A°' *834»
LEYDSCHE
URAN T.
{l'ÏTF'-
S! GEWÖfiï
te
ZEGJ; i
WOENSDAG
Nederlanden.
L e y d en den 8 Jnlij.
Uit hst verslag, door de gedeputeerde Staten van Zuid- en Noord-Holland
tan de Sta'en der provincie Holland dea isten Julij medegedeeldneuten
„ij bet volgende overt
en:
en.
ez
nis
:ul-
zij
De aanspraak begon aldus: Indien de gewaarwordingendie ons bij bet
lerugbliüken op den nn afgeloopen jaarkring, oezielea, al niet tonder oir-
jondering tot de aangename mogen gebragt worden; indien het zelfs wiar
a.lij. gs'fl15 w'i gelooven, dat voor. en tegenspoed, goed en kwaad, be.
tnoedigingso en teleurstellingen, zich sedert uwe vorige vergadering zoo.
innig heboen afgewisseld, dat het, op dit oogeoblik, moeijeilik valt te
bepalen, aan welke zijde het overwigc te vinden is; dan gelieven U Ed.
Cr. Achcb. daaruit echter geenszin» aanleiding te nemen tot de bedenking
of wij welligt geene voldoende redenen zouden hebben, om ons voortdu.
Itnd, met U Ed. Gr. Achtb., over den toestand der provincie Holland te
terbeugen.
1 Het tegendeel is gelukkig waar, immers alleen bestaanbaar met onze
overtuiging: en wfi hopen, door het tegenwoordig verslag, U Ed. Gr,
jlclnb. tot hartelijke deelneming In onze gewaarwordingen en overtuiging
ie stemmen, en alzoo tevens aan art. 44 van bec reglement op de uitoefe-
nog van het gezag en de magt der Staten waardiglijk te beantwoorden.
Maar, wanneer wij den betrekkelijk gunstigen toestand van dit gewesc
iideslaan, kunnen wij geenszins al de indrukken weren, die de beschou-
vaD de dierbaarste aangelegenheden des lieven Vaderlands doet gebo-
itn worden. Hoe zou het ook mogelijk zjjn van Holland te gewagen, en
jjct aan geheel Nederland te denken.
Bovendien is het geoorloofd en betamelijk een blik in de toekomst te
«erpen. Die toekomst, met bet tegenwoordige en verledene onder één
gezig'ipunt gebragt, vertoont zich Diet zelden vroigker naar mate de oa.
beschroomde en op de Voorzienigheid vertrouwende waarnemer het goed
eo kwaad der vervlogene jaren beter onderscheidt, en het tegenwoordige
minder zorgeloos geniec of miDder onverschillig verduurt."
De bijzondere aangelegenheden, waarover gehandeld werd, waren;
folksgeestEeredienstOndervijsKunstenen Wetenschappen, Armwezen,
GevangenissenGeneeskundige dienst, Holks.rampen, lp aterstaats,aangelegen-
htitn. Inwendige kP atet staatRivieren, Kanalen, Havens en Zeeweringen
Iftgen, GeldmiddelenRijks-lasten, Kadaster, Gewestelijke en Gemeentelijke
ComptabiliteitNijverheid, Handel, Fair ijken. Landbouw, Pisscherijen
Justitie en Policie, PolkswapeningStatistieke Bijzonderhedenen Inwendig
Siheer,
1 Over de onderscheidene Scholen leest men het volgende: De beroemde
Leidsche Hoogeschoolhet Athenaenm in de hoofdstad en de daarmede
verbondene irrigtingennemen toe in bloei. De Hoogleeraren zijn ijverig
werkzaam in het vormen van nnttige burgers voor den Staat; terwgl de
Iweekelingen door volharding in hunne studiën zucht tot orde eu goed
aviiag, she onderscheiding verdienen, en hunne aanspraken daarop ook,
bij de examina en promocien, en sommigen zelfs door bekroonde of met
lof vermelde beantwoording van uitgeschrevene prijsvragen hebben gestaafd.
De akademische verzamelingen en kabinetten zijn in eenen goeden coe-
uanden het Kabinet van Landhuishoudkunde te Leiden is thansdoor
wnkoop van een geschikt huis ten dien einde, behoorlijk ingerigt. Onze
an-;wenich is, dat 's Lands geldmiddelen spoedig zullen gedogen, om ook het
en. Archaeölogisch Museum te verbeteren en tevens de keurige verzameling
dei san vogels in het Museum van Natuurlijke Historie, naar eisch te plaatsen.
De aao het Athenaeum openstaande vakken van bec onderwijs, ten ge
volge van het overlijden van deo Hoogleeraar van den Boon Mesch en het
honorabel ontslag aan den Hcogleeraar Foute, op deszelfs verzoek verleend,
lijn ru onlangs gelukkig vervuld gewordeozoo door de aanstelling van
dén heer W. S, Swart tot gewoon Hoogleeraar in de schei, en srtzenij-
meagkunde, en in de wil-, natuur- en sterrekuDde, als door die van den
beer 7". Roorda tot gewoon Hoogleeraar voor de overige vakken van wijs.
begeerte. Voorts is de heer de Friesevan Rotterdam, toe buiteuge-
wotn Hoogleeraar in de kruidkunde benoemd.
Het getal der studenten te Leiden beloopt thans niet minder dan 570,
Ook aan het Amsierdamsch Athenaeum is hetzelve oiec verminderd.
De staat van het Latijnsche schoolwezen is gunstiger dan voorheen, of.
schoon hetzelve echterin verband beschouwd met het hooger en zooge-
nstnd middelbaar onderwijlnaar het oordeel van zaakkuadigennog voor
nadere bepaling en verbetering vatbaar is.
Het heeft ons groot genoegen gedaan te bespeuren dat de belangstel-
ling vsn vele besturen in de zaak van het verbeterd lager onderwijsin
1833, is toegenomen. Om niet bijzonder te gewagen van de voortgaande
Uitbreiding die aaD hetzelve ook in de twee grootste steden dezer pro-
vincie wordt gegeven en van betgeen, hier en daar, ter aanmoediging
van brave onderwijzers en tot verbetering van de kleine kinderscholen
■woidt beproefd, zullen wij ons alleen veroorloven, om, als een der gron
den voor onze tevredenheidonder de aandacht van UEd. Gr. Achtb. te
brengen dat te Gouda op voordrage van de plaatselijke school-commissie,
door den stedelijken Raadeene commissie van drie leden uit deszelfs
bidden is benoemdten einde met de school-commissie alle zoodanige
biatregelen te beramen en voor te dragen, als tot opbeuring, uitbreiding
en bevestiging van bet bedoelde onderwijs zullen kunneo strekken.
De middelbare scholen, het industrieel onderwijs, de schoolonderwij
zers-gezelschappen en schoolfondsen, waar deze verschillende inrigtingen
tenaan, blijven, over het algemeen, aan de verwachting voldoen."
1 detl Over de vorderingen van Kunsten en Wetenschapper, treffen wij onder
:henj;nderen dit aan: Nn reeds wordt in geachte öuiteulandsche geschriften
erkend, dat de muzijk en ook de zangkunst, maar vooral het koorge-
I ie ïang, In Holland niet zonder goed gevolg beoefend wordt, en aldaar uit-
de
Fend
da:
be-
L
IN'
ihjil
adeit
elm
rijzs
aaa*
iouP
agea
siaat
N'. Si,
DEA 9 JUL IJ.
Ibken geslacbts, in gelijke verhouding i« toegenomen en do: de menseh.
lievenoe iniigtingen waarop wij zoo even doelden noch sieed« alle kracn.
ten ins'pamen, cm behoeftige huisgezinnen van de armen-kassen af te honden.
Eene meer bijzondere opmerking verdient - onzes inziensde armen,
inrigtmg van Delft, als in den jare 1833 eene belangrijke uitbreiding vei-,
kregen hebbende, waartos aanzienlijke bestellingen van het departement der
marine hebben bijgedragen In dit jaar is aan 145 behoeftigen werk ver.
schaft, 1 ameliik aan 45 in de tspbt-fabrijk 19 in de haardoek-fabrijk ei
8i cot het vervaardigen van hemden en andere linnen goederen; terwijl'
de aan deze lieden in dien tijd betaalde arbeidsloonen niet minder uaa
10,107.22 hebben bedragen."
Aangaande het Geld.wezen wordt dit aangemerkt; Bij het gad»«laan van
alle deze belangrijke werken en van zoo veel goeds en voortrcffelgks als
hier nog altijd b, ptoefd, gesticht en onderhouden wordt, zulten UEd.
Gr. Achtb, ongetwijfeld genoopt worden, met ons, te erkennen, dat de
geldelijke opofferingen, waartoe de ingezetenen van dit gewest verphgc
zijn, of wel geheel vrijwillig overgaan, geene geringe slotsommen kunnen
aanbieden, en ook dan nog aanzienlijk zouden blijven wanneer de druk.
kende omstandigheden des tegenwoordlgen tijds geene buitengewone bij.
dragengeene verhooging of vermeerdering van belastingen vorderden.
Maar die omstandigheden blijven helaas 1 te lange voortduren in sergd
met de wenschen en pogingen van de Hooge regeringin strijd met de
belangen des volks: en net moet daarom aller bewondering wekken öac
niet alleen de belastingen doorgaans zeer gewillig gedragen worden en
den goeden gang des Nederlancischen staatsbenuursm Holland, door geene
onredelijke en taltijke bezwaarschriften is bemoeijelgkc, maar dat ook zoo
vele gewtochtendie vsn der vaderen grootheid getuigen, zijn oewaard
gebteven en daaraan steeds gedeDkteeheneu van eigen kracht en deugd wor
den toegevoegd."
Onder het opschrift Handel, wordt het volgende van Rotterdam gezegd
„De «ragen, in hoeverre de handel te Rotterdam eene soortgelijke inrigting
dadelijk behoeft: of, en in hoe verre, het wenschelijk kan zijn om daar
mede, o. a., de door sommige geopperde denkbeeldeo tot indijking en
vergooting van die belangrijke stad te verbinden en of de bloei der koop
steden mag gerekend wordeü van derzelver omvang, eo het belang der koop.
lieden van huDne eenparige wijze van zien en handeleo, (die wel 'eens in
eencoonigheid en levenloosheid overgaat), afhankelijk te zijn; dan, of die
bloei en de bevordering van dat belang niet hoofdzakeigk te verwachten
is van de eigendommejijke voordeelen des vrijen handels, en van den on.
bekrompen geest, de beradene ondernemingszucht en de goede trouw der
handelende personen; deze en andere vragen znllen voorzeker nader ter
toetse gebragt, en, mee de daarop te geven antwoorden, bij de hooge
regering in rijpe overweging moeten genomen worden, alvorens dezelve
zich tot het nemen eener wijze eind.beslissing in staat baviuJe."
Eindelijk, als Statistieke bijzonderhedenwordt de bevolking der provin
cie opgegeven. Meti January 1834, was zij 894,651 zielen, als 409,259 in
Noord-, en 485,39a in Zuid.Holland. Het getal der geboornen id Noord.
Hólland was 14,793, in Zuid.Holland 18,751dat der gestorvenen in Noord.
Holland 23,341'n Zuid.Holland 17,804. In eerstgenoemde provincie hadden
er 3274 huwelijke en 7 echtscheidingen plaats gehad,; in laatstgenoemde
3664 huwelijken en 7 echtscheidingen.
Door ae provinciale Staten van Zeeland, is als lid der Tweede ka.
mer der Staten-Generaal herkozen Jhr. Mr. P, Boddaert,
Doof de Staten van Vriesland, is herkozen Mr. S, van Weideren Baron
Fengers, en voorts benoemd Mr. PPiardus Willem Bumalid van gedepo.
teerde Staten, in plaats van den heer Mr. D, Fockema.
Uit Rotterdam meldt men van den 7 Juig het volgende: Hare Maj.
de Koningin van Groot.Britannie is gisteren avoDd in goeden welstand ai.
hier aangeland en in hec strengste incognito naar 'j Gravenhage geredeu
vao waar Hoogstdezelve waarschijnlijk hedCD hare reis naar Duicscbland
zal voortzetten.
Gisteren ochtend zijn HH, KK. HH. de Prins en Prinses Frederik der
Nederlanden, en HH. DD. de hertog en hertogin van Saksen-tfeimar moe
derzelver zonen hier aangekomen en hebben zich met hec Kouingltjk stoom,
jagt naar Heivoetsluis begeven, om Hare Maj, bij hare aaskomsc te ont
vangen. Deze Hooge Personaadjen zijn des avonds hier teruggekomen en
naar de residentie weergekeerd. Hare Maj. de Kociugin reut oneer deu
naam van gravin van Lancaster.
Bij de op uen 3den dezer plaats gehad hebbende aanbesteding der
dijkwerken enz. van het eiland Walcheren zijn de zes percelen in ma««a
toegekend aan den aannemer C, de Jongh Cz.wonende te Ameideovoor
eene som van 117,000.
Uit Anmerdain meldt men van den 7 Julij, dat in den nacht van
Zaturdag op Zondag, omstreeks ten half cwee ure, te Zaandam de hout.
zaagmolen het Zwarte Schaap, coebehoorende aan de firma kKeijer Poel en
Zoon, geheel afgebrand is. Hec gerucht, dac dit ongeluk door net onwa-
der veroorzaakt zou wezen, is gebleken ongegrond te zijn,
Den 4 Jnlij beett zich te Brussel eene groote volkshoop voor de
woning van den abt Heizen vergaderd, er allerlei baldadigheden gepleegd,
en de glazen ingeworpen. De gewapende magt is cusschen beide genomen.
Uic Ostende meldt men: Eene kerkelijke plegtigbeid, dia air,ter in
vroegere jaren gevierd werd, doch schier geneel in vergetelheid was ge.
raakt, is thans hersteld. Sedert veertig jaren had men zich nameigk niec
meer in processie naar den oever der zee aegeven, om die te zegenen.
Laatstleden Zondag (den 29 Junij) heeft die omgang mat zeer veei kerke,
lgke praal plaats gehad.
Er is in de militaire strafgevangenis ce Aalst, in Belgie, een oproer
onder ue gevangenen uitgebroken, hetwelk eenter spoedig geoempc is.
line-
rood
Bij.
ON.
Itekende talenten, meerendeels inboorlingen, wotden aangetroffen.'
De staac van het Arm-wezen wordt aldus geschetst: „Sedert het tijdstip
der iaat ste bijeenkomst van U. Ed, Gr. Achtb-, hebben noch armen-fond
len r,och rekeningen gunstiger resnlcaten aangeboden. Bovendien heeft de
Aziiuiche braakloop met de omstandigheden aes tijds zamengewerkcom
de armoede in sommige oorden snel, in andere langzaam te doen toenemen
tD veie publieke kassen nit te puttendoch het is eene vertroostende
len.waarnemingda: dt liefdadigheid der ingezetenen, zich aansluitende
sin dl; Vfn Z, iVl. osien geërotedigden Koning en van de lenen des Kon.ng
r u R K y e.
Brieven oir Konstanimope! van den 10 Ju ij melden, dat de regelmatige
koerier uit Smyrna uitgeoieven 11, en meu derhalve-ook geene nieuwe
berigten uit Samos heeft. O.dercusscneo zou er een handels.estafette uit
Smyrna in de Turksche hoofdstad met het berigt aangekomen zijn, dac
bijna bet geheele Pran»che kwartier te Smyiua door eenen braad in de
asch gelegd is gewerden.
Dc baiidtis.iauteicgenheden in iionuantinupel gingen sKcht de koers.
