I
Is
to"
cr <5
A 5'
1 £-="" a
p s a.
TO Ml
ro
2
o -o p- S g
a rs -j
5" S 3
S g.a>3.g
S O a
PS" Q.»
.2
^o"o
CL 55
*-» Q. ft> "J
3-w
u
^3* D
-i n>
ft {->
ï<»o
B 5 3
K S-
S?3
Srj-
E re es: 3
H g O
5 3 a
ro 2.
2 cr 2
gSïcr
B o 5*
^3
S- g
M 3
•O a
n re
zz
5 SHIL
"^fs
3»H"
s o.3 s
SHljcaS.
2 T3 O TO 2. 1
Bfrls§s'
cr.
>3 2.
n>
GO JR;
"1 3C
(t N L
o a
£T -1
3' o o
S s 5
I O-?^
*t 3 -TO
in ft
t- O
2 Q
a *j
a"'
-
r S
5- r
3
2 M
3 *2
C/i
3
TO
a
M
a
g.31
£5
ST
p'
3 Ê.-2.H
o
3? «r
ro a
i/~>* 5"—*
Q o,
5 HO
n s
CD en
-
7K -■ £3
p3 3
Q V
r
O
1 -v a.
;£?3
o
1 3.
X< t
£3 5
3
5*s
o o
B -
fD
.S|p
3 TO
1-» rt>
d. M ?r
a' o
ro 3
5 V_y n>
H 3 3
Ba o
u
s.% 3:2
rSTO
o - 8
2 n a°
0 £-5:2
S s O.Ö
MBa
c,»™
S S? O. -
gf«> iS
2.2 S-S s <|=-
o e 5» 2 -• 0
o<r>-"32=-S33.-
o
•o 'q "oft"* "*3
g 2 a s^ss-g
S 3 3 g
2 S -S.Ï -
C J? 2
S'XS
p. "-ra
Q 3 V® T«
£T ro
B CO
"f?S5-
B *2
SÏ.S
rotr c
g a< d
2 -i O 3
3
(T) M »o
3 - ^2
CL -1 .1"
.3 Si
ro
2 1 p 3 *3 f
CL C
£3
K H
ta fD
ro
-<
a s
- 11
- n =r
a
ro ro
fv»
3 1 P S
>o .^73 -5'
eïf.s B
ro T ro
ro 3
5 a> a 2 ro
2. 2. a
(—1 a* sj g
ro D5 x1 2 to r*
HS-8,K'8SS,g-s:
f 3 8 is:
coir?a Ü3Ï3-
ro ro"* ro 2. a
- O- 3 XJ -
r^l":
ro tft Qj a Sl,
CL^O*-..
alias S?T
a S- "so-S:
a i-T* ra ro 1
<^-0^5- a ij
J ~S- R- cra
g" ft* ?5 O f
g- M 0*"3
"~r T3 3^ ta t> ro a 1
n I fD a 3 3 r ro m I
S-HTN3 3 3 2*
jjo^eïï» S-
ro 2
S"<
2 ro
3- 3
=.2 2. w w -
s-sf 3
ae t3 a
ro O N
O- o S*
O 3
cr o ta psj a.
■S'^aSS.- 2
-V."2'
JtxS g
^53-
jt3 2 n
5* ro o
S 3
-
5 5
- fc
2f »- w cl
roe* ca ro
IfSofi
TO
o2*
*n:
w e
j! Q. j O
<5 &s M ro
re -1
r2?
O
3 O
Q. 3*
ro j;1
3 ^3
O-o
n> a.
O -•.£: o.
„q IS aanW
O o2. 2-og=f
S lf<B-0 3 2.S
•2. B-5 s= tiaStS
0 5sfr^-Bn> M2
a ^5 to 7
2 31 O ("i
m O ro n
0^"--OD-35t
s 2,-gg^Sl-ö
•-i »-t a -t s.
Efc ro«»3 Mtai\
g |33«ggS!
t ro to ««a»-»*
I W
H<
2
B ro
3.
5
a* 3
S33 2 nrs fajrig <B«£- <S
0 0 «B S C.>S S 3 0? 5
r ^pgos 0"?;= ?g:T>
«<oS~ «3.2? S* s- a h _2
h a*
S. ^-S- "cj=00
•ft 20a 3"^2»^!
n^l«j33- §>3 g-- 5" r.
-"»• ST -53 2 2 5 S3 2.
OC2S "*5
ii 3-0
•<- 6S5
rS- s!S<>.Vi
»53.?:'"-BSOR- S*."
cr
-r,r "o B o ro
-• a o- ro3 N c
»Si^a5»2ïV?
oSSJa" 'oSg
"*-,2rofd53»,?;rw>
3 TO
3--S Hs 3
n s O ft
1J *T-
S5*«T-
S-3*^ xPs K
- 5«t -
fS^S-^S^r'g-S
^~3 3 1 "'^-3 S O^Eio;
?ara»
eD
r* I ^*h
O ft d o-. S.nct
3"„S^cn^gfo-L s-
^i"x^P:=S.2„o3g!2i-
- - -5&S o»r„ S.8 a
OS:
fl co ro
*t .a a o ci» a a
«•^a-warogogrog
s a. a a a T v
SOBo-S
s
-i ".27 3 2
3 -p- 3^ 3 »*ft ro 3 O
een glas in de Kerk ie Gcnda, zeide„daar geen
winste aan te doen;" men denke.aön de bijna onge
looflijke geringe waarde van alle voorwerpen destijds
en men zal moeten toestemmen, dat deze som een schat
was, bijna alleen door Vorstelijke personen kunnende
betaald worden van de waarlie d waarvan nog de meeste
glazen in de Kerk te Gouda getuigen, als behalve door
andere stedenmeerendeels door Vorsten of hoogaan-
zienlijken geschonken zijnde; her kostbare der ingre
diënten, zoo wel als het groote tijdverzuim tot der-
zelver bereiding, en dit alles nog, behalve het schil
deren, op zichzelven het herhaalde reizen bakken, dik
wijls van diezelfde glazen en eindelijk het gevaarlijke van
het in het lood stellen der glazen van alle figuren kon
en kan ook thans nog de beoefening dezer kunst niet
dan zeer kostbaar doen zijn.
Bij de aangetoonde vereering en betaling der kunst,
ondervond de glasschilder in het groote Historische vak,
destijds nog de hulpvaardigheid der glasfabrieken voor
namelijk in Duitschland, alwaar glas, reeds bij de smel
ting van allerhande kleuren en verschillende schakerin
gen voorzien, werd vervaardigt, en behalven dit nog,
werden afzonderlijke stukken of bollen van zeer donker
gekleurd glasten dienste der glasschrijverstoen zoo
genoemd, in gereedheid gebragtdie gestampt, met de
noodige vloeimiddelen voorzien en naar de kunst op
het ligter gekleurde glas aangebragt, de glasschilder van
een uitgebreid nut waren, en zonder twijfei werd door
dit gebruik aanmerkelijk veel toegebragt tot die door
schijnendheid, welke men in latere tijdperken der Kunst
te vergeefs zoeken zal. Zie hiervan het bewijsonder
andere voorbeeldenin het met figuren voorziene blaauw-
damasten kleed in het glas boven de Noordelijke ingang
der Kerk te Gouda, hoe onnavolgbaar voor latere
schildersen hoe gemakkelijk voor die van dit tijdvak.
"Behalve het glas in de fabrieken met kleuren van
meerdere kostbaarheid voorzien, en welke de gansche
massa van het glas doordrongenvondt de glasschrij
ver nog gelegenheid het heerlijkst purperrood glaj,
insgelijks in de toenmalige fabriekenen hoogstwaar
schijnlijk door middel van het dusgenaamde goudpurper
vervaardigd, zich aan te schaffen; dit glas was, waar.
schijnlijk om de kostbaarheid der verwslechts op de
oppervlakte gekleurd en hiervan maakte hij door middel
van wegsiijping van het overtollige volgens zijne tee-
keniug een meesterachtig gebruik waarvan nog aller-
wege stalen aanwezig zijn moeten te Gouda in het glas,
het ontzet van Leyden voorstellende en den met edel
gesteente bezette speer eens Krijgsmanszigtbaar is
met andere gekleurde glazen geschiedde dit op gelijke
wijz»daar, door middel van halfronde holle uitdij-
ping en kojtbare draperijen en hoofdcieraden paailen
werden gevormd welke door het te voorschijnkomende
matteglasderzeiver natuurlijke kleur bekwamen cn
gelijktijdig uit den aard der zaak en de bewerking des
lichts, behoorlijk gedaagd en geschilderdzich, zonder
verdere bewerkingvertoonden.
Omtrent ter helfte der Zestiende Eenwbereikte de
Glasschilderkunst hier te lan'de zulk eene hoogte, dat
zfj in kracht en schoonheid de schilderijen in olieverw
gelijk kwam: getuigen daarvan zijn, tegenwoordig nog,
verscheidene weinig geschondene partijen in eenige
glazen aan d« Oostzijde der Kerk te Gouda die om
derzeiver voortreffelijkheid eenen Rubbens dwongen op
een ladder te klimmen en die van nabij te beschouwen
én te bewonderen.
Behalve de kostbaarheid welke die kunst steeds in
den weg stond en altijd hinderlijk zijn zalontving
dezelve een onherstelbare slag door de kerktwisten
in de laatst" helft dier Eeuw voorgevallen, welke
zoo vele voorwerpenbijzonder voor den Historie-
achilder, vernietigde en als eene reden voor de min
dere gelukkige beoefening van dit schildervak in de
Noordelijke Provinciën vsn dit Rijk kan worden aan
gemerkt een en ander was oorzaak dat de Glasschil
derkunst tot het schilderen van wapenen en andere
Heraldieke voorwerpen verlaagdin "bet eerst nog
den ouden voorraad vxn gekleurde glazen verbruikte
doch 'vervolgens toevin,gt nam tot surrogaten ja wel
uit het delfstoffelijke r-Jkdoch het purper nit goud,
het blaauw uit zilven vooral om ,de langwijligheid der
bereiding van dit laatste, bleven achterwege en het
gemakkelijke geel rveid de bijna heerschende tint met
half doorichijnendédikwijls vrij onvast liggende kleu
ren afgewisseldeindelijk vondt de kunst bijna gcene
beoefenaren meer, zoodat men reeds in de eerste helft
der achttiende eeuw met moeiteen dan nog buiten's
landseen' enkelden kunstenaar kon vinden om bescha
digd schilderwerk eenigzints dragelijk te herstellen.
Wij zien alzoo deze edele kunsc van eenen hoogen
trap van volkomenheid in het niet verzinkendoch
veel nog is tfintrent dezelve aangeteekend gebleven en
wat de uitvoering betreftook in ons landreeds zeer
veel weder gevonden, waarvan het bericht door den
dichter ffamsrnck in de Paderl. I.ftteroefyning van liip
No. 15 betrekkelijk de werkzaamheden vau den Heer
1J. F. Peefers^ie Nijmegen medegedeeld ten bewijze
strekt, en bij"'lret genot der weldaden des vreriesen eene
opgewekte belangstelling, bestaat et gegronde hoop,
dar, vooral in aanmerking der reuzenschreden door de
scheikunde gedaan welke thans gemakkelijk Metaal-
oxyden van alle mogelijke graden van verzuring leert
bereiden, insgelijks door den Glasschilder, in korten
tijd, snelle en ongedachte vorderingen zullen gemaakt
worden indien maar ieder eensgezints bemiddelde
liefhebber één glasvenster, bij voorbeeld in zijn stu
deervertrek, deed schilderen, en de administrateuren
van openbare gebouwen een of meerdere lichten met
voorstellingen uit de gewijdealgemeenevaderland,
sche of plaatselijke geschiedenissen deden versierenen
bij zulk eene aanmoediging zal'weldra blijken, dat het
verlies van de inwijding van Salomons Tempelin een
der Kerkglazen te Gouda, niec onherstelbaar was,
maar er gegronde hoop bestaat, dit heerlijk stuk een»
maal weder niet dien alonden luister te zien pralen.
Niec alleen in dit Rijk schijnt deze kunst zich weder
op te beuren: in Frankrijk, eenmaal aan heerlijke voort
brengselen in dit vak zoo rijk, zal volgens Koninklijk
besluit van den 1 Augustus 1823, te Parys eene op.
zettelijke en kostelooze School van Glasschilderkunst
worden geopend; en waarbij de Heer Comtantin ais
Professor is aangesteld.
De steller dezes eindigt met zijn hartelijk leedwezen
te betuigen dat beroeps-bezigheden hem verhinderen
zelve handen aan het werk te slaan en kan, hoe vurig
ook zijn verlangen is, niets ter weder-opbouw dezer
scboone kunst doen, dan verzamelen en aan het licht
brengen, van hetgeen tegenwoordig dienaangaande wordt
geschreven, alsmede het geringe wat hem van het werk.
dadige derzelvc bekend is aan de beoefenarenwier
eerste pogingbij de Nederlandsche Huishoudelijke
Maatschappij re Haarlem, (welke zoo veel aanspraak
heeft op de eerder weder - beoefening ingeleverdhjj
slechts zag, op derzeiver aanvraag, volgaarne meoe-
deelen en waartoe vrachtvrije brieven onder litt. 1)
aan den Stadsdrukker G- IV. var. Ilcmsdanlte Schiedam
genoegzaam zijn wanneer het toch de herleving eener
kunst geldtwaarop eenmaal ook ons Vaderland met
het volste regt boogde is het f'.'est mon secret van den
Heer Dilh in de negentiende eeuw, even verachtelijk
als het Ik heb het gevondendoe ook zoo," van
den eenen broeder Crabith tot den anderen in de
zestiende.
Wij plaatsen gaarn dit bovenstaande vriendelijk mede
gedeelde stuk, de belangstelling in alles wat tot handha.
ving of vermeerdering van Hollands Roem in Kunsten
en Wetenschappen dienen kan, zal steeds bij ons leven
dig blijven.
De Faculteit der Godgeleerdheid aan de II00ge.
school te Leyden in hare Vergadering op heden den
18. December, de bij haar ingekomen Ver.iandeling
geteekend met de SpreukNovus ab intcgro Saeclorum
nascitur ordoder vereerende vermelding waardig ge
keurd hebbende, wordt de Schrijver dier Verhandeling
uitgenoodigd zijnen Naam bekend te maken aan
de11 Secretaris derzelvc Faculteit
N. C. KIST.
Heden den 17 December 1828 riep God op het
onverwachtsmijnen dierbaren ManH. P. van ROSSE
in den ouderdom van bijna 44. jaren tot zich ik en
mijn z0011, wij berusten ir, ons lot. want een Vader
beschikt het aldus, maar de tijd alleen kan die wonde
lenigen; die in ons lot deelen, zullen ons van brieven
van rouwbeklag, als zoo vele smartelijke herinneringen
wel wilien verschoonen.
LEYDEN De Wed. H. P. van ROSSE
den 17 December 1828. geb. C. Vlek.
De zaken zullen op dezelfde voet, onder de firm»
van de Wed. H. P. van Rosse worden vooitgezet,
en zoo wij hoopen, van ouze begunstigers niet het
zelfde goed gevolg,
B
R
Heeren Boekhandelaren welke verzuimd hebben
hunne Inteekenaren op te geven op W. BTf.DERDVK
Ziekte der Geleerden, de Mcnsch naar Pope en Floris
de Rijfde, worden verzocht dit vóór den gr dezer te
doen, nadien tijd zullen er geene Exemplaren verkrijg
baar zijn dan tegen den verhoogden prijs,
Rotterdam den 15 December 1828.
A. F. H. S M I T.
V Het Bestuur der HOLLANDSCHE SOCIËTEIT LjEFENS-RERZEKERINGENadverteert datdes Woens.
dags en Zaturdagsvoormiddags, gedurende de niaaud January en vervolgens, ten Kantore van gemelde Sociëteit
op de Keizersgracht, tusschen de Leydsclie-en Spiegelstraten N°. 657, te Amsterdam zal gevaceerd worden ter
betaling der gewone Jaarlijksche Uil DEELING, verschenen 31 December 1828.
Alle degenen die iets te vorderen hebben van, of verschuldigd zijn aan JAN DANIEL FRANKEN, in
leven Zadelmakergewoond hebbende te Leyden en te Haarlem overleden, worden verzocht daarvan vóór
of op den 15' Januarij 1829, opgave of betaling te doen, ten huize van HENDRIK BOEKWYT op de
Breedestraat te Leyden Wijk 4 N°. 20S.
Ten Kantore van NEHEMIA NATHANS op den Nieuwen Rijn te Leyden, zijn nog te bekomen Heclen
en Gedeelten van LOTEN, in Koop, voor de Derde en Laatste Klasse der 1431# Kon. Ned. LOTERIJ,
waarvan de Trekking begint op heden over acht dagen in 'sCravenhage.
De STUDENTEN-ALMANAK voor 1829, wordt op beden uitgegeven door L. HERDINGH en ZOON-
Boeltdrukkers en Boekverkoopers te Leyden, en is bij ieder Boekhandelaar in ons Land te bekomen: hfi. 50.
De Exemplaren worden aan de Confratersop hunne ordersalléén voor rekening toegezonden zoodat men
geene Exemplaren bij de afrekening kan terug geven.
- A. F. H. SMIT, Boekhandelaar te Rotterdam, heeft uitgegeven en alom verzonden:
Mr. IV. B I LD ER DTK, VERMAKING 3, 60,
SPREUKEN en VOORBEELDEN, uit het Perzisch,- 1, 60.
Ook zijn bij bovengenoemde verkrijgbaar
A. ADRIANI, OPHELDERINGEN van eenige BIJBELPLAATSEN,
Te Leijden bij de Wed. ANTHONY na KLOPPER en ZOON, op de Breedestraat.
