«Generaals der Vereenigde Nederlanden, diende. De titel van dit werg
luidde aldus: Nieuwe leidt -Chirurgietr acterende van cranckhcden ende
gebreckendie in crygh en oer log Hen Chirurgyns gemeenlyck evervallen door
G. F. Hildanus, vertaald in het Ncdcrduitsch door J. H. Francs. Leeu
warden 1628.
Zie hier hoe hij zich in de oodragt van dit boek aan genoemden Vorst
uitdrukt: Is dernalve als gheseyc is hooghnodigh, dat een Veld-Overste
j, syn CapiteynenRitmeesters en Bevelhebbers commandere, ailen vlyt
aan te wenden, dacter heyr met ervarene, trouwe en vrome mannen,
die in de const wel bedreven syn en Godt voor oogen hebbenversien
werde op dat daardoor de ghemoederen der soldaten mogten ghewonnen
wordensiende datse niet alleen met gagie en andere nootdtuftige din-
gen versien werdenmaer ook met mannen gequetst synde diese hare
lichamen rooghen vertrouwen. En wat isser hierlijkerPrincelycker
ja GoadelyckerGhenadige Heere, als d'ellenaigheverdrukte en ghe-
qnetste te vertroostenen haer ghesontheyt soo veel doenlijck te be-
vorderensonder dewelcke alle seetlgneyt des levens (als gheseyt) niet
w en is als ongheneuchte.
m Ten aensien van myne affectie die lek den armen soldaten toedragte
j, als ook van weghen de goede ghenegenheytdie U. G. deze conste by-
sonderiyek, ghelyck eock "t gantsche Huys van Naisou, is toedraghende
heb ick de vrymoedigheyt ghenomen U. G. (als die *tbelieft heeft my
meermalen in U. G. dienst te gehruyekentot een kleyn teeken van
daokbaerheyt dit boeciken, seer nu te ghebruyekén In legersbelegerde
plaetsen en andersins, te vereeren."
Over de doelmatigheid der geneesmiddelenen heelkundige instrumenten
sprekende, laat hij volgen:
Maer dewyle een sulcken voorraedt der Medicynen en Instrumenten
gelyck hiernae vertekent is, sonder groote costen met en mogten te
weghe ghebracht ofte vercreghen werden, ende ieder Chirurgyn niet
van vermoghens ls om deselve te doen soo wil ick hiermede de Hee.
ren Overste, Veltheeren Ritmeesters en de Hopluyden vermaent heb-
ben, een insien op sulcke dinghen te nemen, en die ordonnantie te
pleghendat hare Chirugyns met alle noodige d'iDgen moghen voorzien
syn. Maer bysonderlyck dat se goedeoprechte trouwevrome en
9 wel ervaren personen hiertoe verkiesen, endeniet een tegelyckendie
nauwlijks syn leerjaren nytghestanden heeftofte andersins eenen gro-
ven, botten landlooper is, sulcken ampt, aen welcken niet alleen de
ghemeyne soldatenmaer oock der Oversten ghesontheyt en welvaert
ghelegen is, vertrouwen sy. Want by aldien een Veld.Overste onerva-
rene meesters heeft, soo cait haeat gbebeuren, dat hy sulcks aen synen
eyghen lichaam sal ontghelden moeten.
Sulcks en verbale noch wyse ick niet tot dien einde aen als wanneer
ick den Heeren Oversten en Hopluyden, wat hun te doen ofte laten zy
yets wilde voorschryvenMaer overmidts ick uyt langer experientie
glftslen nebbedat vete om eene kieyae besoldinghe of gagie te besparen,
de aller ongeschicktste ende onervarendsteende hon haet licbaemleven
ende welvaert vertrouwen so dwinght my de consciëntie endcChristelycke
liefde, solcks te openbaren ende aen te wysen." Dit zelfde denkbeeld
deed alhiertwee eeuwen laterden beroemden Weener Archiater Plenck
zeggen: Heelmeesterswelke bet vaderland van zoo vsle dierbare krijg»
lieden berooven als het vijandelijk zwaard doet sneven."
Geheel dit boekske van den Heer van Onsenoordis vol van weteotwaar.
dige geschied, en kunstkundige bijzonderheden. Het is dit jaar in het lichc
gekomen, te Utrecht bij den Boekhandelaar N. van der Monde, en verdient
pi alie opzigten de aandacht van de Heeren Officieren van Gezondheid, en
0ok van de krijgsliedendie zich aan hunne zorgen moeten vertrouwen.
IETS OVER DE
GESCHIEDKUNDE
d er
COURANTE
N.
Men leest met eene graagte, die naar onverzadlgbaren honger gelijkt,
de nieuwsbladen, welke telken dagen of om den anderen dag uitkomen.
Die bladen melden het ioopende nieuws, de ioopende geruchten, en van
daar is het, dat voorheen die soort van bladen, welke men nn Courant,
of naar onze zoo bespottelijk misvormde spelkunst Krant noemtLoop-nare
dat is: eene Ioopende mare, een gerucht of tijding van den dag, pleeg te
bestempelen. Onze beroemde geschiedschrijver P. C. Hooft heeft aan het
Fransche woord Courant den Hollandschen naam van Loop-mare gegeven.
Vrjj wat eigenaardiger dan Krant, gelgk Weiland wil, dat men dit woord
spellen zal, op geen anderen gronti, dan omdat het gemeene volk het zóó
uitspreekt. Trouwens de geheele spelling, die in 1805 officieel geworden
is, dtaagt den stempel dier gemeenheid, welke aan alle voottbrengselen
der heillooze revoiotie van 1795 als een erfsmet aankleeft. Zonderling is
bet nogtans, dat men in Frankrijk voor de nieuwsbladen niet eens de be.
naming Courant gebruiktmaar dasrvoor het woord Gazette bekigteen
oorspronkelijk Italiaansch woord, hetwelk echter geenzins een nieuws of
dagblad (in het Italiaansch Giernale,') maar geheel iets anders beteekent.
Er bestond weleer te Venetie eene kleine munt, waarmede men in de
XVIde eeuw het lezen betaalde van geschreven berigten en tijdingen der
krijgsverngtingen tegen de Turken. Sommigen meenen, dat men naderhand
die benaming der munt-specte (welke in onbruik geraakt was,) aan de
gedrukte tijdingsbladen gegeven heeft. Anderen leiden Gazette af van Gazza
een Ekster, zoo dat dit woord een dimioutivutn zoude zijn, en zoo veel
als hkstertje of Snapster zon beteekenen. Doch dit is niet aannemelijk
want dan moest het heeten Gazzette en geenzins Gazette; maar Gazette is
het diminietiéf van Casusdat is: Schaten dus is Gazette mets anders,
dan kleine schatkamer van nieuwstijdingen.
Vervolg en slot in hei eerstkomend Mengelwerk
PRIJS-COURANT der EFFECTEN.
Amsterdam den 26 Mei.
Nederlanden.
Werkelijke Schuld sJpCt. 43 i 43§
Rest. Uicg.i
Kans-Biljetteni<5| 4 17
Amornsac. Syndic. 4fpCt. 72! 4 72=}
Idem3§57! 4 58
Geldl. 1830. 5 89 4 90!
1831. 6 93§ 4 94I
1832. 5 8r 4 8i||
Schatkist-Billerten.ó 99 4 99j
Handel.-Maatsch. 4§-8a| 4 83J
Pruissen.
Geld. te Londen. 5 pCt. 107 4 108
dito dito 1822. 5107 4 108
Spanje.
Perpetueeie 5 pCt. 4.
dito Amsterdam 5 49J 4 50J
Geld. Cortes 1822. 5 8§ 4 9
Cert. Uicgest. Schuld 6| 4 7
Oostenrijk.
Obl.Goll.&Comp. 5 pCc. 88J 4 88J
dito dito 4 724 73
Kommissarissen en Administrateuren van het Administratie.Kantoor van
Nationale Fondsen, gevescigd te Leijden, brengen bij deze ter Kennisse van
ue belanghebbenden, dat door hun met onderling goedvinden, bij het over
lijden van den Heer Gysbert Johan Hoppestein, als mede-Commissarissen zijn
geadsnmeert de Heeren Diderik van Leyden Gael en Mr. Abraham van
Gerwen om met de Heeren Mr. Jan Daniel Byleveld en Mr. Paul
Franpois Hubrecht als Commissarissen en Hoofd - Directeuren te fungee-
en, en dat znlks door gemelde Heeren is aangenomen.
Volgens aankondiging van «vege de Hoofd - Commissie, (zie J?sj
couiant van Donderdag 24 Mei M°. 123 zal de A/gemeene Tentoonstel;,
van alle de uit onderscheidene plaatsen welwillend zaamgebragte voorw»,
voor de Loterijten behoeve van verminkten enz. te Rotterdam pj
hebben op Maandag eerstkomende 28 dezer maand Mei, en geopend bin,
tot Woensdag den 6 Junij daaraanvolgende; en zullen in deze Loterij 1
rrteer Loten word n afgegeven dan er Nommers in de Catalogus dier vatj
werpen vooikomen, zoonar dezelve sonder Nieten zal zijn.
De ondergeteekenden hebben in derzelver bemoeijenissen ter bevorj
ring van deze zoo vaderlandlievende Instelling, van hunne mede - IngsiJ
nenzoo te Leyden als in den omtrek dier Stad, te veel hartelijke nj
werking in alle opziehten ondervondeudan dat zij niec vermeenen zo.;
dezelven op het hier bovenstaande opmerkzaam te moeten makeneJ
bruiken deze gelegenheid om dezelve te berigten, dat alzoo tot den 6:1
aanstaande, ten huize van ieder hunner nog Loten 4/5 per stuk, voo'l
verre de tot hiertoe voorbande zijnde voorraad zulks zal toelatenverlj
baar zijngelijk mede de Catalogussen van de Algemeene Tentoomiti
hier boven vermeldtegen betaling van 25 centen per stuk.
Leyden den 26 Mei 1832.
Ab. Hartevelt, j. z. I D. van Leyden g>
A. van Gerwen. i Paul du Rieu.
J. Verschuur. C. Leembruggen,
TOONEEL-BERIGT.
Met goedkeuring van de Hoog Wel - Edele Achtbare Heeren Burgeon
en Wethouders der Stad Leyden, zal het Gezelschap Hoogduitsche Opu,
van Amsterdam onder directie van J. H. DESSAUR eu FRANSMAN,
genoegen hebben, gednrende de aanstaande Kermis, in eene wel ingj
Tent staande op de Ruïne van het voormalig Rapenburg, groote Opera'j
Mozart, Rossini, SalieriBoycldieu etc., te vertoonen. Zullende de Sp
dagen en de te gevene Opeta's en Nastukken nader aan bet geëerd k(
minnend Pnbliek bij Billetcen eu Couranten aangekondigd worden.
Lei den
25 Mei 1832.
Ondertrouwd
A.
J-
M.
OOSTERVEE»
van Schiedam
MET
POELIEJOE.
e n
W. VISSER
met
POELIEJOE.
Famill», vrienden en bekenden, gelieve deze algemeene ook ais bijn
kennisgeving aan te merken.
Batavia, eersten Januarij 1832. Heden beviel zeer voorspoed
eene welgeschapene DOCHTER, SOPHIA PRINCE, Echtgenoot
den Heer Mr. CHRIST, de HAAN.
Gevoelig voor de menigvuldige blijken van deelneming in onzeo
lijke smarcebij het afsterven van onzen geliefden oudsten Zoon oadt
den, betuigen wij hiermede openlijk onze dankbaarheid voor dezeli
onze vrienden en stadgenooteawelke ons dezelve bewezen; en zot
wil, nog lange gespaard mogen blijven voor treffende verliezen!
Legden J. NIEUWENHUIS,
24 Mei 1832. A. M. E. C. NIEUWENHU
geb. van Pesch,
M
scht
(voi
gesc
offic
sche
gen
aanu
fCflïj
aanki
ment
onde
schtn
veel
de tl
neem
leger
ontlas
men
Te
heialii
gereei
geen j
meest)
hunne
of in
niannfi
is ze
otnstre
te doe
De
vsrkDo
eenige
beweri
ten, ei
ztvill,
n Gt
Polen
welvaar
tend
der ve
orde ei
Die geenen welken iets te vorderen hebben van of verschuldi .,11;,.,
aan den gemeenschappelyken boedel van wijlen HERMANUS EERH;
in leven Koffijhuishouder in het Noordeinde te Leyden en zijne nagi
Weduwe MARIA van der HAAS; gelieven daarvan opgave te doe»,
den 10 Junij 1832 ten Kantore van den Notaris T. van BERGE
Leyden voornoemd.
Ten Kantore van NEHEMIA NATHANS op den Nieuws
bij Vischbrug te Leyden zijn te bekomen Heele en Gedeelten n
TEN, in Huur en in Koop, alsmede voor alle Klasse doorgefot;
Prijs-courantvoor de Eerste Klasse der i$6ste Kon, Ned, LOT)
waarvan de Trekking begint den 12 Jutiij aanstaande.
D. P. van NOUHUYS op de Nieuwen Rijn tusschen de Hic ,,1.10! n
Beschuitsteeg te Leyden, zijn Winkel in Tabak Snuif en Sigaren,
Kofflj,Thee en Chocolade, In het groot en klein, geopend hebnende,
zich m de gunst zijner geëerde Stadgenooteaouder verzekerinj
prompte en civiele bediening.
t A, GAZAN van Rotterdam, maakt het geëerde publiek
dat hij van heden af, gedurende de Kermis, is uitgepakt met eei
ment SpiegelsSchilderijenDraai - toiletten Scheer-teiletten en Ni
alle soorten van Speel- en Poppengoed en Galanterienten hm»
Wed. J. Brouwer op de Nieuwen Rijn over de Korenbeurs te
hij verkoopt in het groot en klein tot civiele prijzen. j„
V WESSELING en H. WESSELING Makelaarszuilen of ,e b„ pe
den 1 Jnntj 1832 des namiddags ten half vier arete Amsterdam ins p*!e
Zwaan, op dënNieuwendijk presenteeren te verkoopen Eene extn ,„l, e
partij Dennen, Rondhouten Greenen, en andere HOUTWARE! ff™
gende als bij Notitien wordt aangewezen, die aan het Kantoor van Bi 1.. *V
KONING en AUfCES te bekomen zijn. i»er)g«te
Op Zaturdag den 9 JuDij 1832, des avonds te vijf nre, zi w*|'
het Heeren Logement aau den Burg binnen Leyden, pnbliek doe;,jer u
en verkoopen: Een nechtsterk en weldoortimmerd HUIS eDie tijdsei
voorzien van vijf behangen en één oubehangen Kamer, Keuken, w V 11
ZoldersBinnenplaats en verdere Commopiteiten staande en gelege: |f
de Stad Leyden aan de Oeden Singel. Breeder bij billetten oau ,,lr£or"J
zijnde daags vóór de verkooping te zienmits vooraf belet vrage E
is nadere informatie te bekomen ten Kantore van den Notaris H. RO t|,en J
te Leyden voornoemd. ttmerkei
Op Woensdag den 13 Jnnij 1832, des voormiddags tea n door b
BESTEDING in het Raadhnit te Warmond, van het doen si jne
reparatlen en vernieuwingen aan den TORENbehoorende tot l]oo| z 'J
oer Hervormde Gemeente ce Warmond; op zoodanige Conditiën il miu-rha'
gemelde Raadhuis, veettien dagen vóór de Besteding, zallea l yjnden
<en; g
iloegt hi
tilt op t
geten v
ioelinge
sfgevaar
vereenig
Z. M.
landsche
rZijn,
osderoan
gebragt
li» ovei
een stre
lelÜDger
1 onverb
toekon
'{en van
liggen. Zullende op Donderdag den 7 Junij 1832, des vooroit
ii tot 12 uren, de noodige aanwijzing in loco worden gedaan.
Te Utrecht bij J. G. van TERVEEN en ZOO
is van de Pers gekomen en alom verzonden:
I. VERHANDELINGEN en LEERREDENEN over de
den Apostel Joannes, door P. J. LAAN Rustend Predik
Hervormde Gemeente te Amersfoorteerste Deel in gr. 8 vo. i
II. Geschied- en Letterkundig MENGELWERK van Mr. J!;
SCHELTEMA vierde deel derde stuk in gr. 8vo.
Diegeenwelke geene bezitters van dit werk zijnkunneo
bekomen onder den titel vau:
III. VOLKS - GEBRUIKEN der Nederlander bij het Vrijen
Bij de Wed. AKTHONY de KLOPPER en ZOON, te
Id deze
50 tegen 1
tot c
s eenift
koophi
