A". 1835.
LETDSOHE
Vrijdag
;tj-
GKWOOV 'fd
B i'v /A-v/
jfc&\■j-^y
COURANT.
den 18 September.
NEDERLANDEN.
levden den i/den September.
Gisteren morgen, omstreeks elf ure, is Z. K. H. de Prins van Oranje
deze stad gepasseerd, uit 's Gravenhage komende en zich naar Soescdijk
begevende.
Eergisteren is te 's Hage een Raad van Ministers gehouden. Welligt
staat deze bijeenkomst in verband met de aanstaande werkzaamheden der
Staten-Generaal. Men verneemt ten minste, dat men zich bij het hooger
bestuur bezig houdt met de bijeenkomst der daartoe vereischte stukken en
bescheidenen met de vervaardiging en opstelling der aan dezelve aan te
bieden ontwerpen.
Er zijn berigten uit Batavia tot den 9 Mei dezes jaars, welke echter,
buiten eenige militaire benoemingen, niets bijzonders behelzen.
Uit Amsterdam wordt van den 16 September gemeld:
Sedert eenige maanden zagen wij met genoegen, dat de gaz-verlichting
hier ter stede eene aanzienlijke uitbreiding ontving; de meest bezochte stra
ten en grachten werden van gaz-pijpen voorzien en die verlichting won al-
lengskens meer en meer veld. Thans vernemen wij van goederhand, dat er
in de kerk der Hervormden, de nieuwezijds kapel, in de Kalverstraat, eer
lang eene proeve zal genomen worden, om die kerk door middel van gaz
te verlichten, terwijl de daartoe noodzakelijke werkzaamheden bereids ver
ordend en gedeeltelijk aangevangen zijn.
Uit Arnhem schrijft men van den 11 September:
Gisteren heeft Hare Majesteit de Koningin, vergezeld van Prinses Albert
en de beide jonge Prinsessen der Nederlanden, het Huis te Middachten met
Hoogstderzelver tegenwoordigheid vereerd.
Ofschoon het weder niet gunstig was, heeft echter Hare Majesteit met
het verdere Hooge Gezelschap, na het nuttigen van een dejeuner dinatoir,
en begeleid door den Graaf en Gravin van Reede, de bosschen van Mid
dachten bezocht.
Te Leeuwarden is den 9den dezer, in het nieuwe stads Weeshuis, ter
nagedachtenis van Jacobus Martinus Baijeédie zich jegens dit huis bijzonder
verdienstelijk gemaakt had, en ter inwijding van de gedenkzuil ter zijner
nagedachtenis, een vrolijk feest gevierd. Hij was te Leeuwarden den 9den
September 1752 geboren, van 1762 tot 1772 in dat huis verpleegd, en als
Oud-Raad van Neerlands-Indien den 18 Februarij 1823 bij Batavia overleden.
Uit Groningen meldt men van den 14 September:
Op Woensdag den tóden dezer, des morgens ten elf ure, zal, in de kerk
der Doopsgezinde gemeente alhier, de Hooggeleerde heer Jan IVillem Er-
merins, in de plaats van Professor S. Brouwer aan onze Hoogeschool be-
noemd tot Hoogleeraar in dé Faculteit der Wis-'en Natuurkundige Weten
schappen, als zoodanig zijne, inwijdings-redevoering doen: de Matheseas vi
ad acuendum veri sensum.
De Belgische Kamer van Vertegenwoordigers is geadjourneerd tot de
helft der maand October.
De Belgische Moniteur bevat het programma voor de September-fees-
ten dezes jaars. Op den 23Sten kondigen 21 kanonschoten den dag aan,
gelijk ook op de drie volgende dagenalle klokken zullen eene treurmelodij
doen hooren; voorts wordt er een algemeene lijkdienst gehouden. Den 24scen
dingen muzijk-gezelschappen naar eereprijzen. De verschillende korpsen
boog- en scherp-sehutters houden hunnen intogt door de Allee-venre en trek
ken voorts naar de voor het witschieten bestemde plaatsen. Den 25sten wor
den de prijzen aan de muzijk-gezelschappen uitgedeeld, gelijk ook die aan
'de winners bij het boogschieten. Den 2Ósten harddraverijen in de vlakten
van Mon-Plaisir, algemeene illuminatie, vuurwerk, volksspelen, alsmede
openstelling van het gebouw der Nijverheid, deMuzeums, Bibliotheken enz.
De catalogus van de Brusselsche tentoonstelling is den I4den gesloten.
Het getal der ten toon gestelde voorwerpen zal tusschen de 500 en 600 be
dragen, en geene 820, gelijk andere bladen hadden opgegeven.
SPANJE.
Berigten over Parijs van den 13 September.
Het Journal de Paris kondigt de volgende nieuwstijding aan, welke het
artikel van den Messagcr, in ons vorig nommer medegedeeld, schijnt te be
vestigen
Depeches van Baijonne, gisteren door het Gouvernement ontvangen,
maken gewag van eenen brief van Saragossawelke aankondigdedat de
constitutie van 1812 te Madrid was uitgeroepen geworden dat eene Junta
er zich gevormd had, dat de Koningin aan de beweging had toegegeven, en
liet Ministerie vervangen was door een Kabinetaan welks hoofd Arguel-
Us stond.
Maar deze tijding had geen officieel karakter: derzelverdagteekening zelve
deed twijfel op de echtheid werpen, daar men de laatste tijdingen uit Madrid
van den 4den hadwelke melddendat die stad rustig was. In dezen toe
stand heeft "het Gouvernement zich moeten onthoudenom eene tijding be
kend te maken, welke in zijne oogen niét zeker was. Heden nog, daar de
staat van den dampkring hetzelve niet heeft toegelaten door de telegraaph
noch de bevestiging, noch de ontkenning te ontvangen, bepaalt het zich met
dezelve mede te deelen, zonder ze te bevestigen noch te loochenen.
Eene telegraphische depeche van Perpignan van den roden meldt, dat
den 4den te Valencede beraadslagende Junta door eene Junta van het Gou
vernement van zes personen is vervangen gewordenaan wier hoofd de Graaf
Almadovar, Afgevaardigde der Cortes, staat. Don Lopt is er vice-Presi
dent van.
Eene andere depeche van Baijonneonder dagteekening van den 9den
meldt, dat de 3isten de Junta van Saragossa een nieuw adres aan de Ko-
ningin heeft ingezondenten einde te verkrijgendat de Ministers wegge
zonden en de Cortes bij elkander geroepen werden.
Er heeft te Cadix eene gelijke beweging als te Saragossa plaats gehad
de Gouverneur heeft zich aan het hoofd gesteld.
De voornaamste bende van la Mancha is verslagen. Na het treffen van
den 2den, hebben de twee partijen zich des nachts verwijderd.
De Vapor publiceert, als van Madrid komende, eene krachtige pro-
testatie aan de Koningin geadresseerd door de in de hoofdstad tegenwoordig
ziinde Afgevaardigden, tegen de schending van de constitutionnele voorreg-
ten der Afgevaardigden van het land, door de willekeurige gevangenneming
van twee uit hun. De naam van Arguelles staat onder dezelve.
Bayonne den 9 September. Men verneemt hier door een vaartuig uit
Portiigalette dezen morgen aangekomen, dat den 6denten gevolge van
eene vereenlgde beweging van de talrijke strijdkrachten der Anglo-Christi-
nos, ill die haven vereenigdhet garnizoen van Bilbao en eene colonne der
Chriscinös door Llodio marcherende, te zamen ten minsten 18,000 man uit
makende, de Carllsrische troepen reeds vooraf van deze vereeniging bewust,
zich zouden teruggetrokken hebbenzonder een schot te lossenvan voor
Bilbao en de stellingen, welke zij op de rivier innamen, zoodanig dat de
Christinos in de stad gekomen zijn, Zonder eenige hindernis te ontmoeten.
Het schijnt thans buiten twijfel, dat de revolutionnaire beweging, van
welke men gedurende twee dagen gesproken heeftwezenlijk in vele steden
van Andaiusie, Grenada enz. uitgebarsten is. Men verzekert, dat een
renbode van Madrid te Oloron doorkomende, deze tijding bevestigd heeft,
De troepen der Christinos, welke tegen Bilbao zijn opgemarcheerd,
zijn door de Generaals Alava, Evans, Espeletta, IriarteJauréguy en Mirasol
gecommandeerd. Zij bestonden uit 20,000 mande reserve van Castilie er
onder begrepen.
Berigten over Parijs van den 14 September.
Men weet nog niets officieels ten aanzien van de beweging, die den
óden dezer te Madrid zou uitgebarsten zijn. Dezelve wordt nog door de
meesten voor twijfelachtig gehouden; vooral daar een brief van den 5den
slechts eenen dag voor dat de beweging zou hebben plaats gehad, niets daar
van doet vermoeden. Men leest in denzelven onder anderen het volgende:
„Te midden van den onrustwekkenden toestandwaarin hetMinisterie zich
bevindt, heeft hetzelve het gelukkig denkbeeld gehad, om het besluit om
trent de teruggave der vóór 1823 verkochte geestelijke goederen openbaar
te maken. Die maatregel is te verstandiger, omdat daardoor de personen,
die in de gewestelijke Junta's den meesten invloed bezittengenoopt zullen
worden, om zich daarvan af te scheiden. Die personen zijn toch meestal
rijke grondbezitters en koopers der bedoelde goederen. Zij zullen vreezen
omdoor langeren tegenstandhun door de teruggave der goederen vermeer-'
derd vermogen in de waagschaal te stellen. Tweedragt en afval te midden
van de leiders der bewegingspartij moet dus het gevolg van genoemden maat
regel zijn. Daarenboven zijn de opgeworpene Junta's onder elkander alles
behalve eensgezind. Te Cadix wil men eene Staat-fegelende vergadering;
te Malaga is de Staats-regeling van 1812 uitgeroepen; te Sevilla heeft men,
zoo men zegt, zich aan de beweging van Cadix aangesloten, en Grenada,
hetwelk door eene bende Urbanos uit Malaga is overvallenkoestert gelijke
wenschen als laatstgenoemde stad. De Kapitein-Generaal van Grenada heeft
zich, zoo men de algemeen onder het volk loopende geruchten geloo-
ven mag, met twee betaljons in de citadel opgesloten. Vigo en de Corunne
hebben de algemeene beweging gevolgd. Niettegenstaande alle deze volks
bewegingen, gevoelt de regering zich eenigzins gerust gesteld, nu zij ziet,
hoe weinig eensgezindheid er onder hare vijanden heerscht. Het is waar,
dat Barcelona, welke stad het eerste sein tot den opstand gegeven heeft,
zich voorbereidt, om, in overeenstemming met de Junta's van Valencia en
Arragon, verkiezingen te doen plaats hebben, tot het zamenstellen eener cen
trale Junta, die te Tortosa bijeen zou komen en aan welke de andere Junta's
zouden moeten gehoorzamen. Zoo doende zou zich een soort van congres
vormen, hetwelk in openbaren opstand tegen het Madridsche bestuur was;
maar het plan schijnt onuitvoerbaar. Men kent toch den tegenzindien ver
scheidene steden van Arragon tegen het zenden van Afgevaardigden naar Sara
gossa hebben doen blijken. In Katalonie zou zich een soortgelijke weerzin
hebben geopenbaard. En wat zou ook een staatregelend congres tegen den
stroom der zoo hevig opgewekte partijzucht -vermogen."
TeBadajoz, waar men ook revolutionnaire bewegingen getracht had
aan te rigten, heeft zich de Overheid echter gehandhaafd; doch insgelijks
een adres ingezonden tot onmiddelijke bijeenroeping der Cortes.
Er is ook niets bijzonders van het tooneel des oorlogs. Het hoofd-
- kwartier der Carlisten was den sden dezer te Murieza; men zeide, dat Cor
dova te Logrono ziek lag.
Van eenen anderen kant, volgens brieven van de grenzen, zouden de Chris
tinos zich den pden ten getale van 12,000 man met de ruiterij, naar Los
Arcos begeven hebben. De Carlisten bezetteden dezelfde stellingen. Volgens
geloofwaardige berigten, had het overvoeren van de Anglo-Christino-troepen
van Santander en San-Sebastian naar Portugaletteop vaartuigen van den
Staat plaats gehad, alsook op Fransche en Engelsche, elk onder zijne eigene
vlag.
De vrijwillig geworven manschappen in Frankrijk voor het Gouverne
ment v,an Christina hebben bevel ontvangen Spanje binnen te trekken.
ITALIË.
Rome den isten September. Uit Spanje komen hier vele klooster-geeste
lijken aan welke naar hunne verschillende orden in de kloosters van den
Kerkdijken Staat onder dak zullen gebragt worden. Er worden er nog meer
aangemeld, die de volkswoede in Spanje kunnen ontvlugtenzoo ook eene
menigte Nonnen.
Livorno den 4 September. De in mijnen laatsten geuitte hoop, dat de
hevige regenvlagen aan de uitbreiding der cholera paal en perk zouden stel
lenheeft zich niet bewaarheid; integendeel schijnt de ziekte-stof zich
daardoor meer ontwikkeld te hebben. N11 hoopt men weder op den invloed
van het wederom begonnen schoon weder.
Volgens een gezondheids-bulletin wordt de volgende opgaaf van zieken
herstelden en dooden gegeven:
Den 27 Augustus, 33 zieken, 2 genezen en 12 gestorvenden n8sten
56 zieken, geen genezen en 12 gestorven; den 29sten, 128 zieken, 7 gene
zen en 58 gestorven; den 3osten137 zieken, geen genezen en 64 gestor
ven; den 3isten, 102 zieken, 12 genezen en 79 gestorven; den isten Sep
tember, 144 zieken, 28-genezen en 70 gestorven den2den, 126 zieken,
26 genezen en 74 gestorven; den 3den, 118 zieken, 19 genezen en 54 ge
storven.
De Koning van Sardinië is den 3 September uit Turin naar Genua vertrok
ken, om de bewoners dier stad, alwaar de cholera hevig woedt, door zijne
persoonlijke tegenwoordigheid zoo veel mogelijk te hulp te komen. Volgens
de laatste tijdingen uit Genua, insgelijks van den 3 September, begon intus-
schen de ziekte toen aldaar af te nemenzijnde dien dag slechts 20 nieuwe
ziekte-gevallen in die stad waargenomen. Men heeft te Getuia, door vrij-
willigen inschrijvingen, eene som van meer dan 80,000 lires voor de behoef
tige zieken bijeengebragt.
