Leydse Courant | 13 maart 1826 | pagina 3 - Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

zuiveren ."-ask te vormen; de nlsest cnvr cv kundigs te kampvechter voor' de regtcn: <:rr-N*tien kon hem noch behoorlijken eerbied voor dchalgêiueuneh wil inboezemen noch zijn gemoed met de gevoelens van eenen yaderlandminnenden Koning verwarmen. Het laatste nógtaus was een ijverigzoo dan al -niet oordeel kundig bearbeid puntdaar hij uitdrukkelijk voor den Koningdie destijds in zijn veertiende jaar was in 1579 zijne, geleerde Latijnsche zamenspraak dc hire regn'i apud Scotos in het licht gaf-; een Werk dat bij de cene, partij de uitbundigste toejuiching oncvihg doch bij de tegenpartij de scherpste smaadredenen hem op den hals haalde. Het was onmiddelijk aan de omwenteling, door Buchanan verdedigd, dat Jakobus zijne- kroon verschul digd was; nogtans, is het niet te verwonderen, dat de eenigzins onzacht voorgedragen leer van Buchanan aan Jakobus, als den afstammeling eener lange, reeks- van Vorsten zeer wanluidend in dc.Qoreu .k'ouk; "of dat hij zich(in spijt van zijnen aangebqren afkeer van vleijerij welke hem door zijjifn'jéermeêster.wat.al te ruimschoots wordt toegeschreven.) naar.personen heeft gewend die genegen waren om hem- met. zachter en beleefder taal toe te spreken. Een onderwijzer die zich dus ontzag gelijk maakte, meent tadij Aikin kon niet tevens het voorwerp van liefde wezen trouwens had Jakobus zoo veel eerbied voor een der eerste letterkundigen van Europa, en voor den grondlegger zijne eigene geleerd heid behooren te hebben ..van hem noch iii geldgebrek te laten sterveh noch 'Vdirfè 'dulden 'dat zijne begra- venis door de Stad Edinbptra, welke dezen vervollen last op zich nambekostigd werd. Buchanan overleed in j,5$a in den ouderdom van 72 jaren. Camden, diedé gedenkschriften van Kóningin Elizabeth onder het oppertöezigt van". Jakobus zamen- stelde, heeft opgeteekenddat deze uitstekende persoon bij het uiteinde van zjjn levengroot berouw betoonde wegens^etgene hij tegen de Koninklijke 'yóprrêgten, en bijzonder tegen de eer van-de Koningin-dep Schotten had aangevoerd. Maar. de vrijheid van zijikarakter ge durende deszelfs leven en de, wijsgeer jjjqj bedaarJkejd mét welke hij zijn einde'te gemoet zag', weaerspreken de vleiiende taal van dezen schrijver, en bevpspgen een tegenovergesteld verslag van Buchanan s .uiteindehet welk hierop neder komt: Dat Buchanajn.-fiy.,zijn-sterf bed door zijne vrienden verzocht werd, om'cenige plaatsen van zijne geschiedenisuit v.reeae van den Koning te verbitteren tb veranderen. „'.Is hetgene ik gezegd heb dan niet waar?" vroeg, hij; djt durfden zij niet te betwisten. Wel nu dan," hernam hij zoo bekommere ik mij verder om niets; binnen kort ga ik waar zeer weinige Koningen toegelaten worden De stroom der publieke opinie hep in Schotland zoo sterk ten gunste der Preshijteriaanschc partij dat de pogingen des Konings óm de Episkopale Orde staande té houdenaldaar geheel vruchteloos waren. Bij gele genheid der plegtigc krooning van de Koningin welke in 1590 geschiedde was daar geen enkel Bisschop tegen woordig terwijl de plegtigheid door Robert Bruceeen voornaam Predikant van de Schotsche Kerk, verrigt werd. In hetzelfde jqar werd Jakobus genoodzaaktom de maatregelen van ccne algemeene vergadering, waarbij eene kerkelijke instelling op eenen zuiver Presbijte- riaanschcn voet werd daargesteldmet zijné goedkeu, ring te bekrachtigen. Bij dezegelegenheid besloten hebbende, om van den nood eene deugd te maken, stond hij op zijne muts afnemende, en zijne oogen ten hemel opheffendemet deze woordendat hij God dankte, in den tijd van het- licht dps Evangelies gebo ren té zijnen dat hij in eenen stand geplaatst was qm Koning van zulk 'cene' Kerk de opregtste Kerk der wereld te zijn nog bijvoegendewat onze- naburige Kerk van Engeland betreft, hare dienst is eene kwalijk uitgesprokene mis in het Engelsch; aan de- zelve ontbreekt niets van de mis, dan de vertooning van den gewijden OuwelHij eindigde met eene vermaning aan alle standen, om hunne zuiverheid in de leer te bewarenen met eene betuiging dat y, hij gedurende zijn leven dezelve zoude handhaven;" Zie Calderwood, Church History p. 153. Vijf en dertig jaren heeft hij ondor den naam Jakobus EI. over Schotland alleen geregereerdof zoo hij het noemde de kunst van te regeren uitgeoefend doch volgens de uitspraak van Lucij Aikin was hij deerlijk onkundig gebleven in het wezenlijke dezer wetenschap dat is in. de beste wijze om de eer en hét geluk eener beschaafde Natie te bevorderen en te verzekeren. Te midden der ongerustheden en onstuimige rege ringloosheid der twistende factiën, die beurtelings de jaewnring des Konings bemagtigd-, en zich zeLven door (iet gezag zijns naams beschermd haddenwat zelfsbe- houd het eerste voorwerp'van s'Vorsten zorg gewor den; terwijl hij, van alle hoogere en betere hulpbronnen verstoken, de'natuurlijke wapens der zwakken, bedrog en listhad leeren te baat nemen. Eene zich naar den tijd schikkende staatkunde die beurtelings iedere partij vleidde en te leur stelde werd hem zoo eigen dat hij dezelve voor het toppunt der menschelijke wijsheid hield. Twee klassen van menschen echter beschouwde hij niet ongehuichelden afkeerde Jezuitendie over het regt van den Paus predikten, om onderdlmen van hunnen eed van trouw, aan kettersche Souvereinen ge zworen te mogen ontslaan en de Presbyteriaansche geestelijkheid, welke aanspraak qp tjet voorregt begon te maken om de daden van hunnen Vorstte mogen tiagaan en om hen in den ban te doen bij aldien hij weigerde om naar hunne vermaningen te luisteren. Togen deze ijverde hij met allen nadrukhij bevocht de Jezuiten met zijne pen en de Schotsche Kerk met dit werktuig niet alleen, maar ook met parlements-acten welke' hij in ieder ander geval zoude gevreesd hebben te wagen. Het schijnt gedeeltelijk uit eenen weerstand tegen den halstarrigen geest der aanhangèrs van Knoks voortgekomen te zijn, Aox. Jakobus die verhevene theorie der volstrekte magt en onschendbare Hemelsche Majes teit der Koningen aanuain, en aan zijne onderdanen ctuiger.. t.an rare a jmsïvljéhcd-elü'ts stélde vóór oe V.r» ttrtsöfe w -veikctfej -kelfküóh.ttgè" At'éi Stil v-f-P: .geestelijkheid hem dwongen "ich rg or g--- - p--n. De -gemoedigesteidbcid - van de ;c vorst «hoon kind -Vachtig "oplóópeiid", was cc' r -.lecht.i irj g-.'oote en herhaalde heleedigingenvoor -x-t -jij wraak vat- :b.1ar; jegens z-jne hovelingen e:i gunstelingen wordt hij ais buitengewoon goedhartig en gemeenzaam afgeschil derd, en, ongelukkig genoeg voor hem en zijn volk, •was hijV niet in staat om hun iefs te weigeren. Hij wordt in vele opzigtcn als van zedelijke, verstandelijke en persoonlijke waardigheid ontbloot voorgesteld ter wijl zijne onverschilligheid voor den omgang met het vropjvelijk' geslacht', zijne drift voor de jagtde zucht tot laffe -snakcrijgevoegd bij zijne hatelijke gewoonte i van vloekeu _cn zwerenaan zijne maniereu den zigt- banrsten stempel van ruwheid en gemeenheid.-gaven; I-Iet zedelijk gedrag van Jakobus schijnt echter zegt Lady Aik'ii, van -,ieder andere jjinét» behalve de lómp- heidWaarvan zoo even"gesproken is, bevrijd te zijn geweestslcdus op zijnen dateren leeftijd werd hij eenigzins onmatig' in het gebruik, van .wijn; en. het blijkt uit eene plaats vïn ccrr door licui geschreven werk, alwaar hij melding maakt van de slechte gcvnl- gen, die uit deze onmatigheid zijns grootvaders Jakobus K, waardoor de eer van menig oud geslacht beVlekt was geWdrdéii, dat hij. toon nog zijne eigene onscbtiid' aan dergelijke buitensporigheden cot een onderwerp vaii zelfsvoldoening en godsdienstige dankbaarheid maakte. Hunec wijt aan de Schotsche geestelijkheid de uitoefe ning van een bedwang over de zeden van den jongen Koning, vódr zijn.huwelijk, waaraan hij het onmogelijk vondt te ontsnappen doch Lucy Aikin zegedat deze beschuldiging geheel én al ongegrond en valsch is. Daar de geestelijken niet in staat waren om hem in de han den van zijnen guusteling An an en deszelfs ondeugende gezellen te houden, zoo is het duidelijk, dat zij hem de gelegenheden om zich aan eenige'ondeugd waartoe zijn gestel geneigd was, toe te geven, niet konden, ont nemen. Alhoewel deze geestelijken zich wel is waac de vrijheid aanmatigdenom openlijk en zelfs onhet schofcelijk op den kansel de openbare 'gebreken en dwaSs- heden van hunnen Souverjem te gispen zoo blijkt tiet echter nergensdat zij-zijn'hof gemeenzaam bezochten, om, zoodoende, zijne, bijzondere daden-te bespieden, of: op dat zij daar eenigan invloed of eenig'gezag had- - den. De verdienste van deze deugd nrnec derhalve bij hem alleen berusten. Eene der beminnaiijksce hoeda nigheden welke hij bezat was zijnegeleerdheid en zijne, minzame en milde .bescherming van hare beoefe naars. Het is waar, dat zijn smaak iilec zeer juist of kiesch en zijn Stijl pedant .enhoogst vervelend was, terwijl de geleerde wereld weinig verloren .zonde gehad hebben bij aldien. die Koning nimmer over staatkunde of godgeleerdheid-had gesehreven dóch dan zoude hij zijne beste bezigheid en .-de veiligste uitspanning in zijne ledige uren Verloren gehad hebben; terwijl teven» verscheiden;geleerdeo „zoo wel in Groot-Brittannie als op het vaste land van. de opmerkzaamheiddie hen aanmoedigde en van de milddadigheid; welke hen onder steunde verstoken zonden geweest zijn. Jakobus was in. zijn zeven en dertigste jaar gevolgelijk in de kracht zijns levens toen hij ook Koning van En geland werden de wijdberoeuide schoonheid zijner moeder en van Darnleij zijnen vader', die alleen het kortstondig bezie van haar hart aan zijne uiterlijke be valligheden verschuldigd washad bij het- Engelsche volk de gedachte doen ontstaan dat hij een zder schoon man moest zijnen een hoog denkbeeld van het per soonlijk Voorkomen hün's nieuwen Konings opgewekt. Men kan zichzegt de meergenoemde schrijfsterde teleurstelling verbeelden, op lipt eerste gezigc van eene figuur, die aan de .volgende beschrijving beantwoordde: M Hij was yan eene middelihacige gestalte meer zwaar lijvig door zijne kJeederen dan door zijn llgchaam, nogcans vrij gezet; wordende zijne kieederen altijd ruim en gemakkelijk gemaakt en de-Wambuizen gestikt, als mede zijn broek geplooid en opgevuldom eenen dolk steek te kunnen doorstaan. Hij was beschroomd van aard» hetwelk de oorzaak der .gestikte wambuizen was: zijne oogen warén groot, en steeds naar iederen vreem deling gewend; die in.'zijne tegenwoordigheid kwani, waardoor menigeen uit schaamte en bedeesdheid de kamer verliet. Zijn baard was zeer dimzijne tong te groot, waardoor hij zeer onwelvoegelijk dronk, zoodac liet scheen als of hij den drank kaauwdedie aan weers kanten uit den mond in den beker terug liep. Zijn vel was zacht als zijde, hetwelk voprtkwam omdat hij nimmer zijne handen wiesch, maar alleenlijk de toppen zijner vingers zachtkens over eene -natte servet streek. Zijne beenen waren zeer zwak.; hebbende zoo als sommigen gelooven, eeriig ongemak in zijne jeugd J v - 1 a - - ■i-SL-'S a e -2i s spü o -O OJE 2 .o.a s a'S gr g M-13 ">.'n g .y ■3 a's P.-r <- 3 V P3 "Si to5 -5"| to -2."2 5 G ukjj =2 S-iviiSöïgïaS tij ci "T3 CJ fc/j -- Nu tio S- ss J- cj o ^-7- CJ O- pj-.Qj S v .2= 6 r-, -2 s&i&iys ÏS-- ":|1 I CJ g S J* c u 3 "rj bn-"" o -gbo C'S 'gcA 0 u c U 1) 41 S"° 2" ;o «J T.W)..Si'Et - "U -T-; S— "CS ■2 a «-« rt0'^tix) C 'J 2 I'd c ro i y 5 -ë 2. H P cj t— f—C4-4 S3 - o G S "3-— "3 3 CJ. o s- 5 ^P.2-5"*° cj" 13 g '5 3^ 5 a J ë-g '5- 2 „-2 2 TJ o 2 A '3 .„3 3 w Hs-2^ -3 3 "y =:^L p .«J bD P -3 "3 a r£ t- - w a- S N'to 5 u - c •jfS 5;^ M 2 Mc- g.ito.|S.sg>|o.s 3 §2 - S ?i§-3 3 'z- 5 O 1 - E a 3.3=. CJ 3 3 g <0- tj;:» O O .g S c 5 5 O 1 it- 2 «j -o E 33 l §:i'S:S« «g>k«c> -z'g'S'i s .Sa.» i 2 - cu a» J w kjfi „'3 O s-s S CJ CS 2 3 4» O *TJ é-H CJ 33334» ■o 3 o 33 j> 3 4» t/l ,H M W rt 3 3-33 e*3 bO.Sï CJ O - q «J 2 fi i fi •UtflW^il)b05*JSÖ E CJ 3 s CJ a M 3 yj 2 -2-g óls S g-i a l-g 8 s w-f - 3 ais8--«.a§a 3 J 4» o CJ tsS r, -3 4> -2 N a 3 u 3 Jr :3^"0 3 o 3 '3 3 s 2 s o 2 SS !s;È CU C5 3 3 UW)5'* ll n t.a o. 6 c w -S "5,-E gS a C3 g ll H?. •- s cu g r; 3 E P 3 "3 O 3 3 ,3 "J "3 - BilTJ bfi rt» - -- a? 3 a> O 3 "u o O 3 .Er /3 53 05 3" '2 '3 c 2 E SP'w) 3 fco 5 S 3 2oso>gs S -s "H 0 acut^c^N 3 a O 3 a- =üg'a£t3&-.: .1, B b» 2 S M g N IP'S S I o 3 o cj E, a g g o m b o 3 3*2 2 3 S ais suuimigen g.tiüuvencuuig ongemaK. ia zijne Juiiga w u Mo mu of voor zijne geboorte gehad, zoodat hij op zijn ze- 00 veilde jaar nog niet staan kon; wegens deze zwakte leunde hij steeds op den schouder van een ander; zijn - s °"v'; - gang was altijd scheef. Zie iVeldoris character of King James. Ondanks den satirieken geest diens schrijvers wordt dit portret nogtans voor jnist geteekend gehou dendaar Saunderson die een volstrekte .wederlegging* van IVeldoris genoemd werk heeft geschrevenen zeer op dezen schrijver verbolgen wasnogtans de naauw- keurigheid dezer schildering van s' Konings uiterlijk voorkomen niet heeft durven tegenspreken. De onaangename indruk van zulk een onbehagelijk voorkomen werd bij Jakobus nog vermeerderd door eene breede Schotsche uitspraakdie naanwelijks voor eenen Engelschmari verstaanbaar was; door eene in het oog vallende ouwélvoegelijkheid van Weeding; door een volslagen gemis van alle waardigheid in houding, en door geheel onbetamelijke onbevallige manieren. Ik zeti Hem gekleed voor het nageslacht daarsteUen zegt een zeker schrijver, in de kleuren waarin ik hem bij den volgenden optogt na zijne inhuldiging zag." Zijne kleederen waren zoo groen als het gras dat hij betrad; Hel vervolg op de kant van deze bladz. j 0.-0 o-;5 O i O ^"Gr» IJ T3 Cr,üsc::aj^(ij ac „gg3|&«J:'s8ss - -s o „'^2 «3 sMjijr» "pë2--22nl="D^to'§gS

Vorige Volgende