTIER en
ZOON aihier.
Er wordt alhier terstond of tegen November aanstaande in HUUR!
aangeboden een zeer logabel BOVENHUIS, voorzien met vier Kamers,
Keuken en verdere Gemakken, gelegen op eene der vrolijkste Standen.
Nadere Informttien zijn te bekomen bij de Boekhandelaren SCHREUDER
en van BAAK, op de Botermarkt.
Onder Katwijk Binnen, aan den Rijn aan den Straatwegzijn Te HUUIt
nieuty gebouwde WOONHUISJES, voor een klein Gezin, ieder met eene
Beneden- en Bovenkamer en Kelder, en goed Putwater, geschikt om het
handwerk van Schoen- en Kleedermaker in te verrigten, waarvan aldaar
werk te vinden i». Te bevragen bij G. van LEYDEN, op de Kalkbran
derij onder Katwijk Binnen.
Bij de Wed. ANTHONY de KLOPPERen ZOON.ce Leyden,
