LEYDSE
0
ft
r
c
1814,
MAANDAG
'sGRAVENHAGË den 8 December.
Ver flag door den Secretaris san Staat voor df Bin-
henlandfche Zaken omtrent den toeft an tl des Lands*:,
gedaan aan de Edel-Mogende Heer en Staten - Gene
raal, op den 30 November 1814.
Edel- Mogende Heeren! j
Met de verëerende taak belast U Ed. Mog., ter ge
legenheid van derzelver eerde gewone vergaderingeen
Verflag voor te leggen van den ftaatwaarin het aan
Vreemd gezag ontworsteld Nederland zich thans., bij de
vervulling van een jaar regerens van onzen geéèrhiedig-
den Vorst, bevindt, zal het niet nodig zijn, U Ed.
Mog. terug te brengen tot die noodlottige tijden, welke
den zo vurig door alle Nederlanders afgefmeekten dag
voorafgingen waarop het der Goddelijke Voorzienig
heid behaagde, dit Vaderland deszelfs verloren aanwe
zen terug te geven en hetzelve wederom in den rang
der Volken te plaatfen.
Zcr de vergelijking der- tegenwoordige otriftandigheden
met die, waaronder wij eerien tijd lang gezucht hebben,
raogt rtrekken kunnen om het heilrijke der aangebragte
verlosfing in een helderder daglicht te doen te voorfchijn
komen; de herinnering van deze laatde zoude, onge
twijfeld, gevoelens opwekken en wonden openen, waar
Van de alles flijtende tyd reeds aanvankelijk de genezing
heeft voortgebragt. En waartoe, Ed. Mog. Heeren!
zoude ook inderdaad die vergelijking nodig zijn daar
het onderfcheid tusfchen hetgene wij nog onlangs waren
en thans zijn, U Ed. Mog.. die uit alle Oorden des
Eands alhier zijt zaaingekomen overal zo zigtbaar en
zo tastbaar heeft moeten onder de aandacht komen dat
alle affchetfingten deze fteeds beneden LJwe eigene
gewaarwording blijven zoude.
V 0 l kfg e e s t.
Ik zal derhalve, U Ed. Mog. aandacht flechts behoe
ven te vestigen op datgene, hetwelk thans met betrek
king tot de algemeene zo wel als de byzopdere, aan
gelegenheden des Lands, verdient te worden opgemerkt,
_en wanneer ik dan myne keuze moet bepalen tot het on-
Berwerphetwelk ik als 't ware op den voorgrond van
mijne voordragt plaatfen zal, dan vinde ik er geen be
langrijker, dan die eendragtige (lemming, welke bij alle
Ingezetenen in alle Oorden van Nederland plaats heeft,
om zich rondom dat enkel middelpunt te vereenigen,
waarvan het gemis in vroegere tijden zo veel tweeclragt,
en daardoor zo veel onhefls heeft te weeg gebragt.
Ja Ed. Mog. Heeren l na de rampendie wij door
gedaan-, na de droevige lesfen die wij gehad hebben
js thans het gelukkig tyddip géboren, dat de Natie,
trotsch <Jp hare herkregene onaf hankelykheid i n den
Vors, dien de Voorzienigheid haar gegeeven heeftha»
xen Redder, en in den Regeringsvorm welke hare belari-
.gen regeltdie zeldzame verëeniging van voorvaderlijke
indellingenen op latere ondervinding rustende beginfo.
len erkent, welke alleen in flaat zyn, om haar aanzijn
tot dien trap van voorlpoed en luister terug te brengen,
waarvan eene herleving bijna niet meer mogelijk lcheen.
Zo veel rampen moest de Nederlander lijden, om tot 2o
véél heils te kunnen worden opgevoerd.
Er mogen er zyn welke in de heilrijke verandering
van omftandigheden ni.et dat volmaakte gevonden heb
benhet welk men zich gewoonlijk van alle Staatsver-
wisfelingen denkbeeldig voorlteld ofte voof alsnog te
leur gefteld zijn in het bekomen van die voordeelen
waarop zij, de eene om deze, de andere om geene réde,
•aanfpraak meenden te mogen maken; maar hierin komen
zij allen overeen, dat Oranje thans het eenige rustpunt
is, waarop zij. onder den Goddelyken zegenda toekomst
veilig kunnen te gemoet zien.
Getuigen hiervan zo veele ondubbelzinnige bewyzeo
van hartelijke verkleefdheid, welke bij elke gelegenheid,
als het ware, om ftryd, wordén aan den dag gelegd en
welke door niets kunnen worden geëvenaarddan door
die rusteloze Zorgewaarmede de Souvereine Vorst, van
het eertle oogenbiik Zijner regering, de belangen Zijner
Onderdanen heeft behartigd en nog dagelijks blijft beharti
gen,zo dat bij die genen welke hem van nabij volgen Wel
ééns het gevoel van eerbied en bewondering over eene
zo zeldzame opofferingdoof vrees voor de gevolgen
van onafgebrokene infpannïngwordt opgewogen.
Koophandel
En als nu ter verdere behandeling van myne taak over
gaande, zullen U Ed. Mog. wel niet anders verwachten,
dan dat ik dadelijk derzelver oogen wende naar die be
langrijke bron van Volkswelvaart, welke in dit Land als
de voornaamfte van alle mag bsfehouwd wordenden
Koophandel.
Onder de Landen, aai vreemde heerfchappij onderwor
pen was er.voorzeker geen, hetwelk de noodlottige ge
volgen van het prohibitief delfel, dat hun werd opge
drongen in eene zo drukkende mate ondervondals
Nederland.
In Landen die hunne eigene resfources hebben moge
dit fyftema misfcHien voor eenen tyd van mindernadee-
iigen invloed zijn; maar voor een Volk, dat voorname
lijk door den Koophandel moet beflaan, kan hetzelve
niet lang zonder eenen gehcelen ondergang in werking
blijven.
In weerwil nogtans van alle de flagenaan den Koop
handel toegebragt, in weerwil van de moedeloosheid, tot
welke men het fcheen te hebben toegelegd, de handel
drijvende klasfe der Ingezetenen door ongehoorde kwel.
lingen cn trouwloosheden, te brengen, heeft de nijvere
Koopman van het eerde oogenbiik, dat de boeyen,
waaraan hy gekluisterd lag, verbroken waren, dadelijk
bet hoofd wederom moedig opgeheven en met die veer
kracht, welke hem deeds eigen was, alle de hem over
geblevene middelen bij de hand genomen, om, door het
hervatten zyner afgebn-lcene betrekkingen, ware het mo
gelijk de geleéene rampen te herdcilcn cn alzo de al-
C O U R A N T.
DEN 12 DECEMBER..
N°. i48.'pi*s mtm
If:
li:
2. «515 -
2 E
cc.*1 L- °J2
E T
- -s-S*.
c "-1 "o. 5
2 2 !n S
n E S'g
J nfc-.'S s g
o Oa
e
4»
w
C O -c
.51 2-1
c.03 i A
e E -e
geraeene welvaart, die met zijnen eigenen voorfpocü in
een "zo naauw verband daat, te bevorderen.
Intusfohen hebben de omdandigbeden-nog.niet toege
laten daaraan alle die'uitbreiding re geven waarvoor
dezelve, zohder derampfpoedigè tijden, die wij beleefd
hebben, vatbaar zoude geweest zijn.
De ontzettende vermindering derCapitalen A& door
de reductie der /hteresfen van de publieke fchuld als door
de oorlogsranipen te weeg gebragt; het bijna volfl'ag'en gebrek
aan bruikbarè Schepen de onzekerheid omtrent.den daat
des bandete bij andere. Volkenen her uit dieü hoofde
bedaandc gevaar van zich daarmede, te;diep in te laten;
de'omdandigbeden dier Volken, zelve waarvan vele nog
aanzienelijke Legers op hun,nen b'odein hebben, en zich
daarom nog niet in groote ondernemingen durven bege
ven; een door den veranderden loop van zakfejvonevenre-
dig geworden tarief van regten op de-voorwerpen vjan
handel, 'doch waarvan de vermindering niet plotfeling ge-
fchieden konde; de vertraagde teruggave van het groot.de
gedeelte onzer Indifchc Bezittingen eindelijk eene zekere
ingebeelde vrees, dat Europa nog niet tot dien flaat van
rust cn vrede is te'ruggebragt-• waarnaar :<het zo aamech-
tig fcheen te hijgen zijn,, zo vele redenen, welke tot
nog toe aan de volkomene hervatting der oude handels
betrekkingen in den weg Honden.
Wanneei men alle deze en meer andere belemmeringen
in aanmerking neemt,'dan moet het bijna onbegrijpelijk
fchijnen hoe de Koophandel nu reeds aanvankelijk tot
-a f" 't-.5
ca - tLTÜ CT O" O O
g'S-g SafOa «p
S.gSï's'.gSs-sS!:
i *1 w 1*. cy w c- K
C «P3 «J N -G
'bi.Si 'a
H'-X r C C tï C- O
2-i.. o 2-2
- O
-3 N C. t
i- >- ca r: O cc 5
C-T3 m C n "2,2,
2 0 1r JZZ4 CA a- S •-
e i". n M C N i O C - w
cS i
rt w 3 00
w, rs Cl J2
a 5s Stifr
N C'i
x CA -i: j- -a
O F O -o 4J CJ ^2 c
En W o w 1
u u i" s
e s - - -g »'o
e/) &C C O
1 3 O s h.« - iz O
J5S|Ifl5-a^>siïsg
-g -2 2 U
c W
2 w w ai tïd.
_',u V S 6 p-
S b: o cr
I-.'Ü
(tl
.S-Ö 5
JZ C
aj -3
ecu c 2 c 5 c o o:c?E* -2
F. •<Dajoo.">-cCt-'-
H 5= S .ïi* E>a:uC^
•sS-iSS1
Bs a
r-c
c 0
die uitbreiding heeft kunnen geraken, ene die welvaart
onder alle clasfen van Ingezetenen heeft kunnen verfprei-
den, waarvan de kenmerken alomme voorhanden zyn.
Hij die ruim een.jaar geleden, eene zo heilrijke veran-
dering had willen voorfpellen zoude zonder twijfel als
«en.dwaas, die zich door verhitte denkbeelden liet weg
liepen, zyn uitgekreten.
liet is.zo, Ed. Mog. Heerenbet onmeetbaar verfebil,
dat er tusfchen het Overledene en het tegenwoordige be-
daatmoet het fomtijds twijfelachtig ;doen voorkómen
of-het gene wij ondervinden een drooni, dan wel eene
wezenlijke zaak zij. En is dit nu reeds-, bij, het bedagp
van zo vele belemmeringen h§,t gevalhoe gunstig zyn
dan niet de uitzigten r:-jwelke de toekomst ten deze be-
loofc, wanneer efrns aiie hinderpalen zullen zijn opgehe
ven, en de aloude Hollandfche trouw en naauwgézetheiö,
gelijk voorheen den Nederlandfchen Koopman zullen
blyven onderfcheiden.
Van de middelen welke, tot opbeuring des vervallen
handels drekken moesten4- oordeelde Z. K. II. dat efne
regelmatige bevordering van den omloop van geld als
een der gewigtigfte moest befchouwd worden.
Het'was met dat oogmerk, dat Hoogstdezelvezo dra
de omdandigheden dehervatting der commerciële be
trekkingen toelieten dé indelling eener Nationale Bank
binnen de Hoofddad deed tot lland brengen; en, zo
deze indellingin dé eerde oogenblikken door hare
nieuwheid, niet dien ingang vinden mö'gt, welken men
zich daarvan had voor gefteld heeft dezelve zich allengs-
kéns zoflanig aangeprezen, en zodanig vertrouwen inge
boezemd, dat daaruit reeds de beste gevolgen ln den
handel ondervonden ^worden. m
De opbefling'Van een gedeelte der inkomende en uit
gaande regten, welke ten gevolge van de door U. Ed.
Mog. bereids goedgekeurde voordragt Zr. K. H. eerlang
zal in werking komen, mag ook in het bijzonder ge-
rangfehikt worden onder de middelen, welke den wel-
ikdigften invloed op den wederom ontluikenden handel
hebben zullen. Maar hetgene, in dit oogrnbük, vooral
van een onberekenbaar belang mag gerekend worden is
de gelegenheid, welke aan alle ingezetenen dezer Lan
den gegeven is om handelsbetrekkingen te openen
waarvan zij in vroegere tijden, uit hoofde der toén aan-
genomene beginfelenten eenenmaal verdoken waren.
Ik bedoel de vaart op de belangryke Bezitting-en in Ne
derlands Indien.
Het is thans geen raadfel meer, of die Bezittingen,
gelijk in de laatile tijden, dat dezelve in onze handen
waren kostbare en -bezwarende eigendommendan wel
rijke- vruchten afwerpende panden/ zyn zullen. HQCwei
het er ver van daan is, dat men zich zoude moeten la
ten wegliepen door die fchitterende tafe'reelenwelke..,
federc eenigen tijd, van meer dan eenen kant, omtrent
de voordeelen van die Bezittingen zijn opgehangen, mag
men nogtans veilig aannemen, dat dezelve, wanneer al
les.een' geregelden loop zal genomen hebbenjaarlijks
millio'eiien (chics zullen aanbrengen, welke, gevoegd bij
de aanzienlijke winsten, die deze nieuwe tak van handel
onder het commerciëreod -gedeelteen bü de middelen
van beflaan die dezelve ouder alle de clasfen der Inge
zetene n zal verfpreiden niet weinig zullen kunnen toe
brengen, om met dankbaarheid en vreugde terug te den
ken op die giorierijke dagen onzer Voorvaderentoen
insgelijks na affchudding van vreemd gezag die zelfde
Bezittingen weldra een der meest rijke hulpbronnen van
ons herkregen Volk^bcftaan werden.
Veel mag men zich daaromtrent beloven van de wei-
meenende inzigten en de beproefde trouw var> hen,
v/aarop Z K. Hs. kpuze tot regeling van al wat daartoe
bevorderlijk zijn kan gevallen is en welke, eerlang
hunne gewigtige zending derwaarts zullen ondernemen.
Minder dellig zyn voor als nog de uirzigterjwelke
omtrent den West-IndifchenHandel- kunnen-geggven
worden, daar het nog van nadere onderhandelingen moet
afhangen, welke van die Coloniën aan ons zullen terug
komen; dan wat ook hiervan zijn moge, men mag,-in
alle gevallen, de billijke hoop voéden, dat ook die,
welker eigendom ter verkcyging van andere voordee
len, mogt worden afgedaan,, voor. het Moederland niet
zullen verloren zijn, maar dat integendeeltot -het onder
houden der betrekkingen onzer Ingezetenen met hunne al-'
daar gelegene vaste panden, eene directe vaan vac en pp
die Colouiëo zal kunnen plaats hebben en alzo o«>k--in
C Het "srvolg op tU kant var. doze Blade.
S-'*3-S&»S2,
'■s g-r-
o o E
2. .'G O
•IS»
CJ X uZ
C
G -5 Z. si. u G f*
r'Z?-9 O -o "O o
E u - 5 3
- o ■- a
S Èi E l-o e s
wm ca "TiiwCue'-'llu ca
»ri (U jO 4A C ^3
T3 cn£ «Jc- -* ca O e*
C ca rC a» o
Ha ca -» r- - j- O -O a, "II c1 r-" 24
s S s «S -S o S w -3 J»
j- c u - u
2 5 c C
C C
3 w
o v •c o*
bE— .V
".S n-C'S
C - «313
Z —o c -2
4> C »- o O
U w 3. c beid
c w C o
c^4 c
u.
t3 c»
--
c t 5
u «- B C-: w
u u w r n o -
w-^3 JBrr
.2 cel5 w 5
-a .ri o a
«u 4-.
o w o
O Ai -c .J -
Cesc>X3-CAfc,kJ
Ü"3 o >3 -T-
j= u m G o :ta»
r'J "2 E 5=
«3
i>
c c*
--A V_ F.M
5 J «-
JA O
c s x
rt* t s
-* C O C
5 8» &g"2 rf
l_ N fc. C CA CA"
R O c. C 'X -O 'SU 'LJ o
CA c CA "P c
u ca C c
CA 03
c
V. r
V 'G
E tt.E c
ir 'Z
S S '5 N1:
C J} J- "G3
t- O- to N
c C- O—
D J; - 24 w, o a
3 C - t> CA
4» E c -hr'-t 2
g
'U y it' v 'V
at-
•a u
o c
.O
.03
to
T3 to
CA -
to V
-, -* rj 03
E
C JE
c s;
N
Ca
V- to '-a
casjz-f c
o CA to t>
•OE e N *-
■c e .X Af i;
slllfl
-■ to r GA o
O C>N.^
- c©-e-£ i_"£
to Ca - 0
A'g r: v C 2E-3-0
c o 5 -3 C.-E
«ZciK.'vt: "j.!
- - o3 K* U to to
e - - to ca .-3
bo h- .c e ej CA c
X Ca to Ca je
'-S -
o «o
5/è3U>S'r^
C ;c* Z
CA 'w to CJ co wj
_D 'OM KTJ 5
-a c c
-
b£)—
CA
w a
^.2
to^=
to O to
S ^3 ■-
•n to e ca s-»»
'S-^KTS os
■- n r u-C ia
"5 1
o t; <u
"c"-az er
c.-,c7> c 1
j c r. :3« ca r o
I O C
