If fa
niet pest en hongersnood, de sabel en de boog ncgb'-j-
stand geboden.
Het zoude indedaad eene onoverzienbare taak zijir,
de lasten en rampen op te sommen, welke het Griek
sche volk, tot regtvaardïging zijner pogingen aanvoert',
om zich tot eiken prijs, van een ondragelijk geworden
juk vrij te maken; en wangeer men in aanmerking neemt
dat de milliöenen menschenlevens, in de itrui.stogten op
geofferd niets anders hebben uitgewerkt, dan dat de
nakomelingen van liendie aan liet overige Europa
wetenschap én beschaving hebben medegedeeld, aan hun
tfeurig noodlot zijn overgelaten, dan moet de wijze,
waarop de Christen-wereld hunne onderneming om dit
schrikkelijke'juk af te schudden, opgenomen heeft,
voor de ware vrienden van den Godsdienst en van de
ifionschheid, steeds eene bron der levendigste smart zijn.
Deze zijn eeriige, én echter maar weinige, van de
voortdurende oorzaken, die den tegënwoordigen kamp
hebben voortgebragt, en zij kunnen ten bewijze dienen
dat de veroveringwaarop dé onderdrukkers liuniie
aanspraak op' de Heerschappijén welke sedert den aan
vang des öorlogs zoo menigmaal aangevoerd is, niet
volkomen tot startd kwant. De Grieken wijzen met
fierheid en blijdschap riatfr den in SauilMairrabij den
Olympus, in Cahdia en 'op andetè plaatsen betoonden we
derstand wier onbédwingbarè 'konen de heerschappij
der ongelflovigenvan hunnen inval in de XVde eeuw
af, niet erkend hebben. Wat de klagte over verbaste
ring en zedeloosheid betreftdie men 'éven onbedacht
zaam tegen de Grieken verbreidt ids tiiinneenrr, daarörii-
trent tnoet men, al is het hier de eigenlijke plaats niet
om dezelve te wederleggentoch noodwendig doen
opmerken dat, hoe zeer zij zich over de reeks van
opeenvolgende raliipen beklaagd hebbendie met de
verovering des lands door de Romeinen begon, de
Grieken evenwel, midden in de verbastering, die op
de verplaatsing van den Rijkszetel uit Rome naar Byzan
tium volgde eene verbastering ciie door de invoering
van het Christendom wel gewijzigd maar niet vermin
derd werd, tot aan het laatste treurige tooneel dat hen
in bittere en hopelooze dienstbaarheid bragcnoch hlmr.e
onvervreemdbare regten, noch hunnen vroegèren roem
uit het oog verloren.
Bij deze gezindheden en veelvuldige redenen tot
ontevredenheidvan welke de geringste zelfs dé genome
toeviugt tot liet zwaard in het meest despotieke land
van Europa regtva'ardigèn zou, kan mén zich niet ver
wonderen zoo er van de éene zijde haat', van de
andere zijde mistrouwen ontstond. Zoo gebeurde het
dat, terwijl de anile 'Christenslaaf naar het uur der
vergeldingen bevrijding zuchtend uitzag, zijnongeloovige
Heer, die zich ten hoogste-slechts- als bezitter voor
eenen tijd beschötfwde, in eenen 'staat van gedurige
onrust en Zorg leefde.
Uit eigene vreesdie nog vermeerderd werd door
eene oude overlevering, dat een opstand onvermijdelijk
wasZagen de Turken altijd met den gröotstfcn nafjvër
én vol argwaan op de Grieksche vasallen neêr terwijl
zij schier zonder zorg waren ten opzigte van de Arme
nische Christenen, wier zeden en gewoonten, eene in
het oog vallende -gelijkheid met hunne eigene hadden;
'onder de'óverige maatregelen van voorzigtigheiddie
■In het Europische Grjekeniand werden in acht genomen,
behoorde ook n-og dezedat bij het minst' gerucht
van oproer de Turksehe grondbezitters gewoonlijk het
platte land verlieten en zich in de vestingen opsloten.
Was het 'Rijk toevallig in buitenlandsche oorlogen
gewikkelddan weiden de Christenen gedwongen hun-
We wapenen over te gevèn. Deze wiHekeurige hande
lingen verzekerden evenwei de rust in geenen deele
daar talrijke scharen van sterke, ondernemende bergbe
woners de scliuithóekèn dér wouden en de ontoeganke
lijke hólen aan welke het land zoo rijk is, bezetteden;
en onder opperhoofden; welke zij Capitani of hoofd
lieden noemden maar die. in de landtaal Kleptai het
welk niet énkel roorers 'maar ook in' schuilhoeken wo
nende strijders beteekend) geheten wordepeenen onaf
gebroken en gestadigén krijg 'voédden'; dewijl zij het
yoor eervoller hielden, dezen of eiken anderen naam
te voerendan in slaafsche onderwerpingonder dé
vijanden van hun geloof én de onderdrukkers van hun
Vaderland te leven. Eenigen dezer opperhoofden, die
thans de Grieksche krijgslieden ten strijd voeren, be
roemen zich en zijn er trotsch op dat hunne voorva
deren zich niét aan de betaling van hét hoofdgeld on
derworpen hebben; en beweren, dewijl zij zelve dit
mede niet gedaan hébben dat dit vérmeende regt van
verovering, hetWelk'de Pörte zich toeeigent; Slechts
een valsch voorgeven is.
Voorts oordeelt meu teil önregte dat Russische be
langen of Rïissische invloed, de 'Grieken in Epirus
Moren en den Archipel teil opstand aandreef. Toen.de
ervaring de Grieksche volkstammen geleerd haddat
de verdrijving der Fenetianen en de verbastering der
Johannes Malthezé'r riddershun geene hoop meer
overig liet op deelneming of ondersteuning van dezen
kantwierpen zij natuurlijk den blik op eene natie
die denzelfden Godsdienst beleed en vele omstandig
heden voegden zich bij de in de laatste eeuw bekend
geworden gebebrténissenwelke eenë naauwére ver-
bindtenis schénên te begunstigen-. Met dat al schijnt
de Russische invloed den Grieken in den jongsten tijd
meer schade dan vóordeel te hebben aangebragt.
In liet voorbij gaan moeten wij hiér aanmerken dat
de mislukte pogingen derFenetianen en Johanniter-ridders,
om de overhand op de Turken te krijgen, aan onder
scheiden oorzaketi kan toegeschréven wordenmaar
aan geéne zoo zeër, als aan hunnen önderlingen naijver
tn eéne verbastering die ëindigde met hunne vernieti
ging te Bewerken. Gelijk zij schier eveneens aan
bijgeloof en aah bigotterie Overgegeven wareiiais de
ongeloovigenzoo zal ook hunne behandeling der
Grieken in het algemeen niet veel beter geweest ziju.
Zeker kebben winzucht en veroveringszucht, zoowel
van de zijde van Fenetie als van de Maltezer-ridders
dappere daden te weeg gebragtgelijk men daarvan
een voorbeeld vindt bij de verovering van Rhodus en
Falctte, 111 den door Morosini gevoelden krijg van 1684
die met de verovering van Morea eindigde. Rlaér
dewi'l .de'Gri 'kën hierbij geéhe hoop op vrijheid vóór
zich zeivén zagen konden 'zii bok hiet wel gëlijke ge
voelens met de nieuwe veroveraars koesteren,'óf eeué
gemeenschappelijke zaak met dezen maken.
Na dat Etlropa'door den Spaanselien Erfopvolginskrijg
in aile manieren uitgeput was, en'Fenetie in dcnzelven
cie onzijdigheid had Wecen te bewaren, gelukte liét dén
Turken oni Morea te beinagtigen en vólgens'het oude
stelsel werd deze oorlog als een verdervingstirijgs
'gevoêfd. Kor int he en Napoli di Romaniadie in 1715
ingenomen werden, boden dapperen tegenstand, en na
de inneming moest alles, bezetting 'en inwoners, óver
de kling springen.
Hoezeer het Traktaat'van Passarowitz, in'Ï718 geslo
ten de Fenetianen in hét beéic liet van Preveza
Bovizza én een öf twee punten in Dalmalie, werd
evenwel van dezelve geen partij getrokken.
Toen Peter de Groote zijnen Zweedschén tegenstre
ver had ten onder gebragtwendde hij zijne geheele
opmerkzaamheid op lien,'die altijd als de bitterste vijan-
den vtln zijnen Staat beschouwd Waren. En zoo ér 'al
geene wérkzamè maatregels konden genomen wórden
om zijne plannen uit te voereh gedurende eene rege
ring waarin hij werkzaam wasom den grond tot
eenethans zoo kolossaal gewordene Mogendheid te
leggenzoo is er evenwel gëeh twijfel San;, of het
plan "öm 'de Turken uit Europa té jagen oiréstoiïd 'hét
eerst bij dién grooten Monarch.
Terwijl cie Turken, om het groote oogmerk dóór te
zettenwelke het eerst den inval in Europa veroor
zaakte geene gelegenheid lieten verloren gaanom
Oostenrijk aan te vallen hetwelk hun het zekerste mid
del scheen, om hunne veroveringen in de Christenheid
te waarborgen, Verloor liet Russische Kabinet zijne
plannen omtrent Turkije mecie niet uit hec oog. De
verbazende vorderingen welke Rusland maaktebragten
hetzelve nader aan zijn doel, terwijl dat 'de Turken
gestadig meer zwakheid toonden en hun éigen verval
te gemoet ijlden. En Katharinas geheele regering
bewijst, hoe onvermoeid deze buitengewöne Vorstin
het stelsel-, door hare voorgangers haar voórgeteekerid',
gevolgd Jieeft. Zij had werkelijk de teugels tier Rege
ring nzauwelijks in handentoen hetdoor den beroem-
den_Maarschaik-Munnrcheenige 'jaren te voren ont
worpen lievelingsplan vernieuwd werden waren hare
oogmerken in den oóriog van 1769 beter 'ondersteund
geworden, 'dan. mag inen met grond aaniiemen dat voor
het einde van denzelven zoo Wel de Peloponnesus als de
Archipel, den ongeloovigen zouden ontnomen geweesc
zijn. Dit plan waarin de herstelling des Oosterschen
Rijks steüig was voorgeslagen veroorzaakte toen eenen
gedeeltelijken opstand der Griekendie echter bij den
vrede van 17*69 aan zich zeiven werden overgelaten.
-Het was een der eerste maatregelen van dezen oór
iog, eene vloot gezamenlijk met een korps troepen,
in de Middelandsche zee te zenden. De bij die -gele
genheid uitgevaardigde proklainatienbevatten eene
stellige uitnodiging aan de Grieken om op te staan en
het Turksehe juk af te schiidden, Deze oproeping
werd oógenblikkelijk in geheel Morea gelijk oqk op
eenige eilanden gevolgd,1 Hét is te regt van dezen
oorlog opgemerkt, dat het ëinclè niet ongelukkiger was,
„dan de slecht uitgevoerde maatregelen verwachten lie
ten. Niéts had verderfelijker voor de Grieken kunnen
zijn. Toen zij aan hun noodlot waren overgelaten door
die Mogendheid, welke hen tot den opstand had aan
gezet, werd er een leger van ruwe Albaniër» naaf
Morea afgezonden, terwijl de 'kastijding der Eilanders
aan den Kapudan-Pacha óvërgèlaten werd.
Er volgde gelijk men verwachten kon eene mede-
doogenlooze vervolging, die zonder ophouden eénige
-jaïén voortduurde. De uitslag van deze pogiftg 'der
Griekenop welke mén zulke glansrijke verwachtin
gen gebouwd had, Was zoodanig, dat, behalve de on-
gehoordste verwoesting des lands, niet minder dan
honderd duizend Grieken van eiken leeftijd en kunne
door het zwaard omkwamen of in slavernij wegge
voerd werden,-
De Engelsche schrijver Eton geeft in zijn Överiigt
op, dat; niec te vreden met de Grieken aan deze
mededoogenlooze honden prijs te geveh, er in den Divan
nog eene formeele vóórslag ora hén 'allen schuldig of
onschuldig, van welken ouderdom of kunne zij ook
wezen mogtetite slagten, maar dat Gaxi-Hassan zoo
wel 'uit menschelijkheid als staatkunde, zich tegen
dezen voorslag met goed gevolg verzettede. De hoofd
grond, dieh hij er tegen aanvoerde, en deze scheen
alleen voor de overige Türkeu van gewigt, was: Als
wij alle Grieken doodslaan, dais verliezen wij het
hoofdgeld, dat zij Betalen." Zelfs zonder zulk eene
aanleiding, (zegt de Heer Etonj, sloeg Sultan Mustapha,
Voorganger en broeder van Abdul- Hamed, bij zijne
troons - beklimming voor, om alle Christenen in zijn
Rijk uit te roeijen, en slechts met moeite kon het
hem uit het hoofd gepraat Worden. Hier vraagt Eton
te regt: is dit bene natie, die waard is dat Brittanje
zich ter harer verdediging wapene?"
Het gestadig meer blijkbaar geWorden verval der
Turksehe magt, dat door Ruslands goed geluk, gedu-
tend'e dezen oorlogwaaraan het traktaat van Kainardgi
een einde maakte, zoo in het oog vallend vertoonde,
lokte de Russische Keizérin nog gestadig meer uit tot
het plan, om Turkije te versnipperen, en een Russisch
Prins op den troon van Konstantinopel te plaatsen. Een
levensbeschrijver der Keizerin Katharina verklaart, ter
wijl hij hare beroemde reis naar ChersonnesuS Van 1786
beschrijft, dat zij het voornemen geliad had om niet
naar hare hoofdstad weder te koeren, voor dat haar
kleinzoon Konstautijn den troon van een nieuw Oos-
tersch Rijk zoude hebben bestegen; en dat alleen de
omstandigheid, dat hij toen de mazelen kreeg, benevens
vervolg op de kant van dete Hoef.')
*•5*3
ts> -
-S
2 -ï B.E
sli oni q
- O -4) g .E -g S u
3'3-E g-" j= ÏS-5 8 s-s
a fajo
CL U 3 tj *- 0
o «s «J 2
.-T3.2-C E -Q -3
3= E cj ^3" - M1-*
5 J- S S Stdf-o r s s
"U 1 O, -1 at 1
e .Si-5
W Q. S -
Z -
u C nr WÖ „-CJ
a» a>
B
u «j
-a ic ti 2
3 -B-Si fi I S n-g "•S'-ë
i -nH-u S.H O c O u.s_
5 g o O
<U d -u. i
'-a.0,21!; gij C -
ts 00 -E 5 g -O 'S N 5;
i ÏI"13 -NO >- Os ho
- -.O W O
U «J s -c O a .tn <u bo
C
C -0-0
l.ilgc'ill-üll"
c w>o. <y T? «J o t- b 2
n f 0 u u QJ ZJ 5
rtïi 'w 2 -S C .ci O 2
5j 5 to' u 'hO C '3
aüw ft bo-u Uci)
g-ë
11
•S
l>g
2
C es
O,
O
u
T3 3
gtd
I d.s jT.s l f i g a-s5
.§8?sa -së.«!.s°i
P C5
'5 "5
"3 -2 J 5
-,'S «e "3= o -a 3 j - 5 11
"s v w «jj S S bp J ts
gf 23 13 Oc?=!»3
1 «"3 o c o Q
cjo;
5 5-,
5 m a>
T ci=-"2
bD S3 VS
p N E r* u 2 3
0. ITi O N3 u »'S 3
p: bo v, r- a c:
5 5J - u u
.1 0'0-S[1'R:3'
«J -v
V.
O
5-u o c sj w'
o (u-a o v
S
c 5 bD-- T3 <u
Mo O S-S?l O g KÜ
1g-S-g5-3 &M.S S
sf-is-SSSs-E!»-"
2 - g-Ss-g MS
D n y hD'5* u !r! u ïi
"O G 1/1 CJÜ dR t- 2
'Sl^B^ë-gSQ-Sg
.-.ES'Onu - .rt0®
iul g S .3 i-o §.s BB B §-°"
lS u-2 41
c c
C-O-O-O-O r* <u S Jtt
<u O <Ti n
--
t Mcj;
I.s -
bD
N "O -p
O bD
M V S-ë
M.E Sf" 2 2 S - O
B Si Q--n -j
CL JZ N L-G"S "P,
cc tn --<u 1- N - Jr5 «a
i— U. -U n 1 —CSOr"W
^s<ïsüiSïa'.ï S
-1 '-a - - o - <a-
1—1 C o.
■o n "*£-• <-< M J!i 5
bD rt o O e O
O 12 O
- v
C
él d 'm V -C
m o'0 B-d N crH
-
s
Rb - I
- S sSfi; S
5 5 to k "j "O o 2 -z
O N O
bD O rt .-O G c
-a -o -o o w u Lè
wP.T «i o «D s ï-
is
c o tt! c 2 -v^-a o 'S
Ou-
Ci bO w N N s 5
s
g.
-4; O
E*^ S Sfé B
(2-ë E Ïir. Mö
,ti« "Au B n
•U-B ctlS
c^.- Is
S bfl
c <u
.ti X c fa a
■c p o a F.
P
t—
CU
-
<V X c
jc O a»
if y cj
S rK i2 B u».
5 2 5 O bi» S4
"5-s c M| »S
<5 Cj c XJ
Sj 3
O B S 2
C t*
bD bD
S.S G-K
M O B E.S
2 JJ P
PC~ bD 5
3 S ~a
•t) <t»
t- -r;
bD-o 0 o Cj
- Si 5
3 'C o S"'* S -Ê
-2 o 'E
ai J_, o, s, O
2 -O w .o S* N :=T
jc *r cj
CU F S ti R S-£
J b.es
- of K--S S-lo
s »i=! E i-2
CCS s- o et
-o
O
'33-B
- s
S "g"""0 o
s S - S - 8
aïx n
■s 16 2 0.2-X
O 2
■t» i55üO
N T3
ss ms
fi t- J fe
o -
K u. -
l- cu c •- K u .^-,"5 *5 O ft cb
p N n
*- c 2
C feD 6 O
'O -
O I
