d e
g r a n d e s -1 n d e s.
e s p a g n e.
groot-indien.
5 p a n j e n.
A*. I*Ii*
GAZETTE
LEI D E.
LÜNDI U a$ SE PTE MB RE*
IV'
A
N\ 114.
LEYDSE
COUR AN T.
V ,-y f:
MAANDAG de» es SEPTEMBER.
EXTRAIT d'une LETTRE particuliere it MADRAS da s Join.
Denx Mahometans d'Arabiel'an et l'iutre fort coalidérés dans leor
paysoot été récerament convertit k li fel chrétienne. Le nom do
pemier est Ahdallahle second se nomme Sabatet depois son
bsptéme Nathaniel Sabat, Ce dernier 1 quelqne tems bibité mi
maisoo, et c'est de si propre boucbe qne je tlensceqneje viis vous rtconter.
Abdillsh et Stbtt étalent onis de li plus étroite imitié, ils appartenileet
d'illnstre» families d'Arabie, et Ha röaolnrent de voyager ensemble poor
visiter les pays étrangers. Ils étaient toot deux zèlés Mahometans. Sabat
est fils d'Ibriham Sabat, de la familie de Beni-Sabat, dont la généalogie
remonte jrsqn'ï Mahomet. Les denx amis qnittèrent l'Arable, après avoir
fait Icors offrandea et lepra prières anr le rombean de lenr prophéte 1 la Mec-
qne. Ils trtversèrent la Peraeet arrlvèreot k Cabnl. Abdillab fut attaché
k unemploi civil sona Zeman-Schth,' rol de Cabnl: Sabat l'ylaim, et con-
tinna sa route an travers de la Tartaric.'
Tandis qn'Abdknah était k Cabnlil fat convert! k la foi chrétienne psr
la lecture d'nne bible qui spparteniit k nn chrétien d'Arménie. Dans les
Etst Mahometans, 11 y a peine de mort ponr tont homme d'une niisnnce
iünstre qni embrssse le christiinitme. Abdillab chercha d'abord k cacher sa
conversionmaissentant qne ses efforts devenaient inntiles II résolut de
fitlr, et de se rérirer inprès d'nne égiise Chrétienie snr les bords de la mer
Csspienne. 11 qnitta Cabnl sous nn travestissement. Déjk il avait atteint
la grifade ville de Bochara en Tartarfe, qnand 11 rencontra dans la roe son
ami Siitat, qni le recoamit k l'insttnt. Célui-ci avait entendn pirlcr de sa
conversion ét de sa fniteet én avait conga one extréme indignation. Abdil
lab n'ignorsnt point le dinger qn'il conrait, se jerte anx pieds de son ami
avoue qn'ii ést Chrétienetan nom de lenr ancienné imitié1* conjnre de
lui rendre la vie en le laisskfit échapper.
Mais, monsieur {me dit Sabat, en racontant lui-méme l'histoire)je n'ens-
point de pitié. Je ie fis sklsir par mes doméstlqmes, et le llvrai k Mortd-
Shah roi de Bochara. II fut condsmné k monrir. Un bérant annonce dans
rbitte1 de ville lè moment dé sbn execution. Les princlpanx petsonnages de
BóChira, accompagcés d'une multitude immense, se rendlrent an ilea da
su-iplice. Je me tenais anprès d'Abdallah. On lui promit la vie, s'il vou-
lair ibjnrer le Christ. L'exécntenr était k ses cdtéssrmé d'nn clm'éterre.
Non dir.-11, jc ne puis ahjurer le Christ. On lni trancha nne main, il
rests ferme. Uo médecio k Is demande dn roi, proposa de gnérir la blessu
re s'il se retractait. Abdillab nc fit anédné réponsemais 11 levait ad cicl
ses y'enx monillés dé l'armesk l'exemple de Saint-Etienne le premier mar
tyr. II me regardé ensuite avec nn air pleié de doncenr et de bbntéet sa
dérhière priére k Dien fat pour eet ami qni ie trainajt k Ik mort. On lui
trancha 1'tUtre main. Malsmonsieur disair Sabat en manvais Anglais
Ie saint CnnfesSeur ne changes point,' et qnand 11 inclina la téte pont recc-
voir le coup mortel, tost Bocbara aemblak dire: Qji'est-ce que cecit
Sabat s'ëtalt Éatté que tón ami ne persisteralt pas k faire le stctiftce
de sa vie; mais dés qu'il le vit mort, il s'abandonna an plot violent dékes-
poir. II voyages de vllie en ville cherchtnt en vain le rfcpós. Enfin li se
décids k visiter l'Inde. Bientöt sprès son srrivée, Ie gouvernement anglais
l'élnt moufti, c'est-k-dire interprete de Ik lol mahömetanc. L'étenduc de
set lumlères et si naissance le rendaient émlnemment .propre k eet éihplof.
L'époque 4è si conversion ipprochait. Ttndisqo'll était k Visagspatam
dans la mord des Cifcafs, il lui tomba entte lea mains Un exemplsire dn
Nouveau Testament eo Arabe. II le Int ïvec beaucoup d'kttentlon. Le
Koran était devant ses yenx: il les compira, et enfin la veriti de la parole
ie Dieu fondit sur son Amt scion ses propres termes), ainsi qu'un tor-
■fMt.de lumUrc. Bientdt sprèsil psrtit ponr Madras {distant de 300 mil
let), afin d'y recevclr le baptéme chrétien;. et après avoir fait nne con
fession de se >foiilfut baptisé, dans l'église anglaise de Madrassonsle
nom de Nathanieldtns li vingt-ieptléme année dé sa vie.
Vonlane ensoite consacrer le reste de ses jours k la gloire de Dieuil
résigna aon emploi séculier et snr l'invitatlon qni lni fat faite il se rendic
dans le Bengaleoü 11 esc msintensnt occnpé k traduire les ssintes écritn-
res en lshgne perssnnè. Jusque-lk on n'svsit point en d'homme asset
habile ponr exécuter eet onvrage. Le langage persan est d'nne graéde tm-
portihce dam l'Orient, pnls qnll est senl en usage dans l'Asie occidentale
surtout parmi les bautet classeset est gènérilement compris depnls Dt-
mis jusqn'k Calcutta. Mais ce qni occnpe priheipalement te noble Arabe;,
est ia propagation de l'Bvangiie parmi aes compatriot.et.et 11 fonde l'opi-
nion de ses snccès snr la (actuation qni rigne en ce, moment OanS les
opinions réligieuses des Arabes. Son premier ouvrage ést intitulé Bonnes
nouveltes pour l'Aratïefi 1 est ecrit enNibnttée dialecte commun dn pays. 11
y ptouve avec beancoup d'éloqnence et de solidité la vérité de rBvangHe,
qu'il appuie.d'nn grand combre d'antorités admisea par lea mahométans
méme, ét partienlièrement par les Wahabites. Cet onvrage est précedé dn
récit de la conversion de l'antenr, et d'nn appel anx membres de sa familie
en Arabicponr la vérité des fsita.
La circonstance snivante ne doit point être omlse dans l'histoite de Sabat:
T Lorsque ses parens apprirent qu'il avait suivi l'exemple d'Abdallahet
a'étsit fait chrétienils dépêchèrent son frère dans l'Inde voyage de denx
mpisponr l'assasiner. Tandis qne Sabat était basis dans sa maison k VI-
Mg:pat»m, son frère sj présente «ons l'babit d'nn mendiant, tenant na
pejgnard caché sons ton mtntesn, fond snr lni et le blesse. Mais Stbst
le ttislt par lebras, et fat seconru psr ses gens. II ne ttrdt pis k técoa-
tuit re son frère. L'sssssrln sèrsit devenn la victime de la jnstlce pnbllqoe
lans l'iorerccssion de Ssbst. qni le renvoye en Arable, chargé de lettres et
de présens.
CADIX, Ie 11 Aoüt. Un Jónrnal de cette ville, publié par les insnrgés
sous le titre de Ridactcur. Gin/ral, contient l'trricle snivant:
Oo dit dsns le public qne les Cortis s'occupen'pour is seconde foi»-,
de la demsnde feite pst le gonvernement anglsis, d'être admls k comtnercer
llbrement avec l'Amériqne espagnolc. J'si observé qne beancoup éb per
sonnel donnaient lenr assentiment k cette concessioncómme s'il s'iglssait
d'nn objet de pen d'importance. On sjonte qóe TAhgleferre rilt dëpendre
de cetre fsvenr la continuation de» faibles secours quelle nous secordt.
Ja serais extrémemert cboqné que l'Aogleterre vonliit te faire payer pour
combattre ton propre ennemi et qu'elle noua réfusdt sa coöpératlon
active paree que nous n'surions pat une soumission avengle k tons set
velonté» et qD'elle antoritkt protéglt| niêmeIa révolte et la separation
d'une partié intégraute de la nation cspagnoie, paree qu'on ne la rendrair
P«a maitrejfe,,de» ricbesses que prodoissent les pays que ces peuplea htbi-
'tut. Je demandcrai h ceux qni appuient cette opposition, ce qne pease.
EXTRACT uit een particulieren BRIEF ven MADRAS den e Jan'y,
Twee Arablfcbe Mahometaanenbeideri In hnn Land io groot aan-
r.ien, zyn ónianct tot bet Christelyk geloof bekeerd. De ntant des
eerden la AH-Allah; "de tweede ia genaamd Sabat, en, federt zy-
nen Doop Nathaniel Sabat. Deze heeft eenigen tyd in rayn bnis
gewoond, en nit zyn éigen mood heb Ik gehoord het geen Ik U zal verbaalen.
Abd-Allah eo Sabat Wkren door de nsaowde vriendfebap vereenigd Zy be
hoorden tot doorlncbtige Familien in Arablen, en belloten famen te reizen oln
vteemde landen te bezoekeD. Beiden waren zy yverige Mahometaanen. Sabat
is de Zoon van Ibrrhim Sabat, nit de Familie van Beni-Sabat, van welken
de*ei)icbt-lyit opklimt tot op Mahomet. De twee Vrienden verlieten Ara-
bieona feukoe Oifcrhanden en Gebeden op bet Graf van hdonen Profeet te
Mecca verrigt te hebben. Zy reisden döor Perfienen kwamen t« Cabnl.
Abd Allah, raakte aao een brtcgerlyken post gehegt onder Zemtn-Scbah,
Koning van Cabnl: Sabat liet hem daar en vervolgde zyne reize dwars door
Tartaryen.
Tttwyl Abd-Allah te Cabnl was wierd hy, door bet leezen vin eenen By.
bel, dié tin een Arméniscb Christen toebehoorde, tot bet Christendom be
keerd. Vermits io de MshomettsnfcbeStatten de doodllrtf bepaald iavoor elk.
een dievan doorluchtige Familie zyude, het Christendom omhelst, trachtte
Abd-Allah in den begione zyne btkeeHng te verbergen; maar gevoelende dat
zyne poogingen nmteloos wierden beOoot hy te vlugtenen naar eene Chria-
relyke Kerk nn de oevers vtn de Csspifcbe Zee te wyken. Ctbnl vermomd
verlasten hebbende, bad hy bereids de groo.e Stad Bocbsri in TarrirytU
bereikt, wanneer hy zynen vriend Ssbst op de ftriii ontmoette, die bem
oogenbliklyk herkende. Deze vin zyne bekeering en vlagt hebbende booten
fpreeken was er ten nlterflen over verontwaardigd. Abd-Allah geenzins on
bewust welk gevaar hy lisp, viel voor zynen vriend op de knieëubeken
de hem Christen zyn, en bad bem, in den nsam hunner oude vrieudfebsp,
hem het leeven te fchenkenmet bem te lasten ootfnippen.
Mtsr, Myn Heer-, zeide Ssbat tegen my die my deze hlftorie zelfs ver
telde), ik was onbarmhartig; ik liet bem door myne bedienden aangrypen en
leverde hem over aan Morad-Schah. Koning van Bocbara. Hy wierd ter dood
verodrdcéld; een hersut verkondigde de geheeie Stad door bet oogenbllk der
Straf, de voornaamile grooten van Bocbara, door eene outelbaare menigte ver
gezeld, begaven zich naar de Strafplaats. Ik hield my by Abd-Allah, wlen
men' Ket laven beloofde zo by dee Christus wilde afzweeren; de Scherprech
ter, met een zwaard gewapend, Hond nevens hem. Neenzeide by, ik kan
den Christus niet afzweeren. Men iloeg bem de band af; by bleef voliian-
dig. EenGeneeibeer, deed op verzoek van den Koning bet voorilel, om de
wond te genëezen, zo hy zich wilde herroepen. Abd-Allah gaf geenerlei
antwoórdmaar doeg, naar her voorbeeld van den Heiligen Stephanos den
eerlied martelaar, zyne fchrcijende oogen heiöelwaards. Hy zag my aan met
een gelaat vol zagtbeid en goedheiden zyhe jongde bede tor God was voor
den Vriend dfe hem ter dood fleepte. Men iloeg bem toen de andere band af,
maar, Myn Heer {zeide Sabat in gebroken Engeiach regen my)' de heilige
Bèlydèr'Veranderde niet; en toen hy zyn hoofd boog om den doodlyken dag
ti ontvangenfchcen geheel Bochara te zeggen: Wat is diti
Sabat had zich gevleid dat zyn Vriend niet volhard zou hebben in het op
offeren van zyn levenmaar zo dra hy hem dood zagverviel by it) de ge-
wéldigfle Wanhoop; hy reisde van Stad tot Stad, zoekende te vergeefs naar
rtisr. Blndélyk bedoor hy de Indiëo te bezoeken. Weldra naar zyne aan
komst verkoos het Bngelsch Gouvernement hem tot Mnfti, datis, tot Uitleg
ger van dé Mahometaanfche Wet; tot welken poet de uitgebreidheid zyner
kundigheden en zyne-geboorte hem uitnemend gefchlkt maakten,
De tyd ayner bekeering naderde. Terwyi hy te VifagapatamIn het Noor'din
van de Circars w»sviel bem een Arabisch Exemplaar van het Nieuwe Testa
ment in banden. Dit las hy met zeer veel'aandacht. De Koranlag voor zyne
oogénhy vergeleek die belde en elndelyk ftorttede waarheid van het woord
vanGod'fó olgcos zyne eigene bewoordigingen) als een flroom van licht epzyne
ziel neder. Weldra daarna vertrok hy naar Madras 300 Engelfche mylen van
daarten einde aldaar den Cbristelyfcen doop te ontvangenen na het afleggen
van zyne Geloofsbelydenis wierd hy id de Engelfcbè>Kerk te Madras met den
naam Nathaniel, in het zeven, en-twintlgftc Jiars zyns onderdon» gedoopr.
Vervolgens bet overige zyner digen ter eere Gods willende doorbrengt»,
leidde hy zynen wsereldlyken post neder, en begaf zich op aanzoek in Ben
galen, waar h? rhani bezig Is met het overzetten der H. Schriften in de Per-
fifche Tstl. Tot hier toe Had men oog niemtnt gehad, die bedreven genneg
wta om dat werk nit te voeren. In het Oosten is de PcrfiCche Tstl vsn veel
belang, ala zynde deeenige, die in hetWesteiyk-Azië, byzonder in de boo-
gere klas'fe in gebruik ia, en algemeen begrepen wordt van Damascus af tot
'Calcutta toe. Edoch het geen voornamlyk den édelen Arabier bezig hondr, ia
de voortplanting des Enangelinms onder zyne Landgenootenen hygroDdzvn
denkbeeld van goeden nitflsg ,opde wankelbaarheid welke op dit oogenblik in
de Godsdlenftige gevoelens der Arabieren plaats heeft. Zyn eerde werk It
getyteldGoede tydingen voor Arahien het is in *t Nsbntteeschdengemeenec
tongval van het land, gefchreeven. Daar in bewyst hy zeer welfpreekend en
bondig de waarheid van het Euangelinm, en ftsaft zulks met een groot aantal
(tukkendo'ordeMihometisnen zeiven, en byzonder door de Wahsbiten, toege
daan. Dit Werk wordt voorafgegaan door een verhaal van de bekeering de»
Schryversén een beroep op de Leden zyner Familie in Aribiênwegens de
waarheid der daidzaaken.
De volgende omüandigheid in de Gefcbledenis vtn Ssbat dlend niet over-
gedagen te worden.
Toen zyne bloedverwanten vernomen hadden dat hy het voorbeeld van
Abd-Allah gevoigt had, en Christen wis geworden, zonden zy zynen Broe
der nssr de Indiën (eene reis van twee maanden) om hem te vermoorden.
Terwyi Sabat ie Viftgipatam in zyn Hnis zatvertoond zyn Broeder zich voor
hem in een Bedelaarskleed, hebbende een verborgen dolk onder zyn Mantel; valt
op hem ïanen kwetst hemdoch Sabat greep bem by den arm en wierd door*
zyne bedienden bygefprongen Weldra herkende hy zynen Bmcflcren dc Moor.
desttr zou her fligroffer van de publieke Justitie geworden zyn, zonder de
voorfprssk vin Sabat, die hem met brieven en gefchenkén naar Artbièn
terng zond.
KADIX den 11 Angnatnt. Een dagblad in deze Seed door de Opilandelin-
gen uitgegeevenonder den tytel van Algemeene Redacteurbevat hec vol
gend Artykel:
Men zegt in bet Pabliek, dat de Cortit {Staaten van Spanjen) voor do
tweedemaal bezig zyn rast de vraag door bet Engelach Gouvernement ge-
daia om tot den vryen handel met Spaansch Atnerica toegelaaten te worden.
Ik heb befpenrd dat verfebeide perfoonen hunne roéfiemtning aan die inwil
liging geeven even als cf het eene zaïk van weinig belang waa. Men voegt
er by dat Engelaad de voottduurlng der zwakke hulp, die het ons verleend,
van die gunst doet afhangen. Het zou my oneindig duiten dat Engeland'
zich wilde doen beteslen -om zyn eigen Vyand ie bevechten, én ons des-
zelfs dadelyke medewerking zon wéigereft om dar wy geene blinde onder-'
werping san alle deszelfs begeerten zouden betonnen, en datlibtden opftand
en de tffcheiding vaneen integréereod'deel der Spaanfcbe Natie wettigde, jé'
zelfs befchermdeóm-dat men het geen meeftcr maakte van de RykdommeSi
welke de Landen, door die Volken bewoondvoortbrengen, Ik zonden-