«e s
2. s
MF, NGELINfiE N.
V ru ra - 2 cr
tr r>
m -»
2 c- f?
-V»
fe- b a «o cr «r 5
Z Z. rt «E3i "T
M a c r ?S"r2o't»=:g
Z)Be/chavlng der JODEN.
2 B rw r' re re 2 "r
o r: »- P r-t, o ö-
=rc-^n»q.cj.°'=rS-«a-«»
ff jf c 2" o. w 2 N c 5 R» Oslatjjjs is er. fefl den Boekhandelaar G, ïpma re
JF Frt'tefcér eene Verialine oitgekoóaee v?.p be. Werk van
3 J 6 a s n a Dr. Franz. Okerthur roder den tirel Van: Ernf!ig-
G re, re O
S"83»oa°""' San« vrolijk» Befchouwivg'en van de merk-waardlgjlt'£flé
3 S S t c, 1 ff 2. S a iStêatkunitie alf vcêral Goésditnftigt vcrjchijnftls dcz'.r
g r o. g - ^5 eeuwinzonderheid Bij btïverjfreiding en Btjbsllezen.
2 c' cr o' r3 n S' o Dit Boek Is aileBZlos lezenswaardig eo verdient aanprij-
«3 <=r zing, 'O» den titel ttast: (een Boek voor Rtamfèktn en
Rl M rm ra c
Ovraoiklchen. Geröst bad de Uitgever of Vertaler er
a kinnen bijvoegen: ook rooi Jodei*. Breedvoerig
2 handelt bft over de hier en daar beproefde algemeen
g, c" fieweasebtë en io verfchilleode febriften aangeprezen®,
n' S g 3 S" 2 O ft, meerdere lefchaving der Jodeb en toentbl. 25 CD
o g n e. 3 a S" vervolgens de vorderingeu aanwelke deswegens in
j» R o J 5 2 Denemarken* Pruisftn en Rusland gemaakt zq». Het
Jra"S-2®N^'' Zal niet onaangenaam ztye* «lis een bQvoegfel tot dit
3 tt o o o we7jj., re melden, het geen oei, «ie Weentnden
i ja juog 1, ],t is herigt wegens een Joodfche Kcrkher*
r- fltrvN5NaHB2ï vorming, hetwelk van den volgende inhoud is
S <tj S 2 S 2 c T
3 2" S Q- 2* tt tnsfehen bet Rabbönfcbe en Aotirabbyo-
T S 2 h c o fche Jodendom ia na ook bier, tot eete van den geelt
Z L.' Sc" onzes t^ds, begoDneoen, naar bet voorbeeld van
O.
2
a Cf
?ff 5
cr to
meerdere (leden vas Noord - Daitechltod werd, metde
Düiifcke Liturgiehet Daitfcbe Gezang en Dnitfcbe
- !J y n S P Predikatie eeoen verbeterden eerdiesat ingevoerd.
o f n ft o n a
o- j- o- a- Eeoe vereeoiging van raaoDen, door hefebaving en doer
S: 3 g# b 3 o o S- echte yereeiing van den gezeiverden Molaifcben Gods*
iv die»M ieve»« uitmuorebde boudr zicb met de oprigting
p3 Ö--5 o B g S - V1B ee6e bezig, en aan vele, hier woeende
u S o- 3 Israélitifche Kooplieden kost het lTecbta geringe offers,
- o C 2 r c3 ta om een gefebikt lokaal naast bet berftelde klooster der
rg rt o- Redemptof istennaar hunne behoeften te doea mrlgten.
Elke verlichte Regering zal, batten tw^fei, deze eo
foortgel^ke ondernetnisgeo van bet betere gedeelte der
gif£f«£.§;Sr§'SN® Israëlieten, krachtdadig, «oderfteaaeD. Gelukt bet
2 -o 2 o oogmerk om tan den Israëlitifchen Godsdienst zf oe
.S'-rT0 2 a c JiïLy ooripronkeigke waarde te hergeven, en dtnzelven air
den diep vervallen toeftand waartoe hq gezonken is.
op te btffen indien ook tevens daar mede den itaacder
befchsviog, met de menschbeid overeenkomftige op-
u voediogs- en fcboolinrigtingen voor de Jeugd verbonden
worden, d«D kan ook het zoo dikwijls behandelde voor.
Rel over de burgerlijke geigkRelling dezes volks, het
->•' c« zekerde, opgelost worden. Men zal dsar b;J mooie»
in aebt nemen om de zoogenaamde Hcbreeuwfcbe taal
nit de fcholeo der Joden te weeren. Deze door alle'
eeuwen heen vsstgebondene baad, welke dit, op den
<S <w»©B,2t*3«W^ai
o t» w a m o w
l1 p T» C
vS'fiJ.S'ig s ge" wijde® aardbol verftrooide, volk oog Reed» verbindt,
D-S"a' cd waardoor bet zich Reed» vao de aatien osdar welke
Üfi hetzelve woont, vervreemd beeft deze band, zeg
♦6^» *T3 jt o
ikbad sea reeds lang voor de« grooteo hoop der
loden door eeoe verbeterde fchoolinrigtisg moeten ver-
g 'f ®°Sïï"*S*»o0*ö2I hreken, wanneer men, «et fegt, van de Joden, wil
SC,' S vervaebttn, tJef zoo wel edel denken, alt edel
w" o j «S bardeleo zullen. Uit eene groote dwaling is de Hebreeuw
f j febe taal, tot op den bedigei dag, onder de Joden
'Q - 2 J J algemeen in gebraik gebonden: in deZelvt is, tot
beden, de wet voorgelezen ca moeten, dear in, de
JT? g2Q.2^o-"rS
o- n e^o2'«B'»' g dagelqkfcbe gebeden gedaan werden, effeboon er, on-
rT^ l°rt^'*ro.0g« der de tiendoizeud Joden, otaoweigka tien zi)e, welke
3 het Hebreenwfch verftaan, noch verdaan kunnen, de*
deze t,a'' ofls h,,r groDd*ft te keineD, bi}»»
5, £v 2 n n rt o 5 n «2 eenan halven menfcbelöken leeftijd vordert. Dit gs*
bruik, of liever dit misbruik der Hchreeowfche taal
q» is evCB 200 d*9818» *l8 ^ei de' zedeltjkbeid fcbadelqk
u» is. Daar door is de Jood vsn alle taalkunde, zoowel
«oAren. »B
als van de kennis zjjner moeder tale, van alle weten-
febappen, ja zelfs vso den inhoud der Heilige Schrift
S3^ S 2. 5 "t? o vervrgderd en in die oowetenbeid geftert géworden,
g Jt? b J welke men doorgaans onder de Joden Aantreft. Door
!««-" M^2S?2*«®2.35 drze ongepaare waan kan de Gadadieost, welke bg de
a S?*1! J»-a S "I* S- Jode0 allee® 'O formen befleat, den genat geen voedfel
2 2 H w "S 3 en het hart geen trooit, geen drift, geen moed tot edele
®IL55£:o'S;<253.(ia' daden febenken. Iiidlén men een kerkeigk onderzoek
2- i 2 B 'wilde doen, men zou zich vtrwondereo feoe dit volk,
-toD'STM
v over hat nlaemeen. ter nog toe ia de fcbrikkelQkfte
^""fï-S'oijÜLS™* duisternis beeft geleefd en nog leefr. Uit dit becrcu-
3 o; r_ a.?5,5oSS®'■, rena waardig verval ia dit volk dan alleen te redden,
5' w c 3 wanneer men deszelfs fchoolintigfingeo zoo verbetert,
vc 3 «3® ^8t dtar do°* ê1^ fpwoz van de berinnerihfi det Twimnds-
?ï"*_>1re",a0a.c!la'"s"^3 leer, welke alleen een blind geloof vordert, bg de
s"§"5B
tegenwoordige geheel wordt weggenomen. Dit verbe-
5 f 5. J 5 5 B «et, oogmerk echter, de veredeling van dit v«lk, ia
"'««""Bo.
2#er gfi^skkelqk en wel door dit eenvoudig middel te
"■"«"•rS'.-ü'ii"" krreikeo, waonter d« fchooliüri,tinken det |odtB
er cm BH-.Pafft!'1,
doelBitlJ veibeieft, e»büznDderlQknasuwkcarlg
S. n f" ™o? ep let. d«t de Hlbrecnwfcb* ml uit de Joo.ifcbe
ea.atrwqo^ .o r
uSo«",!;S«?-»a-3 fchelen {eheel wee ffromio ee dee Joodfcbeo jonge"
^i>wa.i."..(r.n Heg, welke ilch op de Godieleerdbeid wil toeieggee(
tagewezet wordt, de Bekieenwfcbe tui dier te let
te., vttr de Christen fotgeliog deceive beoefent. Ge.
fcbiedt dit niet, dan zeilen .lie indtre proeven, om
de Jodeo tot itae hoogeic befcbtvlng vat geeit ie vee
beSeo-vmcbteiiioi b'^vea.
Opmerking en IF a e r fchuw i ng.
Tot de onde gebreken, welke zoó veie ea vsrfcbrik-
kelQke dwilingen "oortecbrigt hebben en thiet, bier
en diir, het weder wage!), te vooifchfjn te treden^
beboert ook, dot fomcigea, tigeowooidignit list,
en deel» .it verblinding, weder zoo gaarne hamen per-
fonelen ftsnd en bijzonder VMrdeei ter zake Gods, of
tot een heilig belang der ■roacbkeld of vsn dan Staat
pergen te naken. Nieti echter kan fcbaadelQker en vera
derfelijket ztlh. De baatzeckt ia, np zicb zelve, reeds
de hatel(Jkfte van alle gemoedineigiogee. Trekt tQ
eckter nog het kleed van de Godavt.cbt, vtoombeid,
menfeben- en viderlandglieUe aan, dan fchendt zij,
op d« affcbawelQkile wjjze, bet heiligt, naakt die
geeen gevoelig eo geïnde, welkt dieper ziei, bedriegt
fleebta eenigen t$d de overigen, en ssderóijgt zoo dé
heilige grondeo van det Godadle.at, van het Vaderland,
en vat bet algenceo welzijn. Wie het, net dezezaket,
redelijk neeat, laat zicb alet door bet kartüogtelflke ge-
lebreenw van eeoe zekere piriJJ van kerk en geestelijkheid,
Cklrerckie) via bat getsg vat Voraten eo Adel, fta»d
en kaste.gerat verleiden eo de beiü^ verbrndtenisfec
van de Kerk eo den Staat, on de veipligtfngea, welkt
het Hoogde Wezen ota opgelegd heeft, om bet edelile
te vertigtengeting te aebten en dat hjj nittdoor die
fchtJobeiliget, hediogen wardt, «n zjne hefteoming
vcibeora.
——.si - j
Brief nan Bin Zenéillng ir. ward aan ie Vroor
wen in Liverpool, gejebreven in hit jaar 1821.
.Er zijnIn den Inioltan75,010,000 van uwi
fekfe, welke ooch leze», noch fchrjjvea knnoen, d»
30 coe.oco »ijo britfche ooderdatea. In dit land, tol
betwelk bet Christendom oog niet ii doorgedtorgea,
la de toefland vin bet vrouwelijke geflacbr öeeda be.
klageoswaardig geweeat. De wetgeveta In den Iniofli
verbieden bet der vrouwen uitdrukkelijk kennis vsi
eenlge wereofebap te verkrijgen, en er keUisc een be
vel, welke basr ten ftrengfte verbiedt, da Heiligt
Scbtifitrn in te ziea, Eeoe ledifcbe vrouw wordt ver
echt, zoodra zij geboren wordt. Terwijl de ouden
eo vtienden, wegéns de nislukte hoop, dar heten
jongen zou zQo donkere eo binge gezichten trekken ziet
bet meisje bet licht der wereld. Elke noeder vat dt
flam f/aipnti doodi bate kleine dochter, dadelijk, et dl;
geboorte TerwJJt ik in Bengalen wat. vertim ik.
dat een Nnipnt h<d nagelaten, zjjnt dochter re veg
moorden, en dat z|J 00 reeda den onderdon bad fii
reiktwaarop de lodirche meiajas huwbaar zijn: doei
eee meisje ia bet huis van een Naipat was zoo boitne|i
woon» dat geen vader zJJneo zond wilde toefïtan, bei
zelve te treuwea. Dit maakte dee vader vao, het jsup
meisje voor bare kuisebbeid bezorgd, ea ast de si
van zijn mugfct.zp denkende, nam bij, op ednee 11
keren dag, zijne dochter met zicb op eene eenzia
plaats, doodde baai met een bijl en bakte hstt i
Saklteo. De meisjes vat de andere (lammen geel:
en. io haie jeogd, geene de minde opvoeding, 1
hueneu oog veel minder eenige befebtring erlang»
Er ia, ia gebesl Indien, geen enkel meisjta fehoi
Reeds in bare kiedfebe jarao watdt bet jonge melij
ybuiten baat weten, aai ceneo mts uitgebbweiijktr.
ken z« nooit geziee beeft, en wansee» beidee.voorj
eerfte keer elksoder aaatrcffen, zQu zQ voor boe geh;
leven aan elkander verbonden# Doizeoden, welke,i
deze «gje* getrouwd z^e, verlieze» bare aade:
zonder bes ooit gezien te hebbes eo 2$o dan verpl
alle bare leveosdagenels weduwen, doer te breof
en te cifidigeo, dewijl da wet bear verbiedt re berd
wen. Sointgds buweigkee de ouders boane doe)
aan eensn of zestigjarige» Bramia uit, off
hi der familie door de verwanrlcbap mee zftodiii
man te veiboogeB. Deze vrouwe» leven dan niet
hare Echtgenoot*» f maar b'gvea bq bare ouden
sö vtrUteu de ouderigke woning, in welke zöj
eene ingebeelde eert opgeofferd wordeoen vim
naar de woningen d»r febande. Onlangs werd ei
jong meisje met bet lgk eenes joegeUugs verbrn
met welkee zfl moeet getrouwd hebbeo. Vele moe
weipen de vrucht die zQ onder bet hart drage» vri
io de zee. Aitqd gaat er eene efdeeling fold*t*o
het dried, om zoodanige moeder# te wederfoo'
welke bars kinderen le-*etrdigi» de kaken vu
zeemonsterden Alligator* werpen en met ee»
noegd gelaat het fcbouwfpe! geniete» willenb<"
gulzige dier de beenderen va» bet kind verbrtyl
boe bet deffzelfs vleesch verfebeurt en éeszeifi t
drinkt.
w Bggeloof vervoert vele vroowec» z'cb a#»
ven van de heilige rivier vao Indië» op te offere»-
ageer Wlendeo zag, ep eeoe» morgen i» Atl oh
C tiu vervê-g af Maot vaw
