M ENGE LI N G E N.
11*
s s
Overzi'ot o'er geschiedenis
CENTRAAL - AMERIKA.
i
De kreet om de .onafhankelijtclieid die achtervol
gende uit allé deelen van Spaansch-Amerika van de
oevers der Zilver - rivier af, tot aan de hoofdstad van
Alisimn toe, werd aai.geheven.heeft zich het laatst in
het gewezen Onder - Koningrijk van Guatemala hooren.
Van dit verwijl was misschien de zachtmoedige inborst
der inwoners de voorname, ooriaak én indien zij het
kostbaar goed met bloed hadden moeten koopen zotl-
den zij aan het verkrijgen van hetzelve, welligc nog
heden ten dage niet hebben gedacht. Het is waar tetl
gevolge van de invoering der Spaansche constitutie,
hadden zich reeds denkbeelden beginnen te verspreiden
welke te voren al-s ten hoogste strafbaar {zouden zijn
beschouwd geworden. Eerst den 15 September 1821
dat istoen de Spanjaarden bijna geheel uit Columbia
waren verdreven, en hunne magt in Mexico, na véle
jaren ooriogensstond te waggelen; toen het voorbeeld
dier twee gemeenebesten reeds in de grenssteden Ciu-
ddd Real en Comitnn en in meer andere gevolgd was
toen had op uitnoodigiiig van den Spaanschen Gouver
neur Don Galir.o Gainza111 de hoofdstad eene verga
dering van hóoge ambtenaren plaats, alwaar besloten
werdde onaf hankelijkheidaf te kondigpn. Ten
'einde de uitwerksels te verhoeden, welke ie duchten
zouden wezenindien het volk dit op eigen gezag
.'eed." Indedaad terwijl dit besluit op het' paleis ge
nomen werd was het grooce plein vóór hetzelve met
volk gevuld hetwelk luide kreeten aanhief van viva
\a independenceDezelfde vergadering beschreef ver-
volgens, tegens den isten Maart 1822, een algemeen
ko. gresdat over het lot des lands en désze'lfs toekom-
stigen regeringsvorm beslissen zoudebenoemde ge-
jnciden hougen Staatspersoon tot hoofd der provisionele
rdgtring, en voegde hem eene raad toe, za'mengesteld
uit mannen tot de verschillende provinciën behoorende,
en maakt eindelijk nog eenig'e bepalingen tot handha
ving van orde en rnrt
nlvorens dit kongres vergaderde wisten echter eën'ige
uetsor.en te bewerken dat indedaad met meerderheid
van stemmen en gelijk men zeide op grond van den
èiiidelijk verklaarden wil der natie besloten werd
zich te Mexico te vereenigen zoo ais dan ook op den
5 Februarii 1822, dat besluit door Gainzabij een
manifest, werd bekend genlaakt. Nicaragua en Honduras
(of'om eigenlijk de'zaak te zeggen zoo als zii zich heeft
toegedragen een zelf geconstitueerde raad in die provin
ciën hadden reeds vroeger hiertoe beslotendoch
Sun-Salvador weigerde volstrekt aan deze vereeniging
deel. te nemenen stélde afzonderlijk een provisioneel
bestuur aan. Spoedig rezen er de hartstogten tot zulk
eeue verbazende hoogtedat men toebereidselen tot
eènen aanval op Guatemala maakte maar de regering
aldaar van deze gezindheid kennis bekomen hebbende
deed in Maart 1822 een korps troepen op San Saivador
aanrukken. Den 3 Junij deden dezen een aanval op de
staddoch werden terug geslagenen keerden naar
Guatemala weder.
Omstreeks dezen tijd bevond zich op de grenzen
der provincie Guatemala, een korps Mexikaansche
troepen onder bevel van den Brigadier-Generaal Fili
soia. liet bestuur en de aanzienlijken van Guatemala
haastten zich dit korps te hulp te roepen gelijk het
zelve dan ook weldra binnen de hoofdstad verscheen.
Den 1 October ttok het vereenigd legertje op San
Salvador aan alwaar de tegenwoordige President Arce
hec bevel voerde. Hetzelve lag vier maanden voor de
plaats, zonder dat er eenige belangrijke krijgsgebeurte-
nissen voorvielen en trok dezelve eindelijk na een
li iet zeer bloedigen tegenweer, binnen, op den 7 Fe-
brutrij 1823. De oude Gezagvoerders werden op nieuw
rai geruild de provincie, benevens de overige, bij de
Mcxikaansche Republiek ingelijfd, de rust aldaar door
l et geheclë voormalige Onder-Koningrijk hersteld ert
alle partijen erkennen dat Filisoia zich met voorbeel
dige gematigdheid' en edelmoedigheid gedroeg.
ly.eu wist ecluer algemeen, dat deze inlijving geens
zins overeenkomstig den wensch der natie wasWes
halve Filisoia, met de stemming van hec publiek bekend
dén 29 Maart, dat is, toen men in Guatemala wist,
dat Iturbide's troon stond te vallen, de bijeenroeping
van hei kongres herniéuwdé, gelijk hetzelve dan ook
werkelijk, op den 24 junij désZelfs zittingen opende.
Een der eerste besluiten Van dit ligchaam was de vol
strekte onafhankelijk-verklaring van Guatemala. Ver
volgens stelde het een Uitvoerend Bestuur aan, nam
zelfs de Constituerende Vergadering aan en bevestigde
Filisoia in zijne hoedanigheid van burgerlijk Opperhoofd
(JEcfc Superior politicoen Kommandant-Generaal der
hriigsmagt, zijnde hij' zulks wérkelijk reeds al sedert het
vertrek van Gainzadien Keizer Augustindoormiddel
vr.11 groote beloften haar Mexico had gelokt. Filisoia
echterhetzij uit ontevredenheid met zijnen toestand
als de gebeele uitvoerende magtwaartoe een afzon
derlijk ligchaam was benoemdniet ld handen heb
bende of wel uic verlangen om naaf Mexico terug
te keeren bedankte weldra voof zijtien post, en ver
trok insgelijks.
De léden van het Uitvoerend Bestuurdoor de
Constituerende Vergadering van hunne posten ontzet
Cu andere benoemd zijndewerd door dezelfde ver
gadering, op den 22'ste» November 1824, de Fede
rale Constitutie aangenomenwelke sedert een zoo
beilloóze twistappel geworden isde benoeming
toe de orderscheiden posten hadden overeenkoms
tig deze Staatsregeling weldra plaats in al de
Staten, behalve in Nicaragua, waar de burgeroorlog
if.ee zc o veel hevigheid woedde, dat iiéc noodig geoor
deeld werd, eene krijgsmagc derwaarts te zenden, ten
einde derzeiven teblus-chen. De staat Saivador deed
zulks, en de rust werd er hersteld.'
I11 December ontbond zich de ConstHueiehde Ver
gadering, het bestuur in handen der uitvoerende magt
en der gerégtsnoven latende, tot dat het federale Con
gres en de Sen3ac, als bij de constitutie bepaald, zoude
bijéén komen.
Den 25 Fvbruarij 1825 operide Het Congres har'ê
zittingen, en deed de benoeming tot. I-den van den
Senaat, tot Vice-President, en ook tot President-want
daar men beweerde (sommigen meenden, ten onregcej)
dat de volksbenoemingen de kenze onzeker gelaten
hadden. tussChen de Heeren J. M. Arce en J. DeFallè,
beide leden van de uitvoerende magt, zoo had het
Congres tusschen hen beiden te besiissên, 'gelijk "het
zelve dan ook ten voordeele van eerstgetheldën deed,
Lnntstgemelde werd tot Vice-President, en, op ziiti
bëdariken voor dien post, tot Seha'te.ur benoemd. Na
de constitutie bekrachtigd en onderscheidene andere
dekreten, zoo als die wegenk de Naturalisatie van
vreemdelingen, de Kolonisatie, de daafscelling van het
Kanaal tusscheh de twee Zeëen, de Ratificatie der
geldleening met het Londensche huis van Barclay Hér-
ring en Coinp. enz-, genomen te hebben, ging dit Con.
gres almede uiteen.
Het Wetgevend Ligchaam vergaderde Op den eersten
Maart 1826 ten tweedenmaleen gedurende deze zit
tingen was hec, dac de grootste tweespalt, die nog
hedeii de Repobliek verscheurt uitbrak. Twee par*
tijen die zich, onder de benamingen van Liberalen en
Servilen, of van Cónstitutiomteh en Gcmïdereerden on
derscheidden, ontstonden coei). De èersce waren tegeii,
de laatste voor den President.
Tusschen den Chef va»; den Staat "GuatemalaJuan
Bdrrundiuenden President, brak insgelijks eene open
bare vijandelijkheid uit, en de gemodereerdendie in
het Congres verre de zwakste warenbeweren, dat
de eerste, ie wecen Bdrundiamet de meeste leden
van de Wetgeving, eene zamenzwering smeedde tot
afzetting van den President.
Nog èene omstandigheid droeg veel bij om de ver
bittering te vermeerderen. Sedërt éènigen tijd bevond
zich in dienst der Republiek zekere Franschman,
Racul genaamd, en was tot de hoogste militaire waar
digheid In de Republiek, onder den Kommandant Ge
neraal, namelijk tot Kolonel van de Arcillerij en Vgor-
zitcer in den Raad van Oorlog, benoemd.
Tusschen dezen en tien President ontstond spoedig
verkoeling, en Racul kwam in de p&ftïj vin Barïundia.
Van 'net Gouvernement, eene militaire zending naar de
Noordelijke kusten ontvangen hebbende, besfchouwde
hij zuiks als eene gezochte verwijdering, en kwam,
ongeroepen en zohdef die zending volbragt te hebben,
weder terugdoch de Président vaardigde hem ëen
vijftigtal krijgsknechten te gemoet, om hem in hechte
nis te nemen. Deze slaagden hierin echter niet anders
dan met zoodanige bijkomende omstandigheden die de
scheuring al meer en meer Verwijdden. Racul werd.
naar liet zoo zeef ongezonde kasteel Omoa vervoerd
eene gevangenzetting, welke schier gelijk stond met
eene ter dood veroordelingzonder vorm van proces.
De President intusschende onbetwistbare zekerheid
nieenc-nde te hébben van Barründtas bedoelingen, tot
bet bewerken eener gehcele omverrewerping der fede.
raie uitvoerende magt, liet dezen op den 6 September
1826 des nachts opligtenzijne papieren in beslag
nemenen de krijgsmagc van den staat ontbinden.
Over dezen geweiddadigën maatregel ging een luide
kreet op, en het regende schimpschriften, vol van
bitterheid en veroncwaardigiDgvan de andere zijde
werden dezelve beantwoord,- en men bevlijtigcie zicli
om hec gedrag des Presidents op grond eener gebie
dende onvermijdelijke noodzakelijkheidtd regtvaardi-
gen, en de schuld van al het kwaad den liberalen aan
te wrijven.
De President, .de zriak, overeenkomstig de Consti
tutie, voor hec Congres hebbende gebragt, verklaarde
dit Ligchcam, dat er'geene termen toe vervolging be*
stondenea derhalve werd Juan Barrundid spoedig
weder in vrijheid gesteld. De Staatsvergadering brak
vervolgens uit de hoofdstad open vestigde zMch in
een plaatsje, naar den kant der Mexikaansche grenzen,
St Martin genaamd, terwijl de Vice-Chef van defi Staat,
Ceril/o Floresde uitvoerende magt aanvaarde.
De hooge regering nam alle maatregelenten éinde
die der tegenpartij vruchteloos te maken. Onder SndtJ-
ren vermoedende, dat een Spanjaard, niet name Pier son,
die over de ruiterij op de grenzén van Mexico, het
bevel voerde, mede tot de liberalen behoorde, werd
deze van zijn Bevelhebberschap ontzet, waarop hij
terstond in dienst trad van den Staat, van welks troep
pen hij tot Kommandant-Generaal vtferd aangesteld.
Een Franschman Sage/, die Kaptein der Uuitery bij
de federale Krijgsmagt geweest was, werd op zijn
verzoek ontslagen, en voegde zich insgelijks bij het
legertje van den Staat; tevens eenen anderen Landge
noot, Fauconnier genaamd, (die Geneesheer, was, en
aan de hooge School den Chemischen leerstoel had
verkregenJ overhalende, om het voe'en van de pols
vaarwel tè zeggenen déze vreedzame hoezeer ook
van den dood niet altijd" vreemde taak te gaan verwis
selen met het voeren van het Zwaard
Terwijl dit legertje werd zamengestetd en geoefend,
had er te Quesaltenango, eene belangrijke Indiaansche
stad, een oproer plaats, in hetwelk de'V-ce Chef Flores
zijne roevlugc genomen hebbende tot den Predikstoel
in de hoofdkerk, door eene razende menigte van deu-
zelven werd afgescheurd en deerlijk vermoord.
Piérson, met zijn volk op deze plaits aangetrokken
zijnde, oefende een aantal daden van wraak toten
verspreidde algemeene schrik door het land. Immid-
dels rukte eene krijgsmagc van Guatemala op hem aan.
De legertjes kwamen weidra in elkanders bijzijn, doch,
toen er, op den 28 October gevochten zou worden,
liep dat van Piersonbijna zonder schot te doen uit
een. De Bevelhebber en Fauconnier ontkwamen ovèr
de grenzen Saget verborg zich 111 de gebergte*.
Het vervolg op oen kant van deze biaaz.
o c> a< r-
'S
2 s
~G *-> 1
EP - 55 i
G
u. W
gelaten o 5 g 7' c
E - si I
- - o - -o
.'3
5 2.2
S>-2lJ
2 .52 G 1
T w C <J
<a.2 a-s i
ra fcD r-
4 O G 5 T3 I
D
3 <D ■-*-* en
u -a w S J
c. I
- •3' CJ 5
•°SNs,
su «fc o
- CD eu c -r
- 2; cd 4> jr c
o
CJ
■o r,
CD E -?
fiG C. _CJ 1
G „y o (U 01
C oflS s
CJ ,3B
.cd 5 - -t»
s
1 §^"5-s ge
- t-—O
S tv> 5
S -g G CJ
1 CD CJ CJ s CJ
1 2d "R u- F, E
CJ u.
g O -55
-p
K c
E s'
bD G
53 CD
■3
I'S s-
CD
ïn S»
cj to
9
XI G
1 cj -o
-G t-
u
SsS
1 xv
a - S 2 -S
;S^£,g Mg
1 bD C3
X <D V
- li
CD.
G O
1 o 2 to CJ
o O c o O
u O. c
0 "C QJ
J5 e X
0 2d o Q. OJ
S - °'a
O o, u «U
O 2 O O
NW oh 5
E a
-£ 2
CJ
.t; üj^:
c te G I— CD t-1 t
ooeü s*
aj u a Men c
"G "TJ CD G G-. Qj C
:5 o i - S- SP«
b. O ofi
j
„1
zd u
O <V
0 g 2d.
S .SP C
U Hl U m B
a.
G
°-S?3
CJ
cj
-O
.5^?0 £5
To - o u -
iG1— "GGD
1»
G t-j e* - 4
M
2 9.
B
CJ D
CD "O
E a. d T
G eo 2d 'J D
E -k "g
K D.» 2d
ui d
"G bD
D
o P G
o. a
fX O «U to
D BJQ, B
CD D CJ G
CL) o O
D cc
D
2 2 v» E
d g o a
;G> 0 2d, - J**
"5 bi4>-^-G
W r- G tD O
D 5 ij G g
«1^ Q.O
s o s
g a >-£
G G cj UJ
G <-• c3
33 C D
i2 Sx a
G G "G
J2 CJ G
- 00
£-5,
5 -
'A
<L> C
SP-Q
tD
s r
2d 5
•a'j
«.13
2d
hO
j-J D
«2 o. ^3
QJ "O
G D J u G
K fcD P* "O E
O
.2
K
2 n i>
a
X-, D
X -u a
x ^J
to "G
5 M G
O ci D
G N "O
C 1 u I U 8) ji li 11
o S S 2g 2 o
opd- ra "G
B:. E *-» d E
9 cj S o cp
tp-u sD 2 .5? .5
i3 o m G
c G Oj 2
- c ja "o G E
3 C5 - -
D D
X
E CD H s-
G O C3
d ra
t- r
c
2 9,
G X
2* o D
to
G tp.9
C N
S -a o
g,-3
oSE;-
D
5
"O -R 2
CJ -o CJ
- T, CJ
?l rs..
O r-> G c O CD G D
- - O 73 (J f"
7— X CC QJ
h.n
CD "G1
G t-
O rt
G.S P -
-G O
X <jj
x.2d,G
O u>
I CJ
c X
od n
Ja 2._
a '- ci SJ 5
Qj CD
te/3 D G k, a>
J u OJ ri
CLJ X
y "G qj
2, c cc ra
Q9 O
"G O
v sj k-"
r qj
2 x o
G 3 CJ qj r. C D G. -
CJ X, u aj -n
O to - .2»— qj X X -2 G
CJX-O O 2 -
C) r~\ n B IU r/1
--o X
2-n3
5 S1" g
-2 a
CDX frr a
O
u'x. c O
cj' 2 2
CJ "G ra
41 D cl
- S'S-
cj n b£ c>
CJ G X
X' O
E G G
W "?i rl
u. D a
Qj D "G CJ
Hë -
- o u« ij) CJ
U r i 2 2 G G D G CJ D ?S
x w Cu o ut x <1 tp-a
A G
CD. 5
R G
I "S
U.
O
ta
G ra
E
15
•sy
CD
G. G
-tJ
^9 D
1 Ei
1 i_ ra j-
!ÏSS
g cj n
i-a w
n^X'
".St
D G
G
2-° S 5
D "QJ
cd c "p"
»GDGDIU',^2
d c x 5 .x qj
XIE Ob3 §G-"- o
G
D D G n i_i C ra
-tsxG-Q— cj cj x
D.~G ra ra UD13
6- fbD G a "c "G a
ra O (-j t- ra -K
ra«N rX O X
3. <uIJ si -H O
"tïx S-° c"g
G ra 2 Q D CA S-9
-gï |S 8'u£s%
2 N CL. a bD-G C CJ
-^dAOJojojraDraE
G X X G ra-g
2 X G F
G a^G G ra
D D G J2 ra G
s
vr G
*-> ra W o G
fcD ra C qj
- - w.
Cj
5
J-S
- C f5 bO E r V V
2 t; x o u
58. X 9
qj
d a
g
3 c "2 2d -2
D
rj-O
G •-* ra D X
G C/3 G
CP CJ t—
G Qj D D
5Ql
-S 2d o 5 D
1 fcr» Q1 O) O
-tj
U »C U C 3
r c 19 M
W G fcp
*4 D
O tp G
.5 'G G D
G CP "O X
d- qj
■5 St 2 S
