A0. 1837.
LEYDSCIIE
O it A
VRIJDAG,
Ik r-.J,
19 M E I.
rm
r
jo. e
EN \VN
NEDERLANDER
Leyden den i8den Mei.
De Staats-Courant van heden maakt wederom twee bulletins, van den
jUden en isdendezer, bekend, omtrent den gezondheidstoestand van H. K. H.
prinses Albert van Pruissen en Z. K. H. den jonggeboren Prins, welke dien
toestand als zeer voldoende opgeven.
Zijne Maj. heeft bij besluit eene tweede lin'ïe-dïenst in Noord-Braband
daargesteld en ten dien einde ook het personeel vermeerderd.
Zijne Exc. de Gouverneur-Generaal van Ne£rlands-Indie heeft be
paald, dat, zoo er op de Weeskamer in Neêrlands-Indie boedels worden
gevonden, welke gedurende eenderde van eene eeuw zijn verbleven, zon
der dat zich regthebbenden hebben opgedaan, dezelve bij edictale citatie
zullen worden opgeroepen, en de boedels, bij gebreke van dien, aan den
lande vervallen zullen worden verklaard.
Uit Amsterdam meldt men van den 16 Mei:
Onlangs werd alhier gehouden de elfde algemeene Vergadering van het Ne-
derlandsch Genootschap: Tot zedelijke verbetering der gevangenenonder voor
zitting van den wel-ed. gest. heere Mr. J. J. Uytwerf Sterling.
Uit het dertiende jaarlijksch verslag van de verrigtingen en den staat des
Genootschapsopgemaakt door den eersten Secretaris, den heere W. H.
Warnsinck Bsz., is gebleken, dat de zorg van de Bestuurders der afdeelingen
des Genootschaps, in de onderscheidene gevangenissen des Rijks, zich heeft
uitgestrekt over 2337 crimineel en correctioneel veroordeelden. Van dezen
hebben 448 gedeeld in het Godsdienstig onderrigtterwijl 415 in het lezen,
schrijven en rekenen zijn onderwezenvoorts heeft men aan 88 arbeid ver
schaft. Het getal der jeugdige veroordeelden van beide seksen, beneden de
18 jaren, die, van meer bejaarde gevangenen geheel afgescheiden, onafge
broken deelen in het school- en Godsdienstig onderwijsvan wege het Ge
nootschap gegeven en die tevens tot een beroep of kostwinning worden op-
geleid, bedroeg, op den 31 December 11., 139.
244 ontslagenen zijn door het Genootschap, op verschillende wijze, ver
zorgd geworden; een aantal van n heeft zich deze gunst onwaard betoond.
Het getal der leden heeft over het afgeloopen jaar beloopen 3591.
De heeren Westendorp en Comp. en L. li. Bischojfsheimalhier, hebben
uitgegeven een berigt, benevens plan en voorwaarden van een vereeniging
tot gemeenschappelijk bezit van Kansbiljetten, onder beheer van gemelde
twee huizen als Directeurenen onder toezigt der heeren D. C. Splitgerber,
J. Valckenier en Mr .F. A.van Hall als Commissarissen. Voor zeventien Kans
biljetten, met. bijvoeging «ener som van vier honderd guldens, kan door
ieder aan die vereeniging worden deel genomenzullende daarvoor worden
afgegeven een bewijs van deelgeregtigheid aan toonder, representerende eene
nominaal kapitaal van duizend guldens, en rentende 4 pCt. in het jaar, tot
bet jaar 1850, als wanneer die rente met zoo veel zal vermeerderd worden,
als door de uitloting van een gedeelte der Kansbiljetten, de fondsen der ver-
eeniging in de waarde zullen hebben toegenomen. De eerste gelden, tot
.een beloop van drie millioen guldens, zullen belegd worden in aandeelen in
'de tweede leening der Nederlandsche Handel-Maatschappijrentende 4J pCt.
verbindende zich de Directie die aandeelen tegen den prijs de; jongste inschrij
ving te leverende overige gelden zullen in beleening op solide effecten
worden belegd. Uit de ontvangene interesten worden vooreerst de gewone
onkosten, provisie en het bedrag der halfjarige coupons tot 1850 voldaan,
terwijl het overschot zal gebruikt worden om jaarlijks bij voorraad een be-
drag van certificaten uitgestelde schuld aan te koopen.
Het Algemeen Handelsblad van den 17 Mei bevat het volgende uittrek
sel pit eene kronijk van het jaar 1435, omtrent de toenmalige weêrsgesteld-
'jréid; hetgeen wegens de overeenkomst derzelve in dit jaar opmerking ver
dient. Het luidt ais volgt:
IN 't Jaar onzes Heeren, doen men schreeft 1435, was de wind omtrent
half February veel Oost ofte Noord Oost ende des s'Nagts was 't klaar
weder tot ses of seeven uuren toe, ende des daags vFas 't donker graauw
weder tot s'avonds toe, zeer koude tot ses of seeven uuren, ende het en
regende niet, noch het en doude niet in de Maart, noch in April, noch in
Mey. En op St. Pattcrasdag (den 12 Mey) Oude Styl, hadt het hard Ys
gemaakt, dat 'er een Kraay op staan konde; ende daar en wies Lover,
noch Gras, noch Kooren, noch Pruimenboomen en bloeiden niet, noch Kers-
sen, noch Appelen, noch Peeren, noch geen Wyngaard en was ontlaaien.
Ende daar waren Menschen die geen betrouwen op God en hadden, ende
keerden haar Land anderwerf ome, ende en hadden geen vruchten. En
andere Luiden zeiden met Job, God gaf God nam, ende daar zij een hoedt
Tarwe af plegen te hebben, daar kreegen zij vier hoedt af van die Somer.
Ende op St. Jan Baptist-dag (den 24 juny) zaten de Oude Vrouwen met
grote Koolpotten voor de Kerke ende de Menschen en konde haar niet ver
warmen, die by de Straat gingen. Ende het begon te warmen des daags
na St. Pieter en Pauhts (den 30 Juny) in die oftive van St Jan, ende des
daags zoo scheen de Sonne schoon ende klaar, en des s'nachts zoo reegen-
den 't soetelyk, zoo dat alle de vruchten op het veld wiessen, ende men
koft daar na een achtste Tarwe om 8 groot, ende een achtste Rogge om
6 groot, ende een achtste Gerste om 4 groot, ende een achtste Haver om
10 duiten. Item een achtste Guldelink-appele om 3 groot, ende een acht
ste Schyvers om een Braspenning, een achtste Gys-Jans om 6 duiten, en
alle Ooft daar na. Item een achtste Peeren om 2 stuivers &c. Item een
Koehooy om 18 stuivers van dat allerbeste. Item een Varken dat het aller
best, dat op de markt kwam om drie pond Hollands, (2 gulden 25 cents).
Item een Runt, dat 120 pond smeers hadde, koft men om 9 Rynsche Gul
dens (8 golden en 10 cents) en alle beesten daar naar laager.
Te Deventer zal er eene nieuwe courant eenmaal in de week worden
uitgegeven.
RJen meldt van Schokland van den 5 Mei
De stuurman en twee matrozen van een met wijn geladen kofschip, te
Sappenneer te huis behoorende, hetwelk Vrijdag 11. in Texel binnengeloopen
gn in de nabijheid van dit eiland geankerd was, zijn in den avond van Za-
turdag met de sloep, terwijl zij van een uitstap herwaarts naar boord terug,
roeiden, omgeslagen en ongelukkiglijk alle drie verdronden. De vrouw des
stuurmans, die haren echtgenoot te gemoet was gereisd, vernam te Kampen
haar bitter lot; zij was slechts weinige maanden gelegen getrouwd.
AFRIKA.
In het Dagblad van 'sGravenhage van den 15 Mei, leest men het volgende:
Door èene vriendelijke hand zijn ons medegedeeld ettelijke nommers va
het aan de Kaap de Goede Hoop, in het Ncderduitsch en Engelsch, uitko
mende dagblad, de Zuid-Afrikaan, loopende tot den 27 January dezes jaafis.
Daatuit blijkt, dat het te dien tijde nog wel tot geene doorgaande vijande
lijkheden op de grenzen der kolonie gekomen was, doch dat er eene zeer
sterke spanning tusschen de grensbewoners en de Kaffers bestond, en men
steeds voor nieuwe invallen van die woeste horden vreesde. Men schreef
zulks voornamelijk toe aan de verkeerde maatregelen der Regering, hoofd
zakelijk daarin bestaande, dat men de nieuwe provincie, Koningin Adelaïie
genaamd, grootendeels van troepen ontbloot had. Dit had, van de eene
zijde, de stoutheid der Kaffers aangewakkerd, en, van den anderen kant,
een groot aantal boeren, meest van Hollandsche afkomst, doen besluiten,
met vrouwen en kinderen hunne woonplaatsenwaar zij zich niet langer
veilig rekendente verlaten. Tusschen een gedeelte van deze en een troep
Kaffers had reeds een scherp gevecht plaats gehad, waarin de boeren wel
eene aanzienlijke menigte vee verloren haddendoch waarbij, zij zjch dapper
verdedigd, de aanvallen des vijands mannelijk afgeslagen, en 100 k 150 man
van denzelven gedood hadden. Deze uitgewekenen hadden zich thans groo
tendeels vereenigd, en zeven veld-Commandanten daargesteld, om de orde
te handhaven en de noodige maatregelen van veiligheid te nemen. Verder
waren twee personen door hen benoemd, om de Godsdienst uit te oefenen,
volgens de gebruiken der Hollandsche Gereformeerde Kerk, waarvan de een,
Smit genaamd, eertijds Zendeling was in dienst van het Londensche Zende
ling-Genootschap, en de andere onderwijzer in de nu door de Kaffers ver.
woeste school in den Olifantshoed Eiken Zondag werd er twee malen gods-
dienst gehouden, waartoe het volk door het luiden van eene klok bijeenge
roepen werd. Dit een en ander had vrij wat ontevredenheid onder de bewo
ners der volkplanting verwekt, maar vooral heerschte er een groot misnoe.
gen over den inhoud van zekere depêche van den Britschen Secretaris van
Staat voor koloniën, waarin de kolonisten en de Autoriteiten aan de grenzen
gezegd worden door hunne gedragingen aanleiding te hebben gegeven tot
den jongsten vernielenden krijg met de Kaffers, Dien ten gevolge werd in
de Kaapstad ondertekend een verzoekschrift aan het Britsche Parlement,
waarin verzocht werd, dat er eene Commissie mogt benoemd worden, om op
de plaats zelve onderzoek te doen naar de oorzaken van den jongsten Kaffer,
oorlog en de ongegronde beschuldigingen tegen de kolonisten ingebragt.
T U R K Y E.
Konstantinofel den 26 April. De aanstaande reis van den Sultan naar
Varna is van de zijde der Porte aan de vreemde Gezanten door eene circu.
laire bekend gemaakt; in dezelve worden zij verzocht om bij hunne landge-
nooten alle moeite aan te wendendat de rust in de hoofdstad gedurende de
afwezigheid van den Grooten Heer bewaard blijve.
De Engelsche Gezantschap-Secretaris, Urquhart, heeft deze week Kon.
stantitiopel verlaten, om over Weenen naar Londen terug te keeren.
De gezondheidstoestand is hier bevredigend te noemenhoewel zich nog
eenige pestvoorvallen vertoonen. In Adrianopel evenwel en derzelver om
streken duurt de ziekte voort.
SPANJE.
Berigt en over Parijs van den 15 Mei.
De Fransche Messager bevat, omtrent den anarchistischen opstand in Cata.
lonie, het volgende:
Wij waren goed onderrigt toen wij meldden, dat het grootste gedeelte
van Catalonie in volslagen opstand verkeerde. Een brief, welke ons onder
dagteekening van 8 dezer uit Puycerda wordt toegezonden, bevestigt inder
daad al wat wij (zeiden, nopens de vorderingen van de revolutionaire be
weging. Deze beweging heeft zich niet blootelijk tot BarcelonaTarragona
en Reus bepaald, gelijk de laatste telegraphische depêches aankondigden
maar zij heeft zich medegedeeld aan al de steden van de provincie, van dé
kust af tot aan Tortosa en Mojon. Deze daadzaak wordt bevestigd door de
volgende aan den militairen gezagvoerder van Puycerda gerigte depêche:
Al de steden, gelegen tusschen de kust van Themp-OlianaCardona de
Key, Ignalada, Martorella, Villa Rodor.a en Tarragona tot aan Tortosa en
Mojon, hebben de revolutionaire beweging ondersteund, en gevolmagtigden
gezonden naar Agramont, alwaar zich eene soort van centraal bestuur zal
vestigen, hetwelk de grondslagen moet behandelen en vaststellen, op welke
het gewest deszélfs onafhankelijkheid wil vestigen. De garnizoenen van Su-
rana en Castel-d'Assens hebben de zaak der insnrgenten omhelsd, wier alge.
meen aangenomen aanvoerders zijn Don Pjo Mataeigenaar te Reus, Don
Jose Zulueta, te Barcelona, en Don Modesto Puig, voormalig Gouverneur
van Figueras.
Zie hier de proclamatie, welkè zij op den 3den hebben uitgegeven:
BurgersSoldaten
„Onze onafhankelijkheid is herwonnen; weinige uren zifn toereikend ge-
weest om de magt te ontwringen uit de handen van eene Regering, welke,
na ons van bedrog tot bedrog gevoerd te hebben, haar werk heeft voltooid
door tot staatswet te verklaren eene instelling, die duizendwerf ongerjjmder
en vrijheid vernielender is dan het gehaten estatuto. Inmiddels bedreigen ons nog
gevaren. Laten wij ons niet door onze zege de oogen verblindenzijn wij
op onze hoede tegen de looze trekken van die zoogenaamde gematigde partij,
welke, hare staatkunde getrouw, niet zal nalatet zich onder onze banieren
te scharen, ten einde te beter tweedragt in ons midden te zaaijen. Mistrouwt
allen, wier vaderlandsliefde nog niet heeft op de proef gestaanverleent aan
de onverwijld in te stellen Overheden uwe warmste medewerking, en zijt
alsdan verzekerd, dat niemand het zal wagen u te stuiten in het groote werk
van staatkundige wedergeboorte[hetwelk wij met moed en ijver hebben on
dernomen.
„Het sein is gegeven, de boom der vrijheid staat andermaal overeind,
binnen weinige dagen zult gij al de gewesten van Spanje zien toestroomen,
om zich rondom denzelven te vereenigen, terwijl zij den naam van Catalonie
zullen zegenen, die in de geschiedrollen der nationale onafhankelijkheid altijd
het eerst stond ingeschreven.
Soldaten 1 Ook aan u is de roem opgedragen om ons vaderland te her.
scheppen; het oogenblik is daar, om tl te herinneren, dat gij uit het volk
zijt voortgekomen, en dat uwe plaatste riiicfden van het volk is. Vereenigt
u dus met onsen gij zult opperhoofden vindendie weten hoe zij u ter
zege moeten leiden; bekwame en de zaak getrouwe aanvoerders, van welke
gij noch verraad, noch onervarenheid zult hebben te vreezen, waarvan gij
tot dus verre de slagtoffers zijt geweest.
„Leve de OnafhankelijkheidLeve de Republiek!
„Reus, 3 Mei 1837. I'io Mata, Jose Zulueta, Modesto Puig."
