heid tier directelijk met de beurtschepen bewerkstelligde transporten, welke
te gelijk minder kostbaar zijn.
Tn 1834 heeft men beproefd om voor de stoombooten eenen anderen uit
weg daar te stellen te Schroeck(LeopoldshafenHertogdom Baden) en
derzelver vaart zelfs uic te strekken tot Strasburgdoch zulks schijnt niet
aan de verwachting te hebben beantwoord. Het vervoer bedroeg naauwe-
lijks 10,031 quintalen; het water was niet gunstig, en in het algemeen ont
breekt het benoodigde aantal reizigersdie weinig prijs stellen op dat ge
deelte van den Rhijn, hetwelk minder schoon is.
Staat van den handel en vaart der stad Mainz, in:
Verzendingen van den Bedenen-
Rhijn naar Mainz q.
Terugvrachten van Mainz naar den
Beneden-Rhijn
Te zamen
Verzending van den Mein
Terugvracht
Te zamen
Verzending van den Boven-Rhijn
van den Neckar en Mannheim
Terugvracht
Te zamen
1832.
1833.
1834,
801,850;
623,070.
702,551-
463>°5S>-
435>5o6.
391,069.
1,264,909.
395,523-
286,179.
1,058,576.
287,568.
198,994.
1,093,620.
185,409.
156,563-
681,702.
486,562.-
342,972-
216,689.
377,557»
242,193.
271,881.
239,930.
314,346.
594,246.
5i4,o74-
554,276.
2,54°,857-
2,059,212.
1,990,868.
Totaal-generaal
In 1832 heeft de vaart voorbij Mainz, na de opheffing der gedwongen om-
lading, ten gevolge van de nieuwe conventie van 1831800,000 quintalen
bedragen, en is in 1833 en 1834 aanmerkelijk vermeerderd, vermits de geheele
zoo eigen als expeditie-handel van Mainz naauwelijks 2,000,000 quintalen be
loopt, terwijl in 1832 de eigen handel der stad alleen 2,540,000 quintalen
beliepen bovendien de voorbijvaart 800,000 quintalen.
Te Leipzig is eene nieuwe wijze van straatverlichting door middel
van gaz ingevoerd, welke niet zoo als tot nogtoe uit steenkolen, maar
uit beenderen van dieren gestookt wordt, en in helderheid de vlam van
gaz uit steenkolen overtreft.
Te Halle is Professor Guericke van zijnen post ontzet, niet zoo
zeer uit hoofde van zijne bekende Theologische gevoelens(hij behoort
tot de dusgenoemde Piëtisten) als wel daaromdat hij heimelijke bijeen
komstentegen het bevel der politie, aanlegde, en wel zoo, dat de
zelve er tusschen beide moest komen; als ook bovendien, dat hij zoo
stellig tegen het bestaan der kerkelijke verordeningen ijverde, dat geheele
gemeenten zich van derzelver Leeraars losrukten, en bijzondere personen
zelven hunne kinderen doopten, hetgeen ook voornoemde Professor zelf
gedaan heeft.
Door eenen zekeren Dr. Tetizel, is in de Academie van Weten
schappen te Munchen eene verhandeling gedaan over de lengte der dagen;
liet volgende kwam daarin voor:
Te Berlijn en Londen duurt de langste dag 16} en de kortste 7J uren';
te Stokliolm en Upsala de langste 18J' en de kortste 5J uren; te Ham
burg, Dantzig en Stettin de langste 17 en de kortste 7 uren; te Pe
tersburg en Tobolsk de langste 19 en de kortste 5 urente Tornen de
langste 21J en de kortste 2I uren; te Archangel en Nieuw-Hernhut, aan
de kust van Groenland, de langste 20 en de kortste 4 uren; te Wardoe-
hus in Noorwegen blijft het van 21 Mei tot 22 Julij onafgebroken dag,
en op Spitsbergen duurt de langste dag 3J maand.
GROOT-BRITANNIE.
Londen den 18 Februarij. Vorst EsterhazyGezant van den Keizer van
Oostenrijk en de Generaal Sebastians, Fransch Gezant bij het Londen-
sche Hof, zijn aldaar aangekomenen hebben op het bureau van Bui-
tenlandsche Zaken, een onderhoud met Lord Wellington gehouden.
In een Engelsch blad leest men:
Sommige onzer bladen melden, dat de Koning het Parlement op Donderdag
aanstaanden in persoon zal openen. Dit is op een misverstand gegrond. Zijne
Majesteit zal zich niet in het Parlement vertoonen, dan wanneer hij het van
den troon aanspreekt, en deze Koninglijke aanspraak wordt, bij den bijeen
komst van een nieuw Parlementzelden vroeger dan eene week na de eerste
-vergadering, (en dus in dit geval na den 19 Februarij) gehouden. Na de
verkiezing van "den voorzitter, worden de leden beëedigd, en deze plegtig-
heid neemt gewoonlijk verscheiden dagen weg. Het zal dus niet in de loo-
pendemaar in de toekomende week zijndat Zijne Majesteit in persoon de
beide Huizen zal aanspreken.
Ook te Londen is eene inschrijving onder de vrienden der behouden
de partij geopend, tot het vinden der onkosten tot het opmaken eener
petitie aan het Parlement tegen de wettigheid der verkiezing van O'Connell
en Ru'hven.
Onlangs heeft men proeven genomen met kogels van eene nieuwe
-uitvindingwelke eene bezuiniging van 50 pCt. zullen geven en zeer goed
ter zee kunnen gebruikt worden.
Een Engelsch blad behelst eene tijding uit Konstantinopel, waarin
gemeld wordtdat er ten behoeve van den wettigen heer van Persie een
-wisselbrief van 30,000 naar Engeland op weg was. Deze som zou
Mohammed-Mirza aanwenden om zich tegen zijne vijanden te verdedigen.
Neder-Kanada bevatte in het vorige jaar eene bevolking van 146,782
Engelsche en 396,035 Fransche bewoners, te zamen 542,817 zielen.
MENGELINGEN.
Het CALEDONISCH TOONEEL te EDENBURG.
In het begin der achttiende eeuw, kwamen reizende tooneellisten, alle
•twee of drie jareneenige voorstellingen te Edenburg in de kleederenmakers-
zaalgeven. Thans op het uiterlijke te oordeelen, zoude men denken dat
zij in eene schuur spelen.
Een gebouw dat, sedert dertig jaren, achtereenvolgend tot tooneel, ma-
-negie, concert-zaal en kerk is gebruikt geworden, is thans weder onder den
naam van Caledonian-Theater aan zijne eerste bestemming terug gegeven. ,De
zaal is langwerpig van middelbare grootte en smaakvol versierd. De gangen
iot de zaal leidendezijn met schilderijen behangen.
De gedrukte berigten kondigden eene buitengewone voorstelling aan; de
mtizijk der Schotsche lijfwacht zoudegedurende de tusschen-bedrijven, na
tionale liederen uitvoeren. Wij kwamen de eersten een half uur na de ope
ning der bureaux aan. De muzijkanten in vol uniform verspreidden zich in
-het orkest, sprongen zonder pligtplegingen over het hek dat hen van het
publiek scheiddeen kwamen met eenige personen in de parterre spreken.
Allengskens werden de loges bezet en de zaal was half vol toen het Cod save
the King door het orkest werd aangeheven. Dit lied werd met een geestdrift
aangehoord zoo als ik het zelf in Engeland niet had verwacht. Op het Cod
save the King volgde Rule Britannia, en de toejuigingen deden op nieuw den
schouwburg weergalmen.
De Schotsche liederenwelke dahrop volgdendeden bij ons meer ver
wondering dan genoegen ontstaan. Het 'eerste gedeelte tferzelve bestaat 111
eene zachte en eentoonige melodij, een klagend gevoel uitdrukkende-, waar
op eensklaps schelle toonen volgendie echter zoo wanklankend zijndat
het ongevoeligste oor er op eene onaangename wijze door wordt getroffen.
Men merkt er altoos eene heerschende noot in op, hetgeen almede voor der
zelver 'nooge ouderdom pleit.
De afschuwelijkste en fabelachtigste melodrama werd opgevolgd door twee
kluchten, waarin enkele geestige gazegdèn onder eene menigte zotheden ver
borgen, waren en bleven, daar het publiek dezelve onopgemerkt liet voorbij
gaanen soms de lafste aardigheden toejuichte. Bij de opvoering van het
tweede stuk deed zich eensklaps een vreesselijk geraas hooren. Eene menigte
mannen, vrouwen en kinderen, die tot de laagste klasse des volks schenen te
behoorenbeklouterde de banken der gallerijenen schpen tot geen bedaren
te kunnen komen-. Men. had zoo,even de lootjes voor half geld uitgegeven.
De directeur vervulde op dezen oogenblik de rol van eene tooverheksen
het was ook als zoodanig uitgedost dat hij vóór het tooneel tradt, om de
rust in de zaal te herstellen. Een luid lagchen deed zich bij zijne verschijning
in de zaal hooren, waarop echter dadelijk de diepste stijte volgde. In eene
improvisatie wel voorzien met dat luimige door de Engelschen humour ge
naamd, en versierd met alle die kromme sprongen, welke door eene oude
vrouw die door den boozen geest is bezetpn, kunnen worden gedaangaf
hij aan de oproermakers eene geduchte les in de beleefdheiden zeide ten
slotte, wijzende op het gedeelte van de zaal van waar het meeste geweld
was gehoord gewordenDoor mijne magische kunst ken ik reeds al de
geweldenaren, en zoo zij nog vermetel genoeg zijn om de voorstelling te
stoorenzal ik henal hoorden zij onder mijne vrienden de duivelsmet
mijne klaauwen aanpakken en de deur uitzetten. Eene zoodanige vermaning
zo de niet voldoende geweest zijn om de order bij ons te herstellente Eden-
burg werd zij toegejuicht, en de rust niet meer gestoord. Het was bijna
wee uren toen de voorstelling eindigde.
De BROUWERIJ van BARCLET en PERKINS te LONDEN.
Deze brouwerij is aan geene zijde der Theems, over de Southwarkbridge
gelegen. Deze brug is voorzeker de schoonste in zijne soort. De Theems
heeft hier eene breedte van 700 voet, en wordt door drie ijzeren bogen
overspannen. De middelste boog heeft 290, de beide zij-bogen iéder 180
voet breedte, bij eene hoogte van 40 voet. Stoom-schepen varen zonder
den schoorsteen om te leggen, en kleine schepen met volle zeilen, er
onder door. Reeds van de brug af ziet men de brouwerij met hare hooge
schoorsteenen en weldra bevindt men zich in het kantoor, alwaar ieder
fatsoenlijk vreemdeling zich ter bezigtiging van de brouwerij kan aanmel
den, en hem een gelejder wordt medegegeven.
Vooreerst wordt men naar de plaats geleid, alwaar zich de koren-tobben
bevinden, waaruit, wanneer het koren gegest is, hetzelve in de drie
verschillende brouw-ketelselk van 1500 vaten wordt overgebragt Twee
stoom-werktuigenelk yan 24 paarden-krach't, helpen het koren om te
roeren, en het brouwsel in de koelvaten te drijven, waarvan wij geen
tijd hadden de menigte te tellen. Nadat het Porter deszelfs bewerking
heeft ondergaanen van alle onreinheden gezuiverd iswordt het door
middel van slangen in de voorraad-vaten geleidwaar het soms jaren
lang op debiet wacht. Van deze voorraad-vaten hebben wij er tot 116
geteld, ieder van 30 tot 40 voet hoog en 28 voet in doorsnede. Zij
houden 3400 tot 3600 vaten. Vroeger vond men in andere brouwerijen
voorraad-vaten van drie dubbelen inhoud, doch sedert een zoodanig vat
gebarsten is, en de inwoners van eene geheele straat ter naauwernood
van het verdrinken in eene Porter-zee gered zijnwerden deze grootste
vaten afgeschaft. Wanneer men het groot Heidelberger-vat bij deze reus
achtige stukken vergelijkt, zoude het naainvelrjks een derde van derzel
ver grootte uitmaken. Drie tot vier honderd stukvaten honden de hoeveel
heid in, welke tot de eerste verzepding benoodigd is. Het dagelijks debiet
wordt door 140 kolossalen paarden bezorgd, welke van een zeldzaam ras
zijn, en 60 tot 70 ponden sterling kosten. Tegenover deze Porter-brouwerij
zagen wij ook nog den aanleg tot eene Ale-brouwerij aan dezelfde onder
nemers toebelioorendeen welke hoewel veel kleiner dan de vorig gemelde,
echter nog als reusachtig kan worden beschouwd.
BIJDRAGE tot de GESCHIEDENIS der BAARDEN.
Tot dekking van een lidteeken, dat FransI van Frankrijk aan de kin had,
en niet gaarne wilde laten zienliet hij zich den tot hiertoe kort gedragen
baard, lang groeijen. Weldra droegen de Hoveijngen toen de Bisschoppen,
en weldra een ieder lange baarden. Doch de lange baard vond even zulke
hevige tegenstrijders als later de paruiken, voornamelijk onder de Geeste
lijken en Regtsgeleerden. De Dom-kapittels wilden geenen Bisschop met
langen baard erkennen en dikwijls moest de Koninglijke Magt tusschen beide
komen, om hen te doen toegeven. De Sóibonne sprak een verdoemings-
vonnis in forma tegen de lange baarden uit, en verbood het dragen van den-
zeiven aan alle Geestelijken; haar decreet eindigde met de woorden: non
deferaut barbas et veniant tonsi. Het Parlement wettigde de Parijser bloed
bruiloft, en verdoemde den langen baard. Geen Advocaat, geen lid van dit
Geregtshof durfde ongeschoren .te voorschijn komen. Tot op het einde der
zestiende eeuw en daarna duurde den strijd o.ver den langen baardtot dat
Lodewyk XIII den troon beklom en denzelven eindigdedoor dat hij reeds op
mannelijke jaren zijndebijna geen baard had. Eene menigte geschriften
verschenen: pro et contra, de vel radenda vel alenda Jsttrba-de gewigtigste
en verschrikkelijkste gebeurtenissenzoo als de $t. Battholomeus-nacht enz.,
waren niet in staat de groote vraag te verdringen, of Regtsgeleerden en
Geestelijken den baard lang mogten dragen.
BEVOLKING van SPANJE
De bevolking van Spanje is zeer afgenomen. In 1525 bevatte Segovia
5,000 huisgezinnen, tegenwoordig heeft het er slechts 2,000. Toledo had
vroeger 200,000 inwoners, thans slechts 25,000; te Malaga is het getal
inwoners van 80,000 op 50,000 gedaald, en van de om de stad liggende
dorpen zijn er nog slechts 16 over. In het Bisdom Salamanka vond men
weleer 127 steden, waarvan tegenwoordig nog slechts 13 over zijn, en
de eenmaal zoo vruchtbare korenvelden zijn reeds lang in wellanden'ver
anderd. In dé 17de eeuw beliep de bevolking van Sevilie minstens
300,000 zielen, waarvan 130,000 in de manufacturen werkten; het te
genwoordig getal inwoners is slechts 96,000. Meridabezit in plaats van
hare voormalige 40,000 inwoners, thans slechts 5,000. Medina del Cam-
po heeft er in plaats van 30,000 slechts 6,000. Valencia, dat volgens
Escoiano, in het jaar 1600 bijna 100,000 huizen telde, en tusschen
500,000 tot 600,000 inwoners had, telt er nu slechts 130,000. Vóór
de verovering in 1487 had Grenada 70,000 huizen met 400,000 inwoners,
waarvan 60,000 de wapens .droegendeze stad had wallen, welke met
1030 torens waren voorzien, terwijl zij daarenboven nog twee groote
forten had, welke ieder eene bezetcing yan 40,000 man konde opnemen.
Deze opgave ontlecnen wij uit het onlangs verschenen werk van den beroemden
Aardrijkskundige Maccregor, getiteld: The Rassoürtes and Statistics of Na-
thus.
