betrekkingen, door moed, goeden wil, orde en een de vijandelijke tnwo.
eer» vefschoonend gedrag»
Geene plunderingen hebben nwe marschenzelfs uw bivouakeren (hoe.
zeer op dezelve geene geregelde nitdeeling van vivre» plaats vond) ver»
gezeld.
Op Ond.Nederlandsch grondgebied teruggekeerdhebt gii een voor.
beeldig goed gedrag, en in uwe kontonnementen eene goede verstand,
houding met de ingezetenen benevens eenen rustigen omgang, zonder
verregaande ongeregeldheden te plegenblijven behoudenen einde,
lijk in de kampementen hebt gijbij eene broederlijke eensgezindheid
onder en met alle de korpsen van zoo veie onderscheidene steden en pro.
vincien, uwe bedrevenheid in de behandeling der wapenen, nwe alge.
meene stilte en orde bij eene naauwkeurige bedaarde uitvoering van alle
groote manoeuvres en militaire bewegingen doen opmerkeD.
Herhaalde malen is n de volkomene goedkeuring van den Prins Veld.
maarschalk kennelijk gemaakt, welke hooge goedkeuring door Z. M. onzen
geëerbiedigden Koning zoo merkwaardig is bevestigd door de dagorder van
den 9den Augustna II. N*. 98.
Dat dos deze berinnering en die van nwe pligtenmanwaardlgwel
vervuld te hebben, (waarvan ik mij gelnkkig acht n allen mede de ver.
zekering te bunnen geven) n vergezeile,
Dat aliendie bij deze Divisie eenige rangen bekleedenmijnen dank
ontvangen voor bonne bestendige hulp en goede Ijverige medewerking tot
haudhaving van orde en eensgezindheid.
Blijft den goeden geest behouden, deelt dien aan nwe medebnrgeren
mede, en wanneer de verdediging van onzen Vaderlandschen grond het an
dermaal moge vorderen, dat gij allen dan weder, het vertrooweo van Z.
M» regivaardlgende met dezelfde geestdrift de wapenen aangrijpt, en al»
een eenlg man in het veld van eer verschijnt, ter verdediging van de reg.
ten voor Koning en Vaderland."
Wij laten hier thans volgen de voortzetting der levensschets van
wijlen Graaf Cysèert Karei van Hogendorp (zie ons N°. 96).
Nadat de heugelijke omwenteling van 1813 de pogingen van dezen en
andere vaderlandschgezinde mannen had gekroond en een einde gemaakt
aan de Franscbe overheerschlngontving hij van den Vorst, die deor de
wenschen der geheele natie was ingeroepenen wien de tengels van de
hooge regering werden toevertrouwd, de ondubbelzinnigste blijken van
onderscheiding. Hij werd achtervolgens benoemd tot voorzitter der com.
missie tot opstelling van eene grondwet voor de Vereenigde Provinciën
in 1814 te Amsterdam aangenomen tot minister voor de buiteniandsche
zaken en tot vice-president van den raad van state. Hij zat tevens voor
in de commissiewelke belast werd met de vervaardiging der nog be.
staarde grondwet voor het Koningrijk der Nederlanden, als ook in de
tweede zitting der Staten.Generaalen werd verheven tot Graaf en Groot
kruis der Orde van den Nederiandschen Leenw. Daar de verzwakte staat
zijner gezondheid hem niet toeliet de moegelijke betrekking van president
van den raad van state te blijven vervullenvroeg hij herhaalde malen zijn
ontslag uit dien post; in de maand November 1816 stond de Koning hem
hetzelve eindelijk toe, doch Hoogstdezelve verlangde, dac hij den titel
van minister van staat zou behonden en voegde daarbij een jaargeld van
io,coo. De heer van Hogendorp kon zitting nemen in de eerste kamer
der Staten.Generaal, maar bij verkoos liever in de tweede kamer zitting
te erlangen, omdat de verhandelingen dier vergadering in het opeobaar
plaats hebben, en dat de edele Graaf zich daardoor in de gelegenheid
vond gesteld om zich meer van nabij aan zijne medeburgers te vertoonen
wier achtiDg en goedkeuring hij steeds zocht te verwervenen ook in
ruime mate verworven heefr. Door zijne gave van wel te sprekenwas
hij lang het sieraad der nationale vertegenwoordiging, en bjj vele belang
rijke aangelegenheden was zijn helder oordeel, waren zjjne gegronde wen-
ken en beschouwingen de geleidsters van velenen hadden een besllsseaden
invloed in en bulten de hooge staatsvergadering. Door meer en meer toe
nemende verzwakking van gezondheidvond hij zich echter gedrongen
ook van de betrekking van vertegenwoordiger en werkdadig behartiger van
Isnds belangen afatand te doen van 1826 af wijdde hij zich, als het
ware, aan een afgezonderd, stil burgerlijk leven 5 zonder daarom eene
flaauwhartige ledigheid te verlangen. Ook nu hield hij niet af het oog
gevestigd te honden op de staatsaangelegenhedenvan zjjn vaderland in
het bijzonder, van de wereld in het algemeen en vond voortdurend ai
wat edel en goed was in hem een ijverigenwerkdadigea voorstander.
Zoo gaf hijtijdens den opstaod der felverdrukte Grieken tegen de Turk-
sche geweldenarijden eersten spoorslag om de verdruktenzoo veel
doenijjk was, door geldeljjken onderstand te heipen, en het bleek aldra
dat de hulpbehoevenden zich niet te vergeeft tot de Nederlanden ge.
wend hadden.
De mandie al» den hoeksteen gelegd had waarop het staatsgebouw
eerst van zijn vaderland, daarna van bet vereenigde Koningrijk der Neder,
landen waa opgetrokken, moest In 1830 beleveDdat door meineedigen
afval van het zuiderdee! van dat koningrijk, bet schoone gebouw instortte
en Nederland eenskiapt van het bloeijendste, vreedzaamste en uy versie land
der wereld, in een tooneel van mnltzncht, scheuring en rampen werd ver
keerd, De nn 68 jarige grijsaard aarzelde geen oogenblik, om, in deze
hagchelpe oogenblikkenzijne stem te verheffen en onbeschroomd zijne
meening te verklaren, en aan het oordeel van zijne mede-burgeren te onder,
werpen. De uitkomst had bewaarheid wat zijn verultziende geest reeds
bij de knooping van den band tusichen Ond.Nederland en Belgie had be.
rekendbij zoo vele kiemen van slaking wasdoor partijgeest aan éénen
kant, die band op eene schrikkelijke wijze losgescheurd en ontrafeld. De
edele man sprak echter, nadat, in weerwil van allea, die band jaren lang
zoo schoon was gestrengeld geweest, voor eene andere, zijns inziens meer
doelmatige vereeniging althans voor eene bedaarde beoordeeling van zaken
en gebeurtenissen voor vrede en voor eene welwikkende peiling der won-
den, aan het maatschappelijke ligchaam geslagen. Vonden zijne woorden,
bij de opgewondenheid der gemoederen nu bjj het dreigenn oproer, niet
onverdeelden ingang en de gewone toejuichingniemand zal daarin mis.
kennen de reinste vaderlandsliefde, de welmeenendste bedoelingende har.
lelijkste onbeschroomdheiddie alijjd den grooteD van Hogendorp hebben
gekenschetst.
De staat zijns ligchaatngettels nam hand over hand af, doch nij betoonde,
ook onder hevig en bijkans gednrlg Ijjden, onafgebroken die zielkracht
welke hem door geheel zijn leven onderscheidde, en die hem ook mee
verliet, toen in het begin des verleden jaars eene geliefde dochter aan
zijn gevoelig vaderhart door den dood werd ontrukt.
Eindelijk bezweek hij, in den avond van den 5den dezer, na lang zijn
vaderland tot luister, zich zeiven tot eeren anderen ten voorbeeld te heb-
ben verstrekten zich een onvergetelijlten naam te hebben verzekerd.
Steeds zal hij in de geschiedrollen van Nederland als eene fonkelende star
piijken, en de nakomelingschap zal, even als de tijdgenoot het in zjjn leven
gedaan heeft en het bij zijn verscheiden nog doetin zijne nagedachte,
nis zegenen de hersteiiing van de onafhankelijkheid, de zelfstandigneid
den naam en de eer van Nederland.
Onze grootste redenaar heeft voor Gijthert Karei van Hogendorp een ge.
denkteeken opgerigt, dat, in de eerste nis van het verheven gedenkstuk
prijkt. De redenaar vertoont den thans ontslapene alt: Een karakter,
gelijkend naar dat der Romeinen nit de schoonste tijden dier republiek,
doch zonder de hardheid der vormen en noekigheid des omtrekkendie
meerdere woestheid weleer tor grootheid achtte te behooren. OeftV
achtbaar, maar beschaafd en zachtaardig: een verlicht hoofd, niet alec'n»
met kennis der frsaije wereld en harer zedenmaar ook met eenen kost.
baren voorraad der wezenlijke en nnttigite kundigheden verrijkt." Na
herinnerd te hebben dat de groote man was begaafd met het talent vu,
wel te spreken en we! te schrijven; dat, daar nij Vroeger een aanzienlijken
post had bekleed her hem ook na den val van het Stadhouderlijk huis
aan geene aanzoeken had ontbroken, om'in gewigtige staatsbetrekkingen
geplaatst te worden; dat hij die echter allen standvastig had afgewezen,
zegt van der Palnt&zi bij dit deed
Nier nit onverschilligheid noch alt wrok maar omdat hij Vaderland
en* Oranje niet van elkander kon scheiden; door vrijheldzucbtdoor eer
en trouw geleid. Waar het ongeluk zijn raad of hnip waar de verdedl.
ging des regts zijne pen, waar nuttige of grootsche ondernemingen zijj
vermogen behoefden, vond men hem steeds vaardig tot medewerking, en,
was het noodigom zich voortaan te stellen. Tot zulk een karakter oe.
hoort ook verbeelding en geestvervoering. Wat door hetzelve wordt voort,
gebragt steunt niet enkel op koele bescnoowing en berekening; het ken.
merkt zich ook door opgewondenheiddoor verheffing van ziel boven he:
gewone inzigt in den schakel van uitkomsten en oorzaken. Van daar dis
hooggestemde, maar tevens onwrikbare moed, dien hij In het beginnen,
voortzetten en voleindigen van Nederlands herstelling, aan den dag legde;
een moed, die zich nooit een oogenblik verloochende; dien hg bg alle
braven even sterk en zuiver onderstelde, als hij dien in zich voelde giosgen,
en in sommigen, die hem omringden, zag blakern een moed, zoo groot,
dat, zoo hij aller borst gelijkelijk ontvatnd had, de behoudenis des vader,
lands zelfs geen oogeoblik twijfelachtig zon geweest zp. Ziedaar den
man, op wieo, in den dageraad onzer verlossing, het oojr van alle bravea
gevestigd was, en van wien het nageslacht nog onzeker zijn zal, wat het
geweest zijof het vertrouwen op zijne wijsheidof de eerbied voor
zijne deugden, of het voorbeeld van zijne zelft-opofferinghetwelic het
meest heeft coegebragc, om nit dien dagdraad een blijdea en helderen dag
te doen geboren worden 1"
Onder de belangrijke Werken van hem dien allen bij doop- en ge.
slacht.naam tevens kendenmerkt men op Beschouwingen over den Indi-
schen Handel, 1801 2 deelen in 8° i Memorie over de Cultuur en den
Handel van Java1804; Beschouwingen over de Staatsfinantien ter ge e-
geuheid van een algemeen stelsel van Belastingen, in 1800, Amsterdam
1802, I deel in 8°; Beschouwingen over de Staathuishoudkunde van het
Koningrijk der Nederlanden1818—1819, lodeelen, in 8*. benelzende te
vens de Belangrijkste Redevoeringendoor den schrijver in de Tweede
Kamer der Staten.Generaal uitgesproken; Advijs, ingevolge van de ver»
eeniging der Noordelijke en Zuidelijke Provinciën, 1831, enz. enz.
In aanmerking nemende, dat door sommige ontvangers van den accijns
op den tnrf, bij de afgifte en ds invulling zoo der qnitantien van Detail,
den accijns (N°. 24-turf) alt van de consenten (N°. 21 en 22 accijnsen),
geheel en al wordt afgeweken van de oogmerken, waartoe al de gemelde
biljetten zijn ingerigcen dat zjj bovendien vermeenendat de afgifce
van de bedoelde qnicantle enkel het gevolg zoude kannen wezen van ge.
lei.biljettendie tot den vervoer van cnrf mogten vereischt wordenheeft
Z. Exc, de minister van financiën hieromtrent een besluit genomen, en
daarbijonder anderenbepaalddacin alle gevallen de naam van den
veenman die den turf heeft afgeleverd, alsook de naam en de ligging der
veenderij, waaruit dezelve is afgeleverd, nevens het kantoor van ontvangst,
moeten worden vermelddac bg ontbieding van turf, men zich zal moe.
ten voorzien van eene door den veenman ingerigte opgavealvorens con
sent tot inslag te kunnen verkrggen dat geen gevolg zal kunnen worden
getrokken nit gelei-biljetteD die, bij vervoer over de Zuider-zee, den tnrf
vergezellenals alleen geschiedende om dien vervoer op dac territoir van
coezigc re dekken,
Ia den avond van den 14 Augustus heeft er op den Loosdntnichea
weg bg 's Gravenhage een felle braod plaats gehad. Een geheele hooiberg
ia teD prooi der vlammen geworden. Zaturdag morgen ia er mede brand
Ontstaan onder de Uileboomen te Hage; dezelve is vrij ernstig geweest.
Uit Dordrecht schrijft mea: Men verneemt, dat ook hier ze lande
het voornemen bestaat tot het daarstelien van een geregeld transport, voor 1
reizigers en goederenmet voertnigeD, langs de gewone wegen door stoom» 1
wagens voortgetrokken wordende; eo zijn wij wel onderrigc, dan zal daar.
coe ai spoedig aanvraag tot concessie aan Zgne Maj, ingeleverd j wordenf
en wel, voor het traject tusscben Amsterdam en Arnhem, in verbinding
met de Rijnvaart.
De feestvieringen van de maatschappijTot Nutvan 't Algemeenzijn
laatstleden Donderdag avond met een vuurwerk en concert in nee Park te
Amsterdam beslocen geworden; hetzelve was smaakvol verlicht; hec feest 1
la des middernacht: geëindigd.
Uit Gonda schrijft men, dat de Schutterij, beboorende tot het Leid.
sche bacailjon, aldaar met veel eerbewijzen is binnengeleid. Ook is die
van Vlaardingen met veel onderscheiding ontvangen geworden. I
Uit Utrecht maakt men tgding uit Curasao Oekend van den 15 Juny; I
hier treffen wg ook onder anderen aanVan Poerto-Rico hebben wg tij. 1
ding, dat aldaar een vaarcuig uit Cadiz aangekomen is, hebbende aanboord 1
omstreeks tachtig Spastische geestelijken, die wegens oproer naar de kolo
niën gebannen waren. De helft hunner was te Puerto.Rico aan wat gezet
en de andere helft is voor de Havana bescemd. In de koloniën kunnen I
zij zoo veel kwaad nier stichten als in het moederland; dezelve zg'n ge.
deeltelijk bevolkt door vreemdelingen, vooral Franscbe uitgewekenen van 1
Sc, Domingo, en de Spaansche ingezetenen der koloniën hebben veel om.
gang met vreemdelingen, die hnn liberale gevoelens ingeboezemd hebben.
Wij kunnen zulks merken hier te Curafao. De meene Spanjaarden van
Cnba en Puerto, die,;hier hun verblgf gehad hebben, (lieten hunne con.
scitntionele gevoelens openljjk blijken.
Uic Grooingen worde geschreven r Men verneemt, dat onlangs door
Pieter Klasens Kuipers, molenmaker en timmerman te Ten Boer, een nieuw
werktuig, om boter te karnen, is uitgevonden, hetwelk zich van verschil,
lenden boven den in deze provincie meestal gebruikt wordende pols-karn
aanbeveetc; en dat hec Z. M.jden Koning behaagd heefeden evengemelden
uitvinder, eene gratificatie van f 150, tot aanmoediging, toe te leggen.
Deze nieuwe karn vertoont uitwendig een langwerpig vierkant, doch be
staat inwendig uit een van onderen cirkelvormige bak, waarin, in de plaat»
van eene pols, een scheprad verticaal bewogen wordt. Een model van die
werktuig is bereids geplaatst in de verzameling van landbouwkundige In-
strumenten der Hoogeschool alhieren kan op de dagen, dat die verza.
meling voor het publiek opengesteld isbezigtigd worden.
De herhaalde vergelijkende proefnemingen welke van gonvernementswe*
geten overstaan van de beeren Prof. H. C. van Hall en Mr. A. L.
Wichersmet de overgemelde nieuwe karnmolen gedaan zijn, hebben de.
zelve ais zeer belmgrgk en aanbevelenswaardig doen keoDeD.
Uit Nymegen wordt geschrevenNiet onbelangrijk is het voor het
pnbliekdatvolgens naauwkeurig gehoudene aanteekening aan het Com.
missarlaat van Politie der Stad Nymegen sedert i°. Januarg tot ultimo
Jnnfl dezes jaarszijn geviseerd 8340 ouitenlandsche reispassen door ei.
kanderen (berekend, ten minateop 3 personen per pas, zoodat in deze
vestiging in 6 maanoen zijn doorgereisd en heb ben vernacht ruim 95,000
personen»
Men meldt nit het Kamp van Rejjens De herinnering aan den i»den
Augustus 1831 werd gisteren door de hooftLofficiereo eu verdere citefa
