A M S* k D A M le AoÈt,
iippott file k It .commission des hospices par MM. Poltenkoaen et
Btrntz Administrateurs chargés de visiter le* enfant orphelios places daas
li ctmpsgne.
MO NSEIGNEURI
Pldtienrs circonsttncet tvtient cootrlbné dsns les derniêres 'anodes k abg-
m en ter ie nömbre des enfant dsns les hospices, et ne permettaiest plus h
ces institutions'bienfaisantes de remplir le'but de leur fondation.
ré, r\ - V - y,
C'étsit sur-tont rhópital des enfant trouvés t Amsterdam qui sonffirsit:
éttbH ponr en recevoir mille j quitorze-cent. Quatre-mille-deax-cent t'y
croavaient réunii «n commencement de 1811.
Les revenns de l'hospice, dlininniat k mesure que le notribre dei enfins
a'acctïit, la commnne d'Amaterdam se vit forcée k des snbsidet énormes
pent étre an delk de aea forces mals aana doute trop k sa chargepulsqu'il
était certain que piuaiéurs dés enfans trouvés y venaient d'aillcura.
Cependant, il fallait pourvoir non senlement k l'entrètlen et l'éducstlon
suis encore k l'état fntnr de ces individns.
U était Impossible de lenr procnrer assez de travailet tandis qu'nne
pattie d'entre enx fat mise en apprentlssigeet contribiiait an soutien de
la maison, on tièi-grand nömbre y restait entassé dans un Sge oh 11 inrait
fallü les livrer k des travaux utiles.
Et pontttot Is sort dés premiers n'était güèrei sssnré. fen qnittant l'hoa-
plee k des époques fixes, les enfins qni en sorttietit en grande qnantité,
élevét pour entrer dans des métiers, ou en service domejtiquene tron-
vsient pas toojours dn travail snffisant poor snbsister, et on a Vü de ces
mêmes enfans contralnts k quelque tems de ik de s'adresseron condnits k
des dépóts de mendlcité ponr 'étre de nouveau entietenns aux frais de la
commune, après avbir passé dix-bnit' k vingt sns dans des maltoni de bien-
faissnce. -V
Ce fut envain que le zète des administrateurs tacha d'y porter nn reme
den il n'était pas dans lenr pöuvoir.
La situation de la plus part des hospices en généril ne présentsit gnirés
one perspective pins favorableet la diminution des fonds y attacbée ds-
vslr faire sentlr la décc<sité d'nne reorganisation.
Dans cés ciiconsranres, il pifkt k votre tltesse sérènissime, de visiter
les hospices, et de nommer une commission chargés de rronver les moyens
de porter et d'emplover dans les campagnes les enfats qui, surchargeant
les hopitlnx, s'y conaumaient inutile ment, sant se former anx habitudes
dn travail et sans resscmir l'iropulsion dn beroin qui settle pouvsit déve-
lopper lenrs talen» et leur activité; mesnre'désireé depnis longtems, tentée
méoe, maïs qni ne ponvsit s'exécater sans l'lntervëntieh', ni la protection
d'un gouvernement èclalré.
En daigótnr présider anx séances dels commission, Votre altesse a ré-
eonnü, que le cholx qu'elfe svsit fait des membres corrtspondans dsns
'lts dépsrtemensen justifiant l'opinion de votre altesse assurtit poor
toojours le auccès de cette mesure.
Bientót on pouvsit placer un nombre trés-considerable5 plus de donzp.
cent enfans fnrent demandés en peu de tems, et si le plus graod scrupule
n'eut guldé MM. les membrés correspondingon aursit déjk placé plus de
qnitre. mille.
La maison dés enfins trouvés, et, cclle des gallons catholiques k Amster
dam, les hospices de Woerden et d'Amersfoortcelui de St. jaques Haar
lem ne tardérent pas d'accneilir aVec empresaement cette meturcet de
profiler d'nne occasion aussi salotalre pnur le bien-étre des enfans confiés
k leurs soins, que ponr les fioanccs de lenrs établissement.
Le premier de ces hospices en a placé prés de rept-cent.
Chargé par votre altesse de nout rendre dans les lienx oh li commission
1 placé des enfins, de vérifier leur éttt soit pour li santé, soit ponr leur
travail, et li maniëre dont lis se conduisent et bont traités, nous nous
ettlmoni très-benrenx d'en ponvoir rendre k Votre altesie le compte le
pins favorable et le plns satisfaistnt:
Les enfans placés par les soins de M. Ie baron van der Captllense
tronvent k Loenen et k Masrsenet y tont parfaitemenr bien; on 1 choisi
de fort bonnet maisons, et la manfère dont ift se condnisent mérite autast
d'éloge qne celle dont ila sout traités.
Votre altesse connalt le zèle infatigsble de MM. les membres correspon
dsns dans le ei-devtnt département d'Utrecbt. La plnspait d'entre e'ux
se sont rénqis en '"jnmisslouils w«ii*uimu snr no plan trés-étendu et
léor administration offre des aétails intéressant. C'est Ik qne l'on tronve
des enfins de toon les bospices susditsqui graces anx soina pirticuüeta
dont ila sont l'objetne regtettent nullement les maisons dont ila sont sor-
tis, et trcheat de prónver leur recdonaissance pst leur bonne conduite, et
anrtout psr un travail atsidfi qui, eo est inséptrtble. Nous y avons viis
les enfans employés k l'sgricultoredsns des métierset das manufactures
et plus avancés qn'ils ne ie sersient dans les hospices k plnsieurs aonées
d'ici. Nous sommes entrés dans plusieurs habitations dans la vjlle et dsni
les environs d'Utrecbt, c{i la commission les svait placés, et l'étst de
■eeux.ci pris-au hazard an Blsauw. Kapel, au Biid, Zeyst, Bunuik et Vech
ten gsiamit celui des cuftns dfspersés dans les villes et les villages da Ce
département.
C'est an Blldet dsns les environs, que nous avons vil les enfins pla
cés par la bitnveiilance de M. le Senateur Comte van de Poll, particullé-
aement confiés anx soins de M. Ie Mlnlttre Wtldfchut, membre correapon-
dint. Nous osons cfoire, Monseigneur, qu'il suffit de nommer M. ie Comte
«t de^ conniltrc M. Wildfchut^ .^pour étic pcisnidée que ces enfans n'tint
rien désirer.
Qnoique scnlM. Brouwer, k Nykerk, on vëut bien snrveiller un nom-
bre sssez consldérabie, gn'il 1 distribué k Nykerk, Hoeveliken; B.rne-
veldPntten et Voorthnlzen.
Il «.fait nn très-bon choix, parmi les gens qui en demsndaieot, et les
enfans se trouvent pl«cét.dans d'excellens ménages. Noui en tvons visité
nne trèa-grsnde psrtieet pirtout les enfins étaient très-bien tennssnssi
M. Brouwer s témoigné le dé.ir d'en placet 'd'av.ntige, et on profiter»
volontieri de cette invitajibo.
Tont te qni tient It bi'enftlstace semfele ipptrfenit M. le isénttenr
Comte as Ktnsbergen
Dès le moment qne votre altesse noiami la tommissioason Excellence
fit contracter des engagemens afin de placer cinqnsnte garcons k Appel-
doom. Ces enfans s y tronvent sous la direction spéciale de M. le Minis-
tre Hesselingmembre correspondent et de M. ten Hove. Jamais confisnee
ne ssntsit êtte mienx plscée, l'un et l'iutre, riv.lisent de zéle, et Is sur-
veillsnce est telle k tont égard, qne dan» ie aeillenr hospice, èt dsns les
uaités0" C 0D",BCel' <Xs "fr"' ne pootrsient étre mienx tèóös ni mieux
Soixante et deux enfantunt gaffons qoe filles, si tronvent daCs les en-
yirons de Wyhe sous lts suspices de M. Umbgrovedont MM. ie Minis-
«se Warmtlo et le Chré Reyninck veolent bieé psrtager les soins
Placés dans le village, dan, des métiers, dans Va mrre nn bleu k ljuet.
qnt dsstancechez des cultiv.tenrs et des pays.nsles enfin, le sont par-
rout ntusi bien qu'on pourr.it le mnhsiter. A denx op troit pfès, noué
«vona visité tontes les demenres, et partónt nona SvoPs tronVé nne cer-
taine aisance, la propretéet un travail assidu. Tousles paysans occnpënt
de trés.bonnes maisons, önt quejqne bétailet lei pièce» de boenf ou de
porc pont leurs plafonds sont gators, attestant assez leur bonne nonrrttq-
.1 I h 'j"2 Pro,lv<!e P" qoi brille snr lenrs vi-
sagea, ainsi qhe snr cenx des enfansqui semblent appartenir k lenr familie.
Ennsscmblant tont les enfans ennfiés k tes aoins, dahs as tefr'e M.'Afor-
lei Bouwer nons t offer? fla spectacle bfèn intéreassnt.
„Tcu' J. "nt "ès-biens porttnsjrès-bien „vétos et rrés-con tens des
gens cö ils sont placés; ceux-ci en fint égalemect l'éioge.
Le chcmin du chateau n'ëtait pas inconnn k ces enfins, et ce fot envain
qne nous les avons eugagès retourner k l'hospice; la commission a beau-
coup d obligation k M. Martel Bouwer. j
Eile n'sn a pas moins k M. Ie baron van Lynden var Hemmen, qui
AMSTBRDAMdesp Augustus.
Rapport, gedaan In de Commisfie der Godshazen,,'door de .fineren VolUn,
boven en Berntz, Befinnrdersbelast met het bezoeken der Wceskinaetto'
welke or bet Lsnd geplaatst zyn.
MONSEIGNEUR!
Verfcbeiden omfttndigheden hidden, gedurende de ltstfte Jaren, medsge,
werkt tot het vermeerderen van het getal per Kinderen in de Godshuizea
en veroorloofden niet meer aia deze weldadige inftellingenhet oogmerk hagei
fiichtisg te vetvollen.
Bet was voornamelyk het Aclmoezeniezsbuis te Amilerdtm, hetwelk leed)
asngelcgd.om duizend i veertien honderd Kinderen te bevatten, bevonden et
zich in het begin van 181J vier dnizefid twee honderd in verzameld. t
De ihkomften van bet Godshuis verminderende naar gelang het getal Einde,
ren aangroeideZag zich de Gemeente vsn Amfterdam genoodfrakt tot het
geven vin óotzaggelyke fubfidien, die vëelligt bate krachten te boven gingea
maal Zeker een al te zwaren last voor half opleverden vermits bet Sekét wti,
dat veeie Vondelingen aldaar van elders kwamen.
Er moest nogtans voorzien worden niet flechts in het onderhoud en de op,
voeding, maar nóg daar en boven in dea tcekomftigen ileat dezer Perfonen,
Het was onmogclyk hen werk genoeg te verfchiffenen terwyl een ge deelt*
Van hen ter leer befteld wasen irri onderhoud van bet Huls bydroeg, bleef
er.een zeer groot aantal in opge&ooptin een oudatdom, dat men dezetvea
op nuttigen arbeid had beboeren roe te leggeh.
En nogtans Was bet. lot der eerden niet Wél verzekerd. Op beptalde tyd.
perken bet HuiS verlatendevonden de Kinderendie 'in grootec getale dar;
uit gingenen 'welke opgevoed waren tot het uitoefenen van Ambachtenof
om als Dienstboden te dieoenniet altyd werk genoeg om te beilaanen meg
beeft fommigen diérzeifde Kindéren, eenigen tyd daarna genoodzaakt gezien,
zich aan te melden by of overbrengen naar Werkhuizen voor Bedelaars001
op nienw ten laste der Gemeeöte te woiden badethondennakgttien tottwii.
tig jaaren in Huizen van Weldadigheid te hebben doorgqbragt.
Het was te vergeefs, dat de yver der B'èftuutders trachtte daar aan een holy,
middel toe te brengen, zulks was nier in bnnne tnagr.
De toéftsnd van betgrootst gedeelte der Godshuizen in bet algemeenleverde
naauwlvks ee.n gunstiger voortrtrzigt op, terwyl het beflnnr der daaraan ver
knochte Fondfen denoodzakelykheidetnerreorganifatie moest doen gevoelea.
In deze omftandighecicn bf haagde het Uwe Doorlucbtige Hoogheidde Gods.
buizen te bezoeken, e'a eeoe Commisfie te benoemen, belast met het vindea
der middelenom' den Kinderenwelkpde Godshuizen overladende er nut
teloos leefden, zonder zich rot de gewoonten vin den tfbeid te vormen, ca
zonder bezef der behoefte té hebbes welke alleen bnnne bekwaamheden en
werkzaamheid kon ontwikkelen, op bet land werk te verfchiffen: een maat
regel, fint: lang gewenstbt en zelfs béproefd, maar die niet ten uitvoer gp.
bragt kon wordenzonder de tnsfch'enkomst noch de befebezming van eet
verlicht Gouvernement.
Uwe Hoogheid, 'wel willende voorzitten by de byeenkomsten der Commis
fie heeft entfraard, dat de kshze door dezelve van de corresponderende Let
den in de Departementen gedaan, bet gevoelen nwer Hoogheid biliykende,
voor altyd den goeden uitflag van dezen maatregel verzekerde.
Weldra knn men ér een zéér aanzienlyk getal plaatfen'; meer dan twaalf,
honderd Kinderen wierden in kar:en tyd gevraagden zo niet.de niterfte om.
zigtigheid de Hccfen corresponderende Leden geleid hadzou Bien rtedt meet
dan vier.duibend geplaatst hebben.
Het Aalmoezeniers Buis en bet Rootufche jongens,Hui? te Aóifterdiis., dé
Gódsbuizen te Woerden, Amersfoort ca dat van St. Jakob, te Haarlem, lie
ten niet na dezen maatregel weldra net yver aan te nemën en zich eëue. zoo
heilzame gelegenheid ten nnt te maken zoo Voor het welzyn der aan hunne
zorg toebetrouwde Kinderen, als voor de fintntien hunnes EtablisfementS.
Het eerde dezer Godshuizen heeft er rnim zeven-honderd geplaatst.
Doot Uwe Hoogheid gelast, ons op de plaatfen zelve te vervoagen alwaar
de Commisfie Kinderen heeft bedeld, om hunne toeftand, zoo wst hunqe ge
zondheid ais wat hunnen arbeid betreft, op te nemen, als mede de wyze hoe
zy zich gedragen en behandeld worden, achten wy ons zeer gelukkig, aan
Uwe Hoogheid daar van hetgnnatlgst en voldocnendst verflag te kunnen doen.
De doorde Zprg van den Heer Baron van der Capellcn geplaatfte Kinderen
bevlndeit zich te Loenen en te Maarfcnen zyn aldaar volkomen wel; mes
heeft zeer goede Huizen gekozen en de tyyze hoe zy zicb gedragen vetdieni
even veel lof, als de behandeling, welke 2y*eï 'ópilergain.
Uwe Hoogheid kent den onvcrmoelden yver van de Heeren corresponde
rende Leden in bat voormalig Departement Utrecht. De meeste derzeive
hébben zich in commisfie vereenigd; zy arbeiden nlit een zeef uitgebreid
plan, en hun beitnnr levert belangryké byzonderheden op. Aldaar is het,
dit men Kinderen van alle dê voormelde Godsbuizen aantreft, welkedank
zy de byzdndere zorgvuldigheid, wist van zy het onderwerp uitmaken, in
geenen deele de Huizen, waar zy nitgegéiu zyn, betreurentrachtende door
hun goed gedrag, en vooral door een' gedurigeh arbeid, die dut van onaf-
fcheidbatr ishunne dankbaarheid te betoonen. Wy hebben er tic Kinderen
gezien aan den Landbouw werkzaam, op Ambachten en Handwerken, en
meer vorderingen gemaakt hebbende, dan zy, in de Godshuizen gebleven,
nt verfcheiden jaren zouden gedtian hebben. Wy hebben ons in verfchillen-
de Woningen vervoegd, zoo binnen de Stid als in den-omtrek van U recht,
slwsar zy door de ComiSisfie geplaatst warenterwyl de by toeval opgeno
men toeftand van die, welke te Bi aan w. Kapel, defiild, Zeyst, Bunnik en
Vechten zicb bevinden die der- m de Steden en op' de Dorpen van dat De-
fiartement verfprelde Kinderen waarborgt.
Het is san de Bild en in de ommeftreken dót wy dedoor de goedgunstig,
held van den HeerSenatenr Gtïaf van de Poll, geplaatfte Kinderen, byzoo.
der toebetronwd.nn de zorg van den Heer Predikant Wildfcbut, Correspon-
deerend Lid', hebben gezien. Wy vertrouwen Monfeigneur, dat het voldoende
Ztl zyn den Heet Graaf te noemen en defi Heer Wildfcbut te kennen, om over
tuigd te zyndat deze Kinderen niets meer te verlangen hebben.
Hoe zeer alleen wil de Heer Brouwerte Nykerk er wel over een vty
aanzienlyk getal het toezigt hebben die by te Nyketk, Hoevelaken Birné.
ve]dPutten en Voorthuizen verdeéid heeft.
Hy heeft uit de Lieden, die er yerzochten, eene zeer goede keflzè gedaan
en de Kinderen zyn in uitihnnrend goede Hnishondens geplaatst, en alom wor.
den zy zeer wel behandeld. Ook beeft de Heer Brouwerbet verlangen be
tuigd, er meerde; te plaatfen, en deze uitnoodlging zal mén zicb gaarne ten
nutte maken.
Al Wat met weldadigheid in verband (laat, fchyht toé te behooren den Heet
Scnatenr Graaf van Kittsbergen.
Van het oogenblik af dat Uwe Hoogheid de Cómmisfie benoemdedeed
Zype Excellentie verbindtenisfen fluiten om vyftlg Jongens te Appeldoorn
te plaatfen. Deze Kindgrén bevinden zich onder de byzondcre beheering van
den Heer Predikant HesfclingCorrespondeetend Liden van den Heer ten
Hove. Wel nooit kon eenig vertrouwen beter zyn geplaatst geweest; een en
aqderen weayveren in werkzaamheiden bet toezigt is in allé opjigten der.
matedit in bet beste Godshuisen onder de beste omftandighedenzy niet
beter behandeld konden wórden.
Twee, en - zqstig Kinderen, zó Jongens als Meisjesbevinden zich in dén
omtrek van Wyhe, onder het toezigt van den Heer Umbgrove, in wiens zorgea
de Heer Predikant IParinelo en de Heer Paftonr Reyning wel willen deeien.
In bet Dorp geplaatstop Ambachtenop zyn Landgoed ofwel op eenigen
tfftand by Landbouwers of Boerenzyn de Kinderen overal zo.wel, als men
2oa.knnneó verlangen. .Op twee of drie na hebben wyalle dé Woningen be^
zochten ïjlerwege hebben wy gevonden eène zekere welvaartzindelykheld
en gëdntig werk. Alle de Boeren bewonen zeer goede Huizenhebben eenig
Vél, en de ftokkén Osfen- of VarkenS-Vléesch, waar mede bunne Zolderin
gen voorzien zyngetuigen genoeg bun goed Voedfel, hetwelk trouwens ge-
npegzisin bewegen zoo zyn door de gezondheidwelke op hnn gelaat blaakt
evén zeef als op dat der Kinderen, die tot hnn Huisgezin fchynen té behooren.
Alle de *an zyne zorg toebetrouwde Kinderenop zyn Landgoed byeen za
melende, heeft de Heer Markcl Bouwerons een zéér beiangryk fetiouwto-
nèel opgeleverd.
Allen zyn zy er zeer welvarendezeer wel gekleed, en tpn uiterfts te vre-
den óver de Lieden, by Welke zy geplaatst zyn, én dezen fpreken insgelyks
niet dan met tof van hen.
De weg naar bet Slot was deze Kinderen niet onbekenden het wis te ver
geefs, dat wyhCn hebben getracht over te balen naar het Godshuis terógte kee-
ren de Commisfie heeft aan den Heer Market Bouwereene groete verpligtlng.
Niet minder g:oot is die, welke-zy beeft sta dan Héér Bsrön van Lynitr
