n
*1
1%B
o. o 00 >d
«w 2'ï us o 2 6 n -
E C Z-» B <1 «J0 "l.2-e -
pB» 9™ ?2?VD "S >"a
7,
IN dei ff 9 T f. 5 du M O N 1-
T E (J R sur Ie Disccurs du Prince
Regent d's/nglctcrre.
illc
j. r 8 -L'sffairc de Rusaco, de qar'qne maoière qu
n 7 5 5 Of - 5 r«' c'osi sóit passée et qutlic que snir 1 xct.iu 'V des re'a
o o w" ''"es pnbilée» de part et d'sutre 1- .clle attc-n- ie bn
*3-3 S3 Zés»".0"* B t"< Géréral Francais ou celni du Géréral Angfais?
fe 3^5 <2 w-oo""n.-a g jj~S.5 7
3 K 05 ïj D hj" 5 w S te bn' Génénl A-elsi» tel qu'il l'infiqoe lui
•r jé j- jfS. u«r»;* 3.5 ccéme eq ce« tetu-.es, dttsg sa dépêche du 30 Sep'ero-
4 n S,S n .l.5-*2.oO^"5» hter Qnoiqne j. ets gnr de De pro voir réussir i atrein-
g <i;e n 4 ?sS5°
T-~~* "Z3 S
ppoy3it 1 cette nvit/e q> anx montag
li rlvè droite du Zozerequi se jettc
e' a - *Z2 5 5? S o S* dsns le "frage k 30 lieues de ISet door li gaöche s'é'en-
- 0 ?lT£o; T 3 2 §."0 S dtl' sar des moctagnes doet les contreforts vont s'ap
Wrf »t re TJ V CT 1
LïS2f 5 5^ sSg-pn»» ST
Puero. Par cette positren centrale, le zé
3 e> S-H ^PpJe- w" »f" 2 kV"' i°(td convenable de prendre la position de Rusaco,
o o 2 r» 2 n convrait lei trois qnatts du Portugal, il protégeait les
0 r-S 2 S g S E2, ibelles valides dn Tsge et du Mondego.il tcnait tonte
<2 iréfe e-ï?f g-o 5 g l'.rmée franqaise éloig; ée de qdatante lieues de la capi
".gï* 5 go.p^w 5 g j" talei! garaait ses commncicatioo» avec Oporto et «vee
r g-3 tontes les provinces au-delk du Dorro, dont il
2 c S*Hg S. miltre. L'irutde franifr ae de Portugal demcurair sdparéc
P>«>« H J.S 3 de plus de qnsrre-v.ngta lleuet de rarmde o'U midi, et
O O' S
S re er Cf r®-
1? 2.' n
(X ét O s- ->
ju c~ o w U* 0
b 5 con#ervalt Pour *ubjftcr qufun pays q ie Wclljpytoo
M r ,2" o 3 S-toSrt S dévssré avec ?i>édi?arion, et en y mettmt tont le
wl >oöö2?3/'*o«^o'2? a«ni8 nécessaire pcmr qie la dévastaticn fut completteeile
Sw,-2 J o Fg- se tionvait ainsi réduiie k faire venir d'espagne ses con-
rr (k 9 Rw vois *veg riue plinmine imnvarioaLUe ar m mnirtna» rlr
?ze»
-a H3 00
2 t*3
Z -5 g:>'
pat des chem-os impraticibleset, au mr.meot de
«elec o
n£ S Ss 9
»^5 ft •- >S ti -
H-r. O V»- <0
C3 - 1 U „- W
ets !j 5 txij ozS
D 2 r~' K?*drWW
0:12-
tsS;»®? 2»S
S"2.bvgacS
f se. Si ie gdoérsl aeglais...T.
■jS^^tenn peniaot q-ioze jours seuiemeot dat s la position de
S «Bustco, il turrit, pu se vspter d'avoir gagnd ls campstne
-2 '£z et ddfe- da le Portngei: on surait k la vdritd dtd dans le
3 css de lui reprocher le ravage de rfente lieues de pays,
ce reproche re sersit pas icstd stna tdpooses'il
S *,-< avait fored rarir.de ftaujrise k dvicuer ce pays mé me er
'N? 3 o Sc-p'Ofvé par Ie fait que cel ravages avaient conctibud aux
2 S- S campagne.
aj!»» fT""
fiss-i»
1 n e
tneSg-trt-gèa
ar?S???9- S
=r m"**
--SO;
o o r.
P» A
I
ras
Toutes ces comblnaisons ton tea ces toosHdrations
n'oot polot dchaprd au gdndral anglais: U voulait ddfen-
dre sa position er on s'est battu k Rusaco. Le rdanltat
de la bataille a étd le passage du Mondego, 1'évacuttton
de Crtmbre, et use retraite a march éfo.cdes sut Lis-
bonne. Dans sa prdcipltationWellington n't pn ravages
que Pespace d'one lieue k la droite et k la gaucbe de sa
route, et l'armde irtrysiac arrivaor prcsqu'cn uéme tems
•g-a» WIT P-toZ Ql,e vne de »es vaisseaux, a trouvd des rrovi-
P-? ?5: n r, "^sions immenses dsns les belles vallées du Tage, Le gd-.^
ndral frrnpaia a fait trut ce qu'il voulait faire; la jour
a|o r. 5p H S SJSï" ^*^2 S.^p*e Bnsaco a rendu Itmtifes tons lei ravages qu'il a
K" - w2 i." "JZ exefeds et que lea Portugtis lui reprocberont k jsmaia.
5 »a 8 "tir;" JSg^jLorsqu'ils voudront apprendre k leura enfans comment
J»*; -5'£*~>'ZZ!*aF,e* Anglais défsodent ur prys, ils leur monrreront let rqi-
c 3 W5 D »2Ib3. - ne* de- kut* y"**'»t de leura chateaux et dc leuts valles.
5 rS; si "53 w'<"n
f a ci? 2." 3 ?2" 2SS
B 8?
n o.* ft b JJ
nc"B 8 J H
W H Oft
ft A n i?
m o o 2 2"
B D.3
O. O
<ftO ÏN
w"1 0
80i?i!n
a 2 1 0 ft d
EflsirP
f 3*^59 2.
m<32|3S
5*3 2 2
2 2 3 2 a
n a z. 5T
bo a 2.9» ff
MC-a^o
Eo a.? 5.
f B-oriSl s
3- 75 Sii?
n 3 <i2 - 5*
o - 3-v_ n'a victoite. Tout 1 prouvd dans cette journde que la
3 *t» e eoniistance et le moral de l'armde fracpaise l'emportaient
5 o t J tellemeut sut la consistauce et le moral de l'armde »n-
S 3'? 5'° "2.' 5 a a'1'1" que celle-ci n'a pu. ni an ddfendre sue position
B-* i r??a° yd'ct ddpend.1t le talut du Portugal
SÏÏJ. «OD."'—
Si 2 Ji"*
Is
'fU-'
n r 2 r
o O- -
S'S 3 s 3
pB. 2 S"=
g jgo.< 2
a
n, 5T
*75s
5 5
TQ
-7-
5 3 Ï5 2
5
H S Ï-
i|ss|?l
fca a
tea Anglais out done dtd barrus k Bnsaco: que ce aoit
0 'e gdndralq *e ce soit les officiers otf les soldatspen
3 *2,5'2 imrorte; nne armde est it rdnnion de rout tela. Le gd-
O s!"55 n 9 "ü"1. fi'JHi' frit ce qu'il vouiiit; le gdndral anglais
5-s* ^i5;,,r r.'eD "'r rlen ddfendu, n'a exdcnrd aucpo de ses
•0 D n
"jv ft
f» N
ajj 2 Do
projttt. Lt journde dc -Busaco lea a tons fait debouer.
5. a 2 eu
S ?!'S S»2
a
n 3
.<oSir»
I 5 3 S n
a 3 v -
So- is
f-JtS;- a--
B 3 2"2 I -
a 2 0 S f, -
C - 5 O r-f
O o J 2. 0
O 9 S- en
7 2 ijg
£-ssr°eS s
S.2Ï3" S-5
ft C! B u
p W
s §-= S gs
<2 S^O- tJVl
sc
CL C
s!™ oj*
E nDS S a; ^9)" serait enrienx de rellre lea measrati envoyds
3 J- Tbg -J" parlement depa s vingt tns. Qjsnd on a vouiu at.
2," IS; p5fendre l'expddition du dnc dTfork en Belgiq:ie, 00 a dir
S-2 a! ^czd08 c'<ra'' P°«" l'ieddpendaoee et la libettd de 1. Bel-
2 SïwB'R0* 1u'on »e barrait. Lort que le dnc d'Yofk a fait
S50 [»Ziine desccnte en Hollande, c'dtajt aussi pQUV la libettd
indépe-odmee de ia Hollaade si importante pour
n S 3 l*Anpleterreqn*on ie battait. Aiosi, on tieut toujours
1« même IsUgt^esin» faire attention anjoord'hui plus
o o qn'ou ue l'a fait dans les autrés circpostances, qu'il ue
"L 3.0 poor jostlfler nne grsade eotreprise de montrer
g g n.ies *v€nt«jres qu'on se propose d« 1» gnerre si l'qn ob
^T3 5 tient is ^victoire, msit les chinees que l'on a jiónr être
oó 5- Vnicqueur. Eu riisonnaot de cette mmiere il serait
t n n be.aoccmp plus simple de débsrqacr Hivre et de ^ar«
d S. Cher sur Paris; car ssrnremeoi daus la aappoaitiou de
?-»' o g,# Victohiepeisbnne h'en contesterait lea tYaataeca qt la
3 srlolre.
°3[
r;
- 5
2
S"
B
9
srw
n. R.
a
- U
>fo
t»v£ p-
mW*-
B jo
«8
zs
3
iï
s
■Sow.,
s
id
??3
«■o glolte.
SS-5
o"* S
c E»r*il probable que T'Angleterre pulsit Inttsr contre
2 5?'* 'r*0ce ci, Esp»gn: Vnil» )t qurition tonte rntiere.
»o. Rile ne 1'a pas pu lor;qne des iimdes espagnoles consi
derable» neenpaienr Sarrgoase Saint.Ander Bilbao,
Burgos. La belle armde de Moore fut alors Qbligée k
nne fuite honteuseoö elle p'erdit beaucoup d'bommes
dc cbevsyxuse ptrtie de «es dq-ioageser ndme son
trdrpr. Elle ne 1*.: pas pu lors de la ctrqqleme coali
tie- Wel irvto- !'n|r;i ju.q k Ttlavevnil y rem
•Oira q >e'q ,es avrn-agrse> p,-,qu'sn>.s( 4: il fur nbiigd
Csbiocoaoer tea bosp .aux, a. a nuiades, ct it s'cnJUia
SLOT van de AANMP.RR1N0FN van den M0N1.
TET'R op dt /ianfpraak van den PrinsRegent
van Engeland
(9) Heef' her gevegt var. RuTrcO, op welke wyge hct«
zelve ook moge zyn vooreevsllerr, en hoe verre de nsauw-
lenrigb«!d dsr van weerskanten openbaar gemarkte verbal
'en ook gain moge, heeft dat gevegt bet do hercikt van
d-n Franfcben of dit van den Engelfchen Oener.aiy
Het doel van den Engelfchen Generaal, zoodanig als hy
bet, in zyne Depêche vao den 3o SepteSiber zelve, in deze
bewoordingen aanwyst: al .o:wel ik vrees, Het doel,
hetwelk ik by lie- overrjehken aran deoMor.dego, en by
her bererren van Sierra de Bufsco, in bet oog had, niet te
zullen kunnen b'rciken, berouwt het my niet, zulks ge.
daan re hebben was aldusom de fteil ng van ,3eo Moa-
de£o re verdeedigen waarvan de regtervleugel fteunde aaU
die rivier en ai-» de ontoeganglyke gebergten op den refter
oever van de Zezera, die zich dertig roylen van daar irden
Taag werpt, en waarvan de linkervleugel zich uitflrekte
over !,erg--B, welkers tegenzyden zich tor aan den Duero
uitifrekken. Door deze centrale ffelling verérerg de En.
gelfche Geoerial deu roem niet, Portu,:al te verdedigen,
dewyl hy r.'eds dertig myien lands aan den vysnd had over
gelaten. Om Portugal te verdedigen had hy het beleg vru
Almeyda moeien doen opbreeken ten minsten had bv de
fchoore fteilingen van Guard» ro.oeten bezetten. Middtler-
wyl her nnod'g geoordeeld hebbende de ftelling vin Bh.
fa co re verdedigen, dekte by de drievierde gedcelre van
Portugalby befchermde de fchoone Valieyrn v»n dén
Taag en van den Mondego; by bifid bet gebeele FriofcÜt
Leger op een afftand van veegrig mylen van de Hoofdftad;
hy behield zvne gemeenfehap tret Oporto en alle de Pro-
vintien aan de overzyde van den Duero, aaaar van by
meefter bleef. Hat Prirach Leger in Portugal Heef meer
dan tigtfg my'en van het Leger in bet Zuidrn gefcheiden,
en behield niets tot deszelfs onderhoud, dan een Land,
d«t Wellington met overleg verwoest h»d, dewyl bv er den
nodigen tyd san befteed had, om de vernieling volkomen
te make"; bet bevond zich aldns genoodzaakt, om de»,
zelfs Trmsporteu uit Spanje te doen komen, langs onge»
baande wegen, en, in het oogenblik vao her Regen-faf.
zoenzou het van Spanje zyn kfgefcheiden geweest en ge
noodzaakt op Almeyda terug te trekken. Het EogeSscb
Leger, de ftelling van Btifaco-bez.'tteode, hezorgde byr.*--
geheel Portnga' herzelve Levensmiddelen en leverde nier»
op voor ter Frausch Leger, Indien de Engelfcbe Gene.
raai zich aldus flegts veertien dagen in de ftellieg van Ba-
faco hid -?éteh te handhaven, zou hy Zich hebben kunreu
beroemen dén Veldtogt gewonnen en Portugal verdedigd
te hebben; men zou hem in ivaarheid kunnen verwyten,
dat hy dertig mylen Lands verwoest had, maar dat verwyf
zott nier onbeantwoord zyn gebleven, indien hyhetFtansck
Leger genoodzaakt bad, zelfs dat Land te verlaten, ea
door de daad hid bewezen dat die verwoestingen tot dea
goeden nirflag van deu Veldtogt hadden toegebragt.
Alle d"ze combinatiënalle deze opmtrkingen zyn dek
Engelfchen Generaal oiet ontfnapt; by wilde zyne ftelling
verdedigenen men heeft te Bnfaco gevochten. De uit»
flag vau den Veldflag is geweest, de overtógt van den
Mondego de ontruiming vsn Gótmbra; en een aftogt
met overhaastte marfchen op Lisfabon. In zyne overhaas
ting heeft Wellington (lechts eene mylHer regtef- en flin.
kerzyde vao zyuen weg kunnen verwoesten, en betFrsnscb
Leger, bye» te gelyker rvd met heui, in het gezigt zyner
Vaartuigenzyode aangekomenheeft in de fchoone VaU
leyer vin den Taag eenen ontzsglvken voorraid gevonden.
De Fribfche Generaal heeft alle» wit hy wildeuitge
voerd; de Engelfcbe Generaal heeft niets gedaan van bet
geen hy voornemens was: de dag van Bufaco beeft alle de
verwoestingen, die hy aangerigt heeft, en die de Portuge.
zen hem altoos zu'len verwyten, nutloos gemiskt. Win*
peer zy hunne Kinderen willen verbalen, hoe de Engel-
feben een Land verdedigen zullen zy hun de ruines
hunner Dorpen, hunner Kaftcelcn ea hunner Steden aanq
toont B
Dat verfcheiden Brigadendoor die glinsryke drift der
Fraufche Troupen vervoerdóntoegtnkeiyke hoogten heb-
ben wfllen beklimmen, dat-hun zulks gelukt is, en dat zy
op den rop van bet gebergte geen- voldoend terrein hébben
gevonden, om zich in dagorde te fcharen, zulks is moog.
lykmatr dar geeft het regt aan den Vyand nietom zicb
de overwinning toe te fchtyven. Alles heeft op dier. dag
bewezen, dat het innerlyke en hetzedelykevin hftFrSnsch
Leger, zodanig de overhand hadden boven het innerlyke
en het zedelyke van het E'neelsch Leger, dat dit niet heeft
kiicneo nog wéten te verdedigen tcne ftelling, waar vat
ber hehoud van Portugal afhing.
De Engelfchen zyn aldus te Bufaco geflagen geweest;
dat zulks de Generaalde Officieren of de Soldaten ge
weest zyn, dit is om het even; een Lezvr is eene veree-
niging vin alle deZeoDe Fripfche Generaal beeft uitgé.
voerd, wtt hy gewild heeftde Engelfcbe Generaal beeft
nrets gedsan, niets verdedigd, en reen zyner ontwerpen
uitgeroerd. De dag van Bnfaco heeft dezelve alle doek
mislukken.
(9) Het zon aardig zyn de hoodfehappen flits twintig
jaren aan hetFarlement gezonden te herlezen. Toen men
le expeditie vin d -n Hertog van York in Belgie heeft wil.
len vsfdedigéöbeeft men gezegd, dat ber voor de onaf.
hangfykbeid en de VTyhel l van Bslgie w»«dat Sten vocht.
Toen de Hertog van York eene Imding in Holland deed,
was het insgelyka voor Hofland» vryheid en omfhanglyk-
held, zo'geWlgt'g voor Engeland, dat men ftreed. Aldu»
voert men fleeds dezelfde taal, zonder heden meer aan
dacht te flaaó, dan men zulks In andere omftand-gbéde.k
gedaan heeft, dat hef niet genoeg \s om eene groore onder
neming te regtvatrdigende voordeelen antètoonen welke
mén Zich uit den Oorlog voorfteltzo men de overwinning
behatirmaar de kansfendié men waagtom overwinnaar
te worden. Op deze wyze redékav-Iéedezon bét veel
eenvoudiger Zynre Havr» te oatfebepen en regen Parya
ainterutkén; want, voorwaar, in "de onderftelllbg vao do
overwinning, zon niemand de voordeelen en den roem et
van betwisten.
I» het waSrfchynlykdat Engeland lo Spanje tegen
Prink'yk kan kampen f Zie daar de gebeelè vraa-, Hee
heeft zulk» niet gekend, töen aanzienlyke Spaanfche Le
gen Saragctfa, Sint-Andero,'Bllbsnen BtisWa beZet hiel
den. Het-fchoone Leger-"p Moore wierd tosn rot eene
fcbandelyke vlngt g'nno-izaakt waarby het - eel Volk
Paarden een gedeelte va» deszrlfi veldrtosen zelfs Zyhe
Rtygskai verloor. Het kon zulks niet, tyleps de vyfde
cpilitit. Wellington rnkte tot aau Talaveyrt voort, hy be.
hl-lde aTdaar eensge voordeelen, en hvr.a evc fpocdlg
wletd hy gecuudztaktzyne ftospitaleu ca zyne Zieke» te
