3°. 'Zij, die amhtshc.lv: zijn ingeschreven, en eenige redewen tot vrijstelling vermee-
neu te hebben.
4°. Degenen die, 11a hunne iudienststelling bij de Schutterij, regt op vrijstelling heb-
ben verkregenalsmede die bij liet Veld-Biuaillon om ligehnainsgebrcken zijn
ontslagen.
Om zich voor gemelde Commissie, op oovengcmelden dag en uur, te sisteren, ten
einde over derzelver reclame uitspraak worde gedaan; terwijl zij, die alsdan niet com
pareren, geacüt zullen worden geene redenen tot vrijstelling te hebben, en mitsdien,
overeenkomstig art, 16 van Zijner Majesteits besluit, van den 23 Junij 1828, voor zoo
verre zij dienstpligtïgé Nummers getrokken hebben, bij de Schutterij zullen worden
ingelijfd.
Aldus gedaan en gearresteerd, bij H. H. Burgemeester en Wethouders der Stad
Ley den, op den 6 Jul ij 1837.
V. G. van Hoorn,
Wethouder.
Ter ordonnantie van dezelve,
P. A. nu Pui.
NEDERLANDEN.
Leyden den 9den July.
Laatstleden Vrijdag, des namiddags te 5 ure, is in goeden welstand deze
stad gepasseerd Hare Maj. de Koningin,! komende van Berlijn en zich naar
's Gravenhage begevende.
Heden morgen te 9 nre is Z. K. H. de Prins van Oranje alhier gepasseerd
komende van 's Gravenhage en gaande naar Utrecht.
Aanstaande Dingsdag avond te 6 ure zuilen HH. KK. HH. Prins en Prinses
Freierik, en Prinses Louise, deze stad passeereu, komende laatstelijk van
Kleef, en gaande naar 's Gravenhage.
Bij besluit van Zijne Maj. den Koning, van den 20 Junij 11., is de
Hooggeleerde Heer H. E. Weijers, buitengewoon Hoogleeraar in de Oos-
tersche Letterkunde aan de Hoogeschool alhier, tot gewoon Hoogleeraar en
Interpree Legati IVarneriani benoemdalsmede de Wel-Eerw. Zeer Geleerde
Heer A. Rutgers, Theol. Doet. en Predikant te Breede^ot gewoon Hoog
leeraar voor de Öostersche Letterkunde, bij de Faculteit van Bespiegelende
Wijsbegeerte en Letteren.
Ziet hier eenige der voornaamste zinsneden uit het verslag van Gede
puteerde Staten van Zuid- en Noord-Hollandaan de algemeene Staten van
Holland, uitgebragt in derzelver gewone vergadering, gehouden te Haar
lem, den 4den dezer maand, zijnde van den navolgenden inhoud:
Édel Groot Achtbars Herren
Nogmaals zullende overgaantot de volbrenging derbij art. 44 van het reglement
van magt en gezaggezamenlijk aan beidé collegien van Gedeputeerde Staten in dit Ge
west, opgelegde taak, mag het ons in de eerste plaats tot groote voldoening strekken,
wegens den overbekenden goeden geest der Ingezetenenderzelver onkreukbare verknocht
heid aan Vorst en Vaderland, de Handhaving van orde en rust, de naleving der wette
lijke verordeningenen de volbrenging van alle maatschappelijke pligten is het noo-
digmet onderwerping en opoffering het gunstigste getuigenis te kunnen afleggen.
Ook dit" Gewest bleef niet verschoond van het algemeen onheil in de maanden Novem
ber eri December des vorigeir jaars- door storm en watervloeden aangebragt; en hoezeer
schier elk op het herstel van eigen schade bedacht moest wezen, werd dairom de meer
hulpbehoevende niet vergeten, maar vloeiden allerwege rijke bijdragen zaraen, tot red
ding en ondersteuning, zoowel van verwijderde Landgenootendie op onze kust kwamen
schipbreuk lijdenals van den meer verwanten medeburger van dezelfde stad of gemeen
te. En toen Gedeputeerde Staten van Noord-Holland het noodig oordeelden, om tot nog
grootere leenigmg van geledene verhezen, eene algemeene collecte uit te schrijven, wa
ren de edelmoedige bijdragen zoo aanzienlijkdat aan denmeer opzettelijk hulpbehoe
venden of noodlijdendeneene vergoeding van 36 en' 1 half pCt. der geledene schaden
koude worden aangeboden.
Zulke deugden kenmerken dus nog voortdurend ons nationaal karakter, en waar die
heerschen en óp zoodanig eenc wijze worden uitgeoefendmag men van de zijde der natie
gerust op dat alles rekenen en staat makenhetwelk voor het behoud en welzijn des
Vaderlandsin elke omstandigheidzal worden gevorderdeneven zoo als dit vroeger
in dit Gewestmet zoo veel geestdrift plaats hadvervolgens ookals het nood mogt
zijn, zonder aarzelen zal worden ten offer gebragt.
Waterstaat. De stormen waarvan wij zoo even spraken en welke den 29 Novem
ber uit hét noord-westen en den 25 en 26 December uit het noord-oosten plaats hadden
bragten almede aan onderscheidene zeeweeringen, dijken en andere openbare werken,
groote schade nan.
In Zuid-Holland werd overal de Oudelandsche zeedijk op het eiland Goedereede zwaar
geteisterd, en zat de provincie zich torherstel daarvan, geene geringe opofferingen moe
ten getroostenterwijl ook de stranden van Delfsland en over het algemeen de duinen
langs de kustenaanmerkelijk hebben geleden.
In Noord-Iiolland was de toestand incusschen nog hagchelijker, alzoo de Waterlaridsche
zeedijktot welkers herstel nog onlangs zulke aanmerkelijke kosten waren aangewend
op nieuw dreigde door te brekenen eene schade bekwam van meer dan 30,000.
en de Assendelver zeedijk, die sints menschen geheugen schier onaangevochten bleef,
over eene lengte va» meer dan 1300 ellen zoodanig werd geteisterd en weggeslagendat
men aan het behoud van denzelven begon te wanhopen, en volgens eene daarvan gemaakte
berekening ruim f 55,000. zullen worden gevorderdom de aangebragte schade weder
ten volle te herstellen.
De geprojecteerde uitwateringen zee te Scheveningen geeft voortdurend aanleiding tot
gewigtige beraadslagingen, terwijl de verfraaijingen aan het,door de laatste stormen zoo
zeer "geteisterde Haagsche Boschvele handen bezig houden.
De daarstelling van den spoorweg van Amsterdam naar Haarlem, zal alsnu volgens
eene nader gewijzigde concessie voortgang hebbenen schijnen er uitzigten te bestaan
dat eene gelyke onderneming, van de hoofdstad naar de Düitsche grenzen, zal worden
verwezenlijkt, iets waarop de Amsterdatnscbe handel vooral den hoogsten prijs stelt.
Landbouw. De ingekomen berigten wegens het product van den landbouw en al het
geen daarmede in verband staat, luiden over het algemeen niet ongunstig.
De granen hebben eenen middelbaren oogst opgeleverd, doch zijn de prijzenvooral
in den beginnevrij laag geweest. Het grasgewas en de hooiteelt warenvooral wat de
kwaliteit en de goede inzameling betreft, zeer.voldoende.
Te Leiden beliep de ter markt gebragte boter 452,060 ponden en 56,941 ponden kaas.
Dit laatste product werd vooral te Oudewater getrokkenalwaar niet minder dan 1,597,872
Nederlandsche ponden werden verkocht en dus 108,887 mcel" dan *n liec vorige jaar.
's Rijks veearts L. R. van Calcarwelke de in het Westland heerschende longziekte
behandelden in 1834 en 1835 met vry goed gevolg in Gelderland behandeld heeftis
tijdelijk in Maasland geplaatst, ten einde in de omstreken de veehouders ten dienste te
staan. Jammer dat hier, zoo als op meer andere plaatsen zoo vele vooroordeelen bij den
landbouwenden stand te bekampen zijn, en het mag daarom voor wensclielijk gehouden
wordendat de veehouders door voldoende schadeloosstelling wegens hunne verliezen ten
gevolge der bedoelde ziekte, en door elk ander gepaste overredings-middcl worden ge
noopt tot het stiptelijk in acht nemen der verordeningen van het algemeen en gewestelijk
Bestuur, ter onderhavige zaak gegeven.
Visscherij. De Groote of Haring-visscherijwelke in het afgeloopen jaar wegens de
provincie Holland, met 117 schepen en dus vier meer dan in 1835 gedreven is, heeft
over het algemeen genomen, eenen vrij gunsti'gen uitslag gehad, zijnde de geheelevangst
op 2900 lasten berekend, terwijl die van 1835 slechts 2200 lasten bedroeg. Van de op
genoemde 117 schepen hebben er 110 in de vereeniging der reederijcii deel genomenwelke
instelling bij voortduring aan het gewenschte doel beantwoordt.
De Versch-Haring-Visscherij was mede vrij voordeeligen heeft uit dien hoofde de
aanwinst van 10, daar voor bestemde schuiten, ten gevolge gehad.
Van den winter- of zoogenaamdeu Panharing daarentegenwerd in het afgeloopen sai-
zoen een geringer voordeel getrokken dan in het vorige jaar, hetwelk alleen daaruit kan
worden afgeleid, dat er in plaats van 319 Fransche visscïiers, zoo als in 1835, nu maar
95 ter opkooping aan den Helder aanwezig waren.
Handel. En als nu tot eene andere hoofdbron van Neêrlands welvaart, en welke
meer opzettelijk moet geacht worden, in dit gevestigd te zijn, overgaande, mogen wij
het niet ontveinzendat blijkens de rapoorten door de verschillende kamers van koop
handelzoo wel in het Noordelijk- als Zuidelijk gedeelde der provincie uitgebragt, de
handel 'over het algemeen in bloei en winst-aanbrengingeerder heeft af dan toegenomen.
Hoezeer te midden van vrede en rust, hebben onderscheidene meestal buitenlandsche
oorzaken daartoe medewerkt.
Vooral komt hier in aanmerking de meer en ineer toenemende concurrentie, welke
allerwege door onzen handel wordt ontmoetdaar immers schier alle Regeringen hunne
meeste"zor" en oplettendheid aan dc belangen van eigen handel, eigen nijverheid, eigen
landbouw en scheepvaart toewijden, en zoo veel doenlijk den vreemdeling zoeken uit
tCMentvoe^e hierbijdat veelsoortige handelsspeculatien elders tot eene geheel overdre-
vene' om "niet te zeggen wandrógtelijke hoogte zijn opgezet, waarvan de meer voor-
ziftise Hollander zich wijsselijk heeft onthouden en blijft onttrekkenmet dat heilzaam
ireVolc dat de handels-crisis en bankbreukenwelke in andere met ons mededingende
Staten voortduren en elkander zoo schrikbaarlijk verdringentot hiertoe aan onze beurzen
'zoo woed als geheel vreemd zijn geblevenen wij in slotsom alle reden hebben0111 ons
stilzitten en beperkt vertier, als eene heilzame omstandigheid te beschouwen, waardoor
wij voor groote verliezen zijn bewaard gebleven.
Inmiddels gedoogt tie stand der nationale scheepvaart eene aliezins gunstige vermcldii l
Die naar de Oost-IiuKcn geschiede bijna uitsluitend onder Nederlandsenc vlag, terwijl d/ 1
naar dc West-Indische koloniën geheel en al met onze eigene bodems worde gedreven.
Fab rijken. Over het algemeen is de stand onzer fabrijkeil niet acuter uitgaande en
bij enkele -vordt een toenemende bloei bespeurd.
De oliemolens hebben niet voordeelig gewerkt, doch hebben de houtzaagmolens een
goed vertier gehad, hetgeen almede met steen- en panncbakkcrijen cn kalkbranderijen
het géval geweest is. De papierfabrijken blijven kwijnende, hetgeen ook van de Leidscbe
lakcuiabrijken gezegd moet worden, terwijl daarentegen de grijn- en polemietfabrijkcn
zeer levendig en vooruitgaande zijfl, en eene nieuwe aldaar gevestigde katoenfabrijk
met ,de daaraan verbondene drukkerij en roodverwerij aan vele handen werk verschaft!'
cn men zich ook van eene eerlang in werking komende grofsmederij veel goeds beloof'
ln Delft heeft L. M. de liaaneen stoomwerktuig van ongeveer twaalf paardenkracht-
aan deszeifs oliemolen toegevoegdzoo dat aldaar thans vier stoommachines bestaan.Eene
lakenfabrijk te dier stede verkeert 111 bloeijenden staat, doch met dc plateelbakkerijen is
zulks_ geenszins het geval. Te Gouda is eene katoenweverij opgerigc cn bereids met
twintig weefgetouwen werkzaam.
Ook eenc aldaar nieuw gevestigde fabryk van aardappelen-siroop, door stoom gedreven
levert goede uitzigten op.
Ook in het Noordelijk gedeelte der provincie, is in onderscheidene takken van nijver
heid vooruitgang bespeurd en is een en ander nieuw etablissement tot stand gekomen of
in werking gebragt, onder welke laatste wij alleen zullen vermelden de, te Amsterdam
onder de firma van D. de Wit Comp.door stoomkracht gedreven tulenfabrijk' welke
sedert 1 Mei 11. in vollen gang isen welke inderdaad als eene weldadige instelling kan
worden aangemerkt, uit hoofde der gelegenheidwelke zij aan de behoefcige klasse aait-
biedtom zelfs aan zeer jonge kinderen werk te verschalfen, en dezelve tot nuttige
leden der maatschappij op te leiden. Hoogstwenschelijk mag het derhal ven worden geaclu,
dat de Armbesturen tie ten deze door den cdcldenkenden bezitter dier fabrijkaan deu
dag gelegde bedoeling en gedane oproepingzullen ondersteunen en naar hun vermogen
bevorderen.
De drie groote katoenfabrijken te Haarlem, waarin gemiddeld duizend menschen werk
zaam zijn, hebben in uitgebreidheid, bewerkingen afzending zeer aanmerkelijk toege
nomen. Die van den lieer Wilson werd op den isten April dezes jaars voor een groot
gedeelte eenc prooi der vlammendoch zal dóór de zorg van den verdienstelijken en
nijveren eigenaar, weldra op nieuw uit den asch verrezen zijn.
De jeneverstokerijen in dit gewestleveren op den duur eene geheel onderscheidene
wijze van beschouvving op. Terwijl immers de Schiedamsche- en andere Zuid-Hollandsche
branders over kwijning en achteruitgang klagen, en daarvoor reeds vroeger vermelde
oorzaken blijven aanvoerenwaaronder het te ruimschoots begunstigen der aardappelen
stokerijen almede behoortblijven de YVeesperbranderijen in toenemenden bloei verkceren
en hebben dezelve voortdurend, vooral ook naar het buitenlandeen vrij voordeelig debiet!
Financien. Met betrekking tot het beheer en den stand der geldelijke aangelegen
heden in dit gewest, in de eerste»plaats van de Rijksmiddelen willende gewagen/kunnen
wij naar aanleiding van de deswegens door Z. M. Commissarissen aan ons medegedeelde
inlichtingen, de verzekering geven, dat de opbrengsten der verschillende Rijksbelastingen
ter vereischte hoogte, geregeld en zonder aanmerkelijke botsingen worden ingevorderd,
dat er ten aanzien van het personeel cn de pligtsbetrachting der Rijks ambtenaren geene
klagten of bezwaren bestaan cn dat het ten deze op de wetten en verordeningengegrond
belang en gerief der ingezetenenmet de meest mogelijke zorg wordt voorgestaan en
bevorderd.
Met genoegen kunnen wij dan ook vermeldendat over het algemeen de gemeentelijke
finantien niet achteruitgaan en zelfs hier en daar allengs verbetering ondervindenen ver
mindering van lasten gedoogenzoo als zulks onder anderen in den loop van dit jaar in
de Hoofdstad ten opzigte van den stads-accijns op de brandstoffen het geval is geweest.
Armwezen. In den geest der bestaande wetsbepaling, staat het Armwezen .in een
onmiddelijk verband tot de plaatselijke geldmiddelenuit welke zoo veel noodig onder
steuning moet voortvloeijen, en naar gelang der omstandigheden, dan ook zoo veel
mogelijk wordt toegedeeld; zonder dat wij evenwel de verzekering durven geven, dat
die hulp altoos ontoereikende is, of naar gelang der behoefte, zelfs met den besten wil,
ontoereikende kan worden gemaakt.
Te Leiden, *s Gravenhage en Delfshaven, bestaan ten dezen aanzien groote bezwaren,
en moeten vele en belangrijke sommen tèn behoeve van het armwezen afgezonderd worden,
EeredienstDe Godsdienstige geest van Hollands ingezetenen verdient bij voort
during lof; en de wijze waarop de onderscheidene Eerediensten worden uitgeoefend, en
door de Leeraren van alle gezindheden voorgestaan en geleid, duidt eenen aliezins prij
zenswaardiger! geest van verdraagzaamheid, orde en verlichting aan. Maar zeer enkel
zijn dan ook in-dit gewest de voorbeelden van afscheiding of scheuring van de bestaande
en erkende Kerkgenootschappen.
Onderwijs. Onder al de takken van algemeen bestuur verdient voorzeker het onder
wijs, als bron van verlichting en zedelijkheid des volks, het allermeest onze zorg en j
medewerking, en de krachtdadige ondersteuning vaii het Gouvernement; en strekt het
ons in die zelfde mate tot een streelend genoegen, ten dien aanzien een aliezins gunstig
verslag aan U. E. G. A. te kunnen aanbieden.
De Leidsche Hoogeschool handhaaft haren roem en blijft algemeen nuttig werken, ter
opluistering en bevestiging van het rijk van licht en waarheid; terwijl zij tevens hare
weldadige strekking nog in een ander opzigt doet gevoelendoor aan velen van Leidens
ingezetenen op verschillende wijzen, middelen van bestaan te verschaffen, en bloei en
welvaart aan te brengen.
Het getal Studenten bedraagt thans: in de Godgeleerdheid 207, in de Wis- en Natuur
kunde 9, in de Letteren 39, in de geneeskunde 184, en in de Regten 271. Te zamen
uitmakende een getal van 710.
De kostbare voorwerpen tot de Archeologie behoorendezyn in het daarvoor bestemde
locaal overgebragt en genoegzaam geheel in orde geplaatst, en men mag zich vleijen,
dat door het vergrooten van 's Rijks Museum van Natuurlijke Historie/ ook de zoo
fröaije verzameling van Vogelen, weldra ten toon gesteld zal kunnen worden.
Kunsten. De" Koninglijke Akadeinie van Beeldende Kunsten te Amsterdam, welke
thans in het nieuwe'daarvoor bestemde locaal, zeer doelmatig gevestigd is, streeft steeds
voort, naar de luistervolle bereiking van het doel barer instelling, en levert van tijd tot
tijd bewijzen op, van de verlevendiging der Nederlandsche kunstliefde. In het afgeloopen
jaar had de groote prijsuitdeeling voor het vak der Graveerkundemet volkomene vol*
doening plaatsterwijl voor het thans loopende jaareene gelijke prijsdinging voor het
vak der Bouwkunde is open gesteld.
Geneeskundige dienst. In de dienst der geneeskunde, der geneeskundige verzorging
van de armen cn die der gevangenissen, alsmede, in het geneeskundig onderwijs op dè
onderscheidene Clinische scholen, wordt naar behooren en met het beste gevolg voorzien,
ln de Residentie, alwaar de geneeskundige localen met een nieuw en aanzienlijk ge?
bouw, alleen bestemd voor besmettelijke zieken, in den tuin van het burger-gasthuis,
zijn vermeerderd, zijn nog steeds deliberatien aanhangig, over de oprigting eener derge
lijke geneeskundige school, als reeds te Rotterdam bestaat.
Over het geheel mag uien zich over den gezondheidstoestand der ingezetenen van dit
gewest verheugen, en werden er sedert U. E. G. A. laatste bijeenkomst, geenerlei zoo
zeer gevaarlijke of met vele slagtoffere gekenmerkte ziekten, gadegeslagen.
De"kinderziekte evenwel heersebte op vele plaatsen in eenen verslimmerden graad en
deed hier en daar ook nog al lijders ten grave dalenonder anderen in de gemeente
Muiden, waar van de ^"personenmet deze ziekte behebt, elf bezweken zijn. E11
zal deze aanhaling voldoende wezen, om te doen zien, van h,oe veel belang het mag
worden geacht, de toediening der Vaccine, waarin wel is waar verbetering en uitbreiding
is bespeurd, doch waartegen nog altoos vooroordeelen Wijven bestaan, door alle gepaste
middelen aan te moedigen en de aandacht der plaatselijke Besturen opzettelijk op dit
onderwerp te vestigen.
Vele bezwaren zijn er nu en d,an ingebragt over het gebrek aan oorsprojikeiijke koe
pokstof, en hebben de hierover gevoerde klagten \vel eens aanleiding, gegeven tot het
trelieel weglaten of voor het minst twijfelachtig toepassenvan het" bedoelde behoed
middel. Het strekt ons tot genoegen ten dezen, naar aanleiding-eeper bij ons ontvan?
gene missive van den Minister van BiiuieulapcUche Zaken, van den 3 Jupij 11., N°. 200,
te kunnen aanvoeren, dat 11a de onderscheidene observatien 1 en p?oefnemiugenzoo hier
als elders in het werk gesteld, het vraagstuk voldongen scnijnt, dat ook tbans nog, en
bij voortduring aan de koepokstof, zoo al$ die van Jenners tijden af tot op hedenvan
het eene metfschelijk individu op het andere is overgebragtbet gewenscht beveiligend
vermogen niét fkan worden ontzegd, en dat er mitsdien geene reden bestaat, om de hier
en daar nieuw gevonden stof, boven de andere, zoo als die gewoonlijk wordt toegediend,
meer bijzonder aan te bevelenof aan dezelve een grooter vermógen toe te kennen.
De bevolking der provincie Holland ondervond gedurende het iaar 1836 wederom eene
aanwinst van 7916 individus en bedroeg op den isten Jannarij 1837, 9i°-758 zielen.
Justitie. Met betrekking tot het Justitie-wezen valt, voor zoo veel ónze bemoeije-
nissen betreft, niets bijzonders aan te merken.
Hoezeer wij met lof mogen gewagen van de heilzame pogingen bij voortduring, en
niet altoos zonder vrucht, door het genootschap tot zedelijke verbetering der gevangenen
aangewendmag het echter tevens nipt verzwegen worden? vdat deze zoo zuiver menscto*
lievende instelling niet overal zoo veel deelneming eii aanmoediging verwerft, als zij by
den weidenkenden en voor alles wat goed en edel is, gestemden Nèderlander, verdient,
en moest doen verwachten.
Men meldt uit 's Gravenhage van den 8sten Julii:
Gisteren middag zijn alhier aangekomen en aan het hótel deBellevue afge
stapt Z. M. de Koning van Wurtemberg met Hoogstdeszelfs dochters de
Prinsessen Marie en Sophie, reizende onder den naam van Graaf en Gra
vinnen ven Teek. Spoedig na Hoogstdeszelfs aankomst, is Zijne Maj. door
onzen Koning bezocht geworden, en is dezelve wijders door den Hertog
van Saksen-fCeimarden Opperhofmaarschalk, Graaf van Heerdt, het Corps
