-- 0
iP
*r*ei
iJIeft, om eene
mengelingen.
IIEÜWSTE REIZEN naar PO RTUG AL,
jD door Praktische werkzaamheid in Brazi.
Ug VOLBRAGT, OP BEVEL VAN DEN KONING
van Portugal en tevens zijnen ver.
TROUWELING.
Men weet, dat wijlen Zijne Maj. Maximilian* Joseph,
■Aline van Beyeren, aan twee leden der Altademie
*1- vVetenschappen te Munchen, wijlen Dr. J. B. von
en Dr. Phil, von Marlius, den last opgedragen
reis door Brazilien ce o"Herr,e^er!
.ielke bearbeid en uitgegeven door Dr. von Manlus*
a vier groot qnarto deelen, met platen en kaarten,
ri»,7_ 1831ie Mnrchen in het Jicht gegeven is.
X verwachtingen nopens deze reis, waren in Duicsch-
fcd lioog gespannen; doch de meest bevoegde beoor-
laavs hebben openlijk betuigd, dat dezelve riet
fchtn vervuld, maar gelijkelijk naar omvang en in-
larBod overtreffen zijn. En in de daad, het nieuwe en
ïetenswaardige, hetwelk in dit werk gevonden wordt,
zoo veel als menigvuldig. Inzonderheid zal mep
t groote belangstelling het geogra6sch overzigt de-
i.,r reis lezen, hetwelk zoo naauwkeurig als volledig,
Sen lezer, die eene goede kaart van Zuid-Amerika
rhanden heeft, in staat stelt, den reiziger op zijnen
mi te volgen. De reis naar de binnenlanden ging <p
™fM;,r3gn°n of Amazonen-rivier, de grootste op het
',Lende wereldrond. Zij ging van den mond derzelve
i Beien of Gran Para stroom opwaarts toe daar, al-
*Xar die rivier Bit het gebied van het voormalig
^Xtascb-Amerika in Brazilien treedt, en weder rug-
tjiarts. Tevens werden door de beide reizigers, doch
el
r
vat
sie, d
Fretif
tel rJ
aekstif
hooftf
egd
n-Gtf1
jor ieder hunner afzonderlijknog twee bij-rivieren
Ijt den hoofdstroom bevaren; r.smeliik: door Dr, von
jrlius de Yu-Pora tot aan de grenzen van nieuw
Easicia; door Dr. Spii de Rio-Negro tot bij Bareel-
bij Noordelijke neven - rivieren eti vaD de Zui-
flikt' rivieren, door beide Natuur onderzoekersde
Madeira - rivier. Reeds deze eenvoudige opgave zal
«toegtsam zijn, op het gewigt der reis te doen be-
ledëliifcedetidaar zij deels, door nog geheel niet beschre
dati'F1' l'ee's door we'n'S bekende landen volbragt is.
oeslintdcrc den tijd, dat La Condamitie in 1743 den Ma-
>estn1f6non =fwaarts gevaren is, heeft geen Natuurkundige
deno- ae 'eis weder ondernomen of beschreven; vooral
at (j dit gedeelte ?der reis gewigtig, omdat zij den
held i! 'tMisrJigcn toestand der dingen aldaar, die toch na
n bi na honderdjarig tijdsverioop merkelijk veranderd
in de bijzonderheden kenbaar maakt.
van J
1 gevi F'
Men vindt
:r ook eene beschrijving der planten en dieren van
iieheic Trcpisch Amerika, welke de aandacht der Natuur,
ds ges Bderzoeke,s wel waardig ia te vestigen.
besla1' ®e beschrijving van het landschap en de stad Para,
'en bKl' npmerkenswaarüig. Nabij den Aequator r° 25'
'meerit Se'e8envertoont zich de natuur keerkrings-
iet vt, ideo alhier in derzelver geheele volheid en heerlijk-
w]1. id, De beschrijving van de opvolging der uren en
i' tot bi' de alcÜd gelijkvormige
r tf
>e
Wr f
wisseling van
nacbien de levenswijze der mensehen die
dezelve ingerigc iszoo als ook die der dierlijke,
1 1 zelfs de (vegabile) planten - schepping doet den
Scaten4cr< ais geheel te huis worden bij het lezen van dit
etuDdeiiLrarium. De stad Para, omtrent 16 mijlen van den
aantal %aan aan den Zuidelijken arm van den Maragnon
hebbeDi]at de magtige Tocantineszich reeds met hem ver-
urf,b*>jgd had, i§ mijl breed, vertoont geheel het aanzieo
e gronflfeer Europesche stad, met schoone gebouwen, met
verzApokkClijke huizen en Europesche maatschappelijke
en vflfljliuurmet eene bevolking van 24,000 inwoners. Het
der reizenden was alhier zeer aangenaam en
kkers,Jch hoe nabij ware de wildernissen en de oorspron-
wereld. Het luchtgestel of klimaat is gezond
geele koorts heeft zich alhier nog nooit doen zien.
je Daiuur biedt het uoodig onderhoud vrijwillig aan
adjounfoe zouden zich de menschen aan arbeid gewennen
jfbeid is bet deel der Negersde Indianen laten zich
hebbeapog ter naauwer nood als roeders en matroozen op de
millioMVivieMchepen gebruiken, eD ook dit nog schier alleen
door dwang, niet tegenstaande zij mansos (getemde of
tegen JpMrc» of gecivileseerde)genaamd worden, of ook
misschien wel zijn. In eene zeer belangrijke aanteekening
op derden, worden de betrekkingen der inheemschen en
nheb^ortDgezen geschiedkundig toegelicht. De Mulatten
en en on*Ün 'der even als overal elders. Spelmuzijk en dans,
sken honne bezigheid uit. Para, voormaals de hoofd-
ld van Morantiao en Pianhi, zoo lang deze nog
ndergeschikc is kan eenmaal eene groote handelstad
fjordenwanneer de civilisatie zich langs de groote
ivier zal verbreid hebben. Het is ook nu reeds eene
Izienlyk bevolkte handelstadhet getal barer inwo
ners, hor.oe invoer en uitvoer worden door middel
dag,
de vera
acheme
vertfd
«V-
plunje "7211 (cfficiele) lijsten medegedeeld. Men heeft de
lering :i*Pecerijen uit de Molukkenen ook den kaneelboom
*it Ceylon, derwaards overgeplant, en deze gedijen
'deelingÜ-; 122r volkomen wel. In een tijdsverloop van zes tot
3 Decent" jaren hadden kaneelboomtjenagenoeg acht
ken. poi.derd m getaleene hoogte van 6 tot 8 voeten be-
Prins v*r en men van dezelve gedeeltelijk althaus reeds
getrokken.
die stad':, ten u tstap naar het aangrenzend hla das Ongas
raden. den Schrijver schier uitgenoodigd om den nacht
SP een boom door te brengen toen hij verrukt door
et beschouwen eener heerlijke bo^chweide, op welke
ich het plu'mgedierte van allerlei soort rondom zijne
p«ei? verzameld zich bij den terugweg weldra in hec
^■'erouc^ geboorte woud verloor. Ook moest hij in Para
irEe lij eigen ondervinding, den togt der witte mieren lee-
(jesf11 kennen. In zekeren nacht werden de reizigers
onzert°r '16c 8evoel eener onaangename kude overvallen,
h ter vétf daafdoor opgewekt; eene gewaarwording, die zich
«cbf[Fars over het ligchaam verspreidde, Wij tastten m
a dl]'stere roudzeggen de reizigers, en vonden
van tene koele als vederen voeibare masga, die over bec
bed rond wemelde. Het Wfl- een tOgt der Tërmitën.
De weg dien zij, digc op elkander, voortloopend in
namen was ander half voet breed. In eene regte lijn
vervolgden zij haren weg, zonder zich door het noodloc
der voorganger? ce laten verwarren die door heet water
gedood worden. Eerst met bec kiemen van den dage
raad, hield demarsch dier insecten op, wier ligchamen
eenige .qroote korven zouden kunnen vullen. Geluk
kigerwijze vonden zij in de kamers niecs, dat dienst
baar bad kunnen zijn aan hare vraatzucht; nogtans
hadden zij eenige in olieverf vervaardigde schilderstuk
ken en hec linnen der muren afgegeten.
In Para vond men gelegenheid om de Ororuca, die
ïnstroomenrlealles omverrewerpende en mee'zich medè-
ri:::k;c .,0 i des Oceaansbij springvloeden waar te
ntunjnwelke de Indianen aan eenen boozen geest
toeschrijven. Dertig minuten na een uur na middags
hoerde ik een geweldig geruisengelijkende aam het
golfgeklokcs van een groocen watervalik rigtte mijne
oogen benedenwaarts, en na verloop van een vierde uurs
zag men een ongeveer 15 voet hoogen watergolf, die
mede door de Indianen aan eenen boozen geest toe
geschreven wordt, in dé gedaance van een muur, de
geheele breedte eener muur inhémende, die onder
schrikwekkend gedruischin groocte snelheid opwaarts
spoedde, terwijl de van hec toppunt afrollende vloeden
steeds weder door den van achter opkomenden aan
drang vervangen werden, Naauwlijks was hec druis-
schen van den eersten 2snloop verdwenen, of het wa
ter verhief zich weder berg hoogte en stroomde als
eene zich voortwaarts bewegende wacermuur, de ri
vier'opwaarts. Dit geheele verschijnsel was hec werk
van een half uur."
De vaart op den zuidelijken arm der Amazonu's,
(zoo wordt die rivier door den Auteur genoemd,)
werd op den 21 Augustus, in een canoc met riemen
en zeilen, door de Indianen besruord, aangevangen.
Men kwam onmiddellijk daarop op hec stroomgebied
van den Toean-tin, die zijne wateren in de Amazona
overgiet, door een Archipel van Eilanden, met eene
wezenlijke zee van zoet water. Bahia noemen hec de
inwoners, dat de zuidzijde van het groote eiland Ma-
rago, hetwelk de beide hoofdnitwateringen der Ama-
zonas in zich besluiten, omgeeft. Dit groote eiland,
eene volmaakte vlakte, zou alle koloniale produkten
van der Zone Torrida kunnen voortbrengen. Maar
veeteelt is schier de eenige bezigheid der bewoners.
De Regering heeft hierop twee groote facend(tsdie
hec leger en de marine met rondvleesch verzorgen.
Op den 10 September bereikten de reizigers de uit
watering cf riviermond van den Xingudie insgelijk-
uit het zuiden komende in de dmazonus uitstroomt.
Eene mijl legoa breed wentelt zij hare groene waters
golven naar de hoofdrivier toe. In de woning eens gees
telijken vonden alhier de reizigers eene geheele lading
van nagelkaneelCassia Cariophylata') die deze geeste
lijke door indianen had doen inzamelen om dit voort,
brengsel naar Para te verzenden. Zij oncmoetteden óbk
eene menigte drijfhout, waarop gedierten van allerlei
soort zich een verblijf gekozen, had ooijevaars* zacen in
stille nabuurschap bij apen eekhoorntjes nevens eenden
ja zelfs bp dè stam van een cederboom had een grooce
krokodil eene tijgerkat tot nabuur bekomen, die zich,
(even als de gezanten der vijf Mogendheden in de
Protokollen fabriek der Londensche Conferentieon
derling met een oog vol mistrouwen gadesloegen de
krokodil echter als van zijne overwinning zeker te zijn.
Volgens het voorgeven der Indianenzoude op den
bodem der rivier de groote waterslang verblijf houden
die van tijd tot tijd zich op de oppervlakte vertoont,
zij noemen haar de rivier - moeder en van welke
veel fabelachtigs verhaald wordt. Ongelo flijk fs de
rijkdom van groote en kleine visschen. Nimmer wierp
men het net uic zonder eenen rijken vangst. De In
dianen zijn daarin, even als in hec hengelen, zeererva-
ren. Ook met lans en pijl schieten wordt veelvuldig
jagt op de visschen gemaakt. Eén ander middel hébben
zij om door het melksap van eenen boom naar hetwelk
de visschen zeer begerig zijn, hec water ce vergiftigen.
Maar des te armer was de bevolking. Er gingen dagen
voorbij, dat men geen mensch aan den oever bespeurde.
De, door la Condamine vermeldde Indiaanscne volk
stammen, waren gedeeltelijk niet meer voorhanden, of
hadden zich in het binnenste der oorspronkelijke bosscheu
teruggetrokken.
Op den 18 September bereikte men den mond van
den Tapajoz niet veel naauwer dan die van den Xingu
en de Villa SantarernDeze plaats met nagenoeg
2000 inwoners, bestaat uic ééne hoofdstraat van huizen
welke alle van eene verdieping zijn er. eeüige zijstraten.
De inwoners zijn deels blanken echter meest Indianen
van zeer verschillende stammen. In de nabijheid van
de rivier zijn weilauden die veeteelt gedoogen maar
dieper in het land is alles nog ^oorspronkelijk boscii
of woud. De stroom in de Amazonuswas zoo
hevigdat men het vaartuig de rivier opwaarts
trekken moest. Inmiddels bereikte men de rivier
engte van Abydos de rivier heeft hier eene breedte
van slechts 869 vademen) alwaar een rustpuit voor
de vaart of aanlegplaats was. In de aaiueekeningen
vindt men onder anderen geschiedkundige berigten be
treffende bevaarbaarmsklng van den Tocantines. Zoo
mede ook betreffende den Xingu, welks oorsprong of
bronnen nog ganschelijk onbekend zijn. Daarentegen
is de Tapajoz van Santarern vertrekkende meer bevaren
men kon aldaar berigcen nopens zijnen loop en oever
bewoners inzamelen. De landstreek rondom Abydos
is bij OrellaDa hec vaderland van het volksverhaal der
Amazonen. De auteur heeft geene moeite gespaard óm
tot den waren grond dezer overlevering door te drin
gen. De slotsom echter is niec anders dan dac het eene
fabel is. Men had alhier gelegenheid om eene der
rondzwervende horden der Muras lndianen te bezoeken.
Nog nergens zegt de reizigerwas ons de ruwe
ellende de rAmerikaansche wilden zoo zeer openbaar
iVervolg op de kant van deze bladzd]
1 Za O
5 !r. o v -o
O 4J (J u
c *S
-c fe: o
v c
c c u n
<L» «j
O-
QJ O O
g Z s -5 - '5 a-
■•SÏS' i>«o.
2 'ja S u a TJ lö
O E a» ea <L>
*~t- u fcj-
bJct^)»i.a>j=uLi. a.-tirjc
2 5?H «gSa-i
S 15 °y
a
'5 -
o cd at 2 c g - S
N n <y --- ir1 N «J
a
a *r
bo N
-O -c CO 1
e "t3
O V 4)
U 4) T"J K, I
c S-o
*-* a> a> <u fa.
«qj-s - o -
o M M-f
«-Ö ,lSpgo|
o CS <U bfl s u 5
5 4) -5 S G
Xi* a c r w.S«ut- uil
O «J V; T.
U NT3 ^5 T3
jj r. cj ■■-» j-. 03 Cn 0 o»
■S°|2|s.s;
2 "3 5 - -o
<0 J* r- CJ K
S SSC 5 g c| S S
xi O.X3 5 S5 Ei 5-C O
dj n IO
-7-1 «b-
isj "2
è-ë g
SS^Ps
l -5S-S
o
0 4J U C J-;
4>
- "2 J 5
O
9
Cv CJ3
a - ai cu
aj a 1_ O
O a>
O 2 a-g J-
2 -- w W O
s?
a> 2 c >-
c VI N dj a
-
aj d>
z a
b£,"^
vj a
s> 11 o s
w 3 a
r" u- b
®0 bfif73
6
Q
E
zs bxt
2. s
a -
O s öfl
-» n O c
a> xd a
Mn o c 3
:s?-c <u
s sw.ï>
E 4> <U
Sl
1 s
C
W) <u
3 T3 9
•«- n
n c o h
CU
ISg'lï
5 S s 2*
a a
OU. a»
a>
ec
■oi
_2 u u
'5 -o S
5 a g a
s o
u B oS .Si
q e £3
- 1» oj
G
rï
O c
"O -
2 u.
Oo ÏÏJ3 O 5
p o C <0 r a>
c mm X) tj£-a W c uX u
(D ÏÏ.O u
J= Zr,
to CL-O
4) -
C .tt VJ C w
5 2 o
2
P e - .5
Gjs 3
o o
IJ tü -
sj c u. a.—
«tS°= «"f,
r\ B o u Jf, O
V. P "C3 <U P U. tX g
u -a V*
S-5
B
s
u a c i>-
rs (O X2 O» 5®
7; r-.^3 V H»
"O
U.CZ
3 a -2
W
3 C a C
.3» .1 a r. o T:
a c«
W 4)
cc a
s 2.
a
a
si-s a^i-ü-s-a
2.P o
N
1- .r
*2 a
-n -r
B
a 5 -3
w 1^ hfl C. "C3
-ox3»-nOrc - 2 - ©2
cr üüaa o.g
Qr 3
- C CU -E-.— o XI a, O
»- N
c 4) u j- JJ j*-3
o -o
a-ó'&ËS1' o*
LuxK14i^M4J^an«;p^«
c\©"©5-©x^5w'r:J?»rt»04J!1>
N,m.CO> S -x 5 «"O MË b 2
C
*- 7?
o C S: o
B - 2
<u O s
6 J 51 c S
B J= o 2
g a g
- 5S
c Jc 5 -c
g 2 2 c
N u. F M cs
P
"G. '-'5 "G
G
'Z
-o
E - ws S -° z
2 S -
-Q j2
C O
«-•£,©
«T5 S T -a
s - 5,
J4 o C X if -
t_ J2 c c cx -C *x JJ
vi 5 P c; u. 5
C P vj O u> U3 1—-
ca X3
c CL C 3 >©^s;C
P-Q c 2i e
E 0 S a 2^
C - M
a. - -
CL 32
O
£«5
C yj
si-f
515 5 1 S i-3
"©SJ»©®'3
"HZ"
?--agp*-SS>a°"
g 5
i7©2^aj;G.x
s
Ü-P
z. -a
g
fi tbc-
u» O -s
N
bX ^*- u- kjf
JO "G "O
C
- .Z sz U. S
«o "X3 Q "O "P
n
