u
5
re
"g 3 a- Ê- re
o=i 'M i
•<j ft)
re* 57"
.re m w a
T»
f j o c
u 3 3 a; 3
in ire n. n. "21S
Q CO 2 O fJ2
S O n a111 -> <T>
2 re °- 3
i <re-r
re
1 s
5
o 23 re
T»;s
3^ re
no
o re
re
EL re re
«- a
**•"3 3 9 P a
f5d.fta2.30
re re g -—
S-'S =5 S
^5 rr^" cr re
priHs;
3
23",
2 re N 3
^3 -1 c o-
o. 5 ft>
reS. f# 2 ^?T' 1
- - a - 2 2
2Séa.S:",o.
-t o n, m. re 5
-s"S2:0l„SsS
2s|3^I1b?.=SI
a. 2
- vi u. re re
2. re
9 re -
o
£2 3-
C
3 3
W
ft) re
-■ re
o tc
o 3 re q. 3:
N
•z re
d re cro po
re 3. C re
2 "3
C m 2 H) ,D 3 ro
ir_ 3- re re rr -
"ejs---*^
2 <5
ÓCÏ
wS o-R
2- re
a. zr "3 w re
•r* re re cs
fö a -» -1 rV
sS
1-2
0
0%
B
w
ÏQ
-
jci «v1
O
O
O
H
X
P3
H
G
O
o
G
to
?0
O
o
C/i
O
X
H
X
O
tin
s
P3
O
t*J
w
Cfl
H
W
r
P3
o
z
c
P3
c
G
PJ
Z
H
U
G
O
z
O
pï
z
H
O
H
H
O
P3
-n
P3
z
2
O
P5
r
M*
2
O
P)
2
3 3- S re 9- 2 ST 3 5
slMo.1
l!|"3o5»ss
S 5 3 5 3 c
n n2 - Ï3^üS
E-.rr^o^-^S"-^3 re
re 2.1. ÏT. o"
*3- Q- 3 O
(tTCTO
*£§1 f i-* 1 stfl*!*
i
2 -
5 b3 o
Lot; o--o
re
<0=3
re
retire m_ re
-- n N
5.
2 o g '-:
«32
Sre
3 Q-
- s S
O re
re_ac n
2 3
n
=r Q.
3- re
- r
ré T -« co
ST 3 m Q- re s
re 3 u
cr n. 3 r-.
a. n 3,
-a 2-S-s
o W 3
cre^S^n-T.
o re 2 3*
C t? re o^'re-i
-»Sre»,5 =<r>-rt
3 3- n tx -• 3
S re ^9
N c.
n- P^Cfq
D. »- O ft p 3 P^CfQ 5:
-r 5 3
10 re v1 re -
re rr 0 re o re 2, re
™2oS5io20",o
g-s ?s as
fl I re
3 "S 9 g
5 a. ("5
S Jg«
o 2 -■
Q-
OTO
3 re 3-1
- 3 - 2
oa O
«5 2
5" a.
'5"S
o 3
esre acte van vereeniging tegen de onwillige belasting.
E'enige lieden namen op zich cf gaven zich de last
om van deur tot deur eene lijst ter onderteekening aan
te bieden.
's Konïngs prokHreur te Bonlngne zag in deze
uitgave eene berispelijke dnad om Ue openbare rust te
stooren en betrok den heer Birléverantwoordelijken
bestuurder en drukker van den Annttaicur Bohlontiais
en den heer Eerjus, schrijver ran het aangeklaagde arti
kei in regten.
De zaak werd den 30 December voor de regtbark
van correctionele polrcie gebPagt. 's Konings prokurenr
betoogde .in eene opmerkingswaardige redevoering, dat
deze daad van eene geaardheid was om tot verachting
en haat van 's Konings regering op te zettèn. Hij dééd
eisch tot 3 maanden gevangenis en 500 fr. boeten. De
regtbank heeft den 6 January het oordeel uitgesproken
waarMi de gedagvaarden ontheven worden van de aan
klagte."
Te Toulon wordt de uitrusting van het schip de
Provence, met den meest mogeiijken spoed, voortgezet;
het is naar den Le"ant bestemd, werwaarts waarschijn
lijk al dc schepen die ter onze reede zijn weldra zullen
terug keeren.
Het fregat de Cybi'e. dac sedert eenige dagen, met
leeftogt beladen, naar de divisie van Mahon en Al|ier»
vertrokken is, moer, zoo als men verzekert, den eer
sten admiraal Labretonniersterug brengendie het be.
veihebberschap van dezelve statie verlaat.
Wij zijn gelukkig," schrijft Se Aviso de la
Mediterrannievan d-n 6 Jannarijvan geene zeer
groote schaden te betreuren te hebben de oranjeboomen
alleen zullen veel hebben geleden van het ongunstige, jaar-
getilde, en mede te Hyeres, waar het verlies aanmer-
ke'ijker is dan ergens anders. De koude is niet sterk
genoeg geweest om deze hoornen te dooden. De
oljjfboomen schijnen niet veel te hebben geleden."
Het Journal des Dékats 'deelt den volgenden brief
mede, door den heer Detandine, een der vice-presi-
denten der regtbank van eersten aanleg, aan de redac
tie der Gazette de Lyon geschreven Het is te 011-
regtdat gij in numero 3. van uwe courant, de regt
bank van eersten aanleg dezer stad doet voorkomen
als van het Journal, des Débats te hebben afgezien
bii eene gemeenschappelijke beraadslaging en uit
staatkundige beweegredenen. De regtbank beraadslaagt
niet, dan over hetgeen de dienst of de tucht be
treft, Zij wilde slechts één dagblad behouden en heeft
de voorkeur aan den Moniteur gegeven, omdat dit dag
blad het uitvoerigste mededeelt de wetgevende dis
cussion. die de overheidspersonen kunnen inlichten
omtrent den geest, welke bij het maken der wetten
heeft geheersehi."
Hetzelfde dagblad maakt, omtrent de boodschap door
den President Jacksonbij de opening van het congres
der Vereenigde Staten aan hetzelve ingezonden onder
meer andere, deze loffelijke aanmerking:
De grensscheidingen bij het artikel van het Gend-
sche verdrag bepaald zijn sedert lange jaren het voor
werp van ernstige geschillen cnsschen de kabinetten
van Londen en Washington geweest. Onderworpen
aan de beslissing van den Koning der Nederlanden,
staat het vraagstuk door deze Hooge bemiddeling te wor
den opgelost. De generaal Jackson schijnt er de uit
komst van met vertrouwen af te wachten maar wat
vooral opmerkelijk is in dat gedeelte der boodschap,
is de vriendschappelijke toon, die er omtrent Enge
land in heerschtzijn die woorden van achting voor
eene natie, welker naam vóór eenige jaren nog zoo
onaangenaam in de ooren klonk van den Nooid Ameri
kaan, en die zich thans zoo natuurlijk in de tfficiele
taal van den president voordoen. En wotdt hetin
derdaadniec tijd, om. overal, regt re doen aan die
zoogenaamde nationale af keerenkomt het niet met de
waardigheid der menschelijke rede overeen hare voort
gangen uit te breiden lot het uitrceijen van dien wan-
gunstigen wedijver, van dien haat tusschen land en land,
als van afgesletene overbliifselen uic eenen anderen leef-
tiid? Eenige Engelscne dagbladen, nog zeer onlangs,
zoo ligtzinnig in den blaam, welken zij, ter dezer za
keover Frankrijk verspreiden, zullen, des noods,
eene nuttige les kunnen trekken uit de redevoering van
den generaal tacksonwant men spreekcvoorwaar,
nog niet in Engeland van Amerika, gelijk mendaarbij
in Amerika van Engeland spreekt,"
NEDERLANDEN.
Brussel den 13 Januarij. Men verzekert, dat Zijne
Kon. H. de Prins va» Oranje-den aanstaanden zomer
niet op het kasteel van Soestdijk zal doorbrengen maar
zijn verblijf z»l hóuden in het paleis van het Bosch
nahij den Haag ten einde de zittingen van den Staats.
Raad regelmatig te kunm n bij vonen.
re 5" S S- -
7<J a
V .y ft C
S. re Ni -
N 33 9
re n,
Ore"
w2 |o o
a. re w
c..
js
O
if S Cj n
S-3 2-! I
3 3 cl re
2 re 2 re
- 5T 5' n G Q. o
2 2 3? re 9- 2 3
re J
EL re re EL
're re ZT er,- -
3. n c
tu N vr
C-CTï -•
re
re o. 2
5 0 -
re
_?rv
S ES
5» 3 Ë.3 re 3
"l§£-=g§
rr a
- re 55
9
re. - O
re
1 IK)
L E Y D E N den 17 Januarij.
openbaar onderwas.
Het Journal de <1 and, kondigt eene brochure aan den
titel voererde van: Twee woorden over eenige voorwer
pen aan de orde van den dagDe schrijver drnkt zich
daar in over het vermelde onderwerp op de navol-
gende, naar ons inzien, niet minder juiste dan belang
rijke wijze, aldus uit:
Wij vragen,' schreeuwt men, de vrijheid van
het onoerwijs, omdat de grondwet ons dezelve geeft
omdat men door ze te beperken de heilige regten
der vaderlijke magt schendt, omdat, eindelijk, die
vrijheid een kostbaar goed is, en het eene dwinge-
lar.dij is, ons er van te berooven.'
Ten eerste, is het onwaar te zeggendat de grond»
wet de vrijheid van het onderwijs gewettigd heeft.
Artikel 266, bet eenigste waarin er van woidt gesproken,
zeg: er geen woord van: Het openbaar onderwijs is een
aanhoudend voorwerp der zorgen van het gouvernement.
De Koning doet alle -jaren aan de Staten Generaal
een verslag overleggen van den staat der hoogere,
middelbare eo lagere scholen.' Ziet daar den gehee-
len inhoud van het artikel. Het is dus klaarblijkelijk,
dac hec eerste voorwendsel van al degenen, die d'e
vrijheid van te onderwijzen vorderengeheel en al
van grond ontbloot is. De opstellers van ons maat
schappelijk verdrag hebben ongetwijfelt gedacht, dat
het wijs was aan de wijsheid der regeerders de zorg
over te laten om het onderwijs te regelen, naar de
omstandighedende benoodigdheden en ten meeste
welzijn van het land.
Beweert men met meerdere juistheid, dac de reg
ten der vaderlijke magc geschonden worden door de
'rijheid van het 'onderwijs te fceperken? In den maat-
schappelijWn staat zijn de regten niets dan hetgeen zij
door de wecten zijn. De vaderlijke magt is bij de
Beigen geenzins hetgeen zij was bij de Romeinen.
In alle tijden heeft hec maatschappelijk ligchaatn zich
op de burgers meerdere of mindere bepaalde regten
voorbehouden en dus de regten der bijzondere perso
nen beperkt. Dit alles hangt af van het staatkundige
stelsel en van de wetten, welke de natiën, in harè
wijsheid, ooideelen te moeten aannemen.
n En werden nu de vorderingen der voorstanders
van de vrijheid, van het onderwijs, beter geregmar-
digd uit het oogpunt van hec algemeen belang, dan
dat van hec regt en de grondbeginsels?
Het algemeene belang is hec meeste welzijn van
het grootste getalen daar het welzijn voor den inensch
niet anders isdaD de voldoening van zijne benoodigd
heden er. van zijne wenschen, en men deze voldoe
ning niet verkrijgt, dan met behulp van zijne vermo
gens, facultés ziels, ligchamelijke en maatschappe
lijke,) volgc er uic, dac eene zekere maat van vrijheid
in hec gebruik zijner vermogens in hec algemeen eene
voorwaarde van geluk is. Maar welke is de juiste maac
van vrijheidwelke men in den maacschappelijken staat
voor hec grootste welzijn van het grootste getal genié
ten moet? Dat is het, wac onmogelijk juisc te bepa
len is. Wat daar en boven voor een volk goed is,
is hec zelcen voor een ander. Er bevinden zich veel-
ligt géén twee, voor .welke dezelfde maat van vrijneid
in alles goed is. Al wat men hieromtrent het stellig
ste kan zeggen, is, da: hec misbruik aan het gebruik
grensc, en dat het in net algemeen nuttig is, de vrijheid
of de magt der regeerderszoo wel als de vrijhe d of de
regten der geregeerden te oepslen. Dit heefc de grond--
wee der Nederlanden gedaan. Wij zeggen in het al
gemeen, want er is geen volstrekt beginsel, zelfs in
het stuk der vrijheid.
w In weiken staat bevond zich her openbaar onder
wijs, en, m het bijzonder, het volks-onderwijs, hec
gewigtigste van alle, vóór dat hec door de vaste en
vrijzinnige hand van onze regering werd bestuurd, en
toen hec aan zichzelve ware overgelaten?
,j De helfte der gemeenten was van .schqölvercrekken
verstóken anderen hadden er slechts zeer ongemakk •-
lijke en zeer onvoldoende: de onderwijzers in de dor
pen, waar er zich bevo ;den konden naauwlijks lezen,
zeer weinigen konden icnrijvenén bijna geen een kent
de cijferkunst, waarvan men in zeer veie scnolen nooic
had hooren spreken; de meesten waren kostersdie
zich vergenoegden aan de kinderen den kacechismus
onder hec bestuur van den pastoor te leeren de scho
len werden niec dan gedurende vier of vijf maanden van
elk jaar bezochtde onderwijzers in dac beroep geen
middel van bestaan vindende waren verpligc om zich
met andere bezigheden af te gevenoveral heerschce
de diepste onkundede droevigste en vernederendste
vooroordeelennaanwlijkst oncmoetce men hier en daar
eenen boer die zijnen naam konde schrijven» Thans
hebben bijna al de gemeenten eene betamelijke school.
Overal zijn onderwijzers die kunnen lezen, schrijven,
rekenen en opstellen en die den ouden slenter van het
individueel onderwijsvervangen henben, door -de ge
lijktijdige en gezameiijke manier van onderwijzen, de
eenigste welke men verstandig en nuttig op hec onder
wijs van eene groote menigte kinderen kan toepassen.
Overal is wedijver tassChen de onderwijzers der ver
schillende gemeenten, en velen derzeive vinden in de
uitoefening der kunst van te onderwijzenmiddelen van
bestaan die hun toelaten om er zich u tsluitend en
gedurende het geheele jaar aan over re geven. Om de
onderwijzers of diegenen, welke naar dac beroep staan,
te vormen of te volmaken, bepaaldelijk in de gelijktijdige
manier van onderwijzen, is er ten minsce in elke provin
cie ééne model-school opgerigt allen künnen dezelve
voor niets bezoeken en een zeker getal oncvangc eene
schadevergoeding voor de reiskoscen en die van het ver.
blijf, uic de fondsen van het openbaar onderwijs. Aan di<
schooien is men reeds de gelukkigste uitkomsten verschu
digd. Overal heeft men gezorgd, dat hec onderwijsvoci
niets aan de behoeftige kinderen wordt gegevenen dac hut
de boeken en noodige gerijfelijkheden niec ontbreken :ool
ziet men ze, bij hun eerste te school komen, me
het zesde of zevende jaar, gelijk de anderen, ziel
oefenen in het lezen, schrijven en rekenen; en mei
heeft alle reden te hopen dacindien de tegenwoor
dige gang van hec onderwijs niet gestoord worde, e
binnen weinige jaren niec één inwoner van het koning
rijk, rijk of arm, zijn zal, die niet gemeenzaam be
kend is ten minste met die drie eerste takken van lagei
onderwijs. Hec onderwijs der zedeleer worde nerger
verwaarloosdal de lees-boeken zijn er aan toegewijd
en ofschoon het onderwijs der godsdienst de zaak
van de bedienaars der onderscheidene eerediensten
vinden deze echter overal nuttige en ijverige medehe
pers in de schoolmeesters."
o1
In het dagblad van den Inland vindt men eene
roeping aan de Beijersche bevolking, weike hier zc<
ter snede komt, om, op de gronden van den heer Donk
Curtiuseenen verlangden algemeenen markt van onde
wijs in ons Koningrijk te bestrijden:
De zedelijke en godsdienstige beschouwing v;
hec volk en de verspreiding dér noodzakelijke en ni
QHet vervolg op den kant van deze blad»,'
