1789 tot i8iï.
0
cl, o cj
^2
- t-i cu -c j
5
oj 0 - k
c a
NEDERLANDEN.
nRUSSEL den 18 Augustus. Verleden Dingsdag
ochtend is 7.. K. H. de Prins van Oranje alhier aange
komen en in de namiddag naar Tervtieren vertrokken,
7, Èxc. de Minister van binnenlandsche zakenis
dezen nacht alhier gearriveerd.
pc Engelsche Gcznntschaps - Secretaris bij het Hof
van Oostenrijkde Heer Wardis gister van hier naar
Weênèri vertrokken.
Gister is een buitengewoon koerier van het Engelsche
Hof deze stad getrasseerd van Londen komende met
depêches voor den Hertog van Devoushire te Mosltau.
LEVOEN den 20 Augustus. In een particulieren
brief van Batavia Van den 14 April jl.met het schip
Ar Florida ontvangen, leest men het volgende:
Men heeft hier zeer gunstige berigten uit de boven
landen ontvangen, Mangko Negro, die met 15,000 man
„een de muitelingen opgetrokken washeeft dezelve
in combinatie met onze magtzoo veel zulks m onze
bovenlanden te doen is, omsingeld; de voornaamste
«iteangen zijn door onze troepen bezetmaar men weet
zeer weldat er daarom toch nog wel wat zullen ont
komen en wegsluipen.
De Generaal van Geeu is weder veel beceren
blijft in de Bovenlanden.
De Kolonel Cochius is dezen ochtend, met de
stoomboot en 150 man troependerwaarts vertrokken
doch meerdere manschappen kunnen voor eerst van
hier niet gezonden worden. Men zal eerst versterking
dienen af te wachten uit het Vaderland."
MENGELINGEN.
turksche R V k
VAN
abdul hamed,
tot op den Vrede van Bucharest.
Vervolg van Maandag 14 Augustus 11,
De Inspanning van den Groot-Vizier in het uitrusten
van een magtig legerscheen veel te belovenmaar
In weerwil van den schoonschijnenden aanvang, liep
deze, vele jaren lang doorgevoerde oorlog, nogtans
zeer ongelukkig voor de Porte af, en, gelijk reeds
gezegd isMustapha's plotselijke dood verijdelde de
hoogstgespannen verwachtingen.
Abdul Hamed. had veel lust, om den oorlog met allen
slechts eenigermate mogeiijken ijver door te zetten,
doch hiertoe ontbrak het hem aan het vertrouwen des
volksen inzonderheid der Jaritsarendie door vrees
achtigheid en weerbarstigheid veel daartoe bijdroegen.
Na een gelukkig gevecht met eene Turksche afdeeling
van het legergreep Romansov het sterk verschanste
leger van den Groot-Vizier aan bij Basarsohiken ver-
o'.erde hetzelve, in weerwil eener hardnekkige verde
diging. Het derde deel van het Turksche leger werd
daarbij vernield het andere deel werd gevangen geno
men en het geschut en bngaadje ging verloren. Aan
den voet van den berg Haemuswerd de Groot-Vizier
met het overschot des legers ingesloten en moest met
het overschot des legers om de gevangenschap te ont
gaan te Reischuk - Kainardschi den nadeeligen vrede
reekenenwaardoor Rusland de belangrijke plaatsen
AzovJcnikale KertschKinburu en de vrije scheep
vaart op de zwarte zee verkreegen de Krim voor
onafhankelijk verklaard werd. De Porte had in dezen
ongelukkigen krijg onberekenbare schatten, en alleen
op het slagveld 200,000 menschen ingeboet, en hare
zeemagt, zoo wel als de door von Tott nieuwlings ge
organiseerde artilleriewas ten eenemale vernietigd
geworden.
Hoe hard de vredes-voorwaarden ook wezen mog-
tenzoo train de Sultan Abdul Hamed dezelve toch
san, dewijl hij Ruslnnds overmngt en de zwakheid van
zijn eigen Rijk kende. Hij kon billijkerwijze geenerlei
boop voeden om in of door den krijg iets te gewinnen
terwijl de voormaals zoo zeer gevreesde dapperheid der
Osmannen, sedert langen tijd tot weekelijkheid ontaard
was, die dit volk tot het verdragen der in lange veld-
togten onvermijdelijke bezwaren en moeijelijliheden schier
onbekwaam maakte. Om die reden stond de Sultan ge
heel vrijwillig de Bttkovina af, zoodra Oostenrijk dezelve
begeerdeen daarom stond hij ook hoezeer na lange
onderhandelingende volkomen inlijving der geheele
Krim aan Rusland eindelijk toe. De toestemming in
deze gevaarvolle vergrooting van het Russische Rijk.,
svns een onwedersprekelijk bewijs van de toenemende
Zwakte der Portedie zeer wel het gewigt dezer ver
liezen inzag, welke nu de prooi van haren erfvijand
werden maar toch tot weigering den moed niet bezat.
Doch toen eindelijk de Keizers van Oostenrijk en Rusland
In Chcrson eene zamenkomst hielden en het geen ge
heim meer was, dat zij eene uitbreiding van hunne
landen op kosten von Turkije afspraken, toen liet zich
de vredelievende Abdul Hamed, door het op Rusland
ontevredene Engeland, uit zijnen langen rust wakker ma
ken en verklaarde aan Rusland den oorlog.
De krijg met Rusland moest ook dien met Oostenrijk
ten gevolge hebben, daar beide Mogendheden naauw ver
bonden waren. Dat die oorlog niet anders dan met groot
nadeel der Porte gevoerd stond te wordenwas reeds
voortik te zien. AbdulIlamed beleefde het einde van dezen
oorlog niet, hij stierf aan vergif, en zijn broeders zoon
Selim III. werd zijn troons-opvolger. Deze eindigde
den oorlog met Oostenrijkdoor Pruissens bijstand, zonder
aanmerkelijk 'verlies, door den vrede van Szistovodoor
welken hij Belgrado en het grootste gedeelte van alle
veroverde landen terng kreeg. Rusland, hetwelk den
oorlog met grootere inspanning van krachten en met
greoter geluk dan Oostenrijk gevoerd had, behield in
den vrede te Gallat de vesting Oczakov en de landstreek
lings den Dniester. liet was de naijver der Europische
M< gendheden tégen den aanwas van Ruslnnds en Oostcn-
tjts magt, ran welke de Porte hare icdding te danken
had, wam zij zelve, inwepöig geschokt en ontbonden
2 3 I S
I s-a
1- "G
CJ C r-
o T5
:=- e
O >*_*-»
O G G
o ei 2
c O <2 O.
"O «v» «3 o
sc f-c c-j -g cl "5
UZ g S.8 "1
*-> n .5 o G
ggg|
G. -- "TJ i_i C r-
B e g o o c o'n.c
- - b
'SAS
C na N-1-
£0
>£5B.S
.2$ g
N P a a 5==^ - I
0 u 5 5 C Ai
'-H1.5 °u 'is
cj ^5 S c: cL 0
Z 8 a sT-sü-S o\s ai 60
§o -g.Sco^g.g=S'l„S
>cv°s2§S£g:Ec:0a-g-0
o wa 5 v 5
o <v= c ic
Cl-3 E
I '.^rüCk' "eciojc; -et
•«.■S'SlïSa "S3
3 s S-g
5
c 23
- to
GJ CJ
„S5«|^S«'§>2g.|g
<0 N u d-n O n
to S
.2?
c S 0
e
WO ^2
cu e
2:=?^ oS^;-
c 5a
S«lil^2
•W "••S'g "a
r"5"2 2 a
s 8-S^ f gwulla S.-3:
.2P ja VJ g
OJ QJ
Sï?2 O 2 5Ó3 -3
O-Gü^O^S^iJ -Tj cu'CQ
oueoS uó
g o 2d B 1
tij: c O
-53 o»'
c
n i« -
NwCyj-'n-S.yj
b 8 85.4'sa-
b a S c o a..g>'5^-g'°
öj ej c •- O •-«
bijG, CU *-» bi T3 13
GJ
w»s te zwak om vonr haar éigen behoud te waken. In
tl e turksche landen., welke in sizie en Afrika gelegen
zijn, warena'Ie gemoederen in gisting en de eene
opstand was zoodra niet gedempt of een andere brak
onmiddelijk op nieuws losen ook in de Europische
gewesten was de gehoorzaamheid der Pacha's zeer dub
belzinnig. De gewesten werden door de Turksche
landvoogden^ uitgezogendie echter de gewoonlijke
jaariijksche inkomstenop welke de Porte staar mogt
makenonder allerlei voorwendsels terug hielden en
ook zeer ontoereikende het getal troepenhetwelk zij
behoorden te leveren, op de been bragten. In Egijpte,
Aleppo en Bagdadbraken achtervolgens dc gevaarlijkste
opstanden uitdie zeer moeijelijk en deels door nadee-
lige verdragen, weike zeer vernederend voor de hoogste
Rijks-regering warenkonden gedempt worden. De
door de iiatnnr zoo rijk bedeelde landen van Klcin-Azic
werdén allengs tot woestenijen herschapen, en tallooze
rooverbenden doortrokken dezelve al plonderende in alle
rigtingen; alleopzigt, orde en ondergeschiktheid hadden
opgehouden, en het warén alleen nog slechts de onzigf
bare banden der gewoontewelke de groote ellendig
bestuurde massa van landen er. volkenuit welke het
Turksche Rijk bestaat, nog bijeen hielden.
Selim III.die het diep verval van zijn Rijk niet
kende, wilde den krijg vernieuwen, om den hoon der
laatste vredesverdragen te doen vergeten, en hij kon
niet dan met veel moeite door de Sultane moeder van
zijn voornemen afgebragt worden. De groote Rijks
beambten wisten den Sultan vrees in te boezemen voor
zijn eigen levensbehoud, en gebruik makende van deze
vreesbewogen zij hem tot het invoeren van eenen
grooten Staatsraad, die de magt van den Groot-Visier
en die van den Sultan zeiven merkelijk beperkte.
Selim was met die nieuwe inrigting ingenomen en droeg
zelve veel bij om daaraan hechtheid en bestendigheid te
geven, en daar Rachid-Effendi de ziel van den Staatsraad, jq -ë
was, kon hij nu aanmerkelijke stappen tot verbetering
der staatsregelingen van het Staatsbescuur ondernemen.
Zijn oogmerk was de schrikbare, en de werkkracht der
Regering zoo menigwerf belemmerende, magt der Ja-
nitsaren te ontbinden, en in de zaken van staat en oor
log naar het voorbeeld der Europische Gouvernemen
ten te werk te gaan, waartoe, wel is waar, reeds
vroeger pogingen aangewend waren, doch welke nim
mer hadden mogen gelukken. Hij liet tot dat einde
de drukpersen weder in werking brengen om de
verbreiding van nuttige kundigheden te bevorderen
eene Ingenieurs-Academie oprigten, kanongieterijen en
tuighuizen aanleggen, op de scheepstimmerwerven met
oiivermoeiden ijver aan het herstel der zeemagt arbei
den en in het leger de Europische krijgstucht invoe
ren. Nu ging men allengs over om het janitsaren-kórps
in de provinciën te ontbindenhetwelk met groote
voorzigtigheid en aanvankelijk ook mee gelukkig ge
volg geschiedde, tot dat onverwacht in IViddin zich
eenige tegenstand openbaarde, die weldra tot eenen
gevaarlijken opstand zich verhefte. Te IViddin name
lijk wierp zich Pasvan Oglu, die door den Groot-
Vizier zwaar beleedigd was geworden, tot aanvoerder
der ontevredene lanitsaren op, verjoeg den Pacha,
vereenigde zich met de inwoners van IViddin en bragt
welhaast een aanzienlijk teger bijeen, met hetwelk hij
de naburige gewesten afliep en zich van vele vaste
plaatsen meester ma-.kte. Alle die misnoegd waren ver
zamelde hij onder zijne banieren, en zelfs de Grieken
wist hij, door toezegging eener grootere vrijheid, op
zijne zijde te lokken. De Rijks-Effendi Rachid had
het oogmerk om met een groot leger de rebellen te
vernietigen en dan plotselijk voor Kemstantinopolen te
rukken en de ontbinding van alle Janitsaren te eischen
en te bewerken. Zijn vroege dood verhinderde de
uitvoering van dit stoutmoedig maar doelmatig ont
werp, en de overige leden van den Staatsraad haddén
noch moed noch bekwaamheid genoeg om hetzelve door
te zetten. Men achtte het veiliger om met de oproer
lingen en met hun hoovaardig opperhoofd Pasvan Oglu
in onderhandeling te treden; deze stelde als eerste voor
waarde op den voorgrond: de herstelling van alle oude
inrigtingen te IViddin, en inzonderheid de wederher
stelling der Janitsaren in alle hunne regten en vrijdom
men, en toen dit alles ingewilligd werd, eischte hij
nog het Stadhouderschap van IViddin voor zich zeiven
en verwekte aanstonds eenen nieuwen opstand, toen
hem dit aanzoek niet bewilligd werd. De Porte stelde
vruchteloos hare gansche magt in beweging om dezen
opstandeling te overweldigen; hij werd steeds magtiger,
en toen nu nog bovendien de Franschen eene landing
in Egypte deden, moest Selim III. dezen Pasvan Oglu
het Paschalik van IViddin met drie paardestaarten aan
bieden, opdat bij eenen langeren oorlog de overige
provinciën van het Turksche Rijk in Europa niet mede
in opstand zouden geraken.'
De inval der Franschen in Egypte bragt een verbond
der Porte met Rusland en Engeland te weeg, waaVuit
een oorlog tusschen de Turken en Frankrijk volgde,
Lij welke de Ottomannische Porte gemeenschappelijk met
de Russen tot bevrijding van Italië, en met de Russen
en Engel'chen gemeenschappelijk tof bevrijding van Egijp
te streden. Deze buitengewone staatkundige betrekkin
gen maakten de oudste en felste vijanden der Porte tot ^5 o"^
hare bondgenooten en verwierven door een aanval
op hare provinciën, een zeker gewigt onder de Euro- g 0.2 S
pische Mogendheden, hetwelk haar anders nimmer zou- u 3 g.2 c «"l'g J
de te beurt gevallen zijn, doch hetwelk ook, daar het g3S(S.u'§ S.° s-13 c"0 c
slechts het werk- van een toevallig oogenblik wasg'u<u.M^'''!§&0g4c:':'S
geenszins van duur kon zijn. Nadat de Fransehen Egypte o Q 3 g n'o°-§ „"8
geruimd hadden, kwam de vrede tusschen de Porte en o g 5 o Zj o -2tg.2 rj
Frankrijk weldra weder tot stand, en nu nam het Turk- 0 S o 5S nQ -3 3 "5
sche Rijk op aanstoking van Frankrijk wederom eene o o g R, .c cq li 3 -g
vijandige houding tegen Rusland aanwelke ten laatste
zoo dreigend werddat Keizer Alexanderom niet door
een aanval verrast te worden, in allerijl een krjjgsleger
bijeen deed rukken en daarmede een inval op hef
Turksche Rijksgebied ondernam.
Qljet vervolg op de kant van deze bladzij
O "If -rs
S; o
•S
S>Ea
g-gt-
-
g
•o o
w 1- O p
*-• T3 CJ -
ba Q
i~ -G
2
SiÜ o
I s 5
V cj s f 1 T
siloos-«rib
- en: o
J3 T3 U -O
ChO
°|-S O
S 3
c "O OJ O
CJ e
•S-SPo-p
1/5 b.0 cj.-
o. 'g-S
o e -c g *g
o --O g 3
4= .EP a. 6 =f 3
S 3 v. S
cj o
E_ c/ï s- t/5 cj
C 0 0 S C
cjH-O O
bD C J3 "Tl
33 2 '5ó o '5 S "5 15
-"3 £rn c~
o o SS g
3^Jüt I-S l iü-SSBg.aQ
O -= O
QJ N r.
o^Sc
bDJS
C3 .G
c o
cj _e
-bi U
E e/5
CJ LS u u, n
3 S t0 S
5
P 0 o J:
g>3 S 3
V- u P
ét X5 T3 fc tfl
bf
"2 "o 5
g!
o «-»1* ba
s-óii o gjg-g 25
s bi) 'jü 3 c Ji vpjf-r.1
S3 'r: u» t .»s 0 T3 Cj -> g
^GJi-S._. ta 0 r*
- G-CJ 3 U
Q5
ba
