m t-ss.
A"- 1833.-
LEYDSCHE
MAAND AG
- ~'v,
-• :f .-T.v ;v *«7
X
'C
,ÏV
'fefc
COUR A N T.
Z)£A/ 11 NOVEMBER.
NEDERLANDEN.
Leyden den 10 November,
ïn de Algemeene Komt- Letterbode leest men het volgende berigf:
LeidenOnder de handschriftenop welker bezie de Bibliotheek der
bier gevestigde Hocgeschool met regc roem draagt, bekleeden die van
Christiaan Huijgens eene zeer aanzienlijke p'aacs. Reeds de naam van Huij-
gens alléén, die, zoo Newton niet geleefd had, de eerste onder de wis- en
narourkundigen van zijnen tijd zou geweest zijn; en de bijzonderheid, dat
Huijgens zelf gew;ld heeft, dat, na zijn verscheiden, zijne papieren tot
de Leidsche Bibliotheek zoude worden overgebragc, doen ons vermoeden,
dat zij nog heden voor de geschiedenis der wetenschappen belangrijke bij
dragen bevatten zullen. En in der daad vinden wij dit vermoeden beves
tigd, door eene verhandeling van van Swindenwaarin deze uitmuntende
geleerde de eer van Christiaan Huijgens als dengenen, aan wien wy de
slingeruurwerken te danken hebben, met bescheiden uit de papieren ont
leend, op eene treffende wijze heeft gehandhaafd.
Van deze handschriften, wier omvang geëvenredigd is aan den rijkdom
van derze'iver inbond, ziet thans, door de zorg van den buitengewonen
Hoogleeraar P, J. Uijlev.broekeen nieuw gedeelte het licht; de briefwis
seling namelijk van Huijgens met Leibnitz en den Markies de PHópitalmet
bijlagen en ophelderingen, alle uit de handschriften zelve getrokken. Eene
briefwisseling van mannen als HuijgensLeibnitz en de PHópital kan niet
anders dan belangrijk ziin; vooral, wanneer zij, gelijk deze, loopt over
onderwerpen van de hoogste wetenschappelijke aangelegenheid, en zich
kenmerkt, niet slechts door een toon van beschaafdheid en wellevendheid,
maar ook en vooral door de zucht om kennis te bevorderen, en de waar
heid onbewimpeld aan het licht te brengen. De brieven van dit beroemde
drietal manpen leveren nieuwe en sprekende bewijzen ophoe zeer de
wetenschap aan hen gezamelijk is verpligt. en wat zij daarenboven aan
ieder van hen iu bet bijzouder te danken heefc, terwijl de bijdiagen de
Strekking hebben, deels om eenige in de Drieven zelve aangeroerde pun
ten nader toe te lichten, en alzco de geschiedenis der wetenschappen te
verrijken of te verbeteren, deels om aan den arbeid van andere geleer
den, als Fatio de Dutlliersde FaamesleHubertus Huygheniuseene ge- 1
paste en welverdiende plaats in te ruimen.
De Hooge Regering, overtuigd dat, door .de uitgave dezer handschrif
ten de Nationale roem te gelijk met dien van bnuenlandsche geleerde.1
zou worden gehandhaafd en bevorderd heefc gunstig toegescaan dac de
zelve ter Lands Drukkerij zonde geschieden en tevens bdpaald, dat een
genoegzaam aantal exemplaren ter beschikking zou worden gesteld van Cu
ratoren der Leidscbe Hoogeschoo!om uit hunnen Daata aan de voornaam
ste binnen- en buitenlandsche geleerde Maatschappijen en Inr.'gtingen te wor
den aangeboden. Het werk, den titel voerende van Christiani Hu/senii
aliorumque seculi XVII virorurn celebrium Exercitatiov.es Mathematicae et
Philosophicaebestaat uit 2 deelen in kwarto, en is voorzien van gegra
veerde platen en een facsimilegenomen van eer der bladzijden van de aan-
teeken-bceken van Huyger.seen ontwerp voorstellende eer verbetering zijner
zee-horologlen. Hetzelve is, zoowel aan de Lands Drukkerij, als bij de
voornaamste Boekhandelaren des Rijks, te bekomen voor den prijs vanƒ9:-"
Volgens nader ingewonnen officiële berlgten var> hetgeen omtrent het
te Noordwijk gestrande schip Cornelia geschied is, zoo kunnen wij bij deze
mededeelen dat ook de manschappen van de Nocrdwijksche en Kacwijksche
reddings-booten hun leven stoutmoedig gewaagd hebben en de menschlie-
vende pogingen derzelver zeer te roemen zijn; daar zij, niettegenstaande
de hevige en zware branding en reeds drijvende wrakken van het strandend
schip, zich met eigen levensgevaar, naar hetzelve begeven en de manschap
pen gered hebbenwelke ontwijfelbaarzender deze hulp zouden zijn
omgekomen.
Uit Utrecht schrijft men, dac morgen den i*den dezer, In het groot
auditorium aldaar, de plegchge uitreiking der'eerevvapenen en verdere ge-
schenken aan de officieren en onderofficieren van de kompagnie TJrrechtsche
Studenten, welke ter verdediging des Vaderlands zijn uitgetrokken, plaats
zal bebbeD. Die dag zal tevens ter herinnering strekken van. het uittrek
ken der kompagnie op den u November 1C30, en rnet een maaltijd wor
den besloten,
- In den avond V2n den 4den dezer, is te Zierikzee in de Meestoof,
de drie Engelen genaamd, brand ontstaan, welke bij eenen vrij hevigen
wind zoo schieljjk toenam, dac ondanks de sangebragte hulp alle redding
in den beginne onmogelijk scheen. Door de vereenigde pogingen van de
Ijverige spuitgasten en der moedige schepelingen van de voor Zierikzee ge
stationeerde kanonneerboot N°. 18, gepaard met de heerschende erde in
het aanvverden dei bloschmiddelen moge het nogtans gelukken den brand
te beteugelenzoodac deze zich gelukkig maar tot het voorgedeelte der
fabriek beeft bepaald cnhoezeer vele partikuliere eigenaren bij dit on
geval groote schade geleden hebben het verlies echter veel geringer is
geweestdan men in den aanvang had durven voorspellen. Tegen midder
nacht was men den brand meester; de oorzaak is aan een toevallig ongeluk
te wijten gedurende de werkzaamheden der stoof in het stamphuis ont
staan, De gebouwen zijn tegen brandschade verzekerd.
Uit Zeeland meldt men van den 5 November: Op de bank van
Calloo, een uur boven Westkapelle, is gisteren eene Engelsche kolenbrik
gezonken, en met man en muis vergaan. Nog eenige oogenblikken beeft
men de orgelnkkigen in het wand gezien, doch de omzettende branding
en hevige storm# maakten alle redding onmogelijk; de naam van het schip
is nog nier bekend, doch hetzelve kwam van Sunderland ea was gedesti-
xeeid naar Middelburg,"
Uit Helvoetsluis wordt geschreven, dat door de laatSce stormen de
Engelsche brik Romulusmet steenkolen en scukgoederen geladen, op het
Schaar bij de Kwak, en de Engelsche brikken Lezard en Zephyrge'ijk
mede een Zweedsche galjas, meu-naver geladen^- op de Scheelhoek geble
ven zijn, doch dat de equipagien van de drie eerstgenoemde schepen met
de booten aan wal zijn gekomen, en dat de manschappen van iiec laatste,
cp twee na, door de loodsboot N°, 4 zijn gered; dac voorts op den Hin-
derc eene Napolitaansche en een Engelsche brik vergaan zijn, van weike
beide de equipagie met levensgevaar het Goereesche strand met de boo'en
hielt beiejkt. Ook op de stranden van Texel, hei Viie en Noord-Ho.land
zijn cezer dagen temge schepen verongelukt.
De Bredascké courant bevat het volgende:
Onder het vorig Fransch bestuur was men gewoon, in netelige omi
siandighedentoevlugc toe kunstmiddeltjes te nemen, om de aandacht van
de menigte af te trekken, en zoo hebben, in verschillende omstandigheden
de osagesde giraffezelfs het walvpsch-geraamte van Kegels gediend, om
de aandacht der Farijssenaren bezig te houden. Het tegenwoordig bestuur
in Frankrijk heeft, raar het schijnt, van die hulpmiddeltjes nog niet afge
zien, en het is, naar veler gevoelen, om de 32ndagt der Parijssenanrs van
het onrijpe ontwerp ecner interventie in de Spaaosche zaken af tetrenken.
dat Leopold en zijne echtgenootenaar Parijs geroepen zijn, om de rol hum-
ner voorgangers te vervullen. Naar de opschudding, die het hof der Tui-
lerien over dit bezoek maakt, en de feesten en openbare vertconingen
die daaruit voortvlceijente oordeelen, zoude men bijna geneigd zijn te
gelooven, dat de giraffe zich over eenen Vorstelijken opvolger heeft te
verheugen,"
Uit Belgie wordt geschreven: De kolonels Hilmar en Trumper
bevinden zich altijd nog te Zonhoven, zonder met de Hoilandsche fcommis-
sarissen, die met geene genoeg uitgestrekte magtiging zijn toegerust, iets
te hebben kunnen uitrigten; daar zij hunne van 's Hage verwachte nadere
instructien en vclmagt eerst omstreek» den 15 November kunnen ontvangen,
is alleenlijk tegen dien tijd eene afdoening der zaak te hopen. Daarna
slechts zal hee hoofdkwartier der eerste afdeeling zich voor. den wintr
bepaaldelijk te Hasselt vestigen, of wel re Diest of te Leuven binnentrekken.
De troepen dier divisie zouden alsdan hunne oude standplaatsen hernemen."
De Brusselsche Emancipation van beden zegt het berigc uit Maintz
te Jhebben ontvangen, dat de Ooscenrijksche graaf von Dttrichsteinsedert
zoo lang voor de Ooscenrijksche legatie te Brussel bestemd, den I. dezer
genoemde plaats was gepasseerd, om zich naar post te begeven.
Om een denkbeeld van het belang der Gentsche spinnerijen te geven,
vermeldt de Flaamsche courant dier stad, dac er wekelijks voor een gewigc
van 80,000 Nederlandcche ponden gesponnen garen uitgevoerd wordt, en
dat zoo al het gesponene door weverehanden moest gaan, er 20,000 stuk
ken elk meer dan van 60 ellenzouden vervaardigd worden. Volgens de
gewone schacting van uitgaven, zoo voor het spinnen als weven, zoude
er voorts, ongerekend nog de kosten van de ruwe stof, de bleekerij, het
drukken en verwen wekelijks 160,000 fr; aan werkloon worden betaald.
Een brief uit Brussel bevat onder anderen het volgende:
Wanneer de Lynx. de Messager de Gand en andere oppositie-bladen
van de armoede des land» spreken, zoo vindt zulks zijne wederlegging ia
een vlugtig overzigc der daadzaken. Onze fabrijken zijn misschien niet zoo
bloeijend als vóór de scheiding van Holland, maar het ontbreekt nog niet
aan werk. De landerijen hebben nog nimmer eenen hoogeren prijs gehad dan
thans, en hoewel de prijzen der granen gedaald zijn, is de huur dér lan
derijen gestegen, Allerwege merkt men eene groote bohwlust op, hetgeen
almede als een teeken van welvaart te beschouwen is# Er zal wel altijd
eene Oranje-partij in Belgie blijven bestaan, zoo als tot op dit oogenblik
de gehechtheid- aan het edele Huis van Oranje by onderscheidene gelegen
heden gebleken is; maar de energie, welke de aanhangers van Hendrik F*
onderscheidt, zal aan deze partij altijd ontbreken, zoo als, over het alge.
meen, de Belgische Natie ook daarenboven nog wufcer en onstandvastiger
dan de Franscbe is."
*s Gravenhage den 8 November. De prins von Schwartzenbergdie
gisteren van hier naar Berlijn vercrckkenen dïe zoo ais de hervatte con*
ferertien ^ewcizen in zijne missie bij onzen Koning volkomen gestaagd
ir, heeft, als een blijk van Hoogstdeszelfs welwillendheid, vau Z. M. eene
prachtige snuifdoos ten ge-cbeuke ontvangen met drie kransen diamanten
omzet, en versierd me' Hoogstdeszelfs portret. Het gehiel moec eene
buitengewone waarde hebben.
In de zitting v?p de Tweede Kamer der Staten-Generail van heden;
ia ter tafel gebrast en naar de commissie tot de pecitien verzonden een
verzoekschr f' van Paul van Flissingen en Dudok van Heelfabrijkanten van
stoom- ea ardete werkcoigejijzer- en kopergieters, te Amsterdam, ver
zoekende dar aan hea even als aan andere ijzer- en kopergieterijeni§ in
in plaats van ik afschrijving op den voorgescelden accijns op desteeukuten
worde verleenu.
Met op gisteren nitgebragc rapport der centrale afdeeling in omvraag ge-
bragc znnde, en Diemcnd het woord gevraagd hebbendewerd het ontwerp
van wet met aigemcene stemmen aangenomen en mitsdien besloten, dat dè
vrijdom van den accijns op de azijnen bij de wet vart den 4 Mei 1832
Staatsblad N°. 14)aan loodwitmakerijen en sacharum-^aturni-stokerijen
toegekend op gelijken voet en wijze zal werden verleend aan garen- en
katoenverwerijenwaarna de 3ic:ing zonder bepaald adjournement is gescheiden.
Uit de berekeningen, tot grondslag strekkende van de begrooting over
het jaar 1834, aan de Senten.Generaal onderworpen, blijkt, dat vóór pre-
mien tot ondersteuning van sommige takken van nationale nijverheid, om
te strekken tot aanmoediging van fabrijken, trafijken reederijen, vissche-
rijen ea landbouwop de begrooting voor het gewoon eene som van
300,000 voorkomten op het buitengewoon f 200,000, te zamen 500,000;
dac voor de pensioenen daarop geplaatst is eene som van f 800,000 en
dac voor het kadaster op hec gewoon f 75,000 en op'het boiteqgewown
25,000, te zamen 100,000, is gesteld. De afdeelingen omtrent de Ra
tionale schuld zijn daarbij uilgetrokken als volgt
Oude schuld. 1. Interessen van de werkelyke rentegevende schuld, a
pCenc19,225,000af het gedeelte, waarvan het rijk eventueel zal wor
den onclascf 8,400,000derhalve 10,825,000,
c. Gewone toelage aan het Amortisatie-Syndicaatmemorie
Renten der nieuwe schuldI. Interessen van de leening, in evenredigheid
der directe belastingen, volgens de wet van 22 November 1830 {Staatsblad
N°. 81), waarvan het kapitaal per re«to groot zal zyo 8,000,000, ver
schijnende 1 April 1834, a 5 pCenc, f 400,000.
2. Idem van de vrijwillige leeningen, gedaan volgens de wetten van
13 April en 28 Junij 1831 Staatsbladen N°. 9 en qo) waarvan hec kapi-
taal per resto groot zal zijn ƒ6 0-0,000, verschijnende 1 Mei 1834, a 6 pet.,
360,000.
3. idem van de schatkistbiljettenuitgegeven volgens artikel 15 der wet
van deo 22 November 1830 Staatsblad N°. 81), waarvan bet kapitaal per
lesto groot z*l zijn ^500,000, verschijnende den 1 Octob.r 1834a 6
ce"1» 57°i000*