>-
van Jerusalem de spofen re zoeken der aloude wetten
van linn vaderland, zoo als Brodeau in zijn Kom-
rncntarie op de. Coutume van Parijs, Detaland: op
die van Orleans. Zie iknrion de Pansey de TAutorité
Judiciaire en France p. 64.
Nogtans, aangezien er ook onder de kruisvaarders een
groo- getal individus krijgsoversten zoo wel als krijgs
knechten) trie onderscheidene andere natiën van Europa
zoo kon net niet missen of de wetten en kostuimen ook
dier overige volken erlangde» op gelijke wijze somtijds
eene plaats in het wetboek van dien nieuwen Staat dei-
Christenheid!
De invöéring van het leenstelsel hl het Oostenis
ontegenzeggelijk, een der meesc buitengewone en op
merkenswaardigste geschiedkundige verschijnselen. Op
pervlakkig is wel niets ongerijinder dan de reizen óver
zee naar een ver afgelegen landwelke in dien duisteren
tijd ingevoerd èn als eene schier algemeen geldende
■instelling pligtmStig beschouwd werden: en het gezag
'van den Baljuw of Sénéchalwélke in die oorden het
gezag van den Kadi vervangen moestkan men zicli
eene wonderbaarlijker bestemming denken dan die van
Armenie, Cyprus en Antiochiewelke tot leengoederen
Verheven werden
Wie is de zamensteller geweest van de verzameling,
welke bekend staat onder de benaming van sjssises van
■Jerusalem? Deze is voorzeker wel de allereerste vraag,
welke zich opdoetwanneer men zich aan het onderzoek
van dit wetboek begeeft.
Wanneer de titel van dit werk ten grondslage der
beantwoording van dit vraagstuk zal strekkendan zoude
men moeten aannemendat die Assises door Godfried
van Bouillon zeiven geredigeerd zijn. Maar wie weet
niet hoe gering veeltijds het wezeulijk aandeel is het
welk de Vorsten hebben aan de wetten die ouder hunne
regering bekend gemaakt worden. Zij bekrachtigen dezelve
^n geven er hunnen naam aan maar de eigenlijke ver
vaardiging en redactie wordt aan raadslieden tuevertrouwd,
die regtsgeleerden zijn of niet zijn al naar dat de keuze
uitvalt en die tot de bewerking vau de hun opgedragen
taak de hekwaamhecjen aanwenden die zij bezittenof
de vooroordeelen die hunnen geest benevelen.
Behalve dat, de lezing van het eerste hoofdstuk doet
ons zien hoedanig dé manier is geweestwelke men in
de redactie der Assises van Jerusalem ill acht genomen
heeft, waaruit, blijkbaar wordt, dat de Patriarch van
Jerusalem eene groote roi speelde in het opstellen en
vervaardigenof altans in de hoogste bekrachtiging
sanctie welke aan deze Assises gegeven werd. En
wie was nu deze Prelaat Zoodia als de kruisvaarders
zich meester gemaakt hadden van Palestinahielden zij
zich bezig om te voorzien in het geestelijk en tijdelijk
bestuur van dat land. De Patriarch Simeon, met wien
Petras de Heremietde eerste drijver der kruistogten
zimenkomsten gehouden had, toen hij nog voor dentijd
zijner predikingeiigekomen was om het Heilige Land te
bezoekenwas op het eiland Cijprus overledenmen moest
dus overgaan om eenen nieuwen Patriarch te verkiezen.
Arnould of Arnold de Rohes of de Reux die zich roem
verworven had door zijne letterkundige verdiensten en
zijne" welsprekendheidwas den Hertog vau Norinandije
gevolgd op zijne reis over zee. Hij was het op wien
men het oog sloeg om in het door Simeons dood ont
ledigde Patriarchaat op te volgenendoor' middel
van het krediet van den genoemden Hertog en <ier.
Bisschop van Martorano en Kaiabrie, verkreeg hij de
stemmen des volks den 1 Augustus 1099. Maar Paus
PascaliusII. kennis bekomen hebbende vau de verkiezing,
vernietigde (casseerde) dezelve onder voorwendsel dat
Arnold de zoon was van een' Priester. Eene andere
verkiezing moest toen plaats hebbenen dezelve werd
ook in de daad bewerkstelligd vijf maanden 11a het inne
men van Jerusalem welke gunstig uitviel voor Dagobert
ook Dimbert of Diabert, Bisschop van Pisa, die reeds
bevorens door Paus Urbanus II. tot onderscheiden ne-
gotiatien en bijzonder in Spanje, onder Koning Alfomus,
gebruikt was. Het zoude moeijelijk zijn, om te con
stateren wie van beiden de genoemde Arnould of de Bis
schop van Pisa het Patriarchaat van Jerusalem bekleed
de ten tijde dat de Assises van Jerusalem gepromulgueerd
werden 4 dewijl de eerstgenoemde die hooge waardigheid
slechts korten tijd bekleed had, zoo kan men althans
vermoeden dat het de. laatstgenoemde was die deel nam
aan de bekendmaking dezer Assises.
De schrijvers der Histoire Littéraire de la France
hebben de Redactie der Assises van Jerusalem toege
schreven aan eenen regtsgej eerdendie genaamd was
■Philippe de Navarre. Daarentegen heeft de Heer de la
Ravaliire in de mémoires de F Academie des Inscriptions
et belles lettres torn. XX. P- 329. in zijne levensbe
schrijving van Sire de Joinvilleverhaalt dat een sergeant
van 's Konings leger eenen der ridders van de compagnie
Van dien Heer geslagen hebbende, deze eene reparatie
van eer van dien Vorst eischte, daar hij zich onteerd
hield wanneer men hem dezelve niet toestond. Lodewyk
beval dat die sergeant in zijn bioote hemdblootsvoets
en geknield vergeving zoude vragen aan den ridder
en hem zijn zwaard zoude aanbieden met deze woor
den houw mij daarmede de vuist af, indien u dit
behaagtDe Autenr merkt hierbij aan dat de Koning
dit vonnis gaf overeenkomstig de regtendat is over
eenkomstig de Assises van Jerusalemgeredigeerd zegt
hij door Philippe de Navarre vermaard Regtsgeleerde
die naar het Heilig land trok, en hij voegt daarbij
La Thaumassière deze verzameling van wetten bekend
makende, hééft derzelver ware auteur, even min als
Vader Labbé en Ducange, genoemd.
Men moet zeggen dat de la Ravaliire, niet eene
autoriteit aanhaalt tot staving van de daadzaak welke
hij vermeldthet is mogelijk dat Philippe de Navarre
deel genomen hebbe aan eene dier redactiën van de Assises
van Jerusalemwelke later zijn dan degene waarvan
wij reeds gesproken hebben. Men bezit geene bijzon
derheden aangaande bet leven van dien regtsgeleerden,
en men is onbewust of het van hem is dat men heeft
gemeend te spreken in de dichtregels welke door Du
r.o'.tliij aangevoerd zijn i:i zijne Ui toi e de PUniversitl,
alwaar een aantal mannen genoemd wórdenop welke
i'ar'ys toi-imitfis (in de XHde Eeuw) roem kondrhgetr.
oris
Ahisoui jactat dictantcm jura Phi.'ippum.
Voor liet overige schijnt de geschiedenis der Assises
van Jerusalem in drie tijdperken te moeten afgedeeld
worden.
Het eerste strekt zich uit van 11399 toen Jerusalem
door de Kruisvaarders ingenomen werd tot aan 1260,
toeft dit wetboek aan eene geheele herziening onder
worpen werd.
Alle de bijzonderheden tot dus Verre medegedeeld
bêhooren 'dus toe liet eerste tijdvak dezer Assises. De
auteur der herziening van lado, van welk Jaar het
tweede tijdperk een aanvang neemt, is Jean d'Ibelin
Graaf van Jajfa en Ascihn, Heer van Btruth .11 Rames.
Hi) was opgevolgd aan Gauthier Graaf van Briéntie en
Champagne iu het bezit van het Graafschap Jajfa voor
welker behoud hij aanzienlijke kosten maakte. Hij was
Heer van Balian II. Heer van Ibelin en van Eschive
de Montbeiiard en behuwd aan het huis van Joinville.
Hij was gehuwd met Alix, dochter van den Hertog
van Athenedit huwelijk werd ontbonden bij een von
nis van den Aartsbisschop var> Nicosia wegens bloed
verwantschap maarna uien tijd verleende Paus Gre-
gorius IX Dispensatie. Jean d Ibelin stierf in 1266 na
een roemrijk deel genomen te hebben in de gedenkwaar
dige gebeurtenissen van zijnen tijd.
Het derde tijdperk der Assises van Jerusalem begint
met de nieuwe herziening welke plaats had in 1368, en
strekt zich tot aan de vernietiging van de Europische
magt in het Oosten.
Sedert eenen gernimen lijd hadden de Kruisvaders
groote tegenspoeden ontmoetzij waren bepaald tot het
bezit van eenige stedenalwaar zij de gewoonten en
gebruiken bewaard hadden, die door hen 111 het Heilig
land ingevoerd waren. Het schijnt dat niet alleen
deze gebruiken ongemeen gewijzigd, maar dat ook
het wetboek der Assises dikmaals onuitgevoerd bleef.
De inexecutie diende ten voorwendsel aan de Baron
nen diedaar zij aan hun hoofd hadden de broe
ders van Pierre de Lusignan Koning in naam van
Jerusalemen regerend Koning van Cyprusin op
stand kwamen tegen dien ongelnkkigen Vorsten
hem vermoorden den 16 Jauuarij 1368. Ten zelfden dace
verzamelden zich in het Paleis des Konings, te Nicosia
de zaamgezworenenen benoemden met algemeene
Stemmen Pierre d'Ibelin Sire if Assure, tot Luitenant
van den Landvoogd of Sénéchal van liet Koningrijk bij
deszelfs afwezigheid j zij beraadslaagden voorts in deze
vergadering over twee vraagpuntenvoor eerstaan
wien de kroon toekwam welk vraagstuk door hen
opgelost werd in het voordeel van den Zoon des over
leden Konings, tot wiens voogd zij deszelfs Oom Jean
de Lusignan, Prins van Antiochie en Connetable van
het Rijk benoemden inde tweede plaats of er middel
zoude kunnen gevonden worden om de Assises van Je
rusalem wederom in volle kracht en werking te brengen.
De beraadslagingen der Baronnen over dit tweede onder
werp worden in de voorrede van het bovengemelde
werk aldus verhaald
En toen de orde der raadplegingen tot het tweede
punt gekomen wastoen werd bevolen en
goedgevonden aangezien vele menschen
zich bemoeiden met net maken van Boeken
der Assiseswaarvan sommigen dezelve
weder op eene andere manier verstonden
te gelasten om alle de oude boeken der
Assises te doen te voorschijn brengen,
welke de oude Graaf van Jaifa gemaakt
haden dezelve te corrigeren in bijzijn en
tegenwoordigheid van dit Hof der Baron-
nen, en te vinden was vau alles hetwelk
meest waar of echt was,"en zulks dan in
geschrift te brengen, en daarbij te voegen
de overige hoofdstukken der ordonnantiën
welke op gezegd boek gemaakt waren enz.,
welk boek zoude geplaatst worden in den
schat der hoofdkerk te Nicosia in een kist
en onder bewaring gesteld van vier Leenj-
Heden bezegeld met hunne zegelseen voor
den Heer en drie voor het Hof, en wanneer
zich eenige zaak bij het Hof zal voordoen j
de Heer zal kunnen last geven aan vier mannen
van het Hof om die kist te openen en het
boek te doen te voorschijn brengenom te
strekken tot inlichting voor de zaak die
beoordeeld moet worden even als zulks ge-
bruikelijk was in hetKoninkrijk van Jerusalem."
Dien ten gevolge vorderde de Baljuw of Regent van
het Koningrijkdat de Baronnen eene commissie uit
hun midden zouden benoementen einde met en be
nevens hem de oude gewoonten en gebruiken des Koning,
rijks op te zoeken. Hiertoe werden deze 16 benoemd:
Jacques de Lusignan Senechai van Cyprus (dezelfde die
zynen Broeder den Koning had vermoord Philippe
<PIbelin Sire tPArsure Jean de Morf Graaf van Rohais
Thomas de Montoiif, Simon TenourisMarschalk van Jeru
salem Raymon Babin Thomas van AntiochieJacques
Beduin de OudeJean de GibletMathe de Plessis
Bouteiller van Jerusalem Jean de Montoiif, Thomas de
Montoiif, de Oude, Henry de Giblet, Jean de Seaurel,
Jacques de Bon en Reinicr le Petit.
Deze commissie, met derzelver Voorzitter den Regent
des Rijks, onderzocht alle afschriften en overleveringen
welke niet betrekking tot de Assises van Jerusalem konden
gevonden wordenen stelde van dezelve eene redactie
vastdie als wet des Koningrijks erkend werd.
>- te
o v c cl 0 t? f ■-
O p rj xz x tj ,p «-
ct'V
O* (.1 bQ *-< m
tv*"— C ai to t_:
C M -- r "O p 41
O» 001» <y 2 .o
t: u in: u r. "-o .0 5
O ^05 v CJ O G G
««35 3
s 5 S -St»-2
G
«J zj c C-V
Ti O ,5
r-
Pb t*» :p» c/ p u u
lifs'N I §3 f-sl"!
CJ 4J
v." g
Ï^'C"E
5 Ê«i'ë.S
L» CS CJ
S u
es E rj.
•9. G 'ia o
<U cj
o c
5 B gf!
-c O
«8 - ."g
6» O O 5
»- £-* r.
a
G E s.
ja ,a> o
0 CJ „j.
1
c <k -
c -
TJ
J-22
a c
Ui n b p vi 53
i; S S c 3=o
O
O (U
hfl
s s
br. '~-
"O
öf-3
g -Si
-u-g g
llf
I
C cr
CJ -C/3
5
1
LI
D- «O
g
c G: j* -a
OJ-O -sr-2
"S o i» 4)
5 (U p .fco fcus Ojn 7; a G U E
CQ
o 5
a
c
"2 3
a
*.3
CSOCi!
O
G
ai
c
P
N "G ai y
s&IilSé
O Q 8 a
-J
v5»
S 3 c
SS
*3
Iflü
O tj
O cj
c <u g>
cj -o
a z
u g a -s -x
o 2 p s o
b°> R
l s?
<nr i 52
G VJ
K j;
S 5i
L 5"a
S 0
ts V. a-O
o c, t;
G „f5- M
6 5
S -
22-5 S
Ol G U
T3
O
co 5y):=,
^.5 N
tJ}.— n
'G <U 13
p -L- r- QJ
Jé J" o CJ
E?S
o» o rn
JÉ ^3 s -v.
G-^q G
u.s-= fc-C
■O e - f-o
«5 5|
g-a S
y O «-
4. p p L* "O
D - 9 f-s
XI rt W)Cj
-2 bi
5
S
II Sf
<0 CL,
S: e v 4»
c <y
G Ti q
r-, Jj «J S
2 ,f!
=3^ IIs6
B Q, 3
pi I >oB
a .G
O ?5
UW O N
lil
1° S
g «j o ir nj
qj bn bD «-
S ÖSS
Vj CJ CJ Crt
o j AA CJ G
-3
uw2 s te
B S d
.1
4> O U u
w 5 - j •5"° 0
e--=
V Cfc. - K
;2 v c o -se
B is S
v» a« ci. N
•G» a p- O
N S O
|-ënl I
I
S - C-5 >-
■5-s N 2 s
:=3»
O - BB
O ZJ U
SSlS SS
p a
H J'S'S l^o
O C
vb O C ~-
P
C TO
s
g CJ
e
o
's-a s
'g so h: a o S
cv <a <u
■Skd.ie's.a S^.S
O 2
'6 B
I 2 S
.-Si-
a g-e 0
<S3A/
.''O S
hD
rt 5 kt,
~0 v.
cj .2
C G
cj=
4J CJ
J2 tuo,
,-ê05
2 <u <u
CJ bo
«o ff» -G Xl
.""Sü
dl bs-*
2 »ip
5 O u
eH c CJ
■3 S
So
g-s
-G CJ CJ
-C O»
fj
CJ a
is
Sö-og)
0»
r jJ 3
8 «J
r cj
O ci
5 2 g-g,
q; .«j63 tf
ft O M
a v T3 3J U
g 3 51 S=1 M
la Ks^a»--
..a* a
s >^1 3
ilR|«s!*S6ii-a
>- e 5"
■S S5»
.01 lw
TC
•C
Jb
•V. <U M
G
(S-5
sa
■S
,'3-g
b o U
bO
«.S
2 -G y,
G
f S '5 G a
££2* S
-b7-»S
•2uk o1
:5^a
Men beeft slechts twee gedrukte uitgaven der Assisei
van Jerusalem. Eeiie welke te Bourges en Parijs, in het
licht gegeven werd in 1690 door la Thaumassièredié
'Tiet vervolg op de kant van deze biadz
