hier een lcort overzigr mede te deelen van dien staat der Maatschappij gedu^
rende de laatste zes jaren.
Blijkens de belans over het jaar 1830, was Z. M. de Koning verpligt ge-
weest om, tot verzekering der behoorlijke rente-betaling een voorschot van
f 645,175.79 te doen.
Iti 1831 mogt men zich verheugen over eene verbetering der kapitaal-re
kening met 335,927.07.
In 1832 overtroffen de winsten de verliezen met 1,978,590.30!-, en werd
daarvan vóör het eerst aan Z. M. den Koning terug betaald f 995,692.06in
mindering der voorschotten door Hoogstdenzelven, als garant voor de inte
ressen, aan de maatschappij verstrekt.
I11 1833 was men in staat, in weerwil van de belemmeringen waaraan men
onzen handel en onze scheepvaart onderwierpgemelde voorschotten, door
den Koning gedaan, met nog f 791,284.20' te verminderen.
In 1834 werd aan Z. M. den Koning weder f 1,050,571.84! terug betaald,
niettegenstaande de renten voor een kapitaal van 23 millioenen moesten aan.
geztiiveid worden.
In 1835 werd er tot het uitschrijven eener ieening van 10 millioen guldens
door de stemgeregtigde deelhebbers besloten. Wel verre dat de maatschap-
piwaartoe in 1831 het voorstel gedaan werd, zou worden ontbonden; wel
verre dat liet kapitaal der Maatschappij, gelijk men toen, ten gevolge der
.tijdsomstandighedenbesloot, tot op 12 millioenen zoude kunnen worden ver-
laindeidschreef men derhalve in 1835 eene leening van 10 millioenen gul
dens tot uitbreiding der handelingen van de Maatschappij uit. En zoo groot
was het vertrouwen, hetwelk de Maatschappij verworven had, dat er-, in
plaats van voor 10 millioenen, voor f 119,200,000 werd ingeschreven.
Dat de Maatschappij dat vertrouwen waardig was, heeft de ondervinding
in 1836 aangecoond daar de uitkomsten van het jaar 1835 zelfs de giootste
verwachtingen overtroffen hebben.
Uit Rotterdam meldt men van den 10 Junij:
Gisteren heeft de Regtbank van Correctionele Policie alhier uitspraak
gedaan in de zaak van Gerrit Suilger, winkelaar alhier, beschuldigd van,
r.u eenige weken geleden, het zoontje van de Wed. Bosman, door onvoor-
zigtigheid en achteloosheid zoodanig te hebben overreden, dat dit kind aan
'de gevolgen der bekomen wonden gestorven is. Gemelde persoon is te
dier zake veroordeeld tot eene gevangenis van drie maanden, eene geldboete
van 25 ten behoeve van het Rijk eri in de kosten der procedures, als
mede in de betaling van f 500 aan de naaste betrekkingen van opgemeld
kind, die in het proces als civiele partij waren opgetreden.
Uit Zeeland meldt men, dat op het kerkhof te Oostbnrg, in het 4de
district dier provincie, ter nagedachtenis van wijlen den Kolonel Ledel, een
gcdenicteekeii wordt opgerigt door eenige zijner wapenbroeders, welke on
der dien verdienstelijken Hoofd-officier 111 Scaats-Vlaanderen- gedurendé de
onlusten, gediend hebben en in denzelven eenen Chef huldigeif,vol bekwaam
heid en beleid, die voor de belangen van ziin Vaderland zijn leven veil had,
en wiens verlies zij nog lang zullen betreuren.
Uit Nijmegen meldt men van den 10 Junij:
Gisteren had alhier de executie plaats van een vonnis, geslagen door den
.Krijgsraad van het leger te velde, zitting houdende te Breda. Vijf soldaten
van de alhier garnizoen houdende 2de afdeeling, in den avond van den sisten
December 1835, in de kazerne alhier, zich schuldig gemaakt hebbende aan
opstand en insubordinatie jegens hunne superieuren, waren door gemelden
.Krijgsraad veroordeeld: twee tot den kogel en de drie overigen tot kruiwa-
genstraff; terwijl een korporaal dierzelfde afdeeling, naar den vijand gedeser
teerd zijnde, eveneens, door dcnzelfden Krijgsraad, ter dood was veroor
deeld. Om dit vonnis ten uitvoer te leggen, hadden zich de Auditeur-Mi
litair en twee Commissarissen van voorschreven Krijgsraad herwaarts bege
ven, en ten dien'eir.de had zich de »de afdeeling op het glacis der vesting
in carrd geformeerd, als wanner in deszelfs midden, door.den heer Auditeur
den veroordeelden het vonnis werd voorgelezen, hetwelk door een besluit
van Zijne Maj. den Koning, waarbij de doodstraf in isjarige kruiwagenstraf
was veranderd, gevolgd werd. Hierna werden de zes veroordeelden, met
'de gewone boeijen beladen, langs het front der afdeeling geleid, terwjjl de
afdeeling stadwaarts keerde.
CHINA.
De Regering van China heefc, volgens berigcen uit Canton, van den 2 Fe
bruari thans stellig verbodendat eenig vreemdeling tot eene of andere
provincie, zonder verlof, mag doordringen, „daar hec reeds als eene bijzon-
dere hemelsche gunst moest aangemerkt worden, dat aan de vreemdelingen
toegelaten wordt, In Canton te mogen verblijven enhunnen handel te drijven."
liet schijnt, dat het verspreiden van boeken onder de ingezetenen voor
namelijk aanleiding tot dit bevelschrift gegeven heeft.
O O S T - I N D I E.
Uit Singapore schrijft men van den 14 December 1835:
Ik heb zoo even tijdingen van Java ontvangen, onder anderen ook, dat
onze vrienden aldaar in eenige ongerustheid verkeeren, met opzigc tot de
voornemens der Regering ten aanzien van de Bank, waarvan het Charter in
1837 ten einde loopt. Het is nog altijd onbeslist of dit Charter al dan niet
vernieuwd zal worden en of, zoo deze vernieuwing plaats vindczij niet
onder bepalingen zal geschieden, die de heilzame vruchten, welke deze wel
bestuurde itirigting tot dus verre heefc opgeleverd, zullen doen verloren gaan.
De welvaart der Javasche Bank heefc, indien zij al niet geheel voorbeelde
loos'is, voorzeker naauwelijks eene wedergade in de geschiedenis van soort
gelijke inrigtingen, en liet lijdt geen twijfel, of de handeldrijvende Regering
vestigt met eenige gretigheid hare oogen op de verwezenlijkte winsten, wel
ke zij trachten zoude zich toe te eigenen, indien zij een algemcengvertrou-
weu toe stand konde brengen in eene door haar zelve opgerigte Bank, welke,
door haar eigene Ambtenaren bestuurd, aan geenen anderen teugel onder
worpen zoude zijndan alleen het Sic volo" van den Gouverneur. Het is
geene onderstelling van zeer buitengemeen groote vorderingen onzer naburen
111 gezonde staatkunde, wanneer men gelooft, dat zij reeds bemerkt hebben,
hoe weinig dergelijke inrigtingen in zulke handen tot nu toe aan het oogmerk
hebben beantwoord, en hoe twijfelachtig daarvan het nut voor het publiek
is geweest, ofschoon een kortzigtig financier ze voor doelmatig kunne hou
den. Men vermoede derhalve voor alsnog, dat deze weg niet zalingeslagen
worden, ten ware de deelhebbers de bepalingen, welke men zal voorstellen,
mogten verwerpen.
Het is, naar ik vernomen heb, nog onbekend, wat deze bepalingen of
voorwaarden waarschijnlijk zullen behelzen; maar men heeft nog niet verge
ten, dat de gramstorigheid van den vorigen Commissaris ontstoken is gewor
den door de weigering der Directeuren van de Bank om met hem zamen te
werken tot eenen maatregeldie den koers van het geld getroffen zoude
hebben, en wel (voor zoo verre men uit oticiele geheimen heefc kunnen te
weten komen) in zulken graad, dat hieruit op Java eene geheele verande-
ring in den maatstaf der geldswaarde, van zilver tot koper, ontstaan zoude
zijn, Zijne Excellentie oefent natuurlijk, als Minister voor de Koloniën,
nog altijd eenen bedwingenden invloed op Java uit, en vermits een onver
zettelijk vasthouden aan plannen, welke door hem zeiven uitgedacht zijn,
een bekende trek in zijn karakter is, acht men het niet onwaarschijnlijk, dat
deze plannen voor een gedeelte bij alle eventuele bepalingen in aanmerking
zullen konen, alvorens een nieuw Charter worde verleend, ten ware de wil
van den Sonverein zulks mogte verhoeden.
Wat ook betrekkelijk de staatkunde der Hollanders, hetzij binnen- of bui
tenlands, mijn gevoelen moge zijn, het is algemeen bekertd, dat de Koning
der Nederlanden geene andere dan heilzame en weldadige oogmerken koes
tert, en op grond van deze erkende waarheid, vleit men zich te zullen ver
nemen, dat Zijne Majesteic onverwrikbaar zal weigeren het oor te leenen aan
alle raadgevingen, die eenige hoegenaamde bcmoeijenis met den koers van hec
geld mogten aanprijzen.
De ondervinding heeft reeds bewezen, hoe ijdel alle schijnbare vermeer
deringen van inkomsten ten slotte blijken te Zijn, wanneer Zij uit soortgelijke
operatien voortspruitenen men zal buiten kijf hierbij ook niet uit het oog
verliezen, welke groote schade door zulke pogingen aan partikulieren berok
kend wordt, en wel doorgaans aan dezulken w^er voorspoed en geldvermo-
gen den staat hec meeste nut en voordeel aanbrengen.
Ik zal weldra gelegenheid vindenU nopens dit gewigtlg onderwerp nader
te schrijven.
In de dagbladen van Java, tot den 3den February 1.1., vindt men eenige
bijzonderheden, nopens de krijgsverrigtingen der Nederlandsche troepen op
het eiland Sumatra. Uit deze bijzonderheden blijkt, dat met de helft der
maand Julij 1835 de operatien tegen Bonjol, ten,gevolge der onder de.troe
pen toenemende ongesteldheden, zijn gestaakt geworden, en men zich heefc
bepaald bij het verzekeren der vermeesterde posicien, doch dat de Bevel
hebber, Kollonel Bauer, in het begin van Januarij, voornemens was, de
operatien, bij het afnemen van den regen, ;te hervatten, terwijl het hoofd
van Bonjol van zijne zijde voorslagen had gedaan, om in onderwerping te
komen. De volharding (dus eindigt hec verslag) der rondom Bonjol ver-
eenigde troepen verdient den hoogsten lof, en de Kollonel Bauer heefc dan
ook in last gekregen, om aan zijne onderhoorigen de tevredenheid der Rege
ring kenbaar te maken, terwijl hij zelf eene gelijke betuiging heefc ontvan
gen." Onder de personen, die zich hebben onderscheiden, worden ge-
noeinJ de Kapiteins Sutherland en van Beethoven, de Adjudant Staten, de
Luicenants SchulizeGropp en Raaff, en de kanonnier van Deventer,
Volgens bekomen mededeeling had het rivierwater te Samarang, den
«ssten Januarij jl. eenen zoo ongewoon hoogen stand bereikt, dat de Gou-
vernemenis-pakhuizen onder water stonden, iets waarvan tot dusverre geen
voorbeeld bestond. De gemeenschap in en om de stad werd door kleine
praauwen onderhouden.
T U R K Y E.
Voor eenige dagen hebben wij medegedeeld, dat een Engelschman te Kon-
stancinopel, die bij ongeluk een jongen op Be jagc verwond had, tegen de
bestaande wetten op vreemdelingen, volgens een bevel van den Sultan op
eene galeij in de ijzers geklonken was. Thans wordt echter van den 22Sten
gemelddat genoemde persoon was losgelaten geworden en onder bescher
ming van hec Engeisch Gezantschap gesteld waseven wel niet dan nadat
Lord PonsonbyBritsch Gezant by de Porte gedreigd had alle gemeenschap
te zullen afbreken, en reeds werkelijk zijnen pas liad aangevraagd. Door de
Consuls van Oostenrijk, PruissenRusland en Frankrijk was hij tegenge
houden geworden, om zijn voornemen van te vertrekken niet dadelijk uit te
voeren. Ponsonby echter eischt eene schitterende voldoening, en wel voor
eerst, dac de Minister van Binnenlandsche Zaken, doorwlen de geheele zaak
schijnt doorgedreven te zijn, uit zijnen post ontzet worde.
Volgens een ander schrijven uit Konstantinopel, is de Grieksche Ge
zant, door de bemiddeling der vertegenwoordigers van Rusland, Engeland
en Frankrijk, er in geslaagd, om de Porte te bewegen tot het weder intrek
ken der onlangs uitgevaardigde verordening, waarbij bevolen was, dat alle
onder Grieksche vlag te Konstantinopel aankomende vaartuigen aan eene bij
zondere colvisitatie onderworpen moesten worden.
PORTUGAL.
Lissabon den 29 Blei. - Dezen dag heefc de Koningin, door haren gemaal
vergezeld, de Cortes geopend met de volgende aanspraak:
IVaardige Pairs des RijksHetren Afgevaardigden van het Portu,
geesche Polk
„Tenallen tijde zie ik u met het levendigste genoegen om mijnen troon ver-
eenigd tot uitoefening van uwe hooge werkzaamhedenen mijne pogingen
ondersteunen tot bevestiging en ontwikkeling van de staatsregeling.
Daar het korte tijdsbestek der gewone zitting geene genoegzame gele
genheid heefc aangeboden tot beëindiging van de noodige wetgevende werk
zaamheden, tot onderzoek en regeling van de staatsrekeningen en begrootin
gen, en van andere takken van de openbare dienst, heb ik, in de uitoefe-
ning van een mijner voorregtendeze buitengewone zittipg bijeengeroepen,
ten einde gij uwe aandacht op die maatregelen mogt vestigenwelke het wel
zijn des volks gebiedend vorderen.
„De maatregelen, welke u door mijne Ministers zullen worden voorge
legd, zullen ten doel hebben eene vermindering in de staatsuitgaven, eene
vermeerdering in de staatsinkomsten, en de handhaving van het nationaal cre-
diet. Andere aangelegenheden van niet minder belang en die evenzeer uwe
meest ernstige aandacht verdienen, zullen u eveneens voorgelegd worden.
Uwe beproefde wijsheid en vaderlandsliefde doen mij de hoop koesteren
dat deze aangelegenheden door u zullen beslist worden op eene wijze, be
rekend om de voordeelen van de staatsregeling te verwezenlijken en ten heil
van mijne onderdanen te strekken!"
In eenen Raad van Ministers is gehandeld geworden over de doelmatig,
heid om nog 4000 man troepen naar Spanje te zenden. Er is ten'dien aan
zien niets beslist. Men schijnt daar het Ministerie Isturitz niet gunstig.
Portugal was voorts in rust.
SPANJE.
Berjgten over Parijs van den 7 Junij.
Brieven van de grenzen melden, dat de Generaal Evans, die eene sterke
herkenning eenige uren van ios Passages heeft willen doen, genoodzaakt ij
geweestte retirerenen dat hij in zijnen overhaasten terugtogt 4 stukken
geschut verloren heeft. Dezelfde brieven melden, dat de Generaal Harispe,
die aan de Fransche grenzen gelegerd is, bevel had ontvangen om Pampe-
luna te gaan bezettenen dat hij zich gereed maakte de grenzen over te
trekken. Men zeide, dac eene afdeeling reeds met de Carlisten was slaags
geweest.
De Londensche bladen behelzen breedvoerige berigcen uit Madridvan
den 3iscen Mei, waarin hec Ministerie Isturitz wordt afgeschilderd, als op
den weg, om Spanje, zoo mogelijk, ,in nog grootere verwarring te dompe
len, dan te voren. Dat Ministerie bepaalt zich, volgens deze berigten, niet
tot het ontnemen van hnnne posten aan sommige Afgevaardigden, maar is
bezig, om een aantal burgerlijke beambten en militaire Bevelhebbers door
anderen te doen vervangen. Mina zou onder anderen het bevelhebberschap
van Catalonie verliezen. Daarbij lijdt het bestuur aan het grootst mogelijke
geldgebrek, en beginnen sommigen te vreezen, dat men hier en daar, in over
eenkomst met het bekende besluit der Cortes, de betaling der belastingen
weigeren zal. Cordova is in den avond van den 3osten te Madrid aangekomen
en aldaar met veel onderscheiding ontvangen. Intnsschen wordt die Bevel
hebber in deze (geenszins onpartijdige) Engelsche berigten voor eenen ver
rader uitgekreten, die voorbedachtëiijk zijne jongste bewegingen tegen de
Carlisten zoodanig had ingerigt, dat zij geene wezenlijke verliezen konden
lijden, die voorts Generaal Evans aan zjjn lot overlaat en zeifs gaarne zou
zien slaan; en die thans naar Madrid komt, om door allerlei kuiperijen eene
gewapende tusschenkontst van Fnnkryk te bewerken. Het Ministerie Isturits
